ଆଜି ସଂସଦରେ ଆର୍ଥିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ 2024-25 ଉପସ୍ଥାପନ କରି କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥ ଏବଂ କର୍ପୋରେଟ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ କହିଛନ୍ତି, 2023 ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର 3.3 ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମୁଦ୍ରା ପାଣ୍ଠି (ଆଇ.ଏମ୍.ଏଫ୍.) ଆଗାମୀ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର 3.2 ପ୍ରତିଶତ ରହିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରିଛି, ଯାହା ପୂର୍ବ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମାନଦଣ୍ଡ ଅନୁରୂପ।

ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅସମାନ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସତ୍ତ୍ୱେ, 2024ରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ନିରନ୍ତର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛି। ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ବ୍ୟାଘାତ ଏବଂ ଦୁର୍ବଳ ବିଦେଶୀ ଚାହିଦା କାରଣରୁ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ, ବିଶେଷ କରି ୟୁରୋପ ଏବଂ କେତେକ ଏସୀୟ ଦେଶରେ, ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମାନ୍ଦାବସ୍ଥା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା। ଅପରପକ୍ଷେ, ସେବା କ୍ଷେତ୍ର ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା, ଯାହା ଅନେକ ଦେଶର ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା। ଅଧିକାଂଶ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଚାପ ସାମାନ୍ୟ ରହିଥିଲା। ତେବେ ସେବା କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର ପ୍ରଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିବା ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ।

ବୈଶ୍ୱିକ ଅନିଶ୍ଚିତତା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଭାରତରେ ନିରନ୍ତର ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଜାରି ରହିଥିବା ସମୀକ୍ଷାରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି । 2025 ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଭାରତର ପ୍ରକୃତ ଜି. ଡି. ପି. ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ଥିଲା 6.4%, ଯାହା ଦଶନ୍ଧିର ହାରାହାରି ହାରର ଅତି ନିକଟତର।

ସକଳ ଚାହିଦା ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ଘରୋଇ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ଉପଭୋକ୍ତା ଖର୍ଚ୍ଚ ସ୍ଥିର ମୂଲ୍ୟରେ 7.3% ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି।

ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଯୋଗାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରକୃତ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି (ଜି.ଭି.ଏ.) 6.4 ପ୍ରତିଶତ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। 2025 ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ 3.8 ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେବାର ଆଶା କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ 2025ରେ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ 6.2 ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି। ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଏବଂ ଶକ୍ତି, ଗ୍ୟାସ, ଜଳ ଯୋଗାଣ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପଯୋଗୀ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୃଢ଼ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ଶିଳ୍ପ ସମ୍ପ୍ରସାରଣରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରିବ। ଆର୍ଥିକ, ରିଅଲ୍ ଇଷ୍ଟେଟ୍, ପେସାଦାର ସେବା, ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ 7.2 ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି।

ହ୍ରାସ ପାଉଥିବା ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାରକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ-2026ରେ ପ୍ରକୃତ ଜିଡିପି 6.3 ପ୍ରତିଶତରୁ 6.8 ପ୍ରତିଶତ ମଧ୍ୟରେ ରହିବ ବୋଲି ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଆକଳନ କରିଛି।

ଆର୍ଥିକ ନୀତି ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ନୀତିର ଅନିଶ୍ଚିତତା ଉପରେ ବୈଶ୍ୱିକ ଚିନ୍ତା କାରଣରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ବିପଦ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ବୈଶ୍ୱିକ କାରକ ଏବଂ ଘରୋଇ ଅଭିବୃଦ୍ଧି କାରକକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ସମୀକ୍ଷାରେ ଜୋର ଦିଆଯାଇଛି।

2047 ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଏକ ବିକଶିତ ଭାରତର ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବା ପାଇଁ, ଭୌଗୋଳିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ବିଭାଜନର ଉଦୀୟମାନ ବୈଶ୍ୱିକ ବାସ୍ତବତା, ଉତ୍ପାଦନ ଉପରେ ଚୀନର ଦଖଲ ଏବଂ ଶକ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରୟାସରେ ଚୀନ୍ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଭାରତର ମଧ୍ୟମ-ମିଆଦୀ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିବା ଜରୁରୀ। ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ବ୍ୟବସ୍ଥାଗତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣର ମୂଳ ଉପାଦାନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ସହିତ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଉପକରଣ ଏବଂ ବିକାଶର ଘରୋଇ ଡ୍ରାଇଭର ଉପରେ ଭାରତ ନୂତନ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଏବଂ ସାଂଗଠନିକ ବ୍ୟବସାୟରେ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ମିଳିବ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ସହଜରେ ଆଇନଗତ ଆର୍ଥିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ କରିପାରିବେ। ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଗମତାର ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅଧୀନରେ ସଂସ୍କାର ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ନୀତି ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଢଙ୍ଗରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବା ଉଚିତ। ଏହା ଦେଶର ଏସ୍.ଏମ୍.ଇ. କ୍ଷେତ୍ରକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ବୋଲି ସମୀକ୍ଷାରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି ।

ଆର୍ଥିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ 2024-25 ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2024-25ର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଜାରି ରହିଥିଲା ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ତ୍ରୟମାସିକରେ ଏହାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର 3.5 ପ୍ରତିଶତ ରହିଥିଲା, ଯାହା ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ 4ଟି ତ୍ରୟମାସିକ ତୁଳନାରେ ଉନ୍ନତିର ସଙ୍କେତ ଦେଉଛି। ଖରିଫ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନରେ ଉନ୍ନତି ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଜଳ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ଫଳରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଛି। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଖରିଫ ଋତୁରେ ମୋଟ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ରେକର୍ଡ ସଂଖ୍ୟକ 1647.05 ଲକ୍ଷ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ (ଏଲ୍.ଏମ୍.ଟି.) ହେବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା 2023-24 ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ 5.7% ଅଧିକ ଏବଂ ଗତ 5 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ହାରାହାରି ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ତୁଳନାରେ 8.2% ଅଧିକ।

ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2024-25ର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ 6 ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2025-26ରେ ଏହା 6.2 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରଥମ ତ୍ରୈମାସରେ 8.3 ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ତିନୋଟି ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ଦ୍ୱିତୀୟ ତ୍ରୈମାସରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା। ପ୍ରଥମତଃ, ଗନ୍ତବ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଦୁର୍ବଳ ଚାହିଦା ଏବଂ ପ୍ରମୁଖ ବାଣିଜ୍ୟିକ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର କଠୋର ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ନୀତି କାରଣରୁ ଉତ୍ପାଦନ ରପ୍ତାନୀ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭାବେ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା। ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ଉପରୋକ୍ତ ହାରାହାରି ମୌସୁମୀ ମିଶ୍ରିତ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲା-ଯେତେବେଳେ ଏହା ଜଳଭଣ୍ଡାରଗୁଡ଼ିକୁ ପୁନଃ ପୂରଣ କରିଥିଲା ଏବଂ କୃଷିକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା, ଏହା ଖଣି, ନିର୍ମାଣ ଏବଂ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ଉତ୍ପାଦନ ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାହତ କରିଥିଲା। ତୃତୀୟତଃ, ପୂର୍ବ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଏବଂ ଅକ୍ଟୋବର ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ବଣ ସମୟରେ ଭିନ୍ନତା ହେତୁ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25ର ଦ୍ୱିତୀୟ ତୈମାସରେ ସାମାନ୍ୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ମନ୍ଥର ହୋଇଥିଲା।

ବିଭିନ୍ନ ଆହ୍ୱାନ ସତ୍ତ୍ୱେ, ଭାରତ ପି.ଏମ.ଆଇ. ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଜାରି ରଖିଛି ବୋଲି ସର୍ଭେରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି। ନୂତନ ବ୍ୟବସାୟିକ ଲାଭ, ସୁଦୃଢ଼ ଚାହିଦା ଏବଂ ବିଜ୍ଞାପନ ପ୍ରୟାସ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇ, ଡିସେମ୍ବର 2024 ପାଇଁ ସଦ୍ୟତମ ଉତ୍ପାଦନ ପିଏମଆଇ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଉନ୍ନତ ରହିଥିଲା।

ସେବା କ୍ଷେତ୍ର ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25ରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଜାରି ରଖିଥିବା ସର୍ଭେରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି କୁହାଯାଇଛି । ପ୍ରଥମ ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ତ୍ରୈମାସରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଫଳରେ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25ର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ 7.1 ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି। ସମସ୍ତ ଉପ-ବର୍ଗରେ, ସମସ୍ତ ଉପ-କ୍ଷେତ୍ର ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି। ଏପ୍ରିଲ-ନଭେମ୍ବର 25 ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଭାରତର ସେବା ରପ୍ତାନୀ ଅଭିବୃଦ୍ଧି 12.8 ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯାହାକି 24 ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ 5.7 ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା।

ଆର୍ଥିକ ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି, ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ବାହ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରର ସନ୍ତୁଳନ ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥିରତା ଦ୍ୱାରା ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଉଚିତ ସମର୍ଥନ ମିଳିଛି। ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଉପରେ ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଖୁଚୁରା ମୁଖ୍ୟ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 24 ରେ 5.4 ପ୍ରତିଶତରୁ ଏପ୍ରିଲ-ଡିସେମ୍ବର 2024 ରେ 4.9 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଖାଉଟି ଖାଦ୍ୟ ମୂଲ୍ୟ ସୂଚକାଙ୍କ (ସି.ଏଫ୍.ପି.ଆଇ.) ଦ୍ୱାରା ମାପ କରାଯାଉଥିବା ଖାଦ୍ୟ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି, ମୁଖ୍ୟତଃ ପନିପରିବା ଏବଂ ଡାଲି ଭଳି କେତେକ ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇ, ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 24ରେ 7.5 ପ୍ରତିଶତରୁ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25 ରେ (ଏପ୍ରିଲ-ଡିସେମ୍ବର) 8.4 ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଆରବିଆଇ ଏବଂ ଆଇଏମଏଫ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତର ଉପଭୋକ୍ତା ମୂଲ୍ୟ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଧୀରେ ଧୀରେ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 26 ରେ ପ୍ରାୟ 4 ପ୍ରତିଶତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ମେଳ ଖାଇବ।

ଦେଶର ମୋଟ ଖର୍ଚ୍ଚର ଏକ ପ୍ରତିଶତ ଭାବେ ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ (କ୍ୟାପେକ୍ସ) ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 21ରୁ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 24 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ଜୁଲାଇ-ନଭେମ୍ବର 2024 ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟ ବାର୍ଷିକ 8.2 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏପ୍ରିଲ-ନଭେମ୍ବର 2024 ମଧ୍ୟରେ ମୋଟ ଟିକସ ରାଜସ୍ୱ (ଜି.ଟି.ଆର୍.) ବାର୍ଷିକ 10.7 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ସତ୍ତ୍ୱେ, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଟିକସ ରାଜସ୍ୱ, କ୍ୱଚିତ୍ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ନଭେମ୍ବର ସୁଦ୍ଧା, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିଅଣ୍ଟ ସୂଚକଗୁଡ଼ିକ କୋହଳ ରଖାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଅବଶିଷ୍ଟ ବର୍ଷରେ ବିକାଶମୂଳକ ଏବଂ ପୁଞ୍ଜି ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସୁଯୋଗ ଛାଡିଥିଲା।

ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ଆହୁରି ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ଏପ୍ରିଲ-ନଭେମ୍ବର 2024 ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଜି.ଟି.ଆର୍. ଏବଂ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ନିଜସ୍ୱ ଟିକସ ରାଜସ୍ୱ (ଓ.ଟି.ଆର୍.) ତୁଳନାତ୍ମକ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏପ୍ରିଲରୁ ନଭେମ୍ବର 2024 ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟୟ 12 ପ୍ରତିଶତ (ବାର୍ଷିକ) ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ସବସିଡି ଏବଂ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ଦାୟିତ୍ୱ ଯଥାକ୍ରମେ 25.7 ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ 10.4 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି।

ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥିରତା ହ୍ରାସ ପାଉଥିବା ଅଚଳ ପରିସମ୍ପତ୍ତି ଦୁର୍ବଳତା, ସୁଦୃଢ଼ ପୁଞ୍ଜି ଭଣ୍ଡାର ଏବଂ ସୁଦୃଢ଼ ପରିଚାଳନା ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ସୂଚିତ କରିଥାଏ। ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମୋଟ ଅଚଳ ପରିସମ୍ପତ୍ତି (ଏନ୍.ପି.ଏ.) 12 ବର୍ଷର ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ତର, ମୋଟ ଋଣ ଏବଂ ଅଗ୍ରୀମ ଅର୍ଥର 2.6 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଅନୁସୂଚୀତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ପୁଞ୍ଜି-ରୁ-ବିପଦ-ଭାରିତ ସମ୍ପତ୍ତି ଅନୁପାତ (ସି.ଆର୍.ଏ.ଆର୍.) ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2024 ସୁଦ୍ଧା 16.7 ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି, ଯାହା ନିୟମଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ।

ସେବା ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ରେକର୍ଡ ରେମିଟାନ୍ସ ଦ୍ୱାରା ବାହ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରର ସ୍ଥିରତା ସୁରକ୍ଷିତ ରହିଛି ବୋଲି ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଆର୍ଥିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ଏପ୍ରିଲ-ଡିସେମ୍ବର 2024ରେ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟିକ ରପ୍ତାନୀ ବାର୍ଷିକ 1.6 ପ୍ରତିଶତ ବଢ଼ିଛି। ବାଣିଜ୍ୟିକ ସାମଗ୍ରୀ ଆମଦାନୀ 5.2 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଭାରତର ସୁଦୃଢ଼ ସେବା ରପ୍ତାନୀ ଦେଶକୁ ବୈଶ୍ୱିକ ସେବା ରପ୍ତାନୀରେ ସପ୍ତମ ସର୍ବବୃହତ୍ ଅଂଶ ହାସଲ କରିବା ଦିଗରେ ପ୍ରେରିତ କରିଛି, ଯାହା ଏହାର ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।

ସେବା ବ୍ୟବସାୟ ବ୍ୟତୀତ, ବିଦେଶୀ ଭାରତୀୟ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭାରତକୁ ପଠାଯାଉଥିବା ଅର୍ଥ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓ. ଇ. ସି. ଡି. ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ବିଶ୍ୱରେ ଶୀର୍ଷରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଆର୍ଥିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଦୁଇଟି କାରଣରୁ ଭାରତର ବର୍ତ୍ତମାନର ଆର୍ଥିକ ନିଅଣ୍ଟ 2025ର ଦ୍ୱିତୀୟ ତ୍ରୟମାସିକରେ ଜି.ଡି.ପିର 1.2 ପ୍ରତିଶତରେ ସ୍ଥିର ରହିଥିଲା।

ମୋଟ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ ପ୍ରବାହ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25ରେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ରେକର୍ଡ କରିଛି। ଯାହା ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 24ର ପ୍ରଥମ ଆଠ ମାସରେ 47.2 ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25ର ସମାନ ଅବଧିରେ 55.6 ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି, ଯାହାକି ବାର୍ଷିକ 17.9 ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବୋଲି ସର୍ଭେରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି। ମୁଖ୍ୟତଃ ବୈଶ୍ୱିକ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ନୀତିର ବିକାଶ କାରଣରୁ 2024ର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ବୈଦେଶିକ ପୋର୍ଟଫୋଲିଓ ନିବେଶ (ଏଫ. ପି. ଆଇ.) ପ୍ରବାହ ଅସ୍ଥିର ରହିଛି।

ଆର୍ଥିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସ୍ଥିର ପୁଞ୍ଜି ପ୍ରବାହ କାରଣରୁ ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର ଜାନୁଆରୀ 2024 ଶେଷରେ 616.7 ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2024ରେ 704.9 ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି, ଯାହା 3 ଜାନୁଆରୀ 2025 ସୁଦ୍ଧା 634.6 ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରେ ସୀମିତ ରହିଥିଲା। ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର 90 ପ୍ରତିଶତ ବାହ୍ୟ ଋଣକୁ ପୂରଣ କରିବା ଏବଂ 10 ମାସରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପାଇଁ ଆମଦାନୀ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ବାହ୍ୟ ବିପଦ ଠାରୁ ସୁରକ୍ଷା ମିଳିଥାଏ।

ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିରନ୍ତର ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଉପରେ ଆର୍ଥିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଆଲୋକପାତ କରିଛି। ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଭାରତର ଶ୍ରମ ବଜାରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ମହାମାରୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏବଂ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ମାନ୍ୟତା ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ ହୋଇଛି। 15 ବର୍ଷ ଏବଂ ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ବୟସର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ବେକାରୀ ହାର 2017-18 ରେ 6 ପ୍ରତିଶତରୁ 2023-24 ରେ 3.2 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଶ୍ରମଶକ୍ତି ଅଂଶଗ୍ରହଣ ହାର (ଏଲ୍.ଏଫ୍.ପି.ଆର୍.) ଏବଂ ଶ୍ରମିକ-ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁପାତ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁ. ପି. ଆର୍.) ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ଯୁବ ଏବଂ ଅନୁକୂଳ କାର୍ଯ୍ୟବଳ ଥିବା ସେବା ପରିଚାଳିତ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତ ପାଇଁ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ଏବଂ ଶ୍ରମ ବଜାର ଫଳାଫଳକୁ ଉନ୍ନତ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ-ବର୍ଦ୍ଧିତ ପରିଦୃଶ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଦକ୍ଷତା ସହିତ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ସଜ୍ଜିତ କରିବା ଲାଗି ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବ। ଏହି ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବ୍ୟାପକ ସ୍ତରରେ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ (ଏ.ଆଇ.) ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ରହିଛି, ଯାହା ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରକମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ଏକ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଶ୍ରମ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରତିକୂଳ ସାମାଜିକ ପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ସରକାରୀ, ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଜଗତ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗୀ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଛି।

ଭିତ୍ତିଭୂମି କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଉଚ୍ଚ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଆଗାମୀ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ନିବେଶକୁ ନିରନ୍ତର ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଆର୍ଥିକ ସମୀକ୍ଷାରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯାଇଛି। ରେଳ ସଂଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଏପ୍ରିଲ ଏବଂ ନଭେମ୍ବର, 2024 ମଧ୍ୟରେ 2031 କିଲୋମିଟର ରେଳ ନେଟୱର୍କ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଏପ୍ରିଲ ଏବଂ ଅକ୍ଟୋବର 2024 ମଧ୍ୟରେ 17 ଟି ନୂତନ ଯୋଡ଼ି ବନ୍ଦେ ଭାରତ ଟ୍ରେନ୍ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି। ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25 ରେ ବନ୍ଦର କ୍ଷମତାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉନ୍ନତି ଘଟିଛି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳନା ଦକ୍ଷତାରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିଛି ଏବଂ ପ୍ରମୁଖ ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକରେ କଣ୍ଟେନର ପରିଚାଳନାର ହାରାହାରି ସମୟ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 24 ରେ 48.1 ଘଣ୍ଟାରୁ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25 (ଏପ୍ରିଲ-ନଭେମ୍ବର) ରେ 30.4 ଘଣ୍ଟାକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ଆର୍ଥିକ ସମୀକ୍ଷାରେ ଯୋଜନା, ନୀତି, ଆର୍ଥିକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ନିୟାମକ ପଦକ୍ଷେପ ଯେପରିକି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ-ସୂର୍ଯ୍ୟ ଘର୍ ମୁଫତ୍‌ ବିଜଲି ଯୋଜନା, ଜାତୀୟ ଜୈବ ଶକ୍ତି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଜାତୀୟ ସବୁଜ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ମିଶନ ଏବଂ ପିଏମ-କୁସୁମ ଜରିଆରେ ଦେଶରେ ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି ଏବଂ ସବୁଜ ନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ଲାଗି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯାଇଛି। ସୌର ଏବଂ ପବନ ଶକ୍ତିରେ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ଫଳରେ ଡିସେମ୍ବର 2024 ସୁଦ୍ଧା ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି କ୍ଷମତାରେ ବର୍ଷକୁ 15.8 ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି।

ସରକାରୀ ସାମାଜିକ ସେବା ବ୍ୟୟରେ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 21 ରୁ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 25 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚକ୍ରବୃଦ୍ଧି ବାର୍ଷିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର 15 ପ୍ରତିଶତ (କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ମିଳିତ) ରହିଛି। ଉପଭୋଗ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଅସମାନତାର ଏକ ମାପ - ଗିନି ଗୁଣାଂକ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି (ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ଏହା 2022-23 ରେ 0.266 ରୁ 2023-24 ରେ 0.237 କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳ ପାଇଁ, ଏହା 2022-23 ରେ 0.314 ରୁ 2023-24 ରେ 0.284 କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି), ଯାହା ଆୟ ବଣ୍ଟନକୁ ପୁନର୍ଗଠନ କରିବାରେ ସରକାରଙ୍କ ପଦକ୍ଷେପର ସକରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି। ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ, ସରକାର ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି 2020ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ପୂରଣ କରିବା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ସର୍ବେକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା ଅଭିଯାନ, ଦୀକ୍ଷା, ଷ୍ଟାର୍ସ, ପରଖ, ପିଏମ ଶ୍ରୀ, ଉଲାସ, ପିଏମ ପୋଷଣ ଇତ୍ୟାଦି ସାମିଲ ରହିଛି।

ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2015 ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2022 ମଧ୍ୟରେ ଦେଶର ମୋଟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚରେ, ସରକାରୀ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚର ଅଂଶ 29 ପ୍ରତିଶତରୁ 48 ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ବୋଲି ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ, ମୋଟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ନାଗରିକଙ୍କ ପକେଟ ଖର୍ଚ୍ଚର ଅଂଶ 62.6 ପ୍ରତିଶତରୁ 39.4 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ଲଘୁ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଉଦ୍ୟୋଗ (ଏମ୍.ଏସ୍.ଏମ୍.ଇ.) କ୍ଷେତ୍ର ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜୀବନ୍ତ କ୍ଷେତ୍ର ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛି ବୋଲି ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଏମ୍. ଏସ୍. ଏମ୍. ଇ. ଗୁଡ଼ିକୁ ଇକ୍ୱିଟି ପାଣ୍ଠି ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ସରକାର 50,000 କୋଟି ଟଙ୍କାର ପାଣ୍ଠି ସହିତ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଭାରତ ପାଣ୍ଠିର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି।

ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଅତ୍ୟଧିକ ନିୟାମକ ବୋଝକୁ ହ୍ରାସ କରି ସରକାର ବ୍ୟବସାୟକୁ ଅଧିକ ଦକ୍ଷ କରିବାରେ, ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ଏବଂ ନୂତନ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସୁଯୋଗକୁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ। ନିୟମାବଳୀ ଦ୍ୱାରା ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକରେ ସମସ୍ତ ପରିଚାଳନା ନିଷ୍ପତ୍ତିର ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ଆର୍ଥିକ ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି । ଏହା ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ମୂଲ୍ୟ-ଦକ୍ଷତା ଲାଗି ନିୟମାବଳୀଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ସମୀକ୍ଷା କରିବା ନିମନ୍ତେ ଏକ ତିନି-ପର୍ଯ୍ୟାୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ରୂପରେଖ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ମୁକ୍ତ କରିବାର କ୍ଷେତ୍ର ଚିହ୍ନଟ କରିବା, ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ଦେଶ ସହିତ ନିୟମାବଳୀକୁ ଚିନ୍ତାଶୀଳ ଭାବରେ ତୁଳନା କରିବା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଉଦ୍ୟୋଗ ଉପରେ ଏହି ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିୟମାବଳୀର ମୂଲ୍ୟ ଆକଳନ କରିବା ଆଦି ସାମିଲ ରହିଛି । ସମୀକ୍ଷାରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଗମତାର ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ପଦକ୍ଷେପ ହେବା ଉଚିତ, ଯାହା ବ୍ୟବସାୟିକ ଅସ୍ଥିରତା ପଛରେ ଥିବା ମୂଳ କାରଣଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଉଚିତ। ଏଥିରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ଇ.ଓ.ଡି.ବି. ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ, ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମାନକ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଉଦାରୀକରଣ କରିବା, ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଆଇନଗତ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସ୍ଥିର କରିବା, ଟିକସ ଏବଂ ଶୁଳ୍କ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ବିପଦ ଆଧାରିତ ନିୟମାବଳୀ ଲାଗୁ କରିବା ଉପରେ ନୂତନ ଆଧାରକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ଭବିଷ୍ୟତକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 26 ପାଇଁ ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ସମ୍ଭାବନା ସନ୍ତୁଳିତ ରହିଥିବା ଏହି ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ମଧ୍ୟରେ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ଓ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଅନିଶ୍ଚିତତା ଏବଂ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟ ମୂଲ୍ୟର ଧକ୍କା ପ୍ରମୁଖ । ଘରୋଇ ସ୍ତରରେ, ଘରୋଇ ପୁଞ୍ଜିଗତ ସାମଗ୍ରୀ କ୍ଷେତ୍ରର ଅର୍ଡର ବୁକିଂକୁ ନିରନ୍ତର ନିବେଶ ବୃଦ୍ଧି, ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସରେ ଉନ୍ନତି ଏବଂ କର୍ପୋରେଟ ମଜୁରୀ ବୃଦ୍ଧି କ୍ଷେତ୍ରରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିବା ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ। କୃଷି ଉତ୍ପାଦନରେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ଖାଦ୍ୟ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ହ୍ରାସ ଏବଂ ଏକ ସ୍ଥିର ବୃହତ-ଅର୍ଥନୈତିକ ପରିବେଶ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ ଗ୍ରାମୀଣ ଚାହିଦା ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ଆଗେଇ ନେବ । ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ, ଭାରତକୁ ନିଜର ମଧ୍ୟମକାଳୀନ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସମ୍ଭାବନାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଲାଗି ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରର ଢାଞ୍ଚାଗତ ସଂସ୍କାର ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଉଚ୍ଛେଦ ଜରିଆରେ ନିଜର ବୈଶ୍ୱିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।

***** *****

P.S.