16 ଡିସେମ୍ବର 2024 ରେ ଭାରତ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଅନୁରା କୁମାରା ଦିସାନାୟକ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ସହ ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ଫଳପ୍ରଦ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।

2. ଭାରତ-ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଭାଗିଦାରୀ ଗଭୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ସଭ୍ୟତାଗତ ସମ୍ପର୍କ, ଭୌଗୋଳିକ ନିବିଡ଼ତା ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ଆଧାରିତ ବୋଲି ଦୁଇ ନେତା ଦୃଢ଼ୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ।

3. ୨୦୨୨ ରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ଏବଂ ପରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାବାସୀଙ୍କୁ ଭାରତ ଦେଇଥିବା ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ଗଭୀର ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ । ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଭବିଷ୍ୟତ, ଅଧିକ ସୁଯୋଗ ଏବଂ ନିରନ୍ତର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆକାଂକ୍ଷା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଗଭୀର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ସେ ସ୍ମରଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡିକ ହାସଲ କରିବାରେ ଭାରତର ନିରନ୍ତର ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ଆଶା ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଭାରତର "ପଡ଼ୋଶୀ ପ୍ରଥମ" ନୀତି ଏବଂ "ସାଗର ଆଭିମୁଖ୍ୟ"ରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଏ ଦିଗରେ ଭାରତର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ବିଷୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକଙ୍କୁ ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇଥିଲେ ।

4. ଦୁଇ ନେତା ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି ଯେ ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇଛି ଏବଂ ଏହା ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗଦାନ ରହିଛି । ଉଭୟ ନେତା ଭାରତ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦୋହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଅଧିକ ସହଯୋଗର ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଦୁଇ ଦେଶର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ହିତ ପାଇଁ ପାରସ୍ପରିକ ଭାବେ ଲାଭଦାୟକ ବ୍ୟାପକ ଭାଗିଦାରୀ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇପାରିବ।

ରାଜନୈତିକ ଆଦାନ-ପ୍ରଦାନ

5. ଉଭୟ ନେତା ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ରାଜନୈତିକ ଆଲୋଚନାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାରେ ସେମାନଙ୍କର ଅବଦାନକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଏବଂ ନେତୃତ୍ୱ ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ତରରେ ରାଜନୈତିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ତୀବ୍ର କରିବାକୁ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

6. ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଅନୁଷ୍ଠାନିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ସେମାନଙ୍କର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଦକ୍ଷତା ବାଣ୍ଟିବା ପାଇଁ ନିୟମିତ ସଂସଦୀୟ ସ୍ତରର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଉଭୟ ନେତା ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ।

ବିକାଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସହଯୋଗ

୭. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବିକାଶ ପାଇଁ ସହଯୋଗ ରେ ଭାରତର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭୂମିକା କୁ ଦୁଇ ନେତା ଦୋହରାଇଥିଲେ । ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶରେ ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗଦାନ ରହି ଆସିଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଋଣ ପୁନର୍ଗଠନ ଚାଲିଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ଭାରତର ନିରନ୍ତର ସମର୍ଥନକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ। ସେମାନେ ପ୍ରଥମେ ଲାଇନ୍ ଅଫ୍ କ୍ରେଡିଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ହାତକୁ ନିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଅନୁଦାନ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଭାରତର ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲେ। ଫଳରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଉପରେ ଋଣ ବୋଝ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା।

8. ଲୋକାଭିମୁଖୀ ବିକାଶ ଭାଗିଦାରୀକୁ ଆହୁରି ତୀବ୍ର କରିବା ପାଇଁ ମିଳିତ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦୋହରାଇ ଦୁଇ ନେତା ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିଷୟଉପରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ:

i. ଭାରତୀୟ ଆବାସ ପ୍ରକଳ୍ପର ତୃତୀୟ ଓ ଚତୁର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, iii ଏବଂ iv, 3(ତିନି) ଦ୍ୱୀପ ହାଇବ୍ରିଡ୍ ନବୀକାରଣ ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଉଚ ପ୍ରଭାବ ଥିବା ସମୁଦାୟୀଙ୍କ ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପ  ଭଳି ଚାଲୁଥିବା ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଶେଷ କରିବା ପାଇଁ  ମିଳିମିଶି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା; କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛୁ।

ii. ଭାରତୀୟ ବଂଶୋଦ୍ଭବ ତାମିଲ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ପୂର୍ବ ପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳଗୁଡ଼ିକର ସୌର ବିଦ୍ୟୁତୀକରଣ ପାଇଁ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଠିକ୍ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦିଗରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମର୍ଥନ ପ୍ରଦାନ କରିବା;

iii. ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସରକାରଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ପ୍ରାଥମିକତା ଅନୁଯାୟୀ ବିକାଶ ଭାଗିଦାରୀ ପାଇଁ ନୂତନ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବଂ ସହଯୋଗର କ୍ଷେତ୍ର ଚିହ୍ନଟ କରିବା ।

ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଏବଂ କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ

9. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧିର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଉଭୟ ନେତା ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ରେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ଭାରତର ଭୂମିକା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ:

i. ଭାରତରେ ଜାତୀୟ ସୁଶାସନ କେନ୍ଦ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ  ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଓ ବିଭାଗରେ ୧୫୦୦ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପ୍ରଶାସନିକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଆୟୋଜନ କରିବାକୁ ସହମତି ବ୍ୟକ୍ତି କରିଥିଲେ; ଏବଂ

ii. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର ବ୍ୟତୀତ ବେସାମରିକ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ଆଇନଗତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଅଧିକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଆହୁତି ଅଧିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ଖୋଜିବାକୁ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ।

ଋଣ ପୁନର୍ଗଠନ

10. ଜରୁରୀକାଳୀନ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଏବଂ ୪ ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ମୂଲ୍ୟର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ସହାୟତା ସମେତ ଅନନ୍ୟ ଏବଂ ବହୁମୁଖୀ ସହାୟତା ମାଧ୍ୟମରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସ୍ଥିର କରିବାରେ ଭାରତର ସହଯୋଗ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ । ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଋଣ ପୁନର୍ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଭାରତର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାୟତା ପାଇଁ ସେ କୃତଜ୍ଞତା ଜ୍ଞାପନ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସରକାରୀ ଋଣଦାତା କମିଟି (ଓସିସି)ର ସହ-ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଭାରତ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଋଣ ପୁନର୍ଗଠନ ଆଲୋଚନାଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଦ୍ୟମାନ ଋଣ ଅଧୀନରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରୁ ବକେୟା ଦେୟ ପୈଠ କରିବା ପାଇଁ ୨୦.୬୬ ନିୟୁତ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରର ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିବାରୁ ସେମାନେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମୟରେ ଋଣ ବୋଝ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା । ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସହ ଭାରତର ଘନିଷ୍ଠ ଏବଂ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆବଶ୍ୟକ ସମୟରେ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍କାର ଏବଂ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ସେଠାକାର ଲୋକଙ୍କ ସମୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଭାରତର ନିରନ୍ତର ସମର୍ଥନ କୁ ଦୋହରାଇଥିଲେ । ଋଣ ପୁନର୍ଗଠନ ଉପରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ବୁଝାମଣାପତ୍ର ଉପରେ ଆଲୋଚନା ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବାକୁ ଦୁଇ ନେତା ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।

11. ଋଣ ଭିତ୍ତିକ ମଡେଲରୁ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିବେଶ ଭିତ୍ତିକ ଭାଗିଦାରୀକୁ ରଣନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦ୍ଵାରା ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଅର୍ଥନୈତିକ ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଅଧିକ ସ୍ଥାୟୀ ମାର୍ଗ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ ବୋଲି ଦୁଇ ନେତା ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଯୋଗାଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା

12. ଉଭୟ ନେତା ବୃହତ ଯୋଗାଯୋଗ  ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଦୁଇ ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଏବଂ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରୁଥିବା ଦୁଇ ଅର୍ଥନୀତିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ:

i.ନାଗପଟ୍ଟିନମ୍ ଏବଂ କାଙ୍କେସାନ୍ଥୁରାଇ ମଧ୍ୟରେ ଯାତ୍ରୀବାହୀ ଫେରି ସେବା ପୁନଃ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବାରୁ ସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତ କରି ସେମାନେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ଯେ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ରାମେଶ୍ୱରମ୍ ଏବଂ ତାଲାଇମନ୍ନାର ମଧ୍ୟରେ ଯାତ୍ରୀବାହୀ ଫେରି ସେବାକୁ ଶୀଘ୍ର ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍ ।

ii. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର କାଙ୍କେସାନ୍ଥୁରାଇ ବନ୍ଦରର ଥଇଥାନ ପାଇଁ ମିଳିତ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଖୋଜୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଅନୁଦାନ ସହାୟତାରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ।

ଶକ୍ତି ବିକାଶ

13. ଉଭୟ ନେତା ଶକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ଭାରତ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଶକ୍ତି ସହଯୋଗ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିବା ସହିତ ଲୋକଙ୍କ ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାୟୀ, ସୁଲଭ ଏବଂ ସମୟୋପଯୋଗୀ ଶକ୍ତି ସମ୍ବଳର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଉଭୟ ନେତା ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ:

i. ସାମପୁରରେ ସୌର ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପ ର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଦିଗରେ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯିବା ଉଚିତ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଏହାର କ୍ଷମତା କୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବା ଉଚିତ ।

ii. ଆଲୋଚନାର ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଥିବା ଅନେକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ବିଚାର ଜାରି ରଖାଯିବ ଯାହା ଏଥିରେ ସାମିଲ ରହିଛି:

 (କ) ଭାରତରୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ଏଲଏନଜି ଯୋଗାଣ ।

(ଖ) ଭାରତ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ଯରେ ଉଚ୍ଚ କ୍ଷମତା ସମ୍ପନ୍ନ ପାୱାର ଗ୍ରିଡ୍ ଇଣ୍ଟରକନେକ୍ସନର ପ୍ରତିଷ୍ଠା

(ଗ) ଶସ୍ତା ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଭାରତରୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ଏକ ବହୁ-ଉତ୍ପାଦ ପାଇପ ଲାଇନ ପାଇଁ ଭାରତ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଏବଂ ୟୁଏଇ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ ।

(ଘ) ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଙ୍କ ସମେତ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇ ପାକ୍ ଜଳ ଡମ୍ବରୁ ମଧ୍ୟରେ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ପବନ ଶକ୍ତି ସମ୍ଭାବନାର ମିଳିତ ବିକାଶ।

14. ଦୁଇ ନେତା ତ୍ରିକୋମାଲି ଟ୍ୟାଙ୍କ ଫାର୍ମର ବିକାଶରେ ଚାଲିଥିବା ସହଯୋଗକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଶିଳ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ବିକଶିତ କରିବାରେ ଟ୍ରିନ୍କୋମାଲିକୁ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ।

ଲୋକାଭିମୁଖୀ ଡିଜିଟାଇଜେସନ୍

15. ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ଲୋକାଭିମୁଖୀ ଡିଜିଟାଇଜେସନରେ ଭାରତର ସଫଳ ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ସହାୟତାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ସମାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସ୍ଥାପନ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଖୋଜିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କ ସରକାରଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଭାରତରେ ଲୋକାଭିମୁଖୀ ଡିଜିଟାଇଜେସନ୍ ପ୍ରଶାସନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା, ସେବା ପ୍ରଦାନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଆଣିବା ଏବଂ ସାମାଜିକ କଲ୍ୟାଣରେ ଯୋଗଦାନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି । ଏ ଦିଗରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ପ୍ରୟାସକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ଭାରତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଜଣାଇଛନ୍ତି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ଦୁଇ ନେତା ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିଷୟଉପରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ:

i. ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ୟୁନିକ୍ ଡିଜିଟାଲ ଆଇଡେଣ୍ଟିଟି (ଏସଏଲୟୁଡିଆଇ) ପ୍ରକଳ୍ପର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ଯାହା ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସରକାରୀ ସେବା ପ୍ରଦାନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପ୍ରୟାସରେ ଦେଶକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ;

ii. ଭାରତର ସହାୟତାରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଡିଜିଟାଲ ସାର୍ବଜନୀନ ଭିତ୍ତିଭୂମି (ଡିପିଆଇ)କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ସହଯୋଗ ।

iii. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଡିଜିଲକର ର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଉପରେ ଚାଲିଥିବା ବୈଷୟିକ ଆଲୋଚନାକୁ ଆଗେଇ ନେବା ସମେତ ଭାରତର ଅତୀତ ଅଭିଜ୍ଞତା ଏବଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଧାରରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଡିଜିଟାଲ ପବ୍ଲିକ ଇନଫ୍ରାଷ୍ଟ୍ରକଚର (ଡିପିଆଇ) ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାର ସମ୍ଭାବନା ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଯୁଗ୍ମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଗଠନ କରିବା ।

iv. ଉଭୟ ଦେଶର ଲାଭ ପାଇଁ ୟୁପିଆଇ ଡିଜିଟାଲ ପେମେଣ୍ଟର ବ୍ୟବହାର ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଉଭୟ ଦେଶର ଦେୟ ପ୍ରଣାଳୀ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନିୟାମକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଡିଜିଟାଲ ଆର୍ଥିକ କାରବାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ।

v. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ସମକକ୍ଷ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠାର ଲାଭ ଖୋଜିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭାରତର ଆଧାର ମଞ୍ଚ, ଜିଇଏମ୍ ପୋର୍ଟାଲ୍, ପିଏମ୍ ଗତି ଶକ୍ତି ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ, ଡିଜିଟାଲ୍ ସୀମା ଶୁଳ୍କ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଟିକସ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ଶିଖିବା ପାଇଁ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ବିନିମୟ ଜାରି ରଖିବା।

ଶିକ୍ଷା ଓ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ

16. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ ଏବଂ ଉଦ୍ଭାବନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଉଭୟ ନେତା ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିଷୟଉପରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ:

1. କୃଷି, ଜଳଚାଷ, ଡିଜିଟାଲ ଅର୍ଥନୀତି, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପାରସ୍ପରିକ ସ୍ୱାର୍ଥସମ୍ପନ୍ନ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିବା।
2. ଦୁଇ ଦେଶର ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗର ସନ୍ଧାନ କରିବା ।
3. ଷ୍ଟାର୍ଟ-ଅପ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସୂଚନା ଯୋଗାଯୋଗ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଏଜେନ୍ସି (ଆଇସିଟିଏ) ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା, ଯେଉଁଥିରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଷ୍ଟାର୍ଟ-ଅପ୍ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ରହିଛି।

ବାଣିଜ୍ୟ ଓ ନିବେଶ ସହଯୋଗ

17. ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ ଭାଗିଦାରୀ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଭାରତ-ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମୁକ୍ତ ବାଣିଜ୍ୟ ଚୁକ୍ତି (ଆଇଏସଏଫଟିଏ)କୁ ଉଭୟ ନେତା ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ । ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ବିସ୍ତାର କରିବାର ପ୍ରଚୁର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ବୋଲି ସେମାନେ ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି। ଭାରତରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ଗତି ଏବଂ ସୁଯୋଗ ତଥା ଏହାର ବଢୁଥିବା ବଜାର ଆକାର ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପାଇଁ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଉଭୟ ନେତା ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇ ବାଣିଜ୍ୟ ଭାଗିଦାରୀକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ସୁଯୋଗ ରହିଛି:

1. ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ସହଯୋଗ ଚୁକ୍ତି ଉପରେ ଆଲୋଚନା ଜାରି ରଖିବା ।
2. ଭାରତୀୟ ଟଙ୍କା ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମୁଦ୍ରା (ଆଇଏନଆର-ଏଲକେଆର)ରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ ଚୁକ୍ତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ।
3. ରପ୍ତାନି ସମ୍ଭାବନା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ।

18. ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଚୁକ୍ତିକୁ ଯଥା ଶୀଘ୍ର ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ରୂପ ଦେବା ପାଇଁ ଆଲୋଚନା ଜାରି ରଖିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଦୁଇ ନେତା ସହମତି ହୋଇଥିଲେ ।

କୃଷି ଓ ପଶୁପାଳନ

19. ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଏବଂ ପୋଷଣ ନିରାପତ୍ତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରର ବିକାଶ ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ସହଯୋଗକୁ ଉଭୟ ନେତା ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ ।

20. କୃଷି ଆଧୁନିକୀକରଣ ଉପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିସା ନାୟକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦିଆଯାଇଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଉଭୟ ନେତା ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରର ବ୍ୟାପକ ବିକାଶର ସମ୍ଭାବନାଯାଞ୍ଚ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଯୁଗ୍ମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଗଠନ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ ।

ରଣନୈତିକ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସହଯୋଗ

21. ଉଭୟ ନେତା ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ନିରାପତ୍ତା ସ୍ୱାର୍ଥ ଅଂଶୀଦାର ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ପାରସ୍ପରିକ ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଉପରେ ଆଧାରିତ ନିୟମିତ ଆଲୋଚନା କରିବା ଏବଂ ପରସ୍ପରର ନିରାପତ୍ତା ଚିନ୍ତାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ | ଉଭୟ ନେତା ଭାରତ ମହାସାଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ଦୁଇ ଦେଶ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ସାଧାରଣ ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଅଂଶୀଦାର ଭାବରେ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଏବଂ ପାରମ୍ପରିକ ଏବଂ ଅଣପାରମ୍ପରିକ ବିପଦର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଭାରତ ମହାସାଗର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକ ମୁକ୍ତ, ଖୋଲା, ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଦିଗରେ ମିଳିତ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦୋହରାଇଥିଲେ । ଭାରତ ହେଉଛି ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ନିକଟତମ ସାମୁଦ୍ରିକ ପଡ଼ୋଶୀ। ଭାରତର ନିରାପତ୍ତା ତଥା ଆଞ୍ଚଳିକ ସ୍ଥିରତା କୌଣସି ଭାବରେ  ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ତା'ର ଅଞ୍ଚଳ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଦେବ ନାହିଁ ବୋଲି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ଦୋହରାଇଛନ୍ତି।

22. ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ, ବିନିମୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଜାହାଜ ଯାତ୍ରା, ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସାମର୍ଥ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସହଯୋଗ ଉପରେ ଉଭୟ ନେତା ସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତ କରିବା ସହିତ ସାମୁଦ୍ରିକ ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ସହଯୋଗକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ ।

23. ସାମୁଦ୍ରିକ ନିରୀକ୍ଷଣ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଏକ ସାମୁଦ୍ରିକ ଉଦ୍ଧାର ଏବଂ ସମନ୍ୱୟ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଏକ ଡୋର୍ନିୟର ବିମାନ ଯୋଗାଇବାରେ ସହଯୋଗ କରିଥିବାରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶା ନାୟକ ଭାରତକୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଛନ୍ତି । ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପାଇଁ ଏହା ଆଉ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାୟତା । ମାନବିକ ସହାୟତା ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମୁକାବିଲା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପାଇଁ 'ପ୍ରଥମ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କର୍ତ୍ତା' ଭାବରେ ଭାରତର ଭୂମିକାକୁ ମଧ୍ୟ ସେ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ। ସନ୍ଦିଗ୍ଧଙ୍କ ସହ ବିପୁଳ ପରିମାଣର ନିଶା ଦ୍ରବ୍ୟ ଚୋରା ଚାଲାଣ ଜାହାଜ ଜବତ କରିବାରେ ଭାରତ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ନୌସେନାର ସହଯୋଗ ପ୍ରୟାସରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସଫଳତା ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା। ଏଥିପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାକୁ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଇଛନ୍ତି।

24.ଏକ ଦୃଢ଼ ଏବଂ ବିଶ୍ୱସନୀୟ ସହଯୋଗୀ ଭାବରେ ଭାରତ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ସାମୁଦ୍ରିକ ନିରାପତ୍ତା ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ଏବଂ ଏହାର ସାମୁଦ୍ରିକ ଆହ୍ୱାନର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଏହାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଦିଗରେ ଆବଶ୍ୟକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧତା ବୋଲି ପ୍ରକାଶ କରିଛି ।

25. ଆତଙ୍କବାଦ, ନିଶାଦ୍ରବ୍ୟ/ନିଶା ଦ୍ରବ୍ୟ ଚାଲାଣ, ଧନ ଶୋଧନ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ସୁରକ୍ଷା ବିପଦକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ, ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଗୁଇନ୍ଦା ଆଦାନପ୍ରଦାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚାଲିଥିବା ପ୍ରୟାସକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିବାକୁ ଉଭୟ ନେତା ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ସେମାନେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିଷୟଉପରେ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ:

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସହଯୋଗ ଉପରେ ଚୁକ୍ତିର ଢାଞ୍ଚାଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଅନ୍ଵେଷଣ କରିବା;

ଜଳବିଜ୍ଞାନ (ହାଇଡ୍ରୋଗ୍ରାଫି) କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା;

1. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସାମର୍ଥ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏବଂ ସମ୍ପତ୍ତି ର ବ୍ୟବସ୍ଥା;
2. ମିଳିତ ଅଭ୍ୟାସ, ସାମୁଦ୍ରିକ ତଦାରଖ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଆଲୋଚନା ଏବଂ ବିନିମୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସହଯୋଗକୁ ତୀବ୍ର କରିବା;
3. ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ, ମିଳିତ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଭ୍ୟାସ ଆଦାନପ୍ରଦାନ ମାଧ୍ୟମରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ହ୍ରାସ, ରିଲିଫ ଏବଂ ଥଇଥାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଦକ୍ଷତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ
4. ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରୁଛୁ; ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀ ପାଇଁ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକସ୍ଥଳେ ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରିବା ।

ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିକାଶ

26. ଦୁଇ ନେତା ନିଜର ସାଂସ୍କୃତିକ ଆତ୍ମୀୟତା,ଭୌଗଳିକ, ନିକଟତା ଏବଂ ସଭ୍ୟତାଗତ ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି  ଭାରତ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଉତ୍ସ ରହିଛି, ଉଭୟ ନେତା  ଏଥିପାଇଁ   ନିମ୍ନଲିଖିତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ:

i. ଚେନ୍ନାଇ ଏବଂ ଜାଫନା ମଧ୍ୟରେ ସଫଳ ବିମାନ ଚଳାଚଳକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ଭାରତ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବିଭିନ୍ନ ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳକୁ ବିମାନ ସଂଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ।

ii. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ବିମାନ ବନ୍ଦରର ବିକାଶ ଉପରେ ନିରନ୍ତର ଆଲୋଚନା ଜାରି ରଖିବା ।

iii. ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା।

iv. ଧାର୍ମିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବିକାଶ ପାଇଁ ଏକ ସୁବିଧାଜନକ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା।

ମସ୍ଥ୍ୟପାଳନ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା

27. ଉଭୟ ପକ୍ଷର ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ସମସ୍ୟା ଏବଂ ଜୀବିକା ସମସ୍ୟାକୁ ମାନବୀୟ ଢଙ୍ଗରେ ସମାଧାନ କରିବା ର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଦୁଇ ନେତା ସହମତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କୌଣସି ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ଆଚରଣ କିମ୍ବା ହିଂସାକୁ ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛନ୍ତି। ନିକଟରେ କଲମ୍ବୋରେ ମତ୍ସ୍ୟ ଚାଷ ଉପରେ ମିଳିତ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀର ଷଷ୍ଠ ବୈଠକ ଶେଷ ହେବା ପରେ ସେମାନେ ଏହାକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ। ଆଲୋଚନା ଏବଂ ଗଠନମୂଳକ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ସମସ୍ୟାଗୁଡିକର ଏକ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଏବଂ ପାରସ୍ପରିକ ଗ୍ରହଣୀୟ ସମାଧାନ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଦୁଇ ନେତା ଆଶା ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଭାରତ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସମ୍ପର୍କକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଆଲୋଚନା ଜାରି ରଖିବାକୁ ସେ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

28. ପଏଣ୍ଟ ପେଡ୍ରୋ ମାଛଧରା ବନ୍ଦରର ବିକାଶ, କରାଇନଗର ବୋଟିୟାର୍ଡର ଥଇଥାନ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ସହାୟତା ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳଚାଷରେ ସହଯୋଗ କରିବା ସହିତ ସମେତ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ମତ୍ସ୍ୟଚାଷର ସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ଭାରତକୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ ।

ଆଞ୍ଚଳିକ ଓ ବହୁପାକ୍ଷିକ ସହଯୋଗ

29. ଭାରତ ମହାସାଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ମିଳିତ ସାମୁଦ୍ରିକ ନିରାପତ୍ତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଗ୍ରହ ରହିଛି ବୋଲି ଉଭୟ ନେତା ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ । ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ଆଞ୍ଚଳିକ ଢାଞ୍ଚା ମାଧ୍ୟମରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସାମୁଦ୍ରିକ ନିରାପତ୍ତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ମିଳିତ ପ୍ରୟାସ କରିବାକୁ ସେମାନେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ନିକଟରେ କଲମ୍ବୋ ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ମିଳନୀର ଆଧାର ଦସ୍ତାବିଜ ସ୍ୱାକ୍ଷରକୁ ଉଭୟ ନେତା ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ, ଯାହାର ମୁଖ୍ୟାଳୟ କଲମ୍ବୋରେ ରହିଛି। ଏହି ସମ୍ମିଳନୀର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଭାରତ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଛି।

30. ଆଇଓଆରଏର ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା ପାଇଁ ଭାରତ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଛି । ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ବିକାଶ ପାଇଁ ଆଇଓଆରଏ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏକ ଠୋସ୍ କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଜନାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଦୁଇ ନେତା ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ।

31. ବିମଟେକ ଅଧୀନରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସହଯୋଗକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ ଏବଂ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଉଭୟ ନେତା ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ।

32. ବ୍ରିକ୍ସର ସଦସ୍ୟ ହେବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଆବେଦନକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ।

33. 2028-2029 ପାଇଁ ଜାତିସଂଘ ନିରାପତ୍ତା ପରିଷଦରେ ଅସ୍ଥାୟୀ ଆସନ ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରାର୍ଥୀତ୍ୱକୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସମର୍ଥନକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ସ୍ୱାଗତ କରିଛନ୍ତି ।

ନିଷ୍କର୍ଷ

34. ଚିଠିରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ସହମତିର ବିଚାର ଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ସମୟୋପଯୋଗୀ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଗଭୀର କରିବ ଏବଂ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ବିନମ୍ର କରିବା ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ମାନଦଣ୍ଡ ସ୍ଥାପିତ କରିବ ବୋଲି ଦୁଇ ନେତା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ । ତଦନୁଯାୟୀ ସହମତି ହୋଇଥିବା ବିଷୟଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ସହ ଆବଶ୍ୟକସ୍ଥଳେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଯୋଗାଇ ଦେବାକୁ ନେତାମାନେ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ପାରସ୍ପରିକ ଲାଭଦାୟକ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି କରିବା, ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗର ଅଞ୍ଚଳର ସ୍ଥିରତାରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ପାଇଁ ନେତୃତ୍ୱ ସ୍ତରରେ ଆଲୋଚନା ଜାରି ରଖିବାକୁ ସେମାନେ ସଂକଳ୍ପ ନେଇଥିଲେ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦିଶାନାୟକ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କୁ ଶୀଘ୍ର ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଗସ୍ତ ପାଇଁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିଛନ୍ତି।

*****

NS/SLP