ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ
ଏନ୍ଇପିର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଉପରେ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମାଗମଙ୍କୁ ଉଦଘାଟନ କରିଛନ୍ତି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ
“ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର ମୌଳିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଶିକ୍ଷାକୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଚିନ୍ତାଧାରାରୁ ବାହାର କରିବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଆଧୁନିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ସହିତ ଯୋଡିବା”
“ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା କଦାପି ଭାରତୀୟ ମୂଳ ଭାବଧାନାର ଅଂଶ ହୋଇନଥିଲା”
“ଆମର ଯୁବକମାନେ ଦକ୍ଷ, ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସୀ ଏବଂ ବ୍ୟବହାରିକ ହେବା ଉଚିତ, ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଏଥିପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି”
“ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବନ୍ଦ ଥିବା କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି”
“ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଆମକୁ ଅସଂଖ୍ୟ ସମ୍ଭାବନାକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଏକ ସାଧନ ଦେଇଛି”
Posted On:
07 JUL 2022 4:11PM by PIB Bhubaneshwar
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଆଜି ବାରଣାସୀରେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଉପରେ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସାମାଗାମର ଉଦଘାଟନ କରିଛନ୍ତି । ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ରାଜ୍ୟପାଳ ଶ୍ରୀମତୀ ଆନନ୍ଦିବେନ୍ ପଟେଲ, ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯୋଗୀ ଆଦିତ୍ୟନାଥ, କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ, ଶ୍ରୀମତୀ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ଦେବୀ, ଡକ୍ଟର ସୁବାସ ସରକାର, ଡକ୍ଟର ରାଜକୁମାର ରଞ୍ଜନ ସିଂହ, ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ, ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ହିତାଧିକାରୀ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ।
ଏହି ସମାବେଶକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆମର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ଯୁବ ପୀଢି "ଅମୃତ କାଳ”ର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ହାସଲ କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶ ବହନ କରୁଛନ୍ତି । ସେ ମହାମନା ମଦନ ମୋହନ ମାଲଭ୍ୟଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରିବାସହିତ ସମାଗମ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇଥିଲେ । ଏହାପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏଲଟି କଲେଜରେ ଅକ୍ଷୟ ପାତ୍ର ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ପାକଶାଳାର ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରର ପ୍ରତିଭା ଯାହା ସହିତ ସେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ତାହା ହେଉଛି ସେହି ପ୍ରତିଭାର ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପ୍ରୟାସର ଏକ ସୂଚକ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର ମୌଳିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଶିକ୍ଷାକୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଚିନ୍ତାଧାରାରୁ ବାହାର କରିବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଆଧୁନିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ସହିତ ଯୋଡିବା । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶରେ ବୁଦ୍ଧି ଏବଂ ପ୍ରତିଭାର ଅଭାବ କେବେ ହୋଇ ନଥିଲା, ତଥାପି ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତୀୟ ମୂଳ ଭାବନାର ଅଂଶ ନୁହେଁ । ସେ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାର ମୂଳ ଭାବନାର ବହୁମୁଖୀତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ସେହି ଦିଗକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜୋର ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଆମେ କେବଳ ଡିଗ୍ରୀଧାରୀ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ ବରଂ ଦେଶକୁ ଆମର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେବା ଉଚିତ, ଯାହା ଦେଶକୁ ଆଗକୁ ବଢିବା ପାଇଁ ମାନବ ସମ୍ବଳ ଆବଶ୍ୟକ । ଆମର ଶିକ୍ଷକ ଓ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡିକ ଏହି ସଂକଳ୍ପକୁ ଆଗେଇ ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏକ ନୂତନ ଭାରତ ଗଠନ ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏକ ନୂତନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ଆଧୁନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଯାହା ପୂର୍ବରୁ କଳ୍ପନା କରାଯାଇ ନଥିଲା ତାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ବାସ୍ତବତା ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବକ୍ତବ୍ୟ ଜାରି ରଖି କହିଛନ୍ତି ଯେ କେବଳ କରୋନା ମହାମାରୀରୁ ଆମେ ଏତେ ଶୀଘ୍ର ସୁସ୍ଥ ହୋଇପାରିଲୁ ନାହିଁ, ବରଂ ଆଜି ଭାରତ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ବୃହତ ଅର୍ଥନୀତି ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଆଜି ଆମେ ବିଶ୍ୱର ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ମହାକାଶ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଯେଉଁଠାରେ ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ସରକାର ସବୁକିଛି କରୁଥିଲେ, ବର୍ତ୍ତମାନ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥାଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଯୁବକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି । ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବନ୍ଦ ଥିବା କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡିକ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି ଯେ ନୂତନ ନୀତିରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିଭା ଏବଂ ପିଲାଙ୍କ ପସନ୍ଦ ଅନୁଯାୟୀ କୁଶଳୀ କରିବା ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଛି । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆମର ଯୁବକମାନେ ଦକ୍ଷ, ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସୀ, ବ୍ୟବହାରିକ ଏବଂ ହିସାବି ହେବା ଉଚିତ, ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଏଥିପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି । ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ଚିନ୍ତାଧାରା ସହିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛନ୍ତି । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆଜି ପିଲାମାନେ ପ୍ରତିଭାର ଏକ ଉନ୍ନତ ଡିଗ୍ରୀ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଆମେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତିଭାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ଏବଂ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଏନ୍ଇପି ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ଯାଇଥିବା ପ୍ରୟାସକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଶଂସା କରିଛନ୍ତି, ତଥାପି ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ପରେ ଏହି ବେଗ ହ୍ରାସ କରାଯାଉ ନାହିଁ । ନୀତିର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଉପରେ ନିରନ୍ତର ଆଲୋଚନା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଛି । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବେ ଅନେକ ଆଲୋଚନାଚକ୍ର ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗ ଦେଇ ନୀତିର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛନ୍ତି । ଏହା ଏକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଯେଉଁଠାରେ ଦେଶର ଯୁବକମାନେ ଦେଶର ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶୀଦାର ହେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦେଶରେ ଶିକ୍ଷା ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଏକ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି । ଦେଶରେ ଅନେକ ନୂତନ କଲେଜ, ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଆଇଆଇଟି ଏବଂ ଆଇଆଇଏମ୍ ଖୋଲୁଛି । ୨୦୧୪ ପରେ ମେଡିକାଲ କଲେଜ ସଂଖ୍ୟାରେ ୫୫ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି ବୋଲି ସେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି । ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସାଧାରଣ ପ୍ରବେଶିକା ପରୀକ୍ଷା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ନାମଲେଖାରେ ସହଜତା ଏବଂ ସମାନତା ଆଣିବ । ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ବର୍ତ୍ତମାନ ମାତୃଭାଷାରେ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ବାଟ ଖୋଲିଛି । ଏହି କ୍ରମରେ ସଂସ୍କୃତ ପରି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ମଧ୍ୟ ଆଗକୁ ବଢୁଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବିଶ୍ୱାସ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ବଡ଼ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇପାରିବ । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାନକ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତୀୟ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଜାରି କରାଯାଇଛି । ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡିକର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବ୍ୟାପାର ପାଇଁ ୧୮୦ ଟି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଅଭ୍ୟାସ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହେବାକୁ ସେ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବ୍ୟବହାରିକ ଅଭିଜ୍ଞତା ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି \"ଲ୍ୟାବ୍ ଟୁ ଲ୍ୟାଣ୍ଡ\'ର ମନୋଭାବ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ପଚାରିଥିଲେ । ଯାଞ୍ଚ ହୋଇଥିବା ପରୀକ୍ଷା ସହିତ ସେମାନଙ୍କ ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ବୈଧ କରିବାକୁ ସେ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ । ସେ ପ୍ରମାଣ ଭିତ୍ତିକ ଗବେଷଣା ପାଇଁ କହିଥିଲେ । ସେ ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଭାଜନ ଉପରେ ଗବେଷଣା କରିବାକୁ ଏବଂ ଏହାକୁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉପଯୋଗ କରିବାର ତଥା ବିଶ୍ୱର ବୟସ୍କ ସମାଜ ପାଇଁ ସମାଧାନର ରାସ୍ତା ଖୋଜିବାକୁ କହିଥିଲେ । ସେହିଭଳି, ସ୍ଥିର ଭିତ୍ତିଭୂମି ହେଉଛି ଗବେଷଣାର ଅନ୍ୟ ଏକ କ୍ଷେତ୍ର । ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଅସଂଖ୍ୟ ସମ୍ଭାବନାକୁ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିବା ପାଇଁ ଆମକୁ ଏକ ଉପକରଣ ଦେଇଛି ଯାହା ପୂର୍ବରୁ ଉପଲବ୍ଧ ନଥିଲା । ଆମେ ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।
ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ସମାଗମ୍
ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ୭ ରୁ ୯ ଜୁଲାଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶିକ୍ଷା ସମାଗମର ଆୟୋଜନ କରୁଛି । ବିଶିଷ୍ଟ ଶିକ୍ଷାବିତ୍, ନୀତି ର୍ନିଣ୍ଣୟକାରୀ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଯୋଗାଇବ ଏବଂ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଅଭିଜ୍ଞତା ସେୟାର କରିବେ ଏବଂ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି (ଏନ୍ଇପି) ୨୦୨୦ ର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ରୋଡ୍ ମ୍ୟାପ୍ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିବେ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ୩୦୦ ରୁ ଅଧିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ (ଏକାଡେମିକ୍, ପ୍ରଶାସନିକ ଏବଂ ଅନୁଷ୍ଠାନ ମୁଖ୍ୟ) (କେନ୍ଦ୍ର, ରାଜ୍ୟ, ଡିମ୍ଡ, ଏବଂ ବେସରକାରୀ), ଏବଂ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ନ୍ୟାସନାଲ୍ ଇମ୍ପୋଣ୍ଟାଣ୍ଟସ୍ (ଆଇଆଇଟି, ଆଇଆଇଏମ୍, ଏନ୍ଆଇଟି, ଆଇଆଇଏସ୍ଆର)କୁ ନେଇ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଆୟୋଜିତ ହେଉଛି । ବିଭିନ୍ନ ହିତାଧିକାରୀମାନେ ନିଜ ନିଜ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ଏନ୍ଇପିର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଅଗ୍ରଗତି ଉପସ୍ଥାପନ କରିବେ ଏବଂ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ରଣନୀତି, ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ସଫଳତାର କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ସେୟାର କରିବେ ।
ତିନି ଦିନିଆ ଶିକ୍ଷା ସମାଗମ ସମୟରେ, ଏନ୍ଇପି ୨୦୨୦ ଅଧୀନରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଚିହ୍ନିତ ନଅଟି ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ପ୍ୟାନେଲ୍ ଆଲୋଚନା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ । ଏହି ବିଷୟବସ୍ତୁ ଗୁଡିକ ହେଉଛି ବହୁମୁଖୀ ଏବଂ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିକ୍ଷା; ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି; ଅନୁସନ୍ଧାନ, ଅଭିନବ ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀ; ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି; ଗୁଣବତ୍ତା, ରାଙ୍କିଙ୍ଗ୍ ଏବଂ ସ୍ୱୀକୃତି; ଡିଜିଟାଲ୍ ସଶକ୍ତିକରଣ ଏବଂ ଅନଲାଇନ୍ ଶିକ୍ଷା; ସମାନ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ଶିକ୍ଷା; ଭାରତୀୟ ଜ୍ଞାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା; ଏବଂ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟକରଣ ।
HS
(Release ID: 1839975)
Visitor Counter : 186
Read this release in:
Bengali
,
English
,
Urdu
,
Hindi
,
Marathi
,
Manipuri
,
Assamese
,
Punjabi
,
Gujarati
,
Tamil
,
Telugu
,
Kannada
,
Malayalam