પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે ​​નવી દિલ્હીના વિજ્ઞાન ભવન ખાતે આયોજિત કૌશલ્ય દિક્ષાંત સમારોહમાં ₹62,000 કરોડથી વધુની વિવિધ યુવા-કેન્દ્રિત પહેલો શરૂ કરી હતી. દેશભરના ITIના લાખો વિદ્યાર્થીઓ તેમજ બિહારના વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકોને શુભેચ્છા પાઠવતા પ્રધાનમંત્રીએ યાદ કર્યું કે થોડા વર્ષો પહેલા સરકારે ITI વિદ્યાર્થીઓ માટે મોટા પાયે દીક્ષાંત સમારોહ યોજવાની નવી પરંપરા શરૂ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે આજે તે પરંપરામાં વધુ એક સીમાચિહ્નરૂપ છે.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આજનો સમારોહ ભારત કૌશલ્ય વિકાસને આપેલી પ્રાથમિકતાનું પ્રતિક છે. તેમણે શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસના ક્ષેત્રોમાં દેશભરના યુવાનો માટે બે મુખ્ય પહેલ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી. શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો કે ₹60,000 કરોડની PM SETU યોજના હેઠળ, ITI હવે ઉદ્યોગો સાથે વધુ ગાઢ રીતે સંકલિત થશે. તેમણે વધુમાં માહિતી આપી કે આજે દેશભરના નવોદય વિદ્યાલયો અને એકલવ્ય મોડેલ શાળાઓમાં 1,200 કૌશલ્ય પ્રયોગશાળાઓનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે.

શ્રી મોદીએ સમજાવ્યું કે આ કાર્યક્રમની શરૂઆતની યોજના વિજ્ઞાન ભવનમાં દીક્ષાંત સમારોહ યોજવાની હતી. જોકે, શ્રી નીતિશ કુમારના પ્રસ્તાવ સાથે, આ પ્રસંગને ભવ્ય ઉજવણીમાં ફેરવી નાખવાથી, તે એક ભવ્ય પ્રસંગમાં ફેરવાઈ ગયું, જાણે કે- "સોનેરી આભૂષણોથી શણગારેલું બોક્સ" એમ તેમણે કહ્યું. પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે બિહારના યુવાનો માટે આ જ મંચ પરથી ઘણી યોજનાઓ અને પ્રોજેક્ટ્સ શરૂ કરવામાં આવ્યા છે. આમાં બિહારમાં એક નવી કૌશલ્ય તાલીમ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના, અન્ય યુનિવર્સિટીઓમાં સુવિધાઓનું વિસ્તરણ, નવા યુવા આયોગની રચના અને હજારો યુવાનોને કાયમી સરકારી નોકરીઓ માટે નિમણૂક પત્રો આપવાનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે કહ્યું કે આ પહેલો બિહારના યુવાનો માટે ઉજ્જવળ ભવિષ્યની ખાતરી આપે છે.

બિહારમાં મહિલાઓ માટે રોજગાર અને આત્મનિર્ભરતા પર કેન્દ્રિત તાજેતરમાં મોટા પાયે યોજાયેલા કાર્યક્રમને યાદ કરતા, જેમાં લાખો બહેનોએ હાજરી આપી હતી. શ્રી મોદીએ કહ્યું કે બિહારમાં યુવા સશક્તિકરણ માટે આજનો આ વિશાળ કાર્યક્રમ રાજ્યના યુવાનો અને મહિલાઓ માટે તેમની સરકારની પ્રાથમિકતા દર્શાવે છે.

ભારત જ્ઞાન અને કૌશલ્યોનો દેશ છે અને બૌદ્ધિક શક્તિ તેની સૌથી મોટી સંપત્તિ છે તેના પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે જ્યારે કૌશલ્ય અને જ્ઞાન રાષ્ટ્રીય જરૂરિયાતો સાથે સુસંગત હોય છે અને તેમને પૂર્ણ કરવામાં ફાળો આપે છે, ત્યારે તેમનો પ્રભાવ અનેકગણો વધી જાય છે. 21મી સદી સ્થાનિક પ્રતિભા, સ્થાનિક સંસાધનો, સ્થાનિક કૌશલ્યો અને દેશની જરૂરિયાતોને અનુરૂપ સ્થાનિક જ્ઞાનના ઝડપી વિકાસની માંગ કરે છે. આ મિશનમાં હજારો ITIની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા પર ભાર મૂકતા, શ્રી મોદીએ કહ્યું કે હાલમાં ITI લગભગ 170 વ્યવસાયોમાં તાલીમ પૂરી પાડે છે અને છેલ્લા 11 વર્ષોમાં, 15 મિલિયનથી વધુ યુવાનોએ આ વિષયોમાં તાલીમ મેળવી છે, વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તકનીકી લાયકાત પ્રાપ્ત કરી છે. તેમણે ગર્વથી નોંધ્યું કે આ કૌશલ્યો સ્થાનિક ભાષાઓમાં આપવામાં આવે છે, જે વધુ સારી સમજણ અને સરળતા પ્રદાન કરે છે. આ વર્ષે 10 લાખથી વધુ વિદ્યાર્થીઓએ અખિલ ભારતીય વેપાર પરીક્ષામાં ભાગ લીધો હતો અને પ્રધાનમંત્રીને કાર્યક્રમ દરમિયાન તેમાંથી 45થી વધુ લોકોને સન્માનિત કરવાની તક મળી હતી.

આ પ્રસંગે ગર્વ વ્યક્ત કરતા, પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું કે મોટી સંખ્યામાં પુરસ્કાર વિજેતાઓ ભારતના ગ્રામીણ અને દૂરના વિસ્તારોમાંથી છે. તેમણે તેમની વચ્ચે દીકરીઓ અને દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓની હાજરી પર પ્રકાશ પાડ્યો અને સમર્પણ અને ખંત દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલી તેમની સફળતાની પ્રશંસા કરી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "ભારતની ITIs માત્ર ઔદ્યોગિક શિક્ષણ માટે અગ્રણી સંસ્થાઓ નથી, પરંતુ આત્મનિર્ભર ભારત બનાવવા માટે વર્કશોપ તરીકે પણ સેવા આપે છે. સરકાર ITIsની સંખ્યા વધારવા અને તેમને સતત અપગ્રેડ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. 2014 સુધી, દેશમાં ફક્ત 10,000 ITIs હતા પરંતુ છેલ્લા દાયકામાં લગભગ 5,000 નવા ITIsની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. ITI નેટવર્ક વર્તમાન ઉદ્યોગ કૌશલ્ય જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા અને આગામી દસ વર્ષોમાં ભવિષ્યની માંગણીઓની અપેક્ષા રાખવા માટે તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ સંરેખણને મજબૂત કરવા માટે, ઉદ્યોગ અને ITIs વચ્ચે સંકલન વધારવામાં આવી રહ્યું છે." તેમણે PM SETU યોજના શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી, જેનો લાભ સમગ્ર ભારતમાં 1,000થી વધુ ITI સંસ્થાઓને મળશે. આ પહેલ દ્વારા, ITIs ને નવી મશીનરી, ઉદ્યોગ તાલીમ નિષ્ણાતો અને વર્તમાન અને ભવિષ્યની કૌશલ્ય માંગ સાથે સુસંગત અભ્યાસક્રમ સાથે અપગ્રેડ કરવામાં આવશે. શ્રી મોદીએ કહ્યું, "PM SETU યોજના ભારતીય યુવાનોને વૈશ્વિક કૌશલ્ય જરૂરિયાતો સાથે પણ જોડશે."

આજના કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત બિહારના હજારો યુવાનોનો ઉલ્લેખ કરતા શ્રી મોદીએ કહ્યું કે આજની પેઢી કદાચ સંપૂર્ણપણે સમજી શકશે નહીં કે અઢી દાયકા પહેલા બિહારમાં શિક્ષણ વ્યવસ્થા કેવી રીતે પડી ભાંગી હતી. ન તો પ્રામાણિકપણે શાળાઓ ખોલવામાં આવી હતી, ન તો ભરતીઓ કરવામાં આવી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે દરેક માતા-પિતા ઈચ્છે છે કે તેમના બાળકો સ્થાનિક સ્તરે અભ્યાસ કરે અને પ્રગતિ કરે. જોકે, લાખો બાળકોને બિહાર છોડીને વારાણસી, દિલ્હી અને મુંબઈ જેવા સ્થળોએ સ્થળાંતર કરવાની ફરજ પડી હતી. તેમણે આને સ્થળાંતરની વાસ્તવિક શરૂઆત ગણાવી હતી.

શ્રી મોદીએ કહ્યું કે જે વૃક્ષના મૂળ સડી ગયા છે તેને પુનર્જીવિત કરવું મુશ્કેલ કાર્ય છે અને તેમણે વિપક્ષના કુશાસન હેઠળ બિહારની પરિસ્થિતિની તુલના આવા વૃક્ષ સાથે કરી. તેમણે કહ્યું કે સદભાગ્યે, બિહારના લોકોએ શ્રી નીતિશ કુમારને શાસનની જવાબદારી સોંપી અને સમગ્ર ગઠબંધન સરકારની ટીમે પાટા પરથી ઉતરી ગયેલી વ્યવસ્થાને પાટા પર લાવવા માટે સાથે મળીને કામ કર્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આજનો કાર્યક્રમ તે પરિવર્તનની ઝલક આપે છે.

આજના કૌશલ્ય દિક્ષાંત સમારોહમાં બિહારને નવી કૌશલ્ય યુનિવર્સિટીની ભેટ પર સંતોષ વ્યક્ત કરતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે શ્રી નીતિશ કુમારના નેતૃત્વ હેઠળની સરકારે આ યુનિવર્સિટીનું નામ ભારત રત્ન કર્પૂરી ઠાકુરના નામ પર રાખ્યું છે. શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો કે ભારત રત્ન કર્પૂરી ઠાકુરે પોતાનું આખું જીવન જાહેર સેવા અને શિક્ષણના વિસ્તરણ માટે સમર્પિત કર્યું, સમાજના સૌથી વંચિત વર્ગના ઉત્થાન માટે સતત પ્રયત્નશીલ રહ્યા હતા. તેમણે કહ્યું કે તેમના માનમાં નામ આપવામાં આવેલી કૌશલ્ય યુનિવર્સિટી આ દ્રષ્ટિકોણને આગળ વધારવા માટે એક શક્તિશાળી માધ્યમ બનશે.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે તેમની કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો બિહારમાં શૈક્ષણિક સંસ્થાઓને આધુનિક બનાવવા માટે સતત પ્રયાસો કરી રહી છે. તેમણે માહિતી આપી કે IIT પટનામાં માળખાગત વિસ્તરણ શરૂ થઈ ગયું છે અને બિહારમાં અનેક અગ્રણી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓનું આધુનિકીકરણ પણ શરૂ થઈ ગયું છે. શ્રી મોદીએ જાહેરાત કરી કે NIT પટનાનું બિહતા કેમ્પસ હવે પ્રતિભાશાળી વિદ્યાર્થીઓ માટે ખુલ્લું છે. વધુમાં તેમણે ભાર મૂક્યો કે પટના યુનિવર્સિટી, ભૂપેન્દ્ર મંડલ યુનિવર્સિટી, છપરામાં જય પ્રકાશ યુનિવર્સિટી અને નાલંદા ઓપન યુનિવર્સિટીમાં નવીન શૈક્ષણિક માળખાગત સુવિધાઓનો શિલાન્યાસ કરવામાં આવ્યો છે.

નીતિશ કુમારના નેતૃત્વ હેઠળની સરકાર શૈક્ષણિક સંસ્થાઓને મજબૂત કરવા અને બિહારના યુવાનો પર શિક્ષણનો નાણાકીય બોજ ઘટાડવા માટે સક્રિયપણે કામ કરી રહી છે તે વાત પર ભાર મૂકતા શ્રી મોદીએ કહ્યું કે વિદ્યાર્થીઓને ઉચ્ચ શિક્ષણ ફી ચૂકવવામાં કોઈ મુશ્કેલી ન પડે તે માટે પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે બિહાર સરકાર વિદ્યાર્થી ક્રેડિટ કાર્ડ યોજના દ્વારા વિદ્યાર્થીઓને સહાય કરી રહી છે અને હવે આ યોજના હેઠળ શિક્ષણ લોનને વ્યાજમુક્ત બનાવવાનો મોટો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. વધુમાં, પ્રધાનમંત્રીએ જાહેરાત કરી કે વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિની રકમ ₹1,800 થી વધારીને ₹3,600 કરવામાં આવી છે.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "ભારત વિશ્વના સૌથી યુવા દેશોમાંનો એક છે અને બિહાર યુવાનોનું સૌથી વધુ પ્રમાણ ધરાવતા રાજ્યોમાંનું એક છે. જ્યારે બિહારના યુવાનોની ક્ષમતા વધે છે, ત્યારે રાષ્ટ્રની શક્તિ પણ વધે છે. તેમની સરકાર બિહારના યુવાનોને વધુ સશક્ત બનાવવા માટે સંપૂર્ણ પ્રતિબદ્ધતા સાથે કામ કરી રહી છે." શ્રી મોદીએ વધુમાં જણાવ્યું કે બિહારના શિક્ષણ બજેટમાં અગાઉની વિપક્ષી સરકારોની તુલનામાં અનેકગણો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. આજે બિહારના લગભગ દરેક ગામ અને વસાહતમાં એક શાળા છે અને એન્જિનિયરિંગ અને મેડિકલ કોલેજોની સંખ્યામાં પણ નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. તેમણે ધ્યાન દોર્યું કે કેન્દ્ર સરકારે તાજેતરમાં બિહારના 19 જિલ્લાઓમાં કેન્દ્રીય વિદ્યાલયોને મંજૂરી આપી છે. પ્રધાનમંત્રીએ યાદ કર્યું કે એક સમય હતો જ્યારે બિહારમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરના રમતગમતના માળખાનો અભાવ હતો, પરંતુ આજે રાજ્યમાં રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય રમતગમતના કાર્યક્રમો યોજાઈ રહ્યા છે.

છેલ્લા બે દાયકામાં બિહાર સરકારે રાજ્યની અંદર 5 મિલિયન યુવાનોને રોજગારની તકો સાથે જોડ્યા છે તે વાત પર ભાર મૂકતા, શ્રી મોદીએ કહ્યું કે તાજેતરના વર્ષોમાં જ બિહારના યુવાનોને લગભગ 10 લાખ કાયમી સરકારી નોકરીઓ પૂરી પાડવામાં આવી છે. તેમણે શિક્ષણ વિભાગને એક ઉત્તમ ઉદાહરણ તરીકે ટાંક્યું, જ્યાં મોટા પાયે શિક્ષકોની ભરતી ચાલી રહી છે. તેમણે સમજાવ્યું કે છેલ્લા બે વર્ષમાં બિહારમાં 2.5 લાખથી વધુ શિક્ષકોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે, જેનાથી યુવાનોને રોજગાર મળ્યો છે અને શિક્ષણ પ્રણાલીની ગુણવત્તામાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે.

બિહાર સરકાર હવે નવા લક્ષ્યો સાથે કામ કરી રહી છે તેના પર ભાર મૂકતા, શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો કે રાજ્ય આગામી પાંચ વર્ષમાં છેલ્લા બે દાયકામાં સર્જાયેલી રોજગારીની તકો કરતાં બમણી સંખ્યાનું સર્જન કરવાનો લક્ષ્ય રાખે છે. પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે સંકલ્પ સ્પષ્ટ છે - બિહારના યુવાનોએ બિહારમાં રોજગાર અને કામ શોધવું જોઈએ.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આ બિહારના યુવાનો માટે બેવડા ફાયદાનો સમય છે. તેમણે દેશભરમાં ચાલી રહેલા GST બચત મહોત્સવનો ઉલ્લેખ કર્યો અને શેર કર્યું કે બાઇક અને સ્કૂટર પર GST ઘટાડાને કારણે બિહારના યુવાનોમાં આનંદની લાગણી છે. ઘણા યુવાનોએ ધનતેરસ પર આ ખરીદી કરવાનું પણ આયોજન કર્યું છે. શ્રી મોદીએ બિહાર અને દેશના યુવાનોને તેમની મોટાભાગની આવશ્યક વસ્તુઓ પર GST ઘટાડવા બદલ અભિનંદન આપ્યા હતા.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, "જેમ જેમ કૌશલ્ય વધે છે, તેમ તેમ દેશ આત્મનિર્ભર બને છે, નિકાસ વધે છે અને રોજગારની તકો વિસ્તરે છે. 2014 પહેલા, ભારતને "નાજુક પાંચ" અર્થતંત્રોમાંનું એક માનવામાં આવતું હતું, જ્યાં વિકાસ દર ઓછો હતો અને રોજગારીનું સર્જન મર્યાદિત હતું. આજે ભારત ઉત્પાદન અને રોજગારમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ સાથે ટોચના ત્રણ વૈશ્વિક અર્થતંત્રોમાંનું એક બનવા માટે તૈયાર છે." શ્રી મોદીએ મોબાઇલ ફોન, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, ઓટોમોબાઇલ્સ અને સંરક્ષણ જેવા ક્ષેત્રોમાં ઉત્પાદન અને નિકાસમાં અભૂતપૂર્વ વૃદ્ધિ પર પ્રકાશ પાડ્યો. આ વૃદ્ધિથી મોટા ઉદ્યોગો અને MSMEમાં નોંધપાત્ર રોજગારીનું સર્જન થયું છે, જેનો ITI-પ્રશિક્ષિત યુવાનો સહિત દરેકને મોટો ફાયદો થયો છે. મુદ્રા યોજનાએ લાખો યુવાનોને પોતાના ઉદ્યોગો શરૂ કરવામાં મદદ કરી છે. વધુમાં, પ્રધાનમંત્રીએ ₹1 લાખ કરોડની પ્રધાનમંત્રી વિકાસશીલ ભારત રોજગાર યોજનાના અમલીકરણની જાહેરાત કરી, જે લગભગ 35 મિલિયન યુવાનોને ખાનગી ક્ષેત્રમાં રોજગાર શોધવામાં મદદ કરશે.

દેશના દરેક યુવા માટે આ તકોથી ભરેલો સમય છે તે વાત પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે ઘણી બધી બાબતોના વિકલ્પો હોઈ શકે છે, પરંતુ કૌશલ્ય, નવીનતા અને સખત મહેનતનો કોઈ વિકલ્પ નથી. પ્રધાનમંત્રીએ વિશ્વાસ સાથે જણાવ્યું કે આ બધા ગુણો ભારતના યુવાનોમાં સહજ છે અને તેમની શક્તિ વિકાસશીલ ભારતની શક્તિ બનશે, અને દરેકને હાર્દિક શુભેચ્છાઓ પાઠવી હતી.

આ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી જયંત ચૌધરી અને અન્ય મહાનુભાવો હાજર રહ્યા હતા. બિહારના મુખ્યમંત્રી શ્રી નીતિશ કુમાર, કેન્દ્રીય મંત્રીઓ શ્રી જુઆલ ઓરામ, શ્રી રાજીવ રંજન સિંહ, શ્રી સુકાંત મજુમદાર અને અન્ય મહાનુભાવો વિડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા આ કાર્યક્રમમાં જોડાયા હતા.

પૃષ્ઠભૂમિ

યુવા વિકાસની એક સીમાચિહ્નરૂપ પહેલમાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ નવી દિલ્હીના વિજ્ઞાન ભવનમાં ₹62,000 કરોડથી વધુની વિવિધ યુવા-કેન્દ્રિત પહેલોનું અનાવરણ કર્યું, જેનાથી દેશભરમાં શિક્ષણ, કૌશલ્ય અને ઉદ્યોગસાહસિકતાને નિર્ણાયક પ્રોત્સાહન મળ્યું. આ કાર્યક્રમમાં પ્રધાનમંત્રીના વિઝનને અનુરૂપ રાષ્ટ્રીય કૌશલ્ય દિક્ષાંત સમારોહ, કૌશલ્ય દિક્ષાંત સમારોહની ચોથી આવૃત્તિ પણ યોજાઈ હતી, જ્યાં કૌશલ્ય વિકાસ અને ઉદ્યોગસાહસિકતા મંત્રાલય હેઠળની ઔદ્યોગિક તાલીમ સંસ્થાઓના 46 ઓલ ઈન્ડિયા ટોપર્સનું સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું.

પ્રધાનમંત્રીએ ₹60,000 કરોડના રોકાણ સાથે કેન્દ્રિય પ્રાયોજિત યોજના, PM-SETU (પ્રધાનમંત્રી કૌશલ્ય અને રોજગાર પરિવર્તન થ્રુ એડવાન્સ્ડ ITIs) શરૂ કરી. આ યોજના હેઠળ, દેશભરની 1,000 સરકારી ITIs ને હબ-એન્ડ-સ્પોક મોડેલમાં અપગ્રેડ કરવામાં આવશે, જેમાં 200 હબ ITIs અને 800 સ્પોક ITIsનો સમાવેશ થશે. દરેક હબ સરેરાશ ચાર સ્પોક્સ સાથે જોડાયેલ હશે, જે અદ્યતન માળખાગત સુવિધાઓ, આધુનિક ટ્રેડ્સ, ડિજિટલ લર્નિંગ સિસ્ટમ્સ અને ઇન્ક્યુબેશન સુવિધાઓથી સજ્જ ક્લસ્ટર બનાવશે. એન્કર ઉદ્યોગ ભાગીદારો આ ક્લસ્ટરોનું સંચાલન કરશે અને બજારની માંગ સાથે સુસંગત પરિણામ-આધારિત કૌશલ્ય વિકાસ સુનિશ્ચિત કરશે. હબ્સમાં નવીનતા કેન્દ્રો, ટ્રેનર તાલીમ સુવિધાઓ, ઉત્પાદન એકમો અને પ્લેસમેન્ટ સેવાઓ પણ હશે, જ્યારે સ્પોક્સ ઍક્સેસ વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. સામૂહિક રીતે PM-SETU ભારતના ITI ઇકોસિસ્ટમને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરશે, તેને સરકારની માલિકીની પરંતુ ઉદ્યોગ-સંચાલિત બનાવશે, વિશ્વ બેંક અને એશિયન વિકાસ બેંક તરફથી વૈશ્વિક સહ-ધિરાણ સહાય સાથે. અમલીકરણના પ્રથમ તબક્કામાં, પટના અને દરભંગામાં ITIs પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવશે.

પ્રધાનમંત્રીએ 34 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 400 નવોદય વિદ્યાલયો અને 200 એકલવ્ય મોડેલ રહેણાંક શાળાઓમાં સ્થાપિત 1,200 વ્યાવસાયિક કૌશલ્ય પ્રયોગશાળાઓનું ઉદ્ઘાટન કર્યું. આ પ્રયોગશાળાઓ દૂરના અને આદિવાસી વિસ્તારોના વિદ્યાર્થીઓ સહિત 12 ઉચ્ચ-માંગવાળા ક્ષેત્રો જેમ કે IT, ઓટોમોટિવ, કૃષિ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, લોજિસ્ટિક્સ અને પર્યટનમાં વ્યવહારુ તાલીમ પૂરી પાડશે. રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020 અને CBSE અભ્યાસક્રમ અનુસાર, આ પ્રોજેક્ટમાં ઉદ્યોગ-સંબંધિત શિક્ષણ પ્રદાન કરવા અને રોજગારનો પાયો નાખવા માટે 1,200 વ્યાવસાયિક શિક્ષકોને તાલીમ આપવાનો પણ સમાવેશ થાય છે.

આ કાર્યક્રમ બિહારમાં પરિવર્તનકારી પ્રોજેક્ટ્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, જે રાજ્યના સમૃદ્ધ વારસા અને યુવા વસ્તી વિષયકતાને પ્રતિબિંબિત કરશે. પ્રધાનમંત્રીએ બિહાર માટે પુનર્ગઠિત મુખ્યમંત્રી નિશ્ચય સ્વયં સહાયતા ભથ્થાં યોજના શરૂ કરી, જેના હેઠળ આશરે પાંચ લાખ સ્નાતક યુવાનોને દર વર્ષે મફત કૌશલ્ય તાલીમ અને બે વર્ષ માટે ₹1,000 માસિક ભથ્થું મળશે. તેઓ સુધારેલી બિહાર વિદ્યાર્થી ક્રેડિટ કાર્ડ યોજનાનો પણ પ્રારંભ કરશે, જે ₹4 લાખ સુધીની સંપૂર્ણપણે વ્યાજમુક્ત શિક્ષણ લોન પૂરી પાડશે, જેનાથી ઉચ્ચ શિક્ષણનો નાણાકીય બોજ નોંધપાત્ર રીતે ઓછો થશે. આ યોજના હેઠળ 3.92 લાખથી વધુ વિદ્યાર્થીઓને ₹7,880 કરોડથી વધુની લોન મળી ચૂકી છે. રાજ્યમાં યુવા સશક્તિકરણને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે, પ્રધાનમંત્રીએ ઔપચારિક રીતે બિહાર યુવા આયોગનું ઉદ્ઘાટન કર્યું, જે 18 થી 45 વર્ષની વયના લોકો માટે એક વૈધાનિક આયોગ છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય રાજ્યની યુવા વસ્તીની ઉર્જાનો ઉપયોગ કરવાનો અને તેનું સંચાલન કરવાનો છે.

પ્રધાનમંત્રીએ બિહારમાં જન નાયક કર્પૂરી ઠાકુર કૌશલ્ય યુનિવર્સિટીનું પણ ઉદ્ઘાટન કર્યું, જેનો હેતુ વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક કાર્યબળ તૈયાર કરવા માટે ઉદ્યોગ-લક્ષી અભ્યાસક્રમો અને વ્યાવસાયિક શિક્ષણ પ્રદાન કરવાનો છે.

ઉચ્ચ શિક્ષણની તકોમાં સુધારો લાવવાના વિઝન સાથે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020ને આગળ ધપાવતા, પ્રધાનમંત્રીએ PM-USHA (પ્રધાનમંત્રી ઉચ્ચતર શિક્ષા અભિયાન) હેઠળ બિહારની ચાર યુનિવર્સિટીઓમાં નવી શૈક્ષણિક અને સંશોધન સુવિધાઓનો શિલાન્યાસ કર્યો, જેમાં પટના યુનિવર્સિટી, મધેપુરામાં ભૂપેન્દ્ર નારાયણ મંડલ યુનિવર્સિટી, છપરામાં જય પ્રકાશ યુનિવર્સિટી અને પટનામાં નાલંદા ઓપન યુનિવર્સિટીનો સમાવેશ થાય છે. ₹160 કરોડના કુલ ફાળવણી સાથેના આ પ્રોજેક્ટ્સ, આધુનિક શૈક્ષણિક માળખાકીય સુવિધાઓ, અદ્યતન પ્રયોગશાળાઓ, છાત્રાલયો અને બહુ-શાખાકીય શિક્ષણને સક્ષમ બનાવીને 27,000 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓને લાભ આપશે.

પ્રધાનમંત્રીએ NIT પટનાના બિહતા કેમ્પસને રાષ્ટ્રને સમર્પિત કર્યું. 6,500 વિદ્યાર્થીઓની ક્ષમતા ધરાવતા આ કેમ્પસમાં અદ્યતન સુવિધાઓ છે, જેમાં 5G યુઝ કેસ લેબ, ISRO સાથે સહયોગમાં સ્થાપિત પ્રાદેશિક અવકાશ શૈક્ષણિક કેન્દ્ર અને એક નવીનતા અને ઇન્ક્યુબેશન સેન્ટરનો સમાવેશ થાય છે, જે પહેલાથી જ નવ સ્ટાર્ટ-અપ્સને ટેકો આપી ચૂક્યું છે.

પ્રધાનમંત્રીએ બિહાર સરકારમાં 4,000થી વધુ નવા નિયુક્ત ઉમેદવારોને નિમણૂક પત્રોનું વિતરણ પણ કર્યું અને મુખ્યમંત્રી છોકરાઓ/છોકરીઓ શિષ્યવૃત્તિ યોજના હેઠળ ધોરણ 9 અને 10 ના 2.5 મિલિયન વિદ્યાર્થીઓને ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર દ્વારા ₹450 કરોડની શિષ્યવૃત્તિઓ જાહેર કરી.

આ પહેલો ભારતના યુવાનો માટે નોંધપાત્ર તકો ઊભી કરે તેવી અપેક્ષા છે. શિક્ષણ, કૌશલ્ય વિકાસ, ઉદ્યોગસાહસિકતા અને સુધારેલ માળખાગત સુવિધાઓને એકીકૃત કરીને, તેઓ દેશની પ્રગતિ માટે મજબૂત પાયો પૂરો પાડવાનો હેતુ ધરાવે છે. બિહાર પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, રાજ્ય કુશળ માનવશક્તિના કેન્દ્ર તરીકે વિકસિત થવાની અપેક્ષા છે, જે પ્રાદેશિક અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે વિકાસમાં ફાળો આપશે.

SM/GP/DK/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com