મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,

નમસ્કાર!

આ ઐતિહાસિક પ્રસંગે આપ સૌને સંબોધન આપતા મને ખૂબ જ આનંદ થાય છે. પ્રજાસત્તાક દિવસની પૂર્વ સંધ્યાએ, હું આપ સૌને હૃદયપૂર્વક શુભેચ્છાઓ પાઠવું છું. પંચોતેર વર્ષ પહેલાં, 26 જાન્યુઆરીના રોજ, ભારતીય પ્રજાસત્તાકનો આધાર ગ્રંથ એટલે કે ભારતનું બંધારણ, અમલમાં આવ્યું હતું.

લગભગ ત્રણ વર્ષ સુધી વિચાર-વિમર્શ કર્યા પછી, બંધારણ સભાએ 26 નવેમ્બર 1949ના રોજ બંધારણ અપનાવ્યું હતું. તેને ધ્યાનમાં રાખીને, 2015થી 26 નવેમ્બરનો દિવસ બંધારણ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.

પ્રજાસત્તાક દિવસનો ઉત્સવ એ બધા દેશવાસીઓ માટે સામૂહિક આનંદ અને ગૌરવની વાત છે. એવું કહી શકાય કે, કોઈ રાષ્ટ્રના ઇતિહાસમાં પંચોતેર વર્ષનો સમય આંખના પલકારા જેવો હોય છે. પરંતુ મારા મતે, ભારતના છેલ્લા પંચોતેર વર્ષના સંદર્ભમાં, આવું જરાય ન કહી શકાય. આ એ જ સમયગાળો છે જેમાં, લાંબા સમયથી સૂઈ રહેલો ભારતનો આત્મા ફરીથી જાગૃત થયો અને આપણો દેશ વિશ્વ સમુદાયમાં તેનું યોગ્ય સ્થાન પ્રાપ્ત કરવા માટે આગળ વધ્યો છે. વિશ્વની સૌથી પ્રાચીન સંસ્કૃતિઓમાં સામેલ ભારતને, જ્ઞાન અને વિવેકનું ઉદ્ગમ સ્થાન માનવામાં આવતું હતું. પરંતુ, ભારતને એક અંધકારમય સમયગાળામાંથી પસાર થવું પડ્યું. વસાહતી શાસન દરમિયાન, અમાનવીય શોષણને કારણે દેશમાં અત્યંત ગરીબી ફેલાઈ ગઈ હતી.

આજના દિવસે, સૌથી પહેલા, આપણે એ શૂરવીરોને યાદ કરીએ છીએ જેમણે માતૃભૂમિને વિદેશી શાસનની બેડીઓમાંથી છોડાવવા માટે સૌથી મોટું બલિદાન આપ્યું હતું. એમાંથી કેટલાક સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ વિશે લોકો જાણે છે, પરંતુ તેમાંથી ઘણા એવા છે જેમના વિશે તેમને કોઈ જાણકારી નથી. આ વર્ષે, આપણે ભગવાન બિરસા મુંડાની 150મી જન્મજયંતિ ઉજવી રહ્યા છીએ. તેઓ એવા અગ્રણી સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓમાં સામેલ છે જેમની ભૂમિકાને હવે રાષ્ટ્રીય ઇતિહાસના સંદર્ભમાં યોગ્ય મહત્ત્વ આપવામાં આવી રહ્યું છે.

વીસમી સદીના પ્રારંભિક દાયકાઓમાં, સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓના સંઘર્ષોએ એક સંગઠિત રાષ્ટ્રવ્યાપી ચળવળનું સ્વરૂપ લીધું. દેશનું સૌભાગ્ય હતું કે, મહાત્મા ગાંધી, રવિન્દ્રનાથ ટાગોર અને બાબાસાહેબ આંબેડકર જેવા મહાનુભાવોએ આપણા દેશના લોકશાહી મૂલ્યોને ફરી જીવંત બનાવ્યા. ન્યાય, સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુત્વ, એ ફક્ત સૈદ્ધાંતિક ખ્યાલો નથી જેનો આપણને આધુનિક યુગમાં પરિચય કરાવવામાં આવ્યો છે પરંતુ આ જીવન મૂલ્યો તો હંમેશાં આપણી સભ્યતા અને સંસ્કૃતિનું અંગ રહ્યાં છે. નવા સ્વતંત્ર ભારતના બંધારણ અને પ્રજાસત્તાકના ભવિષ્ય વિશે શંકા કરનારા ટીકાકારોને, આ જ જીવન મૂલ્યોના બળ પર સંપૂર્ણપણે ખોટા સાબિત કરી શકાયા છે.

ભારતના પ્રજાસત્તાક મૂલ્યોનું પ્રતિબિંબ આપણી બંધારણ સભાની રચનામાં પણ જોવા મળે છે. તે સભામાં દેશના તમામ ભાગો અને તમામ સમુદાયોનું પ્રતિનિધિત્વ હતું. સૌથી વધારે ઉલ્લેખનીય વાત એ છે કે, બંધારણ સભામાં સરોજિની નાયડુ, રાજકુમારી અમૃત કૌર, સુચેતા કૃપાલાણી, હંસાબેન મહેતા અને માલતી ચૌધરી જેવી 15 અસાધારણ મહિલાઓને પણ સામેલ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં મહિલાઓની સમાનતાને દૂરનો આદર્શ માનવામાં આવતી હતી, ત્યારે ભારતમાં, મહિલાઓ રાષ્ટ્રનું ભાગ્ય ઘડવામાં સક્રિય યોગદાન આપી રહી હતી.

આપણું બંધારણ એક જીવંત દસ્તાવેજ બની ગયું તેનું કારણ એ છે કે, નાગરિકોની નિષ્ઠા સદીઓથી આપણા જીવનના નૈતિક દૃષ્ટિકોણનું મુખ્ય તત્વ રહ્યું છે. આપણું બંધારણ, ભારતીયોના રૂપમાં આપણી સામૂહિક અસ્મિતાનો મૂળ આધાર છે, જે આપણને એક પરિવારની જેમ એકતાના તાતણે બાંધે છે. છેલ્લાં 75 વર્ષથી, બંધારણે આપણી પ્રગતિનો માર્ગ મોકળો કર્યો છે. આજના દિવસે, આપણે બંધારણ સભાની મુસદ્દા સમિતિના અધ્યક્ષ ડૉક્ટર ભીમરાવ આંબેડકર, સભાના અન્ય પ્રતિષ્ઠિત સભ્યો, બંધારણના નિર્માણ સાથે સંકળાયેલા વિવિધ અધિકારીઓ અને અન્ય લોકો પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરીએ છીએ, જેમની કઠોર મહેનતના ફળસ્વરૂપે આપણને આ અદ્ભુત ગ્રંથ મળ્યો છે.

પ્રિય દેશવાસીઓ,

બંધારણ અમલમાં આવ્યું તે પછીના આ 75 વર્ષ આપણા યુવા પ્રજાસત્તાકની સર્વાંગી પ્રગતિનાં સાક્ષી છે. સ્વતંત્રતા સમયે અને તે પછી પણ, દેશના મોટા હિસ્સામાં ભારે ગરીબી અને ભૂખમરાની સ્થિતિ યથાવત હતી. પરંતુ, આપણો આત્મવિશ્વાસ ક્યારેય ડગ્યો નથી. આપણે એવી પરિસ્થિતિઓનું નિર્માણ કરવાનો સંકલ્પ કર્યો જેમાં સૌનો વિકાસ કરવાની તક મળે. આપણા ખેડૂત ભાઈઓ અને બહેનોએ સખત મહેનત કરી અને આપણા દેશને ખાદ્યાન્નના ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભર બનાવ્યો. આપણા શ્રમિક ભાઈઓ અને બહેનોએ અથાક પરિશ્રમ કરીને આપણા ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષેત્રનો કાયાકલ્પ કરી નાખ્યો. તેમના ઉત્કૃષ્ટ પ્રદર્શનને કારણે આજે ભારતનું અર્થતંત્ર વિશ્વના આર્થિક પરિદૃશ્ય પર પ્રભાવ પાડી રહ્યું છે. આજનું ભારત, આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર નેતૃત્વનું સ્થાન મેળવી રહ્યું છે. બંધારણમાં નિર્ધારિત રૂપરેખા વિના આ વ્યાપક પરિવર્તન થઈ શક્યું ન હોત.

તાજેતરનાં વર્ષોમાં, આર્થિક વિકાસ દર સતત ઊંચો રહ્યો છે, જેના કારણે આપણા યુવાનો માટે રોજગારીની તકો ઉભી થઈ છે, ખેડૂતો અને શ્રમિકોના હાથમાં વધુ પૈસા આવ્યા છે તેમજ મોટી સંખ્યામાં લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યા છે. સાહસિક અને દૂરંદેશી આર્થિક સુધારાઓના જોરે, આવનારા વર્ષોમાં પણ પ્રગતિની આ ગતિ જળવાઈ રહેશે. સમાવેશી વિકાસ એ આપણી પ્રગતિનો પાયો છે, જેથી વિકાસના લાભો વ્યાપક સ્તરે વધુમાં વધુ દેશવાસીઓ સુધી પહોંચે છે.

સરકાર દ્વારા આર્થિક સમાવેશીતાને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી રહી છે, તેથી પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના, પ્રધાનમંત્રી જીવન જ્યોતિ વીમા યોજના, પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા વીમા યોજના, મુદ્રા યોજના, સ્ટેન્ડ-અપ ઇન્ડિયા અને અટલ પેન્શન યોજના જેવી આર્થિક સહાય યોજનાઓનું વિસ્તરણ કરવામાં આવ્યું છે, જેથી વધુમાં વધુ લોકો સુધી વિવિધ પ્રકારની આર્થિક સહાય પહોંચાડી શકાય.

એ પણ એક ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ પરિવર્તન છે કે, સરકારે જન કલ્યાણને નવી પરિભાષા આપી છે, જે મુજબ આવાસ અને પીવાના પાણી જેવી મૂળભૂત જરૂરિયાતોને અધિકાર માનવામાં આવી છે. વંચિત વર્ગો, જેમાં ખાસ કરીને અનુસૂચિત જાતિ, અનુસૂચિત જનજાતિ અને અન્ય પછાત વર્ગોને મદદ કરવા માટે તમામ પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. અનુસૂચિત જાતિના યુવાનો માટે પ્રી-મેટ્રિક અને પોસ્ટ-મેટ્રિક શિષ્યવૃત્તિ, રાષ્ટ્રીય ફેલોશિપ, વિદેશી શિષ્યવૃત્તિ, છાત્રાલય અને કોચિંગ સુવિધાઓ આપવામાં આવી રહી છે. પ્રધાનમંત્રી અનુસૂચિત જાતિ અભ્યુદય યોજના દ્વારા રોજગાર અને આવકની તકો ઉભી કરીને અનુસૂચિત જાતિના લોકોની ગરીબી ઝડપથી ઘટાડવામાં આવી રહી છે. અનુસૂચિત જનજાતિ સમુદાયોના સામાજિક અને આર્થિક વિકાસ માટે વિશેષ યોજનાઓ ઘડવામાં આવી છે, જેમાં ધરતી આબા જનજાતીય ગ્રામ ઉત્કર્ષ અભિયાન અને પ્રધાનમંત્રી જનજાતીય આદિવાસી ન્યાય મહા અભિયાન - પીએમ-જનમન સામેલ છે. વિમુક્ત, વિચરતા અને અર્ધ-વિચરતા સમુદાયો માટે ‘વિકાસ અને કલ્યાણ બોર્ડ’ની રચના કરવામાં આવી છે.

વિતેલા એક દાયકામાં, માર્ગો અને રેલવે, બંદરો અને લોજિસ્ટિક્સ હબ સહિત ભૌતિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના વિકાસ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. આનાથી એક મજબૂત આધારનો વિકાસ થયો છે, જે આવનારા દાયકાઓમાં વિકાસને ટેકો આપશે.

સરકારે નાણાકીય ક્ષેત્રમાં જે પ્રકારે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કર્યો છે તે દૃષ્ટાંતરૂપ છે. ડિજિટલ ચુકવણીના વિવિધ વિકલ્પોની સાથે-સાથે ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર સિસ્ટમથી સમાવેશીતાને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે, જેના કારણે મોટી સંખ્યામાં લોકોને ઔપચારિક તંત્રમાં સામેલ કરી શકાયા છે. આના કારણે, સિસ્ટમમાં અભૂતપૂર્વ પારદર્શિતા પણ આવી છે. આ પ્રક્રિયામાં, માત્ર થોડા વર્ષોમાં આપણે એક મજબૂત ડિજિટલ જાહેર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકસાવ્યું છે જે વિશ્વની શ્રેષ્ઠ સંરચનાઓમાંથી એક છે.

નાદારી અને દેવાળીયાપણું સંહિતા જેવા સાહસિક પગલાંના પરિણામે, બેંકિંગ વ્યવસ્થા હવે સારી સ્થિતિમાં આવી ગઈ છે. આનાથી અનુસૂચિત કોમર્શિયલ બેંકોની નોન-પરફોર્મિંગ એસેટમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.

પ્રિય દેશવાસીઓ,

1947માં આપણને સ્વતંત્રતા મળી ગઈ હતી, પરંતુ વસાહતી માનસિકતાના ઘણા અવશેષો લાંબા સમય સુધી અસ્તિત્વમાં રહ્યા. તાજેતરના સમયમાં, તે માનસિકતા બદલવા માટેના નક્કર પ્રયાસો આપણને જોવા મળી રહ્યા છે. આવા પ્રયાસોમાં - ભારતીય દંડ સંહિતા, ફોજદારી કાર્યવાહી સંહિતા અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમની જગ્યાએ ભારતીય ન્યાય સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ લાગુ કરવાનો નિર્ણય સૌથી ઉલ્લેખનીય છે. ન્યાયશાસ્ત્રની ભારતીય પરંપરાઓ પર આધારિત આ નવા કાયદાઓ દ્વારા સજાને બદલે ન્યાયની ભાવનાને ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલીના કેન્દ્રમાં રાખવામાં આવી છે. તેમજ, આ નવા કાયદાઓમાં મહિલાઓ અને બાળકો વિરુદ્ધ આચરવામાં આવતા ગુનાઓ રોકવાને સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે.

આટલા મોટા પાયે સુધારા કરવા માટે હિંમતપૂર્ણ દૂરંદેશીની જરૂર પડે છે. દેશમાં એકસાથે ચૂંટણીઓ યોજવા માટે સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવેલું વિધેયક આવો જ એક પ્રયાસ છે, જેના દ્વારા સુશાસનને નવા પરિમાણો આપી શકાય છે. ‘એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણી’ની વ્યવસ્થાથી શાસનમાં સાતત્યને પ્રોત્સાહન મળી શકે છે, નીતિઓ ઘડવા સંબંધિત નિષ્ક્રિયતા દૂર કરી શકાય છે, સંસાધનો અન્યત્ર ખર્ચાવાની શક્યતા ઘટી શકે છે અને આર્થિક બોજ ઘટાડી શકાય છે. આ ઉપરાંત, જાહેર હિતમાં બીજા ઘણા લાભો પણ હોઈ શકે છે.

આપણા સાંસ્કૃતિક વારસા સાથેનો આપણો નાતો વધુ ગાઢ બન્યો છે. હાલમાં યોજાઈ રહેલા પ્રયાગરાજ મહાકુંભને તે સમૃદ્ધ વારસાની અસરકારક અભિવ્યક્તિ તરીકે જોઈ શકાય છે. આપણી પરંપરાઓ અને રીત-રિવાજોનું જતન કરવા અને તેમાં નવી ઉર્જાનો સંચાર કરવા માટે સંસ્કૃતિના ક્ષેત્રમાં ઘણા ઉત્સાહજનક પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે.

ભારતની ભૂમિ મહાન ભાષાકીય વિવિધતાથી સમૃદ્ધ છે. આ સમૃદ્ધિનું સંરક્ષણ કરવા અને આ પરંપરાને આગળ ધપાવવા માટે, સરકારે આસામી, બંગાળી, મરાઠી, પાલી અને પ્રાકૃતને શાસ્ત્રીય ભાષાઓ તરીકે માન્યતા આપી છે. તમિલ, સંસ્કૃત, તેલુગુ, કન્નડ, મલયાલમ અને ઉડિયાને પહેલાંથી જ આ શ્રેણીમાં સામેલ કરવામાં આવી છે. સરકાર, હવે આ 11 શાસ્ત્રીય ભાષાઓમાં સંશોધન કાર્યને સક્રિયપણે પ્રોત્સાહન આપી રહી છે.

મને ખુશી છે કે, ગુજરાતના વડનગરમાં ભારતના પ્રથમ પુરાતત્વીય અનુભવાત્મક સંગ્રહાલયનું કામ પૂરું થવાની તૈયારી છે. આ સંગ્રહાલય એક પુરાતત્વીય સ્થળ સાથે જોડાયેલું છે. આ સ્થળે, લગભગ ઇસ્વીસન પૂર્વે 800 વર્ષ પહેલાંના માનવ વસવાટના પુરાવા છે. આ સંગ્રહાલયમાં વિવિધ યુગની અલગ-અલગ પ્રકારની કળા, શિલ્પ અને સાંસ્કૃતિક સામગ્રી પ્રદર્શિત કરવામાં આવશે.

પ્રિય દેશવાસીઓ,

આજની આપણી યુવા પેઢી આવતીકાલના ભારતનું નિર્માણ કરશે. આપણી યુવા પેઢીની પ્રતિભા શિક્ષણ દ્વારા જ ખીલે છે. તેથી, સરકારે શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં રોકાણ વધાર્યું છે અને શિક્ષણ સંબંધિત દરેક ધોરણમાં સુધારો કરવા માટે વ્યાપક પ્રયાસો કર્યા છે. અત્યાર સુધીના પરિણામો પ્રોત્સાહક રહ્યાં છે. વિતેલા દાયકામાં, શિક્ષણની ગુણવત્તા, ભૌતિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ડિજિટલ સમાવેશીતાના પરિમાણોમાં વ્યાપક પરિવર્તન આવ્યું છે. વિવિધ શૈક્ષણિક સ્તરે શિક્ષણના માધ્યમ તરીકે પ્રાદેશિક ભાષાઓને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. વિદ્યાર્થીઓના પ્રદર્શનમાં અપેક્ષા મુજબ નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે. મને એ જાણીને આનંદ થયો કે, મહિલા શિક્ષકોએ આ પરિવર્તનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. વિતેલા દાયકા દરમિયાન નિયુક્ત કરવામાં આવેલા શિક્ષકોમાં મહિલાઓની ભાગીદારી 60 ટકા કરતાં વધુ છે.

વ્યાવસાયિક શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસનું વિસ્તરણ થયું છે અને મુખ્ય પ્રવાહમાં તેનો સમાવેશ આવકારદાયક સિદ્ધિ છે. આ પ્રક્રિયાને આગળ ધપાવતા, આપણા યુવાનોને હવે યોજનાબદ્ધ રીતે કોર્પોરેટ ક્ષેત્રમાં ઇન્ટર્નશિપની તકો પૂરી પાડવામાં આવી રહી છે.

શાળાકીય સ્તરના શિક્ષણનો પાયો મજબૂત બનાવવાની સાથે-સાથે, આપણા દેશમાં શિક્ષણ મેળવવાની વિવિધ શાખાઓમાં, જેમાં ખાસ કરીને વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં નવી ઊંચાઈઓ હાંસલ થઈ રહી છે. બૌદ્ધિક સંપદા ફાઇલિંગની દૃષ્ટિએ ભારત સમગ્ર વિશ્વમાં છઠ્ઠા ક્રમે છે. ગ્લોબલ ઇનોવેશન ઇન્ડેક્સમાં ભારતનું રેન્કિંગ નિરંતર સુધર્યું છે. વર્ષ 2020માં, ભારત 48મા ક્રમે હતું. આ સ્થિતિમાં સુધારો થવાથી વર્ષ 2024માં, ભારત 39મા ક્રમે આવી ગયું છે.

વધી રહેલા આત્મવિશ્વાસ સાથે, આપણે અનેક પ્રયાસોના જોરે અત્યાધુનિક સંશોધનમાં આપણી ભાગીદારી વધારી રહ્યા છીએ. નેશનલ ક્વોન્ટમ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય ટેકનોલોજીના આ નવા ક્ષેત્રમાં એક જીવંત અને નવીન ઇકો-સિસ્ટમ વિકસાવવાનો છે. અન્ય એક ઉલ્લેખનીય શરૂઆત, નેશનલ મિશન ઓન ઇન્ટર-ડિસિપ્લિનરી સાઇબર ફિઝિકલ સિસ્ટમ સાથે સંકળાયેલી છે. આ અંતર્ગત, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ, મશીન લર્નિંગ, રોબોટિક્સ અને સાઇબર સિક્યુરિટી જેવી ઘણી અદ્યતન ટેકનોલોજી પર કામ કરવાની યોજના છે. આ ટેકનોલોજી, જે થોડા સમય પહેલાં સુધી ભવિષ્યવાદી માનવામાં આવતી હતી, પરંતુ હવે ઝડપથી આપણા રોજિંદા જીવનનો ભાગ બની રહી છે.

જીનોમ ઇન્ડિયા પ્રોજેક્ટ પ્રકૃતિના રહસ્યો શોધવા માટેનું એક રસપ્રદ અભિયાન તો છે જ, સાથે-સાથે તે ભારતીય વિજ્ઞાનના ઇતિહાસમાં એક નિર્ણાયક પ્રકરણ પણ છે. તેના મુખ્ય કાર્યક્રમ હેઠળ, આ મહિને જ, 10 હજાર ભારતીયોના જીનોમ સિક્વન્સિંગ સંશોધન માટે ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યા છે. જ્ઞાનના નવા પરિમાણો ખોલનારી આ પરિયોજના, બાયો-ટેકનોલોજી સંશોધનમાં નવા માર્ગો ખોલશે અને જાહેર આરોગ્ય સંભાળ પ્રણાલીને પણ મજબૂત બનાવશે.

ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠને તાજેતરનાં વર્ષોમાં અંતરિક્ષ વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં ખૂબ જ મોટી સિદ્ધિઓ હાંસલ કરી છે. આ મહિને, ઇસરો એ તેના સફળ સ્પેસ ડોકિંગ પ્રયોગથી દેશને ફરી એકવાર ગૌરવ અપાવ્યું છે. ભારત હવે આ ક્ષમતા ધરાવતો વિશ્વનો ચોથો દેશ બની ગયો છે.

એક રાષ્ટ્ર તરીકે આપણો વધી રહેલો આત્મવિશ્વાસ રમતગમતના ક્ષેત્રમાં પણ દેખાય છે. આપણા ખેલાડીઓએ સફળતાના પ્રભાવશાળી અધ્યાય રચ્યા છે. ગયા વર્ષે, આપણા ખેલાડીઓએ ઓલિમ્પિક રમતોમાં સારું પ્રદર્શન કર્યું હતું. પેરાલિમ્પિક રમતોમાં, આપણે આપણી અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી ટુકડી મોકલી હતી, જેણે અત્યાર સુધીનું સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કર્યું હતું. આપણા ખેલાડીઓએ FIDE ચેસ ઓલિમ્પિયાડમાં પોતાના પ્રદર્શનથી વિશ્વ સમુદાયને પ્રભાવિત કર્યો અને પુરુષ તથા મહિલા બંને ખેલાડીઓએ ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા. વર્ષ 2024માં, ડી. ગુકેશે અત્યાર સુધીના સૌથી નાની ઉંમરના વિશ્વ ચેમ્પિયન બનીને ઇતિહાસ રચ્યો.

દેશભરમાં પાયાના સ્તરે તાલીમ સુવિધાઓમાં ખૂબ જ સુધારો થયો છે અને તેના કારણે આપણા ખેલાડીઓએ વિજયી થઈને આપણને ગૌરવ અપાવ્યું છે. સાથે જ, તેમણે આગામી પેઢીને હજુ પણ વધુ ઊંચા લક્ષ્યો પ્રાપ્ત કરવા માટે પ્રેરણા આપી છે.

વિદેશમાં રહેતા આપણા ભાઈ-બહેનોએ આપણી સંસ્કૃતિ અને સભ્યતાના ઉજળા પાસાઓને વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં પહોંચાડ્યા છે અને ઘણા ક્ષેત્રોમાં પોતાની સિદ્ધિઓથી આપણને ગૌરવ અપાવ્યું છે. તેમણે હંમેશાં ભારતના ગૌરવશાળી ઇતિહાસ સાથે પોતાને જોડ્યા છે. જેમ કે, આ મહિનાની શરૂઆતમાં મેં પ્રવાસી ભારતીય દિવસ નિમિત્તે કહ્યું હતું તેમ, વર્ષ 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતનું નિર્માણ કરવામાં પ્રવાસી ભારતીયોની સક્રિય અને ઉત્સાહપૂર્ણ ભાગીદારીમાં મને પૂરો ભરોસો છે.

પ્રિય દેશવાસીઓ,

વિવિધ ક્ષેત્રોમાં મહત્ત્વપૂર્ણ અને ઉલ્લેખનીય પ્રગતિ સાથે, આપણે માથું ઊંચુ રાખીને ભવિષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યાં છીએ. આપણા યુવાનો, જેમાં ખાસ કરીને આપણી દીકરીઓ, દેશ માટે ઉજ્જવળ ભવિષ્યનું નિર્માણ કરશે. આપણે જ્યારે આપણી સ્વતંત્રતાની શતાબ્દી ઉજવી રહ્યાં હોઈશું, તે સમયના ભારતનું ઉજ્જવળ ભવિષ્ય આપણા યુવાનોના સપનામાં આકાર લઈ રહ્યું છે. અને જ્યારે આજના બાળકો 2050ની 26 જાન્યુઆરીના રોજ રાષ્ટ્રધ્વજને સલામી આપશે, ત્યારે તેઓ તેમની આગામી પેઢીને કહી રહ્યાં હશે કે, આપણા દેશની ગૌરવની યાત્રા આપણા અતુલ્ય બંધારણમાંથી મેળવેલા માર્ગદર્શન વિના શક્ય ન હોત.

આપણી ભાવિ પેઢીઓ વિશ્વ મંચ પર સ્વતંત્ર ભારતના આદર્શોને ચરિતાર્થ કરશે. હું, રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીના સંદેશનો ઉલ્લેખ કરવા માંગુ છું. બાપુએ કહ્યું હતું કે: “જો સ્વરાજનો અભિપ્રાય આપણને સભ્ય બનાવવાનો અને આપણી સભ્યતાને શુદ્ધ અને કાયમી બનાવવાનો ન હોય, તો તેનું કોઈ જ મૂલ્ય નથી. આપણી સભ્યતાનો સાર એ છે કે, આપણા બધા જ મામલાઓમાં, પછી ભલે તે રાજકીય હોય કે વ્યક્તિગત, નૈતિકતાને સર્વોચ્ચ સ્થાન આપવું.”

આવો, આ દિવસે આપણે ગાંધીજીના સપનાંને સાકાર કરવાની આપણી પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કરી કરીએ. સત્ય અને અહિંસાના તેમના આદર્શો વિશ્વ સમુદાય માટે પ્રાસંગિક રહેશે. તેમણે આપણને એ પણ શીખવ્યું હતું કે, અધિકારો અને ફરજો એક જ સિક્કાની બે બાજુઓ છે. હકીકત એ છે કે, ફરજ એ અધિકારોનો વાસ્તવિક સ્ત્રોત છે. સૌના પ્રત્યે કરુણા રાખવાના તેમણે આપેલા ઉપદેશોને પણ આપણે યાદ કરીએ. તેઓ કહેતા હતા કે, આપણે ફક્ત મનુષ્યો પ્રત્યે જ નહીં, પણ આપણી આસપાસના પશુ-પક્ષીઓ, વૃક્ષો, છોડ, નદીઓ અને પર્વતો પ્રત્યે પણ કરુણાની ભાવના રાખવી જોઈએ.

આપણા સૌની ફરજ છે કે આપણે આબોહવા પરિવર્તનના વૈશ્વિક સંકટનો સામનો કરવાના પ્રયાસોમાં યોગદાન આપીએ. આ સંદર્ભમાં બે અનુકરણીય પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે. ભારત વૈશ્વિક સ્તરે, મિશન લાઇફ ફોર એન્વાયર્નમેન્ટ નામની એક જન ચળવળનું નેતૃત્વ કરી રહ્યું છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય પર્યાવરણના સંરક્ષણ અને સંવર્ધનમાં વ્યક્તિઓ અને સમુદાયોને વધુ સક્રિય બનવા માટે પ્રેરિત કરવાનો છે. ગયા વર્ષે, વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ નિમિત્તે, આપણે આપણી માતૃશક્તિની સાથે-સાથે જીવનદાયક પ્રકૃતિની પોષણ શક્તિનું સન્માન કરવા માટે 'એક પેડ મા કે નામ' સંદેશ સાથે એક અનોખું અભિયાન શરૂ કર્યું હતું. આ અભિયાનમાં 80 કરોડ છોડ વાવવાનું લક્ષ્ય નિર્ધારિત સમયમર્યાદા પહેલાં જ પ્રાપ્ત થઈ ગયું. વિશ્વ સમુદાય આવા નવતર પ્રયાસોમાંથી શીખી શકે છે. લોકો આવા પ્રયાસોને પોતાના આંદોલન તરીકે અપનાવી શકે છે.

પ્રિય દેશવાસીઓ,

હું, ફરી એકવાર આપ સૌને પ્રજાસત્તાક દિવસની શુભેચ્છા પાઠવું છું. હું દેશની સરહદોનું રક્ષણ કરી રહેલા આપણા સૈનિકો તેમજ સરહદોની અંદર દેશને સુરક્ષિત રાખનારા પોલીસ અને અર્ધસૈનિક દળોના જવાનોને અભિનંદન પાઠવું છું. ન્યાયતંત્ર, નાગરિક સેવાઓ અને વિદેશમાં આપણા મિશનના સભ્યોને પણ હું અભિનંદન પાછવું છું! મારી શુભેચ્છા છે કે, આપ સૌને આપના પ્રયાસોમાં સફળતા મળે.

આભાર!

જય હિન્દ!

જય ભારત!

AP/IJ/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com