• ଚାରୋଟି ଶ୍ରମ ସଂହିତା ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବ : ଭାରତର ଶ୍ରମବଳ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ମଜୁରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସୁରକ୍ଷା, ସାମାଜିକ ନିରାପତ୍ତା ଏବଂ ବର୍ଦ୍ଧିତ କଲ୍ୟାଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ
• ଏହି ସଂହିତାଗୁଡ଼ିକ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ, ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଶ୍ରମବଳ ଏବଂ ଦୃଢ଼ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଆଧାର ସ୍ଥାପନ କରିବା ସହିତ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବ ଏବଂ ଏକ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଭାରତ ପାଇଁ ଶ୍ରମ ସଂସ୍କାରକୁ ଆଗେଇ ନେବ
• ସଂହିତା ଭାରତର ଶ୍ରମ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ବିଶ୍ୱ ମାନଦଣ୍ଡ ସହିତ ସମନ୍ୱିତ କରିବ, ସମସ୍ତ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ

ଏକ ଐତିହାସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି କ୍ରମରେ ଭାରତ ସରକାର ଆଜିଠାରୁ ଚାରୋଟି ଶ୍ରମ ସଂହିତା - ମଜୁରୀ ସଂହିତା, ୨୦୧୯, ଶିଳ୍ପ ସମ୍ପର୍କ ସଂହିତା, ୨୦୨୦, ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ସଂହିତା, ୨୦୨୦, ଏବଂ ବୃତ୍ତିଗତ ନିରାପତ୍ତା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସ୍ଥିତି ସଂହିତା, ୨୦୨୦ - କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଛନ୍ତି । ଏହା ୨୯ଟି ପ୍ରଚଳିତ ଶ୍ରମ ଆଇନକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବ ବୋଲି ସରକାର ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଶ୍ରମ ନିୟମାବଳୀର ଆଧୁନିକୀକରଣ, ଶ୍ରମିକଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତିତ କାର୍ଯ୍ୟ ଦୁନିଆ ସହିତ ଶ୍ରମ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ସମନ୍ୱିତ କରି, ଏହି ଐତିହାସିକ ପଦକ୍ଷେପ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଶ୍ରମଶକ୍ତି ଏବଂ ଦୃଢ଼, ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ମୂଳଦୁଆ ସ୍ଥାପନ କରେ ଯାହା ଏକ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ପାଇଁ ଶ୍ରମ ସଂସ୍କାରକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବ।

ଭାରତର ଅନେକ ଶ୍ରମ ଆଇନ ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବ ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ (୧୯୩୦-୧୯୫୦ ଦଶକ) ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ଜଗତ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଭାବରେ ଭିନ୍ନ ଥିଲା। ଯେତେବେଳେ ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରମୁଖ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ଗତ ଦଶନ୍ଧିଗୁଡ଼ିକରେ ସେମାନଙ୍କର ଶ୍ରମ ନିୟମାବଳୀକୁ ସଂଶୋଧନ ଏବଂ ଏକୀକୃତ କରିଛନ୍ତି। ହେଲେ ଭାରତ ୨୯ଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଶ୍ରମ ଆଇନରେ ବ୍ୟାପକ ହୋଇ ରହିଥିବା ଖଣ୍ଡିତ, ଜଟିଳ ଏବଂ ଅନେକ ଅଂଶରେ ପୁରୁଣା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଧୀନରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଚାଲିଛି। ଏହି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଢାଞ୍ଚାଗୁଡ଼ିକ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଆର୍ଥିକ ବାସ୍ତବତା ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତିର ବିକଶିତ ରୂପ ସହିତ ତାଳ ଦେଇ ଚାଲିବା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରିଥିଲା, ଯାହା ଅନିଶ୍ଚିତତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଏବଂ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଉଭୟଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁପାଳନ ବୋଝ ବୃଦ୍ଧି କରୁଥିଲା। ଚାରୋଟି ଶ୍ରମ ସଂହିତାର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଉପନିବେଶ ଯୁଗର ଢାଞ୍ଚାରୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ି ଆଧୁନିକ ବିଶ୍ୱ ଧାରା ସହିତ ସମନ୍ୱିତ ହେବାର ଏହି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସମାଧାନ କରେ। ଏହି ସଂହିତାଗୁଡ଼ିକ ଏକତ୍ର ହୋଇ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗ ଉଭୟଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିଥାଏ, ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ, ଉତ୍ପାଦକ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ଜଗତ ସହିତ ସମନ୍ୱିତ ଏକ କର୍ମଶକ୍ତି ନିର୍ମାଣ କରିଥାଏ – ଏହାଦ୍ୱାରା ଏକ ଅଧିକ ଦୃଢ, ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ପଥ ପ୍ରଶସ୍ତ ହେବ।

ଶ୍ରମ ସଂହିତା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଏବଂ ପରେ ଶ୍ରମ ଇକୋସିଷ୍ଟମର ତୁଳନା ନିମ୍ନଲିଖିତ ଭାବରେ କରାଯାଇଛି:

ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ଶ୍ରମ ସଂସ୍କାରର ଲାଭ:

୧. ସ୍ଥିର- ଅବଧି କର୍ମଚାରୀ (ଏଫଟିଇ):

• ସ୍ଥିର- ଅବଧି କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ସ୍ଥାୟୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଭଳି ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ସମାନ ସୁବିଧା ମିଳିବ , ଯେଉଁଥିରେ ଛୁଟି, ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
• ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ବଦଳରେ ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ପରେ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ।
• ସ୍ଥାୟୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଭଳି ସମାନ ଦରମା , ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା।
• ସିଧାସଳଖ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ଚୁକ୍ତିକରଣକୁ ହ୍ରାସ କରେ ।

୨. ଗିଗ୍ ଏବଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ କର୍ମଚାରୀ:

• 'ଗିଗ୍ ୱାର୍କ', 'ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ୱାର୍କ', ଏବଂ 'ଏଗ୍ରିଗେଟର' ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ପରିଭାଷିତ କରାଯାଇଛି ।
• ଏଗ୍ରିଗେଟରମାନଙ୍କୁ ବାର୍ଷିକ କାରବାରର ୧- ୨ % ଯୋଗଦାନ କରିବାକୁ ପଡିବ, ଯାହା ଗିଗ୍ ଏବଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ/ପ୍ରଦାନଯୋଗ୍ୟ ପରିମାଣର ୫% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ରହିବ।
• ଆଧାର-ଲିଙ୍କ୍ ହୋଇଥିବା ୟୁନିଭର୍ସାଲ ଆକାଉଣ୍ଟ ନମ୍ବର ମାଧ୍ୟମରେ  କଲ୍ୟାଣମୂଳକ ଲାଭଗୁଡ଼ିକ ସହଜରେ ମିଳିଯିବ, ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୋର୍ଟେବଲ୍ ହେବ ଏବଂ ପ୍ରବାସ ନିର୍ବିଶେଷରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ।

୩. ଠିକା ଶ୍ରମିକ:

• ସ୍ଥିର ଅବଧି କର୍ମଚାରୀ (ଏଫଟିଇ) ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରିବ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଭଳି ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା,  ଆଇନଗତ ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ।
• ସ୍ଥିର ଅବଧି କର୍ମଚାରୀ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ନିରନ୍ତର ଚାକିରି ପରେ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପାଇବାକୁ ଯୋଗ୍ୟ ହେବେ।
• ମୁଖ୍ୟ ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ଚୁକ୍ତିଭିତ୍ତିକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧା ଏବଂ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରିବେ।
• ଶ୍ରମିକମାନେ ବାର୍ଷିକ ମାଗଣା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରୀକ୍ଷାର ସୁବିଧା ପାଇବେ।

୪. ମହିଳା ଶ୍ରମିକ:

• ଲିଙ୍ଗଗତ ଭେଦଭାବ ଆଇନତଃ ନିଷିଦ୍ଧ।
• ସମାନ କାମ ପାଇଁ ସମାନ ଦରମା ସୁନିଶ୍ଚିତ।
• ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ରାତି ଶିଫ୍ଟରେ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର କାମ (ଭୂତଳ ଖଣି ଏବଂ ଭାରୀ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ସମେତ) କରିବା ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ମତି ଏବଂ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ ସମ୍ଭବ ହେବ।
• ଅଭିଯୋଗ ସମାଧାନ କମିଟିରେ ମହିଳା ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ
• ମହିଳା କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପରିବାର ପରିଭାଷାରେ ଶ୍ୱଶୁର-ଶ୍ୱଶୁରଙ୍କୁ ଯୋଡିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା, ନିର୍ଭରଶୀଳ ପରିସରକୁ ବିସ୍ତାର କରିବା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥା

୫. ଯୁବ ଶ୍ରମିକ :

• ସମସ୍ତ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ମଜୁରୀ ସୁନିଶ୍ଚିତ।
• ସମସ୍ତ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ପତ୍ର ମିଳିବ , - ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା, ନିଯୁକ୍ତି ଇତିହାସ ଏବଂ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ।
• ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ରମିକ ଶୋଷଣ ନିଷିଦ୍ଧ - ଛୁଟି ସମୟରେ ମଜୁରୀ ପ୍ରଦାନ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି।
• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମହଲା ମଜୁରୀ ଅନୁସାରେ ମଜୁରୀ ପାଇବେ ।

6. ଏମଏସଏମଇ ଶ୍ରମିକ:

• ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ସଂହିତା, ୨୦୨୦ ଅଧୀନରେ ପରିସରଭୁକ୍ତ ସମସ୍ତ ଏମଏସଏମଇ ଶ୍ରମିକ କର୍ମଚାରୀ ସଂଖ୍ୟା ଆଧାରରେ ଯୋଗ୍ୟ ହେବେ।
• ସମସ୍ତ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ମଜୁରୀ ସୁନିଶ୍ଚିତ।
• ଶ୍ରମିକମାନେ କ୍ୟାଣ୍ଟିନ୍, ପାନୀୟ ଜଳ ଏବଂ ବିଶ୍ରାମ ସ୍ଥାନ ଭଳି ସୁବିଧା ପାଇପାରିବେ।
• ମାନକ କାର୍ଯ୍ୟ ଘଣ୍ଟା, ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ଓଭରଟାଇମ୍ ମଜୁରୀ ଏବଂ ଦରମାପ୍ରାପ୍ତ ଛୁଟି ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା।
• ସମୟାନୁସାରେ ମଜୁରୀ ପ୍ରଦାନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇଛି।

୭. ବିଡ଼ି ଏବଂ ସିଗାର ଶ୍ରମିକ:

• ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ମଜୁରୀ ସୁନିଶ୍ଚିତ।
• କାର୍ଯ୍ୟ ସମୟକୁ ପ୍ରତିଦିନ ୮ - ୧୨ ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ କରାଯାଇଛି, ସପ୍ତାହକୁ ୪୮ ଘଣ୍ଟା ସୀମିତ କରାଯାଇଛି।
• ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଘଣ୍ଟାଠାରୁ ଅଧିକ ସମୟ କାମ ସମ୍ମତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ହେବ ଏବଂ ସାଧାରଣ ମଜୁରୀ ହାରର ଅତି କମରେ ଦୁଇଗୁଣ ଦରମା ଦିଆଯିବ।
• ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ମଜୁରୀ ପ୍ରଦାନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇଛି।
• ବର୍ଷରେ ୩୦ ଦିନ କାମ ସମାପ୍ତ କରିବା ପରେ ଶ୍ରମିକମାନେ ବୋନସ ପାଇବାକୁ ଯୋଗ୍ୟ ହେବେ ।

୮. ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରୁଥିବା ଶ୍ରମିକ :

• ପୃକ୍ଷରୋପଣ କରୁଥିବା ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ଏବେ OSHWC କୋଡ୍ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା କୋଡ୍ ଅଧୀନକୁ ଅଣାଯାଇଛି।
• ଶ୍ରମ ସଂହିତା ୧୦ ରୁ ଅଧିକ ଶ୍ରମିକ କିମ୍ବା ୫ ହେକ୍ଟର କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ଜମି ଥିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା  ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ।
• ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ପରିଚାଳନା, ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ବିଷୟରେ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସୁରକ୍ଷା ତାଲିମ।
• ଦୁର୍ଘଟଣା ଏବଂ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥର ସଂସ୍ପର୍ଶକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ଉପକରଣ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ।
• ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାରକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଇଏସଆଇ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧା ମିଳିବ ; ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ସୁବିଧା ମଧ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ ହେବ।

୯. ଅଡିଓ-ଭିଜୁଆଲ୍ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ମିଡିଆ କର୍ମୀ:

• ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ମିଡିଆରେ ସାମ୍ବାଦିକ, ଡବିଂ କଳାକାର ଏବଂ ଷ୍ଟଣ୍ଟ ପର୍ସନ ସମେତ ଡିଜିଟାଲ୍ ଏବଂ ଅଡିଓ -ଭିଜୁଆଲ୍ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଏବେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁବିଧା ପାଇବେ।
• ସମସ୍ତ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନିଯୁକ୍ତି ପତ୍ର - ସେମାନଙ୍କ ପଦବୀ, ମଜୁରୀ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଅଧିକାର ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିବ।
• ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ମଜୁରୀ ପ୍ରଦାନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇଛି।

• ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଘଣ୍ଟାଠାରୁ ଅଧିକ ସମୟ କାମ ସମ୍ମତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ହେବ ଏବଂ ସାଧାରଣ ମଜୁରୀ ହାରର ଅତି କମରେ ଦୁଇଗୁଣ ଦରମା ଦିଆଯିବ।

୧୦. ଖଣି ଶ୍ରମିକ:

• ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ସଂହିତା କିଛି ଯାତାୟାତ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ନିଯୁକ୍ତି-ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରେ, ଯାହା ସମୟ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି ସ୍ଥାନର ସର୍ତ୍ତାବଳୀ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।
• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରର ବୃତ୍ତିଗତ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥାକୁ ମାନକୀକରଣ କରିବା ପାଇଁ ମାନକକୁ ଅଧିସୂଚିତ କରିଛନ୍ତି ।
• ସମସ୍ତ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯିବ। ବାର୍ଷିକ ମାଗଣା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ।
• କାର୍ଯ୍ୟ ସମୟର ସୀମା ପ୍ରତିଦିନ ୮ ରୁ ୧୨ ଘଣ୍ଟା, ସପ୍ତାହକୁ ୪୮ ଘଣ୍ଟା ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି।

୧୧. ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିଳ୍ପ ଶ୍ରମିକ:

• ବାର୍ଷିକ ମାଗଣା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା କରାଯିବ ।
• କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଉନ୍ନତ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ମାନଦଣ୍ଡ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବେ ।
• ଭୂତଳ ଖଣି, ଭାରୀ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଏବଂ ବିପଜ୍ଜନକ ଚାକିରି ସମେତ ସମସ୍ତ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନରେ କାମ କରିପାରିବେ , ଯାହା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନ ଚାକିରି ସୁଯୋଗ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ଥାନରେ ସୁରକ୍ଷା ତଦାରଖ ଏବଂ ବିପଜ୍ଜନକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥର ନିରାପଦ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସୁରକ୍ଷା କମିଟି।

୧୨. ବସ୍ତ୍ର ଶ୍ରମିକ:

• ସମସ୍ତ ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକ (ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ, ଠିକାଦାର-ଆଧାରିତ ଏବଂ ସ୍ୱ-ପ୍ରବାସୀ) ସମାନ ମଜୁରୀ, କଲ୍ୟାଣକାରୀ ଲାଭ ଏବଂ ପିଡିଏସ୍ ପୋର୍ଟେବିଲିଟି ଲାଭ ପାଇବେ ।
• କର୍ମଚାରୀମାନେ 3 ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଚାରାଧୀନ ଦେୟ ସମାଧାନ ପାଇଁ ଦାବି କରିପାରିବେ, ଯାହା ନମନୀୟ ଏବଂ ସହଜ ସମାଧାନ ପ୍ରଦାନ କରିବ।
• ଅଧିକ ସମୟ କାମ ପାଇଁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଲାଗି ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ମଜୁରୀର ବ୍ୟବସ୍ଥା ।

୧୩. ଆଇଟି ଏବଂ ଆଇଟିଇଏସ୍ କର୍ମଚାରୀ:

• ପ୍ରତି ମାସର ୭ ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା ଦରମା ପ୍ରଦାନ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ସୁନିଶ୍ଚିତ।
• ସମାନ କାମକୁ ସମାନ ଦରମା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି, ମହିଳାଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରାଯାଇଛି।
• ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରାତି ଶିଫ୍ଟରେ କାମ କରିବାର ସୁବିଧା - ମହିଳାମାନେ ଅଧିକ ମଜୁରୀ ପାଇବାର ସୁଯୋଗ ପାଇବେ ।
• ନିର୍ଯାତନା, ଭେଦଭାବ ଏବଂ ମଜୁରୀ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିବାଦର ସମୟୋଚିତ ସମାଧାନ ।
• ସ୍ଥିର ଅବଧି ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନିଯୁକ୍ତି ପତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଲାଭର ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ।

୧୪. ଡକ୍ କର୍ମଚାରୀ:

• ସମସ୍ତ ଡକ୍ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସ୍ୱୀକୃତି, ଆଇନଗତ ସୁରକ୍ଷା ମିଳିବ।
• ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଲାଭ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତି ପତ୍ର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ।
• ଠିକା କର୍ମଚାରୀ କିମ୍ବା ଅସ୍ଥାୟୀ ଡକ୍ କର୍ମଚାରୀ, ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରୋଭିଡେଣ୍ଟ ପାଣ୍ଠି, ପେନସନ ଏବଂ ବୀମା ସୁବିଧା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯିବ।
• ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆର୍ଥିକ ସୁବିଧା ପ୍ରାପ୍ତ ବାର୍ଷିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ।
• ଭଲ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସ୍ଥିତି ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଡକ୍ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧା, ପ୍ରାଥମିକ ଚିକିତ୍ସା, ସାନିଟାରୀ ଏବଂ ଧୋଇବା ସ୍ଥାନ ଇତ୍ୟାଦିର ସୁବିଧା ପାଇବେ।

୧୫. ରପ୍ତାନି କ୍ଷେତ୍ରର ଶ୍ରମିକ:

• ରପ୍ତାନି କ୍ଷେତ୍ରର ସ୍ଥାୟୀ ଅବଧି କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି, ପ୍ରୋଭିଡେଣ୍ଟ ଫଣ୍ଡ (ପିଏଫ୍) ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ସୁବିଧା ମିଳିବ ।
• ବର୍ଷକୁ ୧୮୦ ଦିନ କାମ କରିବା ପରେ ବାର୍ଷିକ ଛୁଟି ପାଇବାର ବିକଳ୍ପ ରହିବ ।
• ସମୟ ଅନୁଯାୟୀ ମଜୁରୀ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ଅଧିକାର ଏବଂ କୌଣସି ଅନଧିକୃତ ମଜୁରୀ କାଟ ଏବଂ ମଜୁରୀ ସୀମା ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନାହିଁ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କର ସମୟସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଦରମା ପ୍ରଦାନ କରିବାର ଅଧିକାର ରହିବ, କୌଣସି ଅନଧିକୃତ ଦରମା କାଟ ହେବ ନାହିଁ ଏବଂ ଦରମା ସୀମା ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯିବ ନାହିଁ।

● ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମତି ସହିତ ରାତି ସିଫ୍ଟରେ କାମ କରିବାକୁ ଅନୁମତି , ଅଧିକ ଆୟ କରିବାର ସୁଯୋଗ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା।

● ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ କଲ୍ୟାଣମୂଳକ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକରେ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଲିଖିତ ସମ୍ମତି, ଅଧିକ ସମୟ ପାଇଁ ଦୁଇଗୁଣ ମଜୁରୀ, ସୁରକ୍ଷିତ ପରିବହନ, ସିସିଟିଭି ନିରୀକ୍ଷଣ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।

ପୂର୍ବରୁ ହାଇଲାଇଟ୍ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ କଲ୍ୟାଣକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ବ୍ୟତୀତ, ଶ୍ରମ ସଂହିତା ଆହୁରି ଅନେକ ସଂସ୍କାର ପ୍ରଚଳନ କରେ ଯାହା ଶ୍ରମିକ ସୁରକ୍ଷାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରେ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁପାଳନକୁ ସରଳ କରେ :

• କୌଣସି ଶ୍ରମିକ ସର୍ବନିମ୍ନ ଜୀବନଧାରଣ ମାନଦଣ୍ଡଠାରୁ କମ୍ ମଜୁରୀ ନପାଇବାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ମହଲା ମଜୁରୀ ।
• ଲିଙ୍ଗ-ନିରପେକ୍ଷ ଦରମା ଏବଂ ଚାକିରି ସୁଯୋଗ , ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଭେଦଭାବକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରେ – ତୃତୀୟ ଲିଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଲାଗୁ ହେବ।
• ନିରୀକ୍ଷକ-ସହ-ସହଯୋଗୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା , ଦଣ୍ଡମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ବଦଳରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନକୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ, ସଚେତନତା ଏବଂ ଅନୁପାଳନ ସମର୍ଥନ ଆଡ଼କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରିବା।
• ଦୁଇ ସଦସ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ଶିଳ୍ପ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ଏବଂ ସମାଧାନ ପରେ ସିଧାସଳଖ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବାର ବିକଳ୍ପ ସହିତ ଦ୍ରୁତ ଏବଂ ପୂର୍ବାନୁମାନଯୋଗ୍ୟ ବିବାଦ ସମାଧାନ ।
• ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଏକକ ପଞ୍ଜୀକରଣ, ଏକକ ଲାଇସେନ୍ସ ଏବଂ ଏକକ ରିଟର୍ଣ୍ଣ ଆବଶ୍ୟକତା ବହୁବିଧ ଓଭରଲାପ୍ ଫାଇଲିଂକୁ ବଦଳାଇବ।
• ଜାତୀୟ ଓଏସଏଚ୍ ବୋର୍ଡ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମନ୍ୱିତ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମାନଦଣ୍ଡ ସ୍ଥିର କରିବ।
• ୫୦୦ ରୁ ଅଧିକ କର୍ମଚାରୀ ଥିବା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନରେ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ସୁରକ୍ଷା କମିଟି , କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରର ଦାୟିତ୍ୱ ଉନ୍ନତ କରିବା।
• କାରଖାନାର ପ୍ରୟୋଗ ସୀମା ବୃଦ୍ଧି , ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁରକ୍ଷା ବଜାୟ ରଖି ଛୋଟ ୟୁନିଟ୍ ପାଇଁ ନିୟାମକ ବୋଝକୁ କମ କରିବା।

ଶ୍ରମ ସଂହିତାର ଖସଡ଼ା ପ୍ରସ୍ତୁତ ସମୟରେ କରାଯାଇଥିବା ବ୍ୟାପକ ପରାମର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ, ସରକାର ମଧ୍ୟ ସଂହିତା ଅଧୀନରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ନିୟମ, ନିୟମାବଳୀ, ଯୋଜନା ଇତ୍ୟାଦି ଗଠନରେ ଜନସାଧାରଣ ଏବଂ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କୁ ନିୟୋଜିତ କରିବେ। ପରିବର୍ତ୍ତନ ସମୟରେ, ବିଦ୍ୟମାନ ଶ୍ରମ ଆଇନ ଏବଂ ଏହା ସହିତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ନିୟମ, ନିୟମାବଳୀ, ବିଜ୍ଞପ୍ତି, ମାନଦଣ୍ଡ, ଯୋଜନା ଇତ୍ୟାଦିର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବଳବତ୍ତର ରହିବ।

ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ, ଭାରତ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା କଭରେଜକୁ ନାଟକୀୟ ଭାବରେ ବିସ୍ତାର କରିଛି, ଯାହା ୨୦୧୫ରେ ପ୍ରାୟ ୧୯% କାର୍ଯ୍ୟଶକ୍ତିରୁ ୨୦୨୫ରେ ୬୪% ରୁ ଅଧିକ ହୋଇଛି, ଯାହା ସାରା ଦେଶରେ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ନିକଟରେ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି, ଏବଂ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷାରେ ଏହି ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ସଫଳତା ପାଇଁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ସ୍ୱୀକୃତି ମଧ୍ୟ ହାସଲ କରିଛି। ଚାରୋଟି ଶ୍ରମ ସଂହିତାର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ଏହି ଦିଗରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପ, ଯାହା ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷାର ପରିସରକୁ ଆହୁରି ବିସ୍ତାର କରିବ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ଲାଭର ପୋର୍ଟେବିଲିଟି ବୃଦ୍ଧି କରିବ। ବ୍ୟାପକ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା, ଦୃଢ଼ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଅଧିକାରର ଦେଶବ୍ୟାପୀ ପୋର୍ଟେବିଲିଟି ସହିତ, ସଂହିତା ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ, ବିଶେଷ କରି ମହିଳା, ଯୁବପିଢ଼ି, ଅସଂଗଠିତ, ଗିଗ୍ ଏବଂ ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଶ୍ରମ ପ୍ରଶାସନର କେନ୍ଦ୍ରରେ ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରେ। ଅନୁପାଳନ ବୋଝକୁ ହ୍ରାସ କରି ଏବଂ ନମନୀୟ, ଆଧୁନିକ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସକ୍ଷମ କରି, ସଂହିତା ନିଯୁକ୍ତି, ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ, ଏକ ଶ୍ରମିକ-ସହଯୋଗୀ, ମହିଳା-ସହଯୋଗୀ, ଯୁବପିଢ଼ି ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି-ସହଯୋଗୀ ଶ୍ରମ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ପ୍ରତି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପୁନଃନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କରେ।

*****

SSP