భారత ప్రభుత్వం చారిత్రాత్మక ప్రెస్ అండ్ రిజిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ పీరియాడికల్స్ యాక్ట్ (పిఆర్ పి యాక్ట్), 2023 , దాని నిబంధనలను తన గెజిట్ లో నోటిఫై చేసింది. తత్ఫలితంగా ఈ చట్టం 2024 మార్చి 1 నుండి అమల్లోకి వచ్చింది.
ఇకపై పత్రికల రిజిస్ట్రేషన్ ప్రెస్ అండ్ రిజిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ పీరియాడికల్స్యాక్ట్ (పి ఆర్ పి యాక్ట్ 2023), ప్రెస్ అండ్ రిజిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ పీరియాడికల్స్ రూల్స్ నిబంధనలకు లోబడి ఉంటుంది. నోటిఫికేషన్ ప్రకారం, ప్రెస్ రిజిస్ట్రార్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా - పిఆర్ జిఐ (పూర్వపు రిజిస్ట్రార్ ఆఫ్ న్యూస్ పేపర్స్ ఫర్ ఇండియా - ఆర్ఎన్ఐ) కార్యాలయం కొత్త చట్టం ప్రయోజనాలను నిర్వహిస్తుంది.
 

డిజిటల్ ఇండియా స్ఫూర్తికి అనుగుణంగా దేశంలో వార్తాపత్రికలు, ఇతర పత్రికల రిజిస్ట్రేషన్ ను సులభతరం చేయడానికి ఆన్ లైన్ వ్యవస్థను కొత్త చట్టం అందిస్తుంది. ప్రచురణకర్తలకు అనవసరమైన ఇబ్బందులను కలిగిస్తున్న బహుళ దశలు , అనుమతులతో కూడిన ప్రస్తుత మాన్యువల్, సంక్లిష్టమైన ప్రక్రియల స్థానంలో కొత్త
వ్యవస్థ వస్తుంది.
 

సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి శ్రీ అనురాగ్ సింగ్ ఠాకూర్ కొత్త చట్టం ప్రకారం వివిధ దరఖాస్తులను స్వీకరించడానికి ప్రెస్ రిజిస్ట్రార్ జనరల్ ఆన్ లైన్ పోర్టల్ - ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ (presssewa.prgi.gov.in) ను ప్రారంభించారు.ఒక పత్రిక ప్రింటర్ ద్వారా సమాచారం ఇవ్వడం, విదేశీ పత్రిక ఫాసిమైల్ ఎడిషన్ రిజిస్ట్రేషన్ కోసం దరఖాస్తు, ఒక పత్రిక రిజిస్ట్రేషన్ సర్టిఫికేట్ పొందడానికి ప్రచురణకర్త దరఖాస్తు, రిజిస్ట్రేషన్ సర్టిఫికేట్ సవరణ కోసం దరఖాస్తు, పత్రికల యాజమాన్య బదిలీ కోసం దరఖాస్తు, ఒక పత్రిక ప్రచురణకర్త వార్షిక ప్రకటన సమర్పించడం, ఒక పత్రిక సర్క్యులేషన్ వెరిఫికేషన్ కోసం డెస్క్ ఆడిట్ ప్రక్రియ ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ ద్వారా ఆన్ లైన్ లో ఉంటుంది.
 

ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ తో ప్రాసెసింగ్ కాగిత రహిత మవుతుంది. ఇ-సైన్ సదుపాయం తో డిజిటల్ పేమెంట్ గేట్ వే, తక్షణ డౌన్ లోడ్ కోసం క్యూఆర్ కోడ్ ఆధారిత డిజిటల్ సర్టిఫికేట్లు, ప్రింటింగ్ ప్రెస్ ల ద్వారా సమాచారం అందించడానికి ఆన్ లైన్ వ్యవస్థ, శీర్షిక లభ్యతకు సంభావ్యత శాతం, ప్రచురణకర్తలందరికీ రిజిస్ట్రేషన్ డేటాకు ఆన్ లైన్ ప్రాప్యత, వార్షిక ప్రకటనల ఫైలింగ్ వంటి సేవలను అందిస్తుంది. చాట్ బోట్ ఆధారిత ఇంటరాక్టివ్ గ్రీవెన్స్ రిజల్యూషన్ మెకానిజాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని కూడా ఉద్దేశిస్తున్నారు. ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ అన్ని సంబంధిత సమాచారం, యూజర్ ఫ్రెండ్లీ ఇంటర్ ఫేస్ తో కొత్త వెబ్సైట్ (prgi.gov.in) తో కలిసి ఉంటుంది.

కొత్త పి ఆర్ పి చట్టం పాత పి ఆర్ పి చట్టం ప్రకారం అవసరమైన పుస్తకాలు, జర్నల్స్ ను రిజిస్ట్రేషన్ పరిధి నుంచి తొలగిస్తుంది. కొత్త చట్టం పీరియాడికల్ ను ; పబ్లిక్ న్యూస్ పై వార్తలు లేదా వ్యాఖ్యలతో క్రమం తప్పకుండా ప్రచురించబడే , ముద్రించబడే ఏదైనా ప్రచురణ, కానీ శాస్త్రీయ, సాంకేతిక , విద్యా స్వభావం కలిగిన పుస్తకం లేదా జర్నల్ ను కలిగి ఉండదు; అని నిర్వచిస్తుంది. అందువల్ల, ;పుస్తకం, లేదా శాస్త్రీయ, సాంకేతిక విద్యా స్వభావం కలిగిన పుస్తకం లేదా జర్నల్ తో సహా; పి ఆర్ జి ఐ లో నమోదు అవసరం లేదు.కొత్త చట్టం ప్రకారం పత్రికల నమోదుకు సంబంధించిన దరఖాస్తులన్నీ ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ ద్వారానే ఆన్ లైన్ విధానంలో చేయాలి. అందుకనుగుణంగా పత్రికలను వెలువరించాలనుకునే ప్రచురణకర్తలు ప్రచురించే ముందు తమ శీర్షికను నమోదు చేసుకోవాలి. రిజిస్ట్రేషన్ ప్రక్రియ ఆన్ లైన్ లో ఉండి సాఫ్ట్ వేర్ ద్వారా మార్గనిర్దేశనం చేయడంతో దరఖాస్తులో వ్యత్యాసాలు ఉండే అవకాశాలు గణనీయంగా తగ్గుతాయి. ఫలితంగా దరఖాస్తుల ప్రాసెసింగ్ వేగవంతం అవుతుంది. అప్లికేషన్ స్థితి అన్ని దశల్లో అప్ డేట్ అవుతుంది. పారదర్శకతను ధృవీకరించడం, తప్పుడు కమ్యూనికేషన్ కారణంగా జాప్యాన్ని తొలగించడం కోసం దరఖాస్తుదారునికి ఎస్ ఎం ఎస్ , ఇమెయిల్ ద్వారా తెలియజేయబడుతుంది.
 

కొత్త ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ ద్వారా పత్రికల నమోదులో ఇమిడి ఉన్న దశలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
 

● ఒక పత్రిక యజమాని ద్వారా సైనింగ్ అప్ , ప్రొఫైల్ సృష్టించడం:రిజిస్ట్రేషన్ ప్రక్రియను ప్రారంభించడానికి, ప్రతిపాదిత పత్రిక యజమాని ప్రాధాన్యతా క్రమంలో 5 ప్రతిపాదిత శీర్షికలతో పాటు అవసరమైన విధంగా సంబంధిత పత్రాలు / వివరాలను అందించడం ద్వారా ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ లో సైన్ అప్ చేసి ప్రొఫైల్ క్రియేట్ చేయాల్సి ఉంటుంది. ఈ శీర్షిక ఎంపికలు భారతదేశంలో ఎక్కడైనా ఒకే భాషలో లేదా అదే రాష్ట్రంలో మరే ఇతర భాషలో ఒక పత్రిక ఇతర యజమాని ఆప్పటికే కలిగి ఉన్న శీర్షికతో సమానంగా లేదా ఒకేలా ఉండకూడదు. ఈ శీర్షిక ఎంపికలు ప్రెస్ రిజిస్ట్రార్ జనరల్ చేసిన మార్గదర్శకాలకు అనుగుణంగా ఉండాలి.
 

● ప్రెస్ రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జిల్లాలోని స్పెసిఫైడ్ అథారిటీకి ఏకకాలంలో సమర్పించడం: ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ ద్వారా సమర్పించిన దరఖాస్తులు జిల్లాలోని ప్రెస్ రిజిస్ట్రార్ జనరల్ , స్పెసిఫైడ్ అథారిటీకి ఒకేసారి చూసేలా / అందుబాటులో ఉంటాయి. అందువల్ల, మరే ఇతర కార్యాలయం / పోర్టల్ కు ప్రత్యేక దరఖాస్తు సమర్పించాల్సిన అవసరం లేదు.
 

● యజమాని ద్వారా ప్రచురణకర్త/లకు ఆహ్వానం: ప్రొఫైల్ సృష్టించిన తరువాత, యజమాని పోర్టల్ ద్వారా వారి పత్రిక/లకు సంబంధించిన వారి నిర్దేశిత ప్రచురణకర్త/లకు ఆహ్వానాలను అందించాలి.
 

● ప్రింటర్ (ప్రింటింగ్ ప్రెస్ యజమాని/కీపర్) ద్వారా సైనింగ్, ఆన్ లైన్ సమాచారం: ప్రింటర్ (ప్రింటింగ్ ప్రెస్ యజమాని/కీపర్) పోర్టల్ లో అవసరమైన విధంగా సంబంధిత వివరాలను అందించడం ద్వారా ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ లో ఆన్ లైన్ ఖాతాను సృష్టించాల్సి ఉంటుంది.
 

● ప్రచురణకర్త ద్వారా సైనింగ్ అప్ , ప్రొఫైల్ క్రియేషన్: ఆహ్వానించబడిన/నియమించబడిన ప్రచురణకర్త/లు సంబంధిత డాక్యుమెంట్ లు/వివరాలను అందించడం ద్వారా పోర్టల్ లో తమ ప్రొఫైల్ ను క్రియేట్ చేయాల్సి ఉంటుంది.
 

● ప్రచురణకర్త ద్వారా ప్రింటర్ ను ఎంచుకోవడం/నామినేట్ చేయడం: రిజిస్ట్రేషన్ ప్రక్రియలో భాగంగా, ప్రింటింగ్ ప్రెస్ ఖాతా ఇప్పటికే డేటాబేస్ లో అందుబాటులో ఉన్న సందర్భాల్లో ప్రచురణకర్తలు ప్రెస్ సేవా డేటాబేస్ నుండి సంబంధిత ప్రింటింగ్ ప్రెస్ ను నామినేట్ చేయాలి/ఎంచుకోవాలి. లేకపోతే, పోర్టల్ లో ఒక ఆన్ లైన్ ప్రొఫైల్ సృష్టించమని వారు ప్రింటర్ ని అభ్యర్థించవచ్చు, ఆపై ప్రతిపాదిత పత్రికకు ప్రింటర్ గా వాటిని ఎంచుకోవచ్చు.
 

● ప్రచురణకర్త సమర్పించాల్సిన క్రమానుగత రిజిస్ట్రేషన్ దరఖాస్తు: ప్రొఫైల్స్ సృష్టించిన తరువాత, ప్రచురణకర్త సంబంధిత అన్ని వివరాలు / పత్రాలను నింపడం / సమర్పించడం, దరఖాస్తుపై ఇ-సంతకం చేయడం , భారత్ ఖోష్ ద్వారా నిర్దేశిత రుసుము చెల్లించడం ద్వారా రిజిస్ట్రేషన్ కోసం దరఖాస్తును సమర్పించవచ్చు
 

● దరఖాస్తు సమర్పణ తర్వాత దిద్దుబాటు విండో: దరఖాస్తుల సమర్పణ తర్వాత, ప్రచురణకర్తలకు దరఖాస్తులో స్వల్ప మార్పులు చేయడానికి 5 రోజులు (120 గంటల టైమ్ విండో) ఉంటుంది. ఈ వ్యవధి తరువాత అప్లికేషన్ లో ఎలాంటి మార్పులు సాధ్యం కాదు.
 

● ఒక ప్రత్యేకమైన అప్లికేషన్ రిఫరెన్స్ నెంబరుతో ఆమోదం: అప్లికేషన్ను విజయవంతంగా అప్ లోడ్ చేసిన తరువాత, ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ ఒక ప్రత్యేకమైన పది-అంకెల ఆల్ఫాన్యూమరిక్ అప్లికేషన్ రిఫరెన్స్ నెంబరు (ఎ ఆర్ ఎన్ ) తో పాటు ఒక అక్నాలెడ్జ్ మెంట్ ను జనరేట్ చేస్తుంది. ప్రచురణకర్త, ప్రెస్ రిజిస్ట్రార్ జనరల్ భవిష్యత్తులో జరిగే అన్ని ఉత్తరప్రత్యుత్తరాలు, రిఫరెన్స్. ల కోసం దరఖాస్తుదారు రిఫరెన్స్ నెంబరును ఉపయోగిస్తారు.
 

● దరఖాస్తులో లోపాలు , సకాలంలో ప్రతిస్పందన: ప్రాథమిక పరిశీలన తరువాత, ప్రెస్ రిజిస్ట్రార్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా (పి ఆర్ జి ఐ) కార్యాలయం అవసరమైతే లోపభూయిష్ట కమ్యూనికేషన్ జారీ చేస్తుంది. ప్రచురణకర్తలు తమ ప్రతిస్పందనలను 30 రోజుల కాలవ్యవధిలోగా సమర్పించాల్సి ఉంటుంది. ఈ నిర్దిష్ట కాలానికి కట్టుబడి ఉండటంలో విఫలమైతే దరఖాస్తు తిరస్కరణకు దారితీస్తుంది.
 

● భారత్ కోష్ ద్వారా ఆన్ లైన్ రిజిస్ట్రేషన్ ఫీజు చెల్లింపు: ప్రెస్ సేవా పోర్టల్ లో అనుసంధానించబడిన భారత్ కోష్ డిజిటల్ పేమెంట్ సిస్టమ్ ద్వారా ప్రచురణకర్తలందరూ రూ.1000 (రూ.1,000 మాత్రమే) రిజిస్ట్రేషన్ ఫీజును చెల్లించడం తప్పనిసరి.
 

● రిజిస్ట్రేషన్ వివరాల సవరణ: ప్రెస్ సేవ పోర్టల్ రిజిస్ట్రేషన్ వివరాలను సవరించడానికి ఆన్ లైన్ సదుపాయాన్ని కూడా అందిస్తుంది. పీరియాడికల్స్ వివరాల్లో మార్పులతో పాటు రిజిస్ట్రేషన్ల సవరణకు సంబంధించిన అన్ని దరఖాస్తులను పోర్టల్ ద్వారానే చేయాలి. ఓనర్/ పబ్లిషర్ ప్రొఫైల్ లో ఈ ఆప్షన్లు అందుబాటులో ఉంటాయి.

ప్రెస్ అండ్ రిజిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ పీరియాడికల్స్ యాక్ట్, 2023 అనేది సంప్రదాయ విధానం నుండి రిజిస్ట్రేషన్ ప్రక్రియలకు ఒక నమూనా మార్పును ప్రవేశపెట్టడానికి ఒక చొరవ, వ్యాపారాన్ని సులభతరం చేసే ప్రచురణకర్తలకు మరింత అనుకూలమైన వాతావరణాన్ని

సృష్టిస్తుంది. ప్రస్తుతం ఉన్న చట్టాల నుంచి కాలం చెల్లిన, పురాతన నిబంధనలను తొలగించేందుకు ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రయత్నాలకు కొత్త చట్టం నిదర్శనం. వివరణాత్మక సమాచారం కోసం, ప్రచురణకర్తలు , ఇతర భాగస్వాములు ప్రెస్ అండ్ పీరియాడికల్స్ చట్టం , పి ఆర్ పి నిబంధనలను జాగ్రత్తగా చదవాలని సూచించారు.
మరింత చదవండి:
 

https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1989267
 

https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2008020
 

Press & Registration of Periodicals Act, 2023:
 

https://mib.gov.in/sites/default/files/Press%20and%20Registration%20of%20Periodicals%20Act%202023.pdf

***