વર્ષ 2024 એ કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે 'તમામને ન્યાયની સરળતા' સુનિશ્ચિત કરવા અને પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીની કલ્પના મુજબ એક સુરક્ષિત ભારતનું નિર્માણ કરવા માટે શરૂ કરેલા ઐતિહાસિક સુધારાઓનું વર્ષ હતું. મંત્રાલયે કેટલાક ગેમ-ચેન્જિંગ નિર્ણયો લીધા, જેમાં યુગ-નિર્માણ સુધારાઓ માટેનો માર્ગ મોકળો થયો અને ભારતના બંધારણમાં જણાવેલા નાગરિકોના અધિકારોને સુરક્ષિત કરવામાં અભૂતપૂર્વ સિદ્ધિઓ મળી.

સંસ્થાનવાદનાં તમામ અવશેષોને ભૂંસી નાંખવા માટે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીની અપીલને સક્રિયપણે આગળ ધપાવતા મંત્રાલયે ભારતીય દંડ સંહિતા, ફોજદારી કાર્યરીતિ સંહિતા અને સંસ્થાનવાદી યુગ દરમિયાન બ્રિટિશ સંસદ દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા ઇન્ડિયન એવિડન્સ એક્ટને ભારતીય ન્યાય સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા અને ભારતીય સાક્ષ્ય અધિનિયમ સાથે બદલવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. સ્વદેશી રીતે ઘડવામાં આવેલા ફોજદારી કાયદાઓ પ્રાચીન ભારતીય ગ્રંથોમાં ઉપલબ્ધ ભારતીય ન્યાયશાસ્ત્રમાંથી મોટા પ્રમાણમાં લેવામાં આવ્યા છે અને સ્વતંત્રતા પછી પ્રથમ વખત ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલીની મધ્યસ્થતામાં ન્યાયની ડિલિવરીને સ્થાપિત કરે છે. નવા કાયદાઓ 1 જુલાઈ 2024થી અમલમાં આવ્યા હતા.

જો કે, એટલું જ નહીં. ગૃહ મંત્રાલયે રમત-પરિવર્તનની શ્રેણીબદ્ધ પહેલો શરૂ કરી હતી, જેમાં સુરક્ષા, મહિલાઓના અધિકારો, હાંસિયામાં ધકેલાઇ ગયેલા વર્ગોનો સમાવેશ અને મહાનતાના નવા યુગ તરફ ભારતની સફરને અનેકગણી આગળ વધારવામાં આવી હતી. ગૃહ મંત્રાલય દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી નવી પહેલો નીચે મુજબ છે:

સીમાચિહ્નરૂપ કાયદા મારફતે નાગરિકોનું સશક્તિકરણઃ ન્યાય, નાગરિકતા અને સામાજિક સમાનતા

ત્રણ ન્યૂ ક્રિમિનલ કાયદા (ન્યૂ વેલ્સ ઓફ ઇન્ડિપેન્ડન્ટ ઇન્ડિયા)

• ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદાઓ - ભારતીય ન્યાય સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા અને ભારતીય સાક્ષ્ય અધિનિયમ - 1 જુલાઈ, 2024ના રોજ અમલમાં આવ્યા હતા. કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે પત્રકાર પરિષદમાં નવા કાયદાઓના ફાયદા અંગે વિસ્તૃત માહિતી આપી હતી.

(01 જુલાઈ, 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2030088)

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીએ આપણી કાયદાકીય વ્યવસ્થામાં સંસ્થાનવાદનાં તમામ અવશેષોને ભૂંસી નાંખવાની અપીલ કર્યા પછી આ ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદાઓ પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યાં હતાં. આ કાયદાઓ આપણી ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલીને ન્યાયશાસ્ત્રના આપણા સદીઓ જૂના સિદ્ધાંતોના આધારસ્તંભો પર સ્થાપિત કરે છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીએ આ કાયદાઓનું સંપૂર્ણ અમલીકરણ ચંદીગઢના લોકોને સમર્પિત કર્યું હતું. હરિયાણા રાજ્ય 31 માર્ચ 2025 પહેલા આ કાયદાઓના સંપૂર્ણ અમલીકરણ માટે પ્રતિબદ્ધ છે. આ જ દિશામાં ઉત્તરાખંડ અને બાકીના રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો પણ શક્ય તેટલી વહેલી તકે તેનો સંપૂર્ણ અમલ કરશે.
• નવા કાયદાઓ ન્યાયલક્ષી અને પીડિત-કેન્દ્રિત છે. નવા કાયદામાં સજાને બદલે ન્યાયને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવે છે. તે ઝડપી પરીક્ષણો અને ઝડપી ન્યાયની ખાતરી કરીને વિલંબને નિરર્થક બનાવે છે. આ નવા કાયદાઓ વિશ્વનો સૌથી મોટો સુધારો સાબિત થશે. તેઓ દેશની ગુનાહિત ન્યાય પ્રણાલીને સૌથી આધુનિક બનાવશે અને દોષિત ઠેરવવાના દરમાં નોંધપાત્ર વધારો કરશે.
• નવા કાયદાઓમાં પ્રાથમિકતા મહિલાઓ અને બાળકો સામેના ગુનાઓનો સામનો કરવાની છે. બાળકો અને મહિલાઓ વિરુદ્ધના ગુનાઓ અંગે નવું પ્રકરણ ઉમેરીને તેમને વધુ સંવેદનશીલ બનાવવામાં આવ્યા હતા.
• નવા કાયદાઓ દ્વારા પીડિતોના અધિકારોનું રક્ષણ પણ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવ્યું છે. નવા કાયદાઓએ માત્ર ટેકનોલોજીને જ અપનાવી નથી, પરંતુ તેનો સમાવેશ એવી રીતે પણ કર્યો છે કે તેઓ આગામી 50 વર્ષમાં માનવજાતને પ્રભાવિત કરી શકે તેવા ટેકનોલોજીકલ ફેરફારો સાથે કદમ મિલાવી શકે છે.
• આ કાયદાઓનો સતત અમલ સુનિશ્ચિત કરવા ગૃહ  મંત્રાલયે  ચંદીગઢમાં ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદાઓ માટે ઇ-શક્તિ, ન્યાય સેતુ, ન્યાયા શ્રુતિ અને ઇ-સમન્સ એપ લોંચ કરી હતી.

(04 ઓગસ્ટ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2041322)

• ઈ-સાક્ષ્ય, ઈ-સમન, ન્યાય સેતુ અને ન્યાય શ્રુતિ એપ્સ સમયસર અને પારદર્શી ન્યાય અપાવવામાં આપણી ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમની અસરકારકતામાં વધારો કરશે. ઇ-સાક્ષ્ય હેઠળ વીડિયોગ્રાફી, ફોટોગ્રાફી અને જુબાનીઓ ઇ-એવિડન્સ સર્વર પર સેવ કરવામાં આવશે, જે તરત જ કોર્ટમાં પણ ઉપલબ્ધ થશે.
  • ઇ-સમન્સ હેઠળ સમન્સ ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે કોર્ટમાંથી પોલીસ સ્ટેશન અને ઇચ્છિત વ્યક્તિઓને પણ મોકલવામાં આવશે. ન્યાય સેતુ ડેશબોર્ડ પર પોલીસ, મેડિકલ, ફોરેન્સિક, પ્રોસિક્યુશન અને જેલ એકબીજા સાથે જોડાયેલા છે, જે પોલીસને તપાસ સાથે સંબંધિત તમામ માહિતી માત્ર એક જ ક્લિકમાં પૂરી પાડશે.
  • ન્યાય શ્રુતિ દ્વારા કોર્ટ વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા સાક્ષીઓને સાંભળી શકશે. આનાથી સમય અને પૈસાની બચત થશે અને કેસોનું ઝડપથી સમાધાન પણ થશે.

સી.એ.એ.

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીએ નાગરિકતા સંશોધન કાયદો જાહેર કર્યો, જે આપણા બંધારણના ઘડવૈયાઓની આકાંક્ષાઓને પરિપૂર્ણ કરે છે, જેના નિયમો 11 માર્ચ, 2024ના રોજ નોટિફાઇડ કરવામાં આવ્યા હતા. નાગરિકતા સંશોધન કાયદો પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશથી હિન્દુ, શીખ, જૈન, બૌદ્ધ, પારસી અને ખ્રિસ્તી સમુદાયના સતાવેલા લઘુમતીઓને નાગરિકતા પ્રદાન કરે છે.
• નાગરિકતા (સંશોધન) નિયમો, 2024 સૂચિત, નાગરિકતા પ્રમાણપત્રોનો પ્રથમ સેટ સીએએ નિયમો, 2024ના જાહેરનામા પછી જારી કરવામાં આવ્યો હતો.

(15 મે 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2020671)

જમ્મુ અને કાશ્મીર માટે સામાજિક સમાનતા

• જમ્મુ-કાશ્મીરમાં શાંતિ એ મોદી સરકારની પ્રાથમિકતા રહી છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના વિઝન હેઠળ ગૃહ મંત્રાલયે જમ્મુ-કાશ્મીરના શાસન અને સમાજનાં કેન્દ્રમાં શાંતિ, સમાનતા અને ન્યાય સ્થાપિત કરવા માટે કેટલાંક પગલાં લીધાં હતાં.
• આ વ્યાપક દ્રષ્ટિકોણના નેજા હેઠળ, સંસદે બંધારણ (જમ્મુ અને કાશ્મીર) અનુસૂચિત જનજાતિ આદેશ (સુધારા) બિલ, 2024  પસાર કર્યું, જે પહાડી વંશીય જૂથ, પાદરી જનજાતિ, કોળી અને ગદ્દા બ્રાહ્મણને સશક્ત બનાવવાના હેતુથી એક ઐતિહાસિક બિલ છે.

(11 ફેબ્રુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2004918)

• આ ખરડો લાયક સમુદાયો માટે અનામતની જોગવાઈ કરીને જમ્મુ-કાશ્મીરની ટેકરીઓ અને ખીણો માટે સામાજિક સમાનતાના સારને સીધો મુખ્ય બનાવે છે.
  • આ ખરડો લોકોમાં પોતીકાપણા અને એકતાની નવી ભાવનાની ઘોષણા કરે છે.

આપત્તિઓમાં નાગરિકોની સુરક્ષાને પ્રોત્સાહન આપવું

• આપત્તિઓમાં શૂન્ય જાનહાનિ સુનિશ્ચિત કરવાના મિશનમાં આગળ વધવું લોકસભાએ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ (સુધારા) બિલ પસાર કર્યું. કાયદો પ્રતિભાવ દળોને વધુ અસરકારકતા અને ચપળતા સાથે આપત્તિઓનો સામનો કરવા માટે સશક્ત બનાવે છે.

(12 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2083982)

• આ ખરડો આપત્તિ વ્યવસ્થાપનના અભિગમને પ્રત્યાઘાતીમાંથી સક્રિય તરફ વાળે છે, જેમાં નિવારણ, શમન અને સજ્જતા પર નવેસરથી ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે.
  • આ કાયદો એજન્સીઓ વચ્ચે અવિરત સુમેળને પ્રોત્સાહન આપીને સરકારને સંપૂર્ણ સરકારી અભિગમ સાથે આપત્તિઓનો સામનો કરવા સક્ષમ બનાવશે.
  • બિલ એનડીએમએ અને એસડીએમએને વધુ સારી સજ્જતા અને ઝડપી પ્રતિસાદને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ડેટાબેઝ બનાવવા માટે સશક્ત બનાવે છે.

શૂન્ય આતંક, 100% પ્રગતિ: જમ્મુ-કાશ્મીરને સર્વસમાવેશક વિકાસ અને તકેદારી સાથે સશક્ત બનાવવું

• મોદી સરકાર બહુઆયામી અભિગમ દ્વારા આતંક મુક્ત જમ્મુ-કાશ્મીરનું નિર્માણ કરી રહી છે. સુરક્ષા દળો જમીન પર આતંક સામે સંપૂર્ણ યુદ્ધ લડી રહ્યા છે, ત્યારે એમએચએ આતંક અને ભારત વિરોધી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ વ્યક્તિઓ અને સંગઠનો પર પ્રતિબંધ મૂકીને તેમને સશક્ત બનાવી રહ્યું છે.
  • વિધાનસભા ચૂંટણી અને લોકસભા ચૂંટણીમાં જમ્મુ-કાશ્મીરના લોકોની અભૂતપૂર્વ ભાગીદારી દર્શાવે છે કે તેમને લોકતંત્રમાં પૂરો વિશ્વાસ છે.
    • 2024માં, લોકસભા ચૂંટણી જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 35 વર્ષનું સૌથી વધુ મતદાન 58.46% નોંધાયું હતું.
    • 2024ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં, જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 63.88% મતદાન થયું હતું.
    • કેન્દ્ર સરકારના સતત અને સંકલિત પ્રયાસોના કારણે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં આતંકવાદની ઇકો સિસ્ટમ લગભગ ખતમ થઇ ગઇ છે.
  • સંસદે બંધારણ (જમ્મુ અને કાશ્મીર) અનુસૂચિત જનજાતિ આદેશ (સુધારા) બિલ, 2024 પણ પસાર કર્યું હતું, જે એક ઐતિહાસિક બિલ છે, જેનો ઉદ્દેશ પહાડી વંશીય જૂથ, પાદરી જનજાતિ, કોળી અને ગદ્દા બ્રાહ્મણને આ દિશામાં સશક્ત બનાવવાનો છે.

(11 ફેબ્રુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2004918)

• જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં અનુસૂચિત જનજાતિની યાદીમાં આ સમુદાયોનો સમાવેશ થવાથી ગુર્જર અને બકરવાલ જેવા વર્તમાન અનુસૂચિત જનજાતિના સમુદાયો માટે ઉપલબ્ધ અનામતના વર્તમાન સ્તર પર કોઈ અસર નહીં પડે. તેમને પહેલાની જેમ રિઝર્વેશન મળતું રહેશે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં  નવી દિલ્હીમાં જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સુરક્ષાની સ્થિતિ પર એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમીક્ષા બેઠકની અધ્યક્ષતા  કરવામાં આવી હતી. (16 જૂન 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2025700)
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં નવી દિલ્હીમાં  જમ્મુ અને કાશ્મીર પર ઉચ્ચ-સ્તરીય સુરક્ષા સમીક્ષા બેઠકની અધ્યક્ષતામાં થઈ હતી. (19 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2086245)
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ જમ્મુ અને કાશ્મીરની સુરક્ષા સ્થિતિ પર સમીક્ષા બેઠક મળી હતી. (2 જાન્યુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1992514)
    • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ એજન્સીઓને જમ્મુ ડિવિઝનમાં એરિયા ડોમિનેશન પ્લાન અને ઝીરો ટેરર પ્લાન મારફતે કાશ્મીર ખીણમાં હાંસલ થયેલી સફળતાઓનું પુનરાવર્તન કરવાની સૂચના આપી હતી.
    • સરકાર નવતર માધ્યમથી આતંકીઓ પર કાર્યવાહી કરીને દાખલો બેસાડવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
    • પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીની આતંકવાદ સામેની ઝીરો ટોલરન્સ નીતિને અનુરૂપ 'આતંક મુક્ત જમ્મુ-કાશ્મીર'નું લક્ષ્ય વહેલામાં વહેલી તકે હાંસલ કરી લેવામાં આવશે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે જમ્મુમાં એક ઇ-બસ સેવાનો શુભારંભ કરાવ્યો હતો અને  નવી દિલ્હીમાંથી વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ મારફતે જમ્મુ અને કાશ્મીર સંયુક્ત પરીક્ષા -2024 માટે એક હજારથી વધુ નિમણૂક પત્રો અને કરુણાપૂર્ણ નિમણૂકોનું વિતરણ કર્યું હતું.

(25 જાન્યુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1999556)

• 100 વાતાનુકૂલિત ઈ-બસોનું ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું છે, જેનાથી પરિવહનને સરળ બનાવવાની સાથે પર્યાવરણની સુરક્ષામાં પણ મદદ મળશે.
  • • કાશ્મીરમાં ભલામણોનો યુગ પૂરો થઈ ગયો છે; હવે બધી નિમણૂકો યોગ્યતાના આધારે કરવામાં આવે છે.
    • આતંકવાદ, બોમ્બ બ્લાસ્ટ, ફાયરિંગ, પથ્થરમારા અને હુમલાને બદલે હવે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં શિક્ષણ, તકનીકી સંસ્થાઓ, ઉદ્યોગો અને માળખાગત સુવિધાઓ જોવા મળી રહી છે.

31 માર્ચ 2026 પહેલા ડાબેરી ઉગ્રવાદને કચડી નાખવો: વિકાસ માટે નિર્ણાયક યુદ્ધ

• વર્ષ 2024માં, સુરક્ષા દળોએ ડાબેરી ઉગ્રવાદને કાબૂમાં લેવામાં, 287 નક્સલવાદીઓનો સફાયો કરવામાં અને 992 જેટલાની ધરપકડ કરવામાં અનુકરણીય સફળતા મેળવી છે. માર્યા ગયેલા નક્સલવાદીઓમાં 14 પોલિટબ્યુરોના હતા. એલડબ્લ્યુઇ-અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં મૃત્યુઆંક 4 દાયકામાં પ્રથમ વખત 100થી નીચે આવી ગયો છે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહે 31 માર્ચ, 2026 પહેલા ડાબેરી ઉગ્રવાદના દૂષણને સમાપ્ત કરવાનો સંકલ્પ કર્યો છે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં રાયપુરમાં છત્તિસગઢમાં એલડબલ્યુઇની સ્થિતિની સમીક્ષા બેઠક મળી હતી.

(21 જાન્યુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1998439)

• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં છત્તીસગઢના રાયપુર, છત્તીસગઢમાં છત્તીસગઢ અને પડોશી રાજ્યો સાથે ડાબેરી ઉગ્રવાદ પર એક સમીક્ષા બેઠક અને આંતર-રાજ્ય સંકલન બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી.

(24 ઓગસ્ટ 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2048587)

• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે  નવી દિલ્હીમાં ડાબેરી ઉગ્રવાદ (એલડબલ્યુઇ) પર સમીક્ષા બેઠકની અધ્યક્ષતા  કરી હતી.

(07 ઓક્ટોબર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2062905)

• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે છત્તીસગઢમાં ડાબેરી ઉગ્રવાદ (એલડબલ્યુઇ)ની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે રાયપુરમાં એક સમીક્ષા બેઠકની અધ્યક્ષતા  કરી હતી. (16 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2085058)
  • • એલડબલ્યુઇ (LWE) પ્રભાવિત ભૌગોલિક વિસ્તારો અને હિંસા એમ બંનેમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.
    • રાજ્ય પોલીસ સુરક્ષાની બાકી રહેલી ખામીઓને દૂર કરશે, વ્યાપક તપાસની ખાતરી કરશે, કાર્યવાહી પર બારીકાઈથી નજર રાખશે અને નાણાકીય પ્રવાહોને ગૂંગળાવી દેશે.
    • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ એલડબ્લ્યુઇ-અસરગ્રસ્ત જિલ્લાઓમાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની યોજનાઓના સંતૃપ્તિ કવરેજની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.
    • ડાબેરી ઉગ્રવાદ સામેના મિશનમાં ગૃહ મંત્રાલય વિકાસ, કાર્યવાહી અને કામગીરીના ત્રણેય મોરચે વ્યૂહરચના સાથે ડાબેરી ઉગ્રવાદ સામે સફળ લડાઈ લડી રહ્યું છે.
    • એલડબલ્યુઇ (LWE) પ્રભાવિત રાજ્યોમાં સુરક્ષા ખર્ચ લગભગ ત્રણ ગણો વધી ગયો છે, જે ₹3,006 કરોડ સુધી પહોંચી ગયો છે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી  શ્રી અમિત શાહે  નવી દિલ્હીમાં તેમના નિવાસસ્થાને છત્તીસગઢમાં નક્સલવાદી હિંસાનો ભોગ બનેલા લોકો સાથે વાતચીત કરી હતી.

(20 સપ્ટેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2056910)

• નક્સલવાદ માનવતા અને દેશની આંતરિક સુરક્ષા બંને માટે ખતરો છે.
  • • 3 મહિનાની અંદર, કેન્દ્ર સરકાર અને છત્તીસગઢ સરકાર એલડબ્લ્યુઇથી અસરગ્રસ્ત લોકોના સંપૂર્ણ વિકાસ માટે એક વ્યાપક યોજના લાવશે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે બસ્તર ઓલિમ્પિકના સમાપન સમારંભમાં છત્તીસગઢના જગદલપુરમાં મુખ્ય અતિથિ તરીકે હાજરી આપી હતી.

(15 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2084648)

• બસ્તર ઓલિમ્પિક સમગ્ર વિસ્તાર માટે આશાનું પ્રતીક બની રહેશે, જે વિકાસના નવા અધ્યાય માટે માર્ગ મોકળો કરશે અને નક્સલવાદને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવા માટે એક મજબૂત પાયા તરીકે કામ કરશે. બસ્તરની કોઈ છોકરી જ્યારે ઓલિમ્પિકમાં મેડલ જીતશે ત્યારે આખી દુનિયાને એ સંદેશ જશે કે માત્ર વિકાસ, હિંસા નહીં, આગળનો રસ્તો છે
  • • બસ્તર પરિવર્તન કરી રહ્યું છે. વર્ષ 2026માં બસ્તર ઓલિમ્પિકનું ફરીથી આયોજન થશે, ત્યાં સુધીમાં આ વિસ્તારમાં ધરખમ પરિવર્તન આવશે. આ રમતોએ "બદલાતા" થી "સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગયેલા" તરફ સંક્રમણની શરૂઆત કરી છે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી  શ્રી અમિત શાહે  છત્તીસગઢનાં જગદલપુરમાં શસ્ત્રોનો ત્યાગ કરીને સમાજની મુખ્ય ધારામાં સામેલ થયેલા લોકોને મળ્યાં હતાં.

(15 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2084657)

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીએ નક્સલ પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં 15 હજારથી વધુ મકાનોના નિર્માણને મંજૂરી આપી દીધી છે.
  • • નક્સલ પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં દરેક પરિવારને ગાય કે ભેંસ આપીને ડેરી સહકારી મંડળી શરૂ કરવામાં આવી રહી છે.
    • છત્તીસગઢ સરકારે શ્રેષ્ઠ શરણાગતિ નીતિ બનાવી છે, અને સમગ્ર દેશમાં તેની નકલ કરીને, શસ્ત્રોનો ત્યાગ કરનારા યુવાનોનું સમાજમાં પુનર્વસન કરવામાં આવશે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી  શ્રી અમિત શાહે  છત્તીસગઢનાં જગદલપુરમાં શહીદ સ્મારકમાં શહીદોને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી હતી તથા નક્સલી હિંસાનાં પીડિતો અને શહીદ સૈનિકોનાં પરિવારજનો સાથે મુલાકાત કરી હતી.

(16 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2084865)

• • • કેન્દ્ર સરકાર નક્સલી હિંસાથી પ્રભાવિત પરિવારોને સમર્થન આપવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહે બીજાપુરમાં સુરક્ષા દળોના ફોરવર્ડ ઓપરેટિંગ બેઝ ગંદમની મુલાકાત લીધી હતી અને દળોની કામગીરીની સજ્જતાની સમીક્ષા કરી હતી. તેમણે જવાનોને વર્ષ 2024માં નક્સલવાદ સામેની અભૂતપૂર્વ સફળતા બદલ અભિનંદન આપ્યાં હતાં અને આ જ ઉત્સાહ સાથે નક્સલવાદ સામેની લડાઈ ચાલુ રાખવા પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી  શ્રી અમિત શાહે  છત્તીસગઢનાં બીજાપુરમાં નક્સલવાદથી પ્રભાવિત ગામ ગુંદમની મુલાકાત લીધી હતી, જ્યાં તેમણે શાળાઓ, વાજબી ભાવની દુકાનો અને જાહેર તબીબી સારસંભાળની સુવિધાઓનું નિરીક્ષણ કર્યું હતું. શ્રી શાહે ત્યાં રહેતા લોકો સાથે પણ વાતચીત કરી હતી. ગુંદામ ગામ એક સમયે નક્સલવાદીઓના અડ્ડા તરીકે જાણીતું હતું, પરંતુ મોદી સરકારે તેને વિકાસની મુખ્યધારામાં સાંકળી લીધું છે અને ત્યાંની શાળાઓ ખોલી છે જે વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા ગાવામાં આવેલા રાષ્ટ્રગીતનો પડઘો પાડે છે.

ડ્રગ્સ સામે ઝીરો ટોલરન્સઃ નાર્કો-ટેરર નેક્સસ તોડવું

• પ્રધાનમંત્રી મોદીજીના ડ્રગ-મુક્ત ભારતના વિઝનને અનુસરીને એજન્સીઓએ દેશમાં નશીલા દ્રવ્યોની સૌથી મોટી ઓફશોર જપ્તી કરવાની ભવ્ય સફળતા હાંસલ કરી હતી.

એમએચએ ડ્રગ્સ અને ગુનાના ગુનેગારોના જોખમને દૂર કરવાના તેના મિશનમાં સંપૂર્ણ-સરકારી અભિગમ સાથે આગળ વધી રહ્યું છે.

• એનસીબી, નેવી અને ગુજરાત પોલીસના સંયુક્ત ઓપરેશનમાં 3132 કિલો ડ્રગ્સનો મહાકાય જથ્થો જપ્ત કરવામાં આવ્યો હતો.
• સુરક્ષા એજન્સીઓએ આંતરરાષ્ટ્રીય ડ્રગ ટ્રાફિકિંગ કાર્ટેલનો પર્દાફાશ કર્યો હતો અને  ગુજરાતમાં 700 કિલોથી વધુ પ્રતિબંધિત મેથામ્ફેટામાઇન કબજે કર્યું હતું. એનસીબીએ 82.53 કિલો હાઈ ગ્રેડ કોકેન જપ્ત કર્યું નવી દિલ્હી.
•  દિલ્હીના એક કુરિયર સેન્ટરમાં ડ્રગ્સનો જથ્થો પકડાયા બાદ બોટમ ટુ ટોપ એપ્રોચ દ્વારા અંદાજે 900 કરોડ રૂપિયાના ડ્રગ્સ કન્સાઇન્મેન્ટને  શોધી કાઢવામાં આવ્યું હતું.
• એજન્સીઓએ ઊંડા સમુદ્રમાંથી વર્ષ 2024 માં કુલ 4,134 કિલો નશીલા દ્રવ્યો પણ જપ્ત  કર્યા હતા.
• એમ.એચ.એ. એ માદક દ્રવ્યો કાર્ટેલને કડક સંદેશ તરીકે જપ્ત કરેલી દવાઓનો નિકાલ કરવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. વર્ષ 2024માં, એમએચએ હેઠળની એજન્સીઓએ 1,17,284 કિલો માદક દ્રવ્યોનો નાશ કર્યો હતો.
• નવી દિલ્હીમાં નેશનલ નાર્કોટિક્સ હેલ્પલાઇન 'માનસ'નો શુભારંભ કરવો અને  કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહ દ્વારા 7મી એનસીઓઆરડીની ટોચની સ્તરીય બેઠકને સંબોધન કરવું.

(18 જુલાઈ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2034137)

• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે રાયપુરમાં એનસીબીની ઝોનલ યુનિટ ઓફિસનું વર્ચ્યુઅલ ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું અને છત્તીસગઢમાં નશીલા દ્રવ્યોની સ્થિતિ પર સમીક્ષા બેઠકની અધ્યક્ષતા પણ કરી હતી.

(18 જુલાઈ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2034137)

• મનાસમાં એક ટોલ-ફ્રી નંબર 1933, એક વેબ પોર્ટલ, એક મોબાઇલ એપ્લિકેશન અને ઉમંગ એપ્લિકેશન હશે, જેથી દેશના નાગરિકો અનામી રીતે એનસીબી 24x7 સાથે જોડાઈ શકે અને વ્યસનમુક્તિ અને પુનર્વસન અંગે સલાહ લઈ શકે અને માદક દ્રવ્યોની તસ્કરી અંગેની માહિતી શેર કરી શકે.
  • કેન્દ્ર સરકારે 'સમગ્ર સરકારી અભિગમ' અને માળખાગત, સંસ્થાકીય અને માહિતીકીય સુધારાના ત્રણ સ્તંભોના આધારે છેલ્લા 5 વર્ષમાં આ લડાઈ લડવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
  • કેન્દ્ર સરકાર દરેક રાજ્યમાં એનસીબીની કચેરીઓ સ્થાપશે અને રાજ્ય સરકારોના સહકારથી ડ્રગનો વેપાર સમાપ્ત કરશે.

આપત્તિઓમાં શૂન્ય જાનહાનિઃ આપત્તિનું વ્યવસ્થાપન કરવા સક્રિય અભિગમ

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના આપત્તિઓમાં શૂન્ય જાનહાનિ માટેના વિઝનને અનુસરીને ગૃહ મંત્રાલયે આપત્તિ વ્યવસ્થાપન માટે પ્રતિક્રિયાત્મક અભિગમ અપનાવવાને બદલે સક્રિય અભિગમ અપનાવ્યો છે.
  • લોકસભાએ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ (સંશોધન) બિલ, 2024 પસાર કર્યું.

(12 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2083982)

• આ ખરડો આપત્તિ વ્યવસ્થાપનના અભિગમને પ્રત્યાઘાતીમાંથી સક્રિય તરફ વાળે છે, જેમાં નિવારણ, શમન અને સજ્જતા પર નવેસરથી ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે.
• આ કાયદો એજન્સીઓ વચ્ચે અવિરત સુમેળને પ્રોત્સાહન આપીને સરકારને સંપૂર્ણ સરકારી અભિગમ સાથે આપત્તિઓનો સામનો કરવા સક્ષમ બનાવશે.
• બિલ એનડીએમએ અને એસડીએમએને વધુ સારી સજ્જતા અને ઝડપી પ્રતિસાદને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ડેટાબેઝ બનાવવા માટે સશક્ત બનાવે છે.
• આ ખરડો રાષ્ટ્રીય કટોકટી વ્યવસ્થાપન સમિતિ અને ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિને ગંભીર આપત્તિઓ દરમિયાન રાહત માટેના ભંડોળને મંજૂરી આપવાની સત્તા આપે છે.
  • 2024-25 દરમિયાન. કેન્દ્ર સરકારે અત્યાર સુધી 12 રાજ્યોને સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એસડીઆરએફ)માંથી કેન્દ્રના હિસ્સા તરીકે રૂ. 16566.00 કરોડની રકમ અને 18 રાજ્યોને નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એનડીઆરએફ)માંથી રૂ. 4808.32 કરોડની રકમ રીલિઝ કરી છે.
  • એ જ રીતે કેન્દ્ર સરકારે  અત્યાર સુધીમાં સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર મિટિગેશન ફંડ (એસડીએમએફ)માંથી 12 રાજ્યોને કેન્દ્રીય હિસ્સા તરીકે રૂ. 1610.454 કરોડ અને નેશનલ ડિઝાસ્ટર મિટિગેશન ફંડ (એનડીએમએફ)માંથી રૂ. 646.546 કરોડની રકમ 07 રાજ્યોને સુપરત કરી છે.
  • ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિએ મુંબઈ, કોલકાતા, બેંગલુરુ, હૈદરાબાદ, અમદાવાદ અને પુણેમાં શહેરી પૂર વ્યવસ્થાપન માટે ₹2514.36 કરોડના છ પ્રોજેક્ટને મંજૂરી આપી હતી. (25 જુલાઈ 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2037164#:~:text=The%20High-Level%20Committee%20in,Bengaluru%2C%20Hyderabad%2C%20Ahmedabad%20andPune)
    • સમિતિએ આસામ, કર્ણાટક અને તમિલનાડુ માટે "રાજ્યોમાં ફાયર સર્વિસીસના વિસ્તરણ અને આધુનિકીકરણ" હેઠળ ₹810.64 કરોડના ત્રણ પ્રોજેક્ટને પણ મંજૂરી આપી હતી.
    • પૂરપ્રભાવિત આસામ, મિઝોરમ, કેરળ, ત્રિપુરા, નાગાલેન્ડ, ગુજરાત, આંધ્રપ્રદેશ, તેલંગાણા અને મણિપુરમાં નુકસાનની સ્થળ પર જ આકારણી કરવા માટે આંતર-મંત્રાલય કેન્દ્રીય ટુકડીઓ (આઈએમસીટી)ની નિયુક્તિ કરવામાં આવી છે.
    • કેન્દ્ર સરકારે તમામ પૂરગ્રસ્ત રાજ્યોને એનડીઆરએફની જરૂરી ટીમો, આર્મી ટીમો અને એરફોર્સની મદદ સહિત તમામ લોજિસ્ટિક સહાય પણ પૂરી પાડી છે.
  • ગૃહ મંત્રાલયે  સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એસડીઆરએફ)માંથી કેન્દ્રીય હિસ્સા તરીકે અને નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એનડીઆરએફ)માંથી એડવાન્સ પેટે પૂરથી અસરગ્રસ્ત 14 રાજ્યોને રૂ. 5858.60 કરોડ રીલિઝ કર્યા હતા.

(01 ઓક્ટોબર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2060802)

• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં એક ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિએ છત્તીસગઢ, ઓડિશા અને  પશ્ચિમ બંગાળ માટે "રાજ્યોમાં ફાયર સર્વિસીસના વિસ્તરણ અને આધુનિકીકરણ" હેઠળ રૂ. 725.62 કરોડના ત્રણ પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી આપી છે.

(11 નવેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2072386)

• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં એક ઉચ્ચ-સ્તરીય સમિતિ (એચએલસી)  એ વિવિધ રાજ્યો માટે આપત્તિ નિવારણ અને ક્ષમતા-નિર્માણ પ્રોજેક્ટ્સ માટે રૂ. 1115.67 કરોડ મંજૂર કર્યા હતા.

(26 નવેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=20772900)

• એચએલસીએ 15 રાજ્યોમાં નેશનલ લેન્ડસ્લાઇડ રિસ્ક મિટિગેશન પ્રોજેક્ટને ₹1000 કરોડમાં મંજૂરી આપી હતી.
  • • સમિતિએ ઉત્તરાખંડ માટે ૧૩૯ કરોડ, હિમાચલ પ્રદેશ માટે ૧૩૯ કરોડ, પૂર્વોત્તરનાં આઠ રાજ્યો માટે ૩૭૮ કરોડ, મહારાષ્ટ્ર માટે ૧૦૦ કરોડ, કર્ણાટક માટે ૭૨ કરોડ, કેરળ માટે ૭૨ કરોડ, તામિલનાડુ માટે ૫૦ કરોડ અને પશ્ચિમ બંગાળ માટે ૫૦ કરોડ રૂપિયા મંજૂર કર્યા હતા.
    • એચએલસીએ નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એનડીઆરએફ)ની રૂ.115.67 કરોડની ભંડોળ બારીમાંથી પ્રિપેર્ડનેસ એન્ડ કેપેસિટી બિલ્ડિંગ હેઠળ તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં નાગરિક સંરક્ષણની તાલીમ અને ક્ષમતા નિર્માણના પ્રસ્તાવને પણ મંજૂરી આપી હતી.
  • ગૃહ મંત્રાલયે ચક્રવાત 'ફેંગલ'થી અસરગ્રસ્ત લોકોને મદદ કરવા માટે સ્ટેટ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફંડ (એસડીઆરએફ)માંથી કેન્દ્રીય હિસ્સા તરીકે તમિલનાડુ રાજ્ય સરકારને રૂ. 944.80 કરોડ આપવાની મંજૂરી આપી હતી.

(6 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2081611)

એકોર્ડ બ્રિજ ઉત્તરપૂર્વમાં વિખવાદનો અંત લાવે છે

• મોદી સરકારે અભૂતપૂર્વ સફળતા સાથે શાંતિના યુગની શરૂઆત કરવા માટે પૂર્વોત્તરમાં એકતાના પુલ બનાવવાનો માર્ગ અપનાવ્યો છે.
• ભારત સરકાર, ત્રિપુરા સરકાર અને સ્વદેશી પ્રગતિશીલ પ્રાદેશિક જોડાણ/ટીઆઇપીઆરએ અને અન્ય હિતધારકો વચ્ચે ગૃહ મંત્રીની હાજરીમાં ત્રિપક્ષીય સમજૂતી પર હસ્તાક્ષર થયા  હતા.

(2 માર્ચ 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2010880)

•  કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી શ્રી અમિત શાહની ઉપસ્થિતિમાં ભારત સરકાર, ત્રિપુરા સરકાર, એનએલએફટી અને એટીટીએફ વચ્ચે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર થયા હતા.

(4 થી સપ્ટેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2051900)

• આ શાંતિ સમજૂતીઓ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે, જે લાંબા સમયથી પડતર માંગણીઓને પૂર્ણ કરીને પૂર્વોત્તરમાં ઉગ્ર સંઘર્ષોનો અંત લાવશે.
  • મોદી સરકાર વિવિધ જૂથો સાથે કરાર પર હસ્તાક્ષર કરીને શાંતિપૂર્ણ પૂર્વોત્તરનું નિર્માણ કરી રહી છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે શિલોંગમાં  પૂર્વોત્તર પરિષદનાં 71માં પૂર્ણ સત્રને  સંબોધન કર્યું હતું.

(19 મી જાન્યુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1997838)

• મોદી સરકારના 10 વર્ષ પૂર્વોત્તર માટે સુવર્ણ કાળ ગણાશે.
  • પૂર્વોત્તર મોદી સરકારના શાસનમાં હિંસા છોડીને શાંતિ અને સમૃદ્ધિના માર્ગ પર ચાલી રહ્યું છે.
• ગૃહ મંત્રાલયે દેશની આંતરિક સુરક્ષાને સુનિશ્ચિત કરવા અને મ્યાનમારની સરહદે આવેલા ભારતના પૂર્વોત્તર રાજ્યોના જનસંખ્યાકીય માળખાને જાળવી રાખવા માટે ભારત અને મ્યાનમાર વચ્ચે ફ્રી મૂવમેન્ટ રિજિમ (એફએમઆર)ને રદ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. (8 ફેબ્રુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2003884#:~:text=Ministry%20of%20Home%20Affairs%20)
• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે ત્રિપુરાના અગરતલામાં પૂર્વોત્તર પરિષદ (એનઈસી)ની 72મી પૂર્ણ સભાને સંબોધન કર્યું હતું.

(21 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2086818)

• મોદી સરકાર 'એક્ટ ઇસ્ટ, એક્ટ ફાસ્ટ અને એક્ટ ફર્સ્ટ'ના મંત્ર પર ખરા ઉતરી રહી છે.
  • પૂર્વોત્તરના દરેક રાજ્યમાં પોલીસનો અભિગમ, તાલીમ અને ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા, પોલીસની સંસ્કૃતિ અને દિશાને બદલવાના પ્રયત્નો કરવામાં આવી રહ્યા છે.
  • હવે સમય આવી ગયો છે કે પૂર્વોત્તરના દરેક નાગરિકને સંપત્તિ, સન્માન અને સુરક્ષાના બંધારણીય અધિકારો મળે, જે ત્રણ નવા ગુનાહિત કાયદાઓમાં સામેલ છે.
  • પૂર્વોત્તરના વિકાસને વેગ આપવા માટે, મોદી સરકારે રોકાણકારોને આકર્ષિત કર્યા છે અને આ ક્ષેત્ર માટે વૈશ્વિક બજારો ખોલ્યા છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં ત્રિપુરાનાં અગરતલામાં પૂર્વોત્તર અંતરિક્ષ એપ્લિકેશન સેન્ટર (એનઇએસએસી) સોસાયટીની 12મી બેઠક યોજાઈ હતી.

(21 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2086875)

• એન.ઈ.એસ.એ.સી. સોસાયટીએ પૂર્વોત્તર રાજ્યોમાં તેના કાર્યના અવકાશને વધુ વિસ્તૃત કરવું જોઈએ.
  • એન.ઈ.એસ.એ.સી. સોસાયટીએ ઉત્તરપૂર્વના તમામ રાજ્યોના વિજ્ઞાનની પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવતા પ્રત્યેક 100 વિદ્યાર્થીઓને ઇસરોના મુખ્ય મથકની મુલાકાત પર લઈ જવા જોઈએ.
  • એન.ઈ.એસ.એ.સી.ની મદદથી 20 જળમાર્ગો બનાવવામાં આવ્યા છે અને સોસાયટીએ વધુ જળમાર્ગો બનાવવાની સંભાવના શોધવી જોઈએ.
  • પૂર્વોત્તર રાજ્યોમાં ખનિજ, તેલ અને કોલસાના ભંડાર માટે વિસ્તૃત મેપિંગની જરૂર છે, જે આ ખનિજો માટે પ્રાપ્ત રોયલ્ટીથી આર્થિક રીતે લાભ મેળવશે.
  • ભારત-મ્યાનમાર સરહદ પર, ખાસ કરીને નાગાલેન્ડ, મિઝોરમ અને મણિપુરમાં, લોકોના જનસાંખ્યિક ડેટાનું મેપિંગ કરવું જોઈએ, જેથી સરહદને વાડ કરવામાં અને ઘૂસણખોરી અટકાવવામાં મદદ મળી શકે.
  • અવકાશ વિજ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને વન ક્ષેત્રનો વિકાસ એ એન.ઈ.એસ.એ.સી. સોસાયટીનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
  • પૂર્વોત્તર રાજ્યોએ એન્જિનિયરિંગ કોલેજોમાં અવકાશ તકનીકથી સંબંધિત નવા અભ્યાસક્રમો શરૂ કરવા જોઈએ.
• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે બ્રુ-રિયાંગ શરણાર્થીઓ સાથે મુલાકાત કરી હતી અને તેમના ઘરોની મુલાકાત લીધી હતી તથા તેમના માટે નિર્મિત સ્વાસ્થ્ય અને શૈક્ષણિક સુવિધાઓનું નિરીક્ષણ કર્યું હતું. (22 ડિસેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2087010#:~:text=Shri%20Amit%20Shah%20interacted%20with,Chief%20Minister%20of%20Tripura%2C%20Prof)
  • વંશીય અથડામણો વચ્ચે બ્રુ-રિયાંગ સમુદાય દાયકાઓ સુધી નિર્દયી હિંસાનો ભોગ બન્યો હતો. શ્રી અમિત શાહના નેતૃત્વમાં ગૃહ મંત્રાલયે વર્ષ 2020માં હિંસાનો અંત લાવવા માટે શાંતિ સમજૂતી પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા અને સ્વસ્થ જીવન જીવવા માટે જરૂરી તમામ સુવિધાઓથી સજ્જ 11 કોલોનીઓમાં 38,000 બ્રુ-રિયાંગ શરણાર્થીઓને સ્થાયી કર્યા હતા.

આતંકી ઝુંબેશ સામે વિજય: સુરક્ષા તંત્રને સજ્જ કરવું

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીનું વિઝન આતંકવાદ મુક્ત ભારતનું નિર્માણ કરવાનું છે. શ્રી અમિત શાહના નેતૃત્વમાં ગૃહ મંત્રાલય આતંક સામે ઝીરો ટોલરન્સના અભિગમ સાથે આ લક્ષ્યને હાંસલ કરવાની દિશામાં અગ્રેસર છે.
• આ વિઝન હેઠળ ગૃહ મંત્રાલયે હિઝબ-ઉત-તહરીરને યુએપીએ હેઠળ આતંકવાદી સંગઠન જાહેર કર્યું હતું. ગોલ્ડી બ્રાર અને કાસિમ ગુર્જરને આતંકવાદી જાહેર કર્યા.
• નવ સંગઠનોને ગેરકાયદેસર સંગઠન જાહેર કરવામાં આવ્યા છે.
•  આ ધ્યેય તરફ એક મહત્ત્વનું પગલું ભરતાં ઇલેક્ટ્રોનિક્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા લિમિટેડ, ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એટોમિક એનર્જી અને ડીઆરડીઓ દ્વારા સ્વદેશી રીતે ઉત્પાદિત બે અલગ-અલગ કેટેગરીના વિસ્ફોટક ડિટેક્ટર્સને સુરક્ષા દળો માટેના જીઓઆઇના પ્રિન્સિપલ સાયન્ટિફિક એડવાઇઝર દ્વારા આઇબીના ડિરેક્ટરને સોંપવામાં આવ્યા હતા.
• સ્વદેશી રીતે વિકસિત ડિટેક્ટરોને આઈબી દ્વારા ક્ષેત્રની જમાવટ માટે ઓળખી કાઢવામાં આવેલી 12 સુરક્ષા એજન્સીઓને સોંપવામાં આવશે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની અધ્યક્ષતામાં નવી દિલ્હીમાં દેશમાં સુરક્ષાને લગતા પડકારોને પહોંચી વળવા માટે જવાબદાર આઇબીના મલ્ટિ એજન્સી સેન્ટર (એમએસી)ની કામગીરીની સમીક્ષા કરવા માટે સુરક્ષા અને કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓના વિવિધ વડાઓ સાથે એક ઉચ્ચ-સ્તરીય બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી.

(19 જુલાઈ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2034467)

• મેક ફ્રેમવર્ક તેની પહોંચ અને અસરકારકતા વધારવા માટે એક મોટી તકનીકી અને ઓપરેશનલ સુધારણામાંથી પસાર થવાની તૈયારીમાં છે.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ આતંકવાદી નેટવર્કનો નાશ કરવા માટે તમામ એજન્સીઓ વચ્ચે વધુ સુમેળ સાધવા પર ભાર મૂક્યો હતો અને દેશની વિકસી રહેલી સુરક્ષા જોખમની સ્થિતિને પહોંચી વળવા માટે ઇકો-સિસ્ટમને ટેકો આપ્યો હતો.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ બીગ ડેટા અને એઆઈ/એમએલ-સંચાલિત વિશ્લેષણો અને તકનીકી પ્રગતિઓનો ઉપયોગ કરીને આતંકવાદી ઇકોસિસ્ટમને નાબૂદ કરવા માટે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સાથે સંકળાયેલી તમામ એજન્સીઓમાંથી લેવામાં આવેલા યુવાન, તકનીકી રીતે નિપુણ અને જુસ્સાદાર અધિકારીઓની એક ટીમની રચના કરવા પર પણ ભાર મૂક્યો હતો.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે નવી દિલ્હીમાં બે દિવસીય 7મી રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વ્યૂહરચના પરિષદ 2024નું ઉદઘાટન કર્યું હતું.

(13 સપ્ટેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2054743)

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં વાર્ષિક ડીજીએસપી/આઈજીએસપી કોન્ફરન્સ દરમિયાન લેવાયેલા નિર્ણયોનો અમલ કરવા કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ એનસીઆરબી દ્વારા વિકસિત ડીજીએસપી/આઈજીએસપી કોન્ફરન્સની ભલામણોના ડેશબોર્ડનો શુભારંભ કરાવ્યો હતો.
• ગૃહ મંત્રાલયે રાષ્ટ્રીય તપાસ એજન્સી (એનઆઈએ)નું વિશિષ્ટ ડિજિટલ ક્રિમિનલ કેસ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (સીસીએમએસ) પ્લેટફોર્મ લોંચ કર્યું હતું.

(14 માર્ચ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2014738)

• નવા વિકસિત સીસીએમએસ આતંકવાદ અને સંગઠિત ગુનાના કેસો સામે એનઆઈએને મજબૂત બનાવશે.
  • સીસીએમએસ એનઆઈએની કામગીરીમાં સંકલનમાં સુધારો કરશે, જે ન્યાય વ્યવસ્થામાં સુધારો કરશે.
  • ગૃહ મંત્રાલયે એનસીઆરબી દ્વારા નવા ફોજદારી કાયદાઓનો સંગ્રહ ધરાવતી મોબાઇલ એપ 'સંકલાન' પણ શરૂ કરી છે. 'સંકલાન' એક વ્યાપક માર્ગદર્શિકા છે, જે જૂની અને નવી કાનૂની જોગવાઈઓની વિગતવાર તુલના કરવા સક્ષમ છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે  નવી દિલ્હીમાં બે દિવસીય ''આતંકવાદ વિરોધી પરિષદ - 2024'' ના ઉદ્ઘાટન  સત્રને સંબોધન કર્યું હતું.

(07 નવેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2071564)

• 'આતંકવાદ સામે ઝીરો ટોલરન્સ'ની નીતિને આખી દુનિયાએ સ્વીકારી લીધી છે.
  • ગૃહ મંત્રાલય ટૂંક સમયમાં આતંકવાદની સંપૂર્ણ 'ઇકોસિસ્ટમ' સામે લડવા માટે રાષ્ટ્રીય આતંકવાદ વિરોધી નીતિ અને વ્યૂહરચના તૈયાર કરશે.
  • સરકાર આતંકવાદ સામે મજબૂત ઇકોસિસ્ટમ બનાવવા અને તેને દૂર કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
  • ટેરર ફાઇનાન્સિંગને રોકવા માટે 25-મુદ્દાની સંકલિત યોજના બનાવવામાં આવી હતી; જેહાદી આતંકવાદથી લઈને પૂર્વોત્તરમાં વિદ્રોહ, ડાબેરી ઉગ્રવાદ, નકલી ચલણ અને માદક દ્રવ્યો જેવા કેસોમાં અનેક પગલાં લેવામાં આવ્યા છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે  ગુજરાતના ગાંધીનગરમાં મુખ્ય અતિથિ તરીકે 50મી અખિલ ભારતીય પોલીસ વિજ્ઞાન પરિષદને  સંબોધન કર્યું હતું.

(19 નવેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2074684)

• પોલીસ વિજ્ઞાન પરિષદે વિવિધ ઉપલબ્ધ ડેટાને પરિણામલક્ષી અને વધુ અસરકારક બનાવવા માટે એઆઈનો ઉપયોગ કરવાની જરૂર છે.
  • સાયબર ક્રાઇમ, ઘૂસણખોરી, ગેરકાયદેસર ડ્રોનના ઉપયોગને અટકાવવા, માદક દ્રવ્યો અને ડાર્ક વેબનો દુરુપયોગ - આ પાંચ ક્ષેત્રોમાં કાયદાનો અમલ કરાવતી એજન્સીઓએ ગુનેગારો કરતાં ઘણું આગળ રહેવું જોઈએ.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે ઓડિશાનાં  ભુવનેશ્વરમાં 59મી ડીજીએસપી/આઇજીએસપી કોન્ફરન્સ 2024નું  ઉદઘાટન કર્યું હતું.

(29 નવેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2079248)

• • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું કે પૂર્વી સરહદ પર ઉભરતા સુરક્ષા પડકારો, ઇમિગ્રેશન અને શહેરી પોલીસિંગના વલણો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
  • કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ ઝીરો ટોલરન્સ નીતિને લાગુ કરવા માટે ઝીરો ટોલરન્સ સ્ટ્રેટેજી અને ઝીરો ટોલરન્સ એક્શનની દિશામાં પહેલ કરવાની અપીલ કરી હતી.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે ગુજરાતનાં  ગાંધીનગરમાં 14મી ઓલ ઇન્ડિયા હોમગાર્ડઝ એન્ડ સિવિલ ડિફેન્સ કોન્ફરન્સને  સંબોધન કર્યું હતું.

(22 ઓક્ટોબર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2067195)

• મોદી સરકાર હોમ ગાર્ડ્સ અને સિવિલ ડિફેન્સ ચાર્ટરને ઘણા નવા પાસાઓ અને સમયસર ફેરફારોને સમાવીને વધુ સુસંગત અને ઉપયોગી બનાવશે.

સુરક્ષિત ભારતઃ ડિજિટલ સંરક્ષણને મજબૂત કરવું અને ફોરેન્સિક કુશળતાને શાર્પનિંગ કરવી

• મોદી સરકાર ભારત અને તેના નાગરિકોને તેની કાનૂની અને તપાસ મશીનરીની શક્તિને ટેકનોલોજીની શક્તિથી સન્માનિત કરીને ગુનાથી સુરક્ષિત કરી રહી છે.
• મંત્રીમંડળે કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની યોજના "નેશનલ ફોરેન્સિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર એન્હાન્સમેન્ટ સ્કીમ" (એન.એફ.એલ.ઇ.એસ.)ને મંજૂરી આપી છે.

(19 જૂન 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2026705)

• કેમ્પસ, લેબ્સ અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં વૃદ્ધિ માટે ₹2254.43 કરોડનો નાણાકીય ખર્ચ.
  • ભારત સરકાર પુરાવાની વૈજ્ઞાનિક અને સમયસર ફોરેન્સિક તપાસ પર આધારિત અસરકારક અને કાર્યદક્ષ ગુનાહિત ન્યાય વ્યવસ્થા સ્થાપિત કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
  • દેશમાં નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી (એનએફએસયુ)ના કેમ્પસની સ્થાપના.
  • દેશમાં સેન્ટ્રલ ફોરેન્સિક સાયન્સ લેબોરેટરીની સ્થાપના.
  • એનએફએસયુનાં દિલ્હી કેમ્પસનાં હાલનાં માળખાગત સુવિધામાં વધારો.
  • આ યોજના એક કાર્યક્ષમ ફોજદારી ન્યાય પ્રક્રિયા માટે પુરાવાની સમયસર અને વૈજ્ઞાનિક તપાસમાં ઉચ્ચ-ગુણવત્તાયુક્ત, પ્રશિક્ષિત ફોરેન્સિક વ્યાવસાયિકોના મહત્વને રેખાંકિત કરે છે, જે તકનીકીમાં પ્રગતિનો લાભ આપે છે અને ગુનાની અભિવ્યક્તિઓ અને પદ્ધતિઓ વિકસિત કરે છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે એનઆઈએના વિશિષ્ટ ડિજિટલ ક્રિમિનલ કેસ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (સીસીએમએસ) પ્લેટફોર્મનો વર્ચ્યુઅલ રીતે શુભારંભ કરાવ્યો હતો.

(14 માર્ચ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2014738)

• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ સાયબર ફ્રોડ મિટિગેશન સેન્ટર (સીએફએમસી)ને સમર્પિત કર્યું હતું, જેમાં સમન્વય પ્લેટફોર્મ (જોઇન્ટ સાયબર ક્રાઇમ ઇન્વેસ્ટિગેશન ફેસિલિટેશન સિસ્ટમ), 'સાયબર કમાન્ડો' પ્રોગ્રામ અને સસ્પેક્ટ રજિસ્ટ્રીનો શુભારંભ કરવામાં  આવ્યો હતો.

(10 સપ્ટેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2053438)

•  સાયબર ફ્રોડ મિટિગેશન સેન્ટર એક એવી સંસ્થા છે જેનું પ્રતિનિધિત્વ કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓ અને ખાનગી ક્ષેત્ર એમ બંને દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે સાયબર ક્રાઇમને પહોંચી વળવા માટે સાતત્યપૂર્ણ સંકલન ઊભું કરે છે, કારણ કે કોઈ પણ સંસ્થા સાઇલોઝમાં આ જોખમનો સામનો કરી શકે તેમ નથી.
  • સમન્વય એ ડેટા રિપોઝિટરી પ્લેટફોર્મ છે જે ડેટા શેરિંગ અને વિશ્લેષણને સક્ષમ કરે છે.
  •  દેશમાં સાયબર સુરક્ષાનાં જોખમોનો સામનો કરવા માટે રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો અને કેન્દ્રીય પોલીસ સંગઠનો (સીપીઓ)માં 5,000 'સાયબર કમાન્ડો'ની ફોજ સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
  • નાણાકીય ઇકોસિસ્ટમની છેતરપિંડીના જોખમ વ્યવસ્થાપન ક્ષમતાઓને મજબૂત કરવા માટે બેંકો અને નાણાકીય વચેટિયાઓના સહયોગથી નેશનલ સાયબર ક્રાઇમ રિપોર્ટિંગ પોર્ટલ (એનસીઆરપી) પર આધારિત વિવિધ ઓળખકર્તાઓની શંકાસ્પદ રજિસ્ટ્રી બનાવવામાં આવી રહી છે.
• 'મન કી બાત'ના માધ્યમથી રાષ્ટ્રને કરેલા સંબોધનમાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીએ 'ડિજિટલ ધરપકડ'ની ધમકી આપીને લોકોને છેતરવાના દૂષણ સામે સમાજને જાગૃત કર્યો હતો.

(27 ઓક્ટોબર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2068698)

• આ છેતરપિંડી કરનારાઓની મોડસ ઓપરેન્ડી પોલીસ, સીબીઆઇ, એન્ટી-નાર્કોટિક્સ અથવા આરબીઆઇના અધિકારીઓ તરીકે રજૂ થવાની છે અને વીડિયો કોલ પર અસંદિગ્ધ નાગરિકોને ધમકાવે છે.
  • મોદીજીએ આ પ્રકારની છેતરપિંડીને રોકવા માટે નાગરિકો દ્વારા લેવામાં આવતા પગલાંની રૂપરેખા આપી હતી અને તેમને યાદ અપાવ્યું હતું કે કોઈ પણ સરકારી એજન્સી ફોન અથવા વીડિયો કોલ દ્વારા તપાસ કરતી નથી.
  • આ અનિષ્ટને જડમૂળથી દૂર કરવા માટે, મોદીજીએ 'રુકો, સોચો ઔર એક્શન લો' ના મંત્રનું આહ્વાન કર્યું અને હેલ્પલાઇન નંબર 1930 દ્વારા અથવા https://cybercrime.gov.in પર તાત્કાલિક અધિકારીઓને જાણ કરવા અપીલ કરી. મોદી સરકાર સાયબર સિક્યોર ભારત બનાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે ગુજરાતનાં  ગાંધીનગરમાં નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી (એનએફએસયુ)ની પાંચમી આંતરરાષ્ટ્રીય અને 44મી અખિલ ભારતીય ક્રિમિનોલોજી કોન્ફરન્સને સંબોધન કર્યું  હતું.

(23 જાન્યુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1998860)

• સરકારે છેલ્લા 10 વર્ષમાં 50થી વધુ પાથ-બ્રેકિંગ કામો કર્યા છે.
  • નવા કાયદાઓમાં ટેકનોલોજીના ઉપયોગથી હવે ન્યાય મળશે, સસ્તો અને સુલભ બનશે.
  • આગામી વર્ષમાં દેશભરમાં એનએફએસયુના વધુ નવ કેમ્પસ ખોલવામાં આવશે.

વિકાસ ભી વિરાસત ભી: વારસાનું સન્માન કરતી આકાંક્ષાઓ પૂરી કરવી

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીએ દેશને વિશિષ્ટ પ્રકારનું શાસન મોડલ આપ્યું છે, જ્યાં દેશના ગૌરવશાળી વારસાની સુંદરતાની સાથે સાથે વિકાસની પ્રગતિ થાય છે. એમ.એચ.એ. એ સમાન શક્તિ સાથે વારસો સાથે વિકાસને પ્રોત્સાહન આપીને આ કાર્યસૂચિ સાથે આગળ ધપાવ્યું છે.
• આ દિશામાં કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આંદામાન અને નિકોબાર દ્વીપ સમૂહની રાજધાની પોર્ટ બ્લેરનું નામ બદલીને 'શ્રી વિજયાપુરમ' રાખવાના ઐતિહાસિક નિર્ણયની જાહેરાત કરી હતી.

(13 મી સપ્ટેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2054647)

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ, ભારત સરકાર, સરદાર પટેલની 150મી જન્મજયંતિની ઉજવણી કરે છે,  જેમાં તેમના આ મહાન યોગદાનને માન આપવા માટે 2024 થી 2026 સુધી બે વર્ષ સુધી રાષ્ટ્રવ્યાપી ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

(23 ઓક્ટોબર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2067316)

• સી.એ.પી.એફ.માં કોન્સ્ટેબલની ભરતી માટે પહેલી વખત કોન્સ્ટેબલ (જીડી) પરીક્ષા  હિન્દી અને અંગ્રેજી સિવાય 13 પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં લેવામાં આવી હતી.

(11 ફેબ્રુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2004935)

મહિલા સશક્તિકરણઃ સુરક્ષા, સુરક્ષા અને ગરિમા

• મોદી સરકાર મહિલાઓની સુરક્ષા અને સુરક્ષાને પોતાની પ્રાથમિકતાના સર્વોચ્ચ સ્થાન પર રાખે છે. તે દ્રઢપણે માને છે કે મહિલા સુરક્ષાનું રક્ષણ કરવું એ માત્ર ભારતની સભ્યતાની પ્રતિજ્ઞા જ નથી, પરંતુ વિકાસને સુનિશ્ચિત કરવાનો એક માર્ગ પણ છે.
  • આ સિદ્ધાંતના પ્રકાશમાં મોદી સરકારે સીઆઈએસએફની પ્રથમ ઓલ-વિમેન બટાલિયનની સ્થાપનાને મંજૂરી આપી હતી.

(13 નવેમ્બર 2024 https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2072993)

• કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે વર્ષ  2021-22થી 2025-26નાં ગાળા દરમિયાન કુલ રૂ. 1179.72 કરોડનાં ખર્ચે 'મહિલાઓની સુરક્ષા' પર અમ્બ્રેલા યોજનાનાં અમલીકરણને ચાલુ રાખવાની ગૃહ મંત્રાલયની દરખાસ્તને મંજૂરી આપી હતી.

(21 ફેબ્રુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2007872)

• ₹1179.72 કરોડના કુલ પ્રોજેક્ટ ખર્ચમાંથી કુલ ₹885.49 કરોડ એમએચએ દ્વારા તેના પોતાના બજેટમાંથી અને ₹294.23 કરોડનું ભંડોળ નિર્ભયા ફંડમાંથી આપવામાં આવશે.

ભારતને સુરક્ષિત કરવા માટે સુરક્ષિત સરહદ

• મોદી સરકારનો માર્ગદર્શક સિદ્ધાંત એ છે કે સુરક્ષિત સરહદ એ સુરક્ષિત રાષ્ટ્ર માટેની પૂર્વશરત છે.
  • ગૃહ મંત્રાલયે દેશની આંતરિક સુરક્ષાને સુનિશ્ચિત કરવા અને મ્યાનમારની સરહદે આવેલા ભારતના પૂર્વોત્તર રાજ્યોના જનસંખ્યાકીય માળખાને જાળવી રાખવા માટે ભારત અને મ્યાનમાર વચ્ચે ફ્રી મૂવમેન્ટ રિજિમ (એફએમઆર)ને રદ કરવાનો નિર્ણય લીધો  છે. (8 ફેબ્રુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2003884#:~:text=Ministry%20of%20Home%20Affairs%20)
  • કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે  પશ્ચિમ બંગાળના પેટ્રાપોલમાં પેસેન્જર ટર્મિનલ બિલ્ડિંગ અને મૈત્રી દ્વારનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું, જેનું નિર્માણ લેન્ડ પોર્ટ ઓથોરિટી ઓફ ઇન્ડિયા (એલપીએઆઈ) દ્વારા રૂ. 487 કરોડના ખર્ચે કરવામાં આવ્યું હતું.

(27 ઓક્ટોબર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2068695)

• કેન્દ્ર સરકારે માત્ર સરહદોને સુરક્ષિત કરવા માટે જ નહીં પરંતુ તેમને વિકાસ સાથે જોડવાનું કામ કર્યું છે.

લદ્દાખને સશક્ત બનાવવું: નવા જિલ્લાઓ, નવજીવન ધરાવતું શાસન

• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના વિકસિત અને સમૃદ્ધ લદ્દાખના નિર્માણના વિઝનને સાકાર કરવા ગૃહ મંત્રાલયે  કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં 5 નવા જિલ્લાઓનું નિર્માણ કરવાનો નિર્ણય લીધો  છે.
  • ઝાંસ્કર, દ્રાસ, શામ, નુબ્રા અને ચાંગથાંગ નામના નવા જિલ્લાઓ, દરેક ખૂણે અને ખૂણે શાસનને વેગ આપીને લોકો માટેના લાભોને તેમના ઘરઆંગણે લઈ જશે.

(26 ઓગસ્ટ 2024, https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2048877)

• લદ્દાખમાં હવે લેહ અને કારગિલ સહિત કુલ સાત જિલ્લા હશે. અત્યંત મુશ્કેલ અને દુર્ગમ હોવાને કારણે હાલ જિલ્લા વહીવટીતંત્રને તળિયાના સ્તરે પહોંચવામાં ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
  • • આ જિલ્લાઓની રચના બાદ હવે કેન્દ્ર સરકાર અને લદ્દાખ પ્રશાસનની તમામ જનકલ્યાણકારી યોજનાઓ લોકો સુધી સરળતાથી પહોંચી શકશે, અને વધુને વધુ લોકો તેનો લાભ લઈ શકશે.

સીએપીએફ: સુરક્ષા દળો માટે નવીનતા અને માળખાગત સુવિધાને પ્રોત્સાહન

• મોદી સરકારે સીઆઈએસએફની પ્રથમ ઓલ-વિમેન બટાલિયનની સ્થાપનાને મંજૂરી આપી હતી.

(13 નવેમ્બર 2024 https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=2072993)

• •  નવી દિલ્હીમાં એઈમ્સનાં સંકુલ તરીકે સેન્ટ્રલ આર્મ્ડ પોલીસ ફોર્સીસ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ સાયન્સિસને સંચાલિત કરવા સીએપીએફઆઇએમએસ અને એઈમ્સ વચ્ચે એક મેમોરેન્ડમ ઑફ એસોસિયેશન (એમઓએ) પર હસ્તાક્ષર થયાં  હતાં.

(9 માર્ચ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2013015)

• ₹2091 કરોડના ખર્ચે સ્થપાયેલી CAPFIMS એક અત્યાધુનિક મેડિકલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ છે, જે 970 પથારીવાળી રેફરલ એન્ડ રિસર્ચ હોસ્પિટલ, 500 પથારીવાળી જનરલ હોસ્પિટલ, 300 પથારીવાળી સુપર-સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ અને 170 આઇસીયુ/ક્રિટિકલ કેર પથારીઓ ધરાવે છે.
  • સીએપીએફના જવાનોએ  ૧૫ નવેમ્બર ૨૦૨૪ સુધીમાં ૬ કરોડથી વધુ વૃક્ષો વાવ્યા હતા.
  •  હિન્દી અને અંગ્રેજી સિવાય 13 પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં લેવાયેલી સેન્ટ્રલ આર્મ્ડ પોલીસ ફોર્સિસ (સીએપીએફ)માં કોન્સ્ટેબલની ભરતી માટે  પ્રથમ વખત કોન્સ્ટેબલ (જીડી) પરીક્ષા આપી હતી.

(11 ફેબ્રુઆરી 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2004935)

• 20 ફેબ્રુઆરીથી 7 માર્ચ 2024 દરમિયાન દેશભરના 128 શહેરોમાં આશરે 48 લાખ ઉમેદવારો માટે આ પરીક્ષા લેવામાં આવી હતી.
  • ગૃહ મંત્રાલયે  કલ્યાણકારી પગલા તરીકે કેન્દ્રીય પોલીસ કલ્યાણ ભંડાર પાસેથી ચીજવસ્તુઓની ખરીદી પર જીએસટી પર 50 ટકાની નાણાકીય સહાય આપવાનો નિર્ણય લીધો  છે, આ નિર્ણય 1 એપ્રિલ, 2024થી લાગુ થશે.

(13 માર્ચ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2014368)

• સીએપીએફ, કેન્દ્રીય પોલીસ સંસ્થાઓ, રાજ્ય પોલીસ દળો અને તેમના પરિવારોને સેવા આપતા અને નિવૃત્ત કર્મચારીઓને લાભ આપવા માટે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.

અન્ય મહત્ત્વપૂર્ણ પહેલો

• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે  નવી દિલ્હીનાં ઇન્દિરા ગાંધી ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટનાં ટર્મિનલ-3 ખાતે 'ફાસ્ટ ટ્રેક ઇમિગ્રેશન – ટ્રસ્ટેડ ટ્રાવેલર પ્રોગ્રામ'નું ઉદઘાટન કર્યું હતું.

(22 જૂન 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2027936)

• ટ્રસ્ટેડ ટ્રાવેલર પ્રોગ્રામ (એફટીઆઈ - ટીટીપી) ભારત સરકારની એક દીર્ઘદ્રષ્ટી પહેલ છે, જે અન્ય દેશોમાંથી આવતા ભારતીય નાગરિકો અને ઓસીઆઈ મુસાફરોને વધુ સુવિધાઓ પ્રદાન કરશે.

• એફટીઆઈ – ટીટીપીની પહેલ કેન્દ્ર સરકારની તમામ માટે પ્રવાસની સુવિધા અને કાર્યદક્ષતા વધારવાની કટિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
  • એફટીઆઈ-ટીટીપી દેશના 21 મોટા એરપોર્ટ પર શરૂ કરવામાં આવશે, પ્રથમ તબક્કામાં દિલ્હી એરપોર્ટની સાથે 7 મોટા એરપોર્ટ- મુંબઈ, ચેન્નાઈ, કોલકાતા, બેંગલુરુ, હૈદરાબાદ, કોચી અને અમદાવાદ પર લોન્ચ કરવામાં આવશે.
• પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના નેતૃત્વમાં ભારત સરકારે દર વર્ષે 25 જૂનના રોજ 'સંવિધાન હાથ્ય દિવસ' મનાવવાનો નિર્ણય કર્યો છે.

(12 જુલાઈ 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2032795)

• લોકશાહીની રક્ષા કરવા અને દરેક ભારતીયમાં વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતાની અમર જ્યોતને જીવંત રાખવા માટે 'સંવિધાન હાથી દિવસ'.
• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની સત્તાવાર ભાષા પર સંસદીય સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે સર્વાનુમતે પુનઃનિયુક્તિ કરવામાં આવી હતી.

(9 સપ્ટેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2053252)

• હિન્દીને તમામ પ્રાદેશિક ભાષાઓની સાથી બનાવવાના લક્ષ્ય સાથે આપણે આગળ વધવું જોઈએ, એમ કેન્દ્રીય ગૃહપ્રધાન શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું.
  • કોઈ પણ ભારતીય ભાષા સાથે સ્પર્ધા કર્યા વિના, આપણે હિન્દીની સ્વીકૃતિ વધારવાની જરૂર છે.
  • કેન્દ્ર સરકારે વિવિધ ભાષાઓના શબ્દોને હિંદીમાં સમાવી લીધા છે, જે તેને સમૃદ્ધ બનાવે છે અને તેને વધુ લવચીક બનાવે છે.
• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે નવી દિલ્હીમાં સત્તાવાર ભાષાની ડાયમંડ જ્યુબિલી ઉજવણી અને ચોથા અખિલ ભારતીય રાજભાષા સંમેલનને  સંબોધન કર્યું હતું.

(14 સપ્ટેમ્બર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2054956)

• હિંદી દિવસનો ઉદ્દેશ્ય સત્તાવાર ભાષાને સંચાર, લોકો અને ટેકનોલોજીની ભાષા બનાવવાનો અને તેને આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષા તરીકે ફેલાવવાનો છે.
  • નવી શિક્ષણ નીતિમાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ માતૃભાષામાં પ્રાથમિક શિક્ષણ પર ભાર મૂક્યો છે.
  • ભારતીય ભાષાઓનો વિભાગ આગામી વર્ષોમાં તમામ ભારતીય ભાષાઓના સંરક્ષણ માટેનું કેન્દ્ર બનશે.
  • બધી જ ભારતીય ભાષાઓને મજબૂત કર્યા વિના અને હિંદી સાથે તેમની પરસ્પર સુસંગતતા સ્થાપિત કર્યા વિના, સત્તાવાર ભાષાને પ્રોત્સાહન આપી શકાતું નથી.
• કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે નવી દિલ્હીમાં વસતી ગણતરીનાં ભવનમાં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની પ્રતિમાનું અનાવરણ કર્યું  હતું અને સિવિલ રજિસ્ટ્રેશન સિસ્ટમ (સીઆરએસ) મોબાઇલ એપ્લિકેશન લોંચ કરી હતી.

(29 ઓક્ટોબર 2024, https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2069328)

• રાષ્ટ્રહિત માટે સંઘર્ષ અને બલિદાનના પ્રતિક સમાન સરદાર પટેલની આ પ્રતિમા દેશમાં લોકશાહી મૂલ્યોની સ્થાપના માટે તેમના અતૂટ સમર્પણના પુરાવા તરીકે સૌને પ્રેરણા આપતી રહેશે.
  • પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીજીના ડિજિટલ ઇન્ડિયાના વિઝન હેઠળ સિવિલ રજિસ્ટ્રેશન સિસ્ટમ (સીઆરએસ) મોબાઇલ એપ્લિકેશનનો શુભારંભ એ વહીવટ સાથે ટેકનોલોજીને સંકલિત કરવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ છે.
  • આ અરજીથી નાગરિકો તેમના રાજ્યની સત્તાવાર ભાષામાં જન્મ અને મૃત્યુની નોંધણી ગમે ત્યાંથી કરી શકશે, જેનાથી નોંધણી માટે જરૂરી સમયમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે.

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(Release ID: 2088981) Visitor Counter : 33