గౌరవనీయ సభ్యులారా,

1. ఈ కొత్త పార్లమెంటు భవనంలో నా మొదటి ప్రసంగం ఇది. ఈ అద్భుతమైన భవనాన్ని "ఆజాదీ కా అమృత్ కాల్" ప్రారంభంలో నిర్మించారు.

ఇది 'ఏక్ భారత్ శ్రేష్ఠ భారత్' సువాసనతో నిండి ఉంది, ఇది భారతదేశ నాగరికతకు, సంస్కృతికి నిదర్శనం.

ఇది మన ప్రజాస్వామ్య, పార్లమెంటరీ సంప్రదాయాలను గౌరవించాలనే సంకల్పాన్ని ప్రతిధ్వనిస్తుంది.

అంతేకాక, ఇది 21 వ శతాబ్దపు నవ భారతదేశం కోసం కొత్త సంప్రదాయాలను రూపొందించడానికి నిబద్ధతను ప్రతిబింబిస్తుంది.

ఈ కొత్త భవనం విధానాలపై ఉత్పాదక చర్చలకు సాక్ష్యంగా నిలుస్తుందని నేను విశ్వసిస్తున్నాను - మన స్వాతంత్ర్యం యొక్క అమృత్ కాల్ లో 'వికసిత్ భారత్' అభివృద్ధిని రూపొందించే విధానాలు.

మీ అందరికీ నా శుభాకాంక్షలు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

2. ఈ ఏడాది మన రాజ్యాంగాన్ని ఆమోదించి 75 ఏళ్లు పూర్తయ్యాయి.

ఈ కాలంలో 75 సంవత్సరాల స్వాతంత్ర్య వేడుకలైన అమృత్ మహోత్సవ్ పూర్తయింది.

ఈ కాలంలో దేశవ్యాప్తంగా అనేక కార్యక్రమాలు నిర్వహించారు.

దేశం స్వాతంత్ర్య సమరయోధులను స్మరించుకుంది.

75 ఏళ్ల తర్వాత యువతరం స్వాతంత్య్ర పోరాట కాలాన్ని గుర్తు చేసుకున్నారు.

3. ఈ ప్రచారంలో:

• 'మేరీ మాటీ, మేరా దేశ్' ప్రచారం కింద దేశంలోని ప్రతి గ్రామం నుంచి మట్టితో కూడిన అమృత్ కలష్ ను ఢిల్లీకి తీసుకొచ్చారు.
• 2 లక్షలకు పైగా శిలాఫలకాలను ఏర్పాటు చేశారు.
• మూడు కోట్ల మందికి పైగా 'పంచ ప్రాణ్' ప్రమాణం చేశారు.
• 70,000 కంటే ఎక్కువ అమృత్ సరోవర్లను నిర్మించారు.
• రెండు లక్షలకు పైగా "అమృత్ వాటికాల" నిర్మాణం పూర్తయింది.
• రెండు కోట్లకు పైగా మొక్కలు నాటారు.
• 16 కోట్ల మందికి పైగా త్రివర్ణ పతాకంతో సెల్ఫీలు దిగారు.

4. అమృత్ మహోత్సవ్ సందర్భంగా,

• కర్తవ్య మార్గంలో నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ విగ్రహాన్ని ప్రతిష్టించారు.
• దేశ రాజధాని ఢిల్లీలో దేశంలోని ప్రధానులందరికీ అంకితం చేసిన మ్యూజియాన్ని ప్రారంభించారు.
• శాంతినికేతన్, హొయసల దేవాలయాన్ని ప్రపంచ వారసత్వ జాబితాలో చేర్చారు.
• "సాహిబ్జాదే" జ్ఞాపకార్థం వీర్ బాల్ దివస్ ప్రకటించారు.
• భగవాన్ బిర్సా ముండా జయంతిని "జనజాతియా గౌరవ్ దివస్"గా ప్రకటించారు.
• దేశవిభజన బీభత్సానికి గుర్తుగా ఆగస్టు 14ను 'విభాగజన్ విభీషిక స్మృతి దివస్'గా ప్రకటించారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

5. గత ఏడాది భారత్ కు చారిత్రాత్మక విజయాలతో నిండిపోయింది. ఈ కాలంలో మన దేశప్రజల ఆత్మగౌరవాన్ని ఇనుమడింపజేసిన క్షణాలు ఎన్నో ఉన్నాయి.

• తీవ్రమైన ప్రపంచ సంక్షోభాల మధ్య, భారతదేశం వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ప్రధాన ఆర్థిక వ్యవస్థగా అవతరించింది, వరుసగా రెండు త్రైమాసికాలు స్థిరంగా 7.5 శాతానికి పైగా వృద్ధి రేటును కొనసాగించింది.
• చంద్రుడి దక్షిణ ధ్రువంపై తన జెండాను ఎగురవేసిన తొలి దేశంగా భారత్ నిలిచింది.
• ఆదిత్య మిషన్ ను భారత్ విజయవంతంగా ప్రయోగించగా దాని ఉపగ్రహం భూమికి 15 లక్షల కిలోమీటర్ల దూరంలోకి చేరుకుంది.
• చారిత్రాత్మక జి-20 శిఖరాగ్ర సమావేశం విజయం భారతదేశం యొక్క ప్రపంచ స్థాయిని బలోపేతం చేసింది.
• ఆసియా క్రీడల్లో భారత్ తొలిసారి 100కు పైగా పతకాలు సాధించింది.
• పారా ఆసియా క్రీడల్లో 100కు పైగా పతకాలు సాధించాం.
• భారతదేశానికి అతిపెద్ద సముద్ర వంతెన అటల్ సేతు లభించింది.
• భారతదేశానికి మొదటి నమో భారత్ రైలు, మొదటి అమృత్ భారత్ రైలు లభించాయి.
• ప్రపంచంలోనే అత్యంత వేగంగా 5జీ సేవలు అందిస్తున్న దేశంగా భారత్ అవతరించింది.
• ఓ ఇండియన్ ఎయిర్ లైన్స్ సంస్థ ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఎయిర్ క్రాఫ్ట్ డీల్ కుదుర్చుకుంది.
• గత ఏడాది తమ ప్రభుత్వం లక్షలాది మంది యువతకు మిషన్ మోడ్ లో ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు ఇచ్చింది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

6. గత 12 నెలల్లో మా ప్రభుత్వం అనేక ముఖ్యమైన చట్టాలను ప్రవేశపెట్టింది.

పార్లమెంటేరియన్లందరి సహకారంతో ఈ చట్టాలను రూపొందించారు.

'వికసిత్ భారత్' దార్శనికత సాధనకు బలమైన పునాది వేసే చట్టాలు ఇవి.

మూడు దశాబ్దాల నిరీక్షణ తర్వాత నారీ శక్తి వందన్ అధినియమ్‌ను రూపొందించినందుకు మీ అందరినీ అభినందిస్తున్నాను.

తద్వారా లోక్ సభ, శాసనసభల్లో మహిళలకు ఎక్కువ భాగస్వామ్యం లభించేందుకు మార్గం సుగమమైంది.

ఇది మహిళల నేతృత్వంలోని అభివృద్ధి కోసం మా ప్రభుత్వ సంకల్పాన్ని బలపరుస్తుంది.

నా ప్రభుత్వం సంస్కరణ, పనితీరు మరియు పరివర్తనకు తన నిబద్ధతను నిరంతరం నిలబెట్టుకుంది.

బానిసత్వ యుగంలో పాతుకుపోయిన క్రిమినల్ న్యాయ వ్యవస్థ ఇప్పుడు చరిత్ర. ఇప్పుడు శిక్ష కంటే న్యాయానికే ప్రాధాన్యమిస్తున్నారు. 'జస్టిస్ ఫస్ట్' సూత్రం ఆధారంగా దేశానికి కొత్త న్యాయ సంహిత వచ్చింది.

డిజిటల్ పర్సనల్ డేటా ప్రొటెక్షన్ యాక్ట్ డిజిటల్ స్పేస్ ను మరింత సురక్షితం చేస్తుంది.

"అనుసంధన్ నేషనల్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ యాక్ట్" దేశంలో పరిశోధన మరియు ఆవిష్కరణలను బలోపేతం చేస్తుంది.

జమ్ముకశ్మీర్ రిజర్వేషన్ చట్టం అక్కడి గిరిజనులకు ప్రాతినిధ్యం కల్పించే హక్కును కల్పిస్తుంది.

ఈ కాలంలో కేంద్రీయ విశ్వవిద్యాలయ చట్టాన్ని సవరించారు. దీంతో తెలంగాణలో సమ్మక్క సారక్క కేంద్రీయ గిరిజన విశ్వవిద్యాలయం ఏర్పాటుకు మార్గం సుగమమైంది.

గత ఏడాది మరో 76 పాత చట్టాలను రద్దు చేశారు.

పరీక్షల్లో అవకతవకలపై యువత ఆందోళన గురించి మా ప్రభుత్వానికి తెలుసు.

అందువల్ల ఇలాంటి అక్రమాలపై కఠినంగా వ్యవహరించేందుకు కొత్త చట్టాన్ని తీసుకురావాలని నిర్ణయించారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

7. ఏ దేశమైనా గత సవాళ్లను అధిగమించి, భవిష్యత్తులో గరిష్ట ఇంధనాన్ని పెట్టుబడి పెట్టినప్పుడే వేగంగా పురోగమించగలదు.

గత పదేళ్లుగా దేశ ప్రయోజనాల దృష్ట్యా ఇలాంటి ఎన్నో పనులు జరుగుతున్నాయని, దీని కోసం దేశ ప్రజలు దశాబ్దాలుగా ఎదురు చూస్తున్నారు.

శతాబ్దాలుగా రామమందిరాన్ని నిర్మించాలనే ఆకాంక్ష ఉంది. నేడు అది నిజమైంది.

జమ్ముకశ్మీర్ కు స్వయం ప్రతిపత్తి కల్పించే ఆర్టికల్ 370 రద్దుపై అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. అవే ఇప్పుడు చరిత్ర.

ఈ పార్లమెంటు 'ట్రిపుల్ తలాక్'కు వ్యతిరేకంగా కఠినమైన చట్టాన్ని కూడా చేసింది.

మన పొరుగు దేశాల నుంచి వేధింపులకు గురవుతున్న మైనారిటీలకు పౌరసత్వం కల్పించేందుకు ఈ పార్లమెంటు చట్టం చేసింది.

మా ప్రభుత్వం కూడా వన్ ర్యాంక్ వన్ పెన్షన్ ను అమలు చేసింది.
ఇది నాలుగు దశాబ్దాలుగా ఎదురుచూసింది. ఓఆర్వోపీ అమలు తర్వాత మాజీ సైనికులకు ఇప్పటికే సుమారు లక్ష కోట్ల రూపాయలు అందాయి.

భారత రక్షణ దళాలకు చీఫ్ ఆఫ్ డిఫెన్స్ స్టాఫ్ ను నియమించడం ఇదే తొలిసారి.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

8. ఉత్కళ్మణి పండిట్ గోపబంధు దాస్ అమర పంక్తులు అపరిమితమైన దేశభక్తి భావనను ప్రేరేపిస్తాయి. ఆయన మాట్లాడుతూ..

मिशु मोर देह ए देश माटिरे,

देशबासी चालि जाआन्तु पिठिरे।

देशर स्वराज्य-पथे जेते गाड़,

पूरु तहिं पड़ि मोर मांस हाड़।

అది

నా శరీరం ఈ దేశ మట్టిలో కరిగిపోనివ్వండి,

దేశప్రజలను నా వీపుపై ఎక్కించుకుని వెళ్లనివ్వండి.

దేశ స్వాతంత్ర పథంలో ఉన్న గుంతలన్నీ,

అవన్నీ నా మాంసం, ఎముకలతో నిండిపోవాలి.

ఈ పంక్తులలో మనం కర్తవ్యం యొక్క పరాకాష్టను మరియు దేశం-మొదటి ఆదర్శాన్ని చూస్తాము.

9. ఈ రోజు కనిపిస్తున్న విజయాలు గత పదేళ్ల కృషి ఫలితమే.

'గరీబీ హఠావో' అనే నినాదం చిన్నప్పటి నుంచి వింటూనే ఉన్నాం. ఇప్పుడు మన జీవితంలో తొలిసారిగా పేదరిక నిర్మూలనను పెద్ద ఎత్తున చూస్తున్నాం.

నీతి ఆయోగ్ ప్రకారం, నా ప్రభుత్వం గత దశాబ్ద కాలంలో 25 కోట్ల మంది దేశ ప్రజలను పేదరికం నుండి పైకి లేపింది.

ఇది పేదల్లో ఎంతో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని నింపే విషయం.

25 కోట్ల మంది ప్రజల పేదరికాన్ని నిర్మూలించగలిగితే పేదరికాన్ని కూడా తొలగించవచ్చు.

10. ఈ రోజు ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క వివిధ కోణాలను పరిశీలిస్తే, భారతదేశం సరైన దిశలో, సరైన నిర్ణయాలు తీసుకుంటూ ముందుకు వెళ్తోందనే నమ్మకాన్ని పెంచుతుంది.

• గత పదేళ్లలో:

• భారతదేశం "బలహీనమైన ఐదు" నుండి "మొదటి 5" ఆర్థిక వ్యవస్థలలో ఒకటిగా రూపాంతరం చెందడం మనం చూశాము.
• భారత్ ఎగుమతులు 450 బిలియన్ డాలర్ల నుంచి 775 బిలియన్ డాలర్లకు పెరిగాయి.
• ఎఫ్ డీఐల ప్రవాహం రెట్టింపు అయింది.
• ఖాదీ మరియు గ్రామీణ పరిశ్రమల ఉత్పత్తుల అమ్మకాలు 4 రెట్లకు పైగా పెరిగాయి.
• ఆదాయపు పన్ను రిటర్నులు దాఖలు చేసే వారి సంఖ్య సుమారు 3.25 కోట్ల నుంచి 8.25 కోట్లకు పెరిగింది.

• దశాబ్దం క్రితం:

• దేశంలో కొన్ని వందల స్టార్టప్ లు మాత్రమే నేడు లక్షకు పైగా పెరిగాయి.
• ఏడాదిలో 94 వేల కంపెనీలు రిజిస్టర్ అయ్యాయి. ఇప్పుడు ఈ సంఖ్య లక్షా 60 వేలకు పెరిగింది.
• 2017 డిసెంబర్ లో 98 లక్షల మంది జీఎస్టీ చెల్లించగా, నేడు వారి సంఖ్య కోటి 40 లక్షలకు చేరింది.
• 2014కు ముందు పదేళ్లలో దాదాపు 13 కోట్ల వాహనాలు అమ్ముడయ్యాయి. గత పదేళ్లలో దేశప్రజలు 21 కోట్లకు పైగా వాహనాలను కొనుగోలు చేశారు.
• 2014-15లో సుమారు 2 వేల ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలు అమ్ముడయ్యాయి. 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరానికి డిసెంబర్ నెల వరకు 12 లక్షల ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలు అమ్ముడయ్యాయి.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

11. గత దశాబ్ద కాలంలో నా ప్రభుత్వం సుపరిపాలన, పారదర్శకతను ప్రతి సంస్థకు ప్రధాన పునాదిగా చేసింది.

ఫలితంగా భారీ ఆర్థిక సంస్కరణలు తీసుకొచ్చాం.

• ఈ కాలంలోనే దేశంలో దివాలా చట్టం అమల్లోకి వచ్చింది.

• దేశంలో ఇప్పుడు జీఎస్టీ రూపంలో వన్ నేషన్ వన్ ట్యాక్స్ చట్టం ఉంది.
• మా ప్రభుత్వం స్థూల ఆర్థిక స్థిరత్వానికి కూడా భరోసా ఇచ్చింది.
• పదేళ్లలో కాపెక్స్ 5 రెట్లు పెరిగి రూ.10 లక్షల కోట్లకు చేరింది. ద్రవ్యలోటు కూడా అదుపులోనే ఉంది.
• నేడు, మన వద్ద 600 బిలియన్ల అమెరికన్ డాలర్లకు పైగా ఫారెక్స్ నిల్వలు ఉన్నాయి.
• ఇంతకుముందు చాలా అధ్వాన్న స్థితిలో ఉన్న మన బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ నేడు ప్రపంచంలోనే బలమైన బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థల్లో ఒకటిగా మారింది.
• గతంలో రెండంకెల స్థాయిలో ఉన్న బ్యాంకుల ఎన్పీఏలు నేడు 4 శాతం మాత్రమే ఉన్నాయి.
• మేకిన్ ఇండియా, ఆత్మనిర్భర్ భారత్ ప్రచారాలు మనకు బలాలుగా మారాయి.
• ప్రస్తుతం మొబైల్ ఫోన్ల ఉత్పత్తిలో భారత్ ప్రపంచంలోనే రెండో స్థానంలో ఉంది.
• గత దశాబ్ద కాలంలో మొబైల్ ఫోన్ల తయారీ ఐదు రెట్లు పెరిగింది.
• కొన్నేళ్ల క్రితం భారతదేశం బొమ్మలను దిగుమతి చేసుకునేది, నేడు భారతదేశం మేడ్ ఇన్ ఇండియా బొమ్మలను ఎగుమతి చేస్తోంది.
• భారత రక్షణ ఉత్పత్తి రూ.లక్ష కోట్లు దాటింది.
• దేశ స్వదేశీ విమాన వాహక నౌక ఐఎన్ఎస్ విక్రాంత్ ను చూసి ప్రతి భారతీయుడు గర్వపడుతున్నాడు.
• యుద్ధ విమానం తేజస్ మన వైమానిక దళానికి బలంగా మారుతోంది.
• సి-295 రవాణా విమానాల తయారీ భారత్ లోనే జరగనుంది.
• అత్యాధునిక ఎయిర్ క్రాఫ్ట్ ఇంజిన్లను కూడా భారత్ లోనే తయారు చేయనున్నారు.
• ఉత్తరప్రదేశ్, తమిళనాడులో డిఫెన్స్ కారిడార్లను అభివృద్ధి చేస్తున్నారు.
• రక్షణ రంగంలో ప్రైవేటు రంగ భాగస్వామ్యాన్ని మన ప్రభుత్వం కల్పించింది.
• యువ స్టార్టప్ ల కోసం మన ప్రభుత్వం అంతరిక్ష రంగాన్ని కూడా తెరిచింది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

12. నా ప్రభుత్వం సంపద సృష్టికర్తల సహకారాన్ని గుర్తిస్తుంది మరియు భారతదేశ ప్రైవేట్ రంగం సామర్థ్యాలను విశ్వసిస్తుంది.

భారతదేశంలో వ్యాపారం చేయడానికి అనుకూలమైన వాతావరణాన్ని సృష్టించడానికి మేము కట్టుబడి ఉన్నాము. ప్రభుత్వం ఈ లక్ష్యం కోసం నిరంతరం పనిచేస్తోంది.

• ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్ (సులభతర వాణిజ్యం) లో స్థిరమైన మెరుగుదల కనిపించింది.
• గత కొన్నేళ్లలో 40,000 కంటే ఎక్కువ కాంప్లయన్స్ తొలగించబడ్డాయి లేదా సరళీకరించబడ్డాయి.
• కంపెనీల చట్టం, లిమిటెడ్ లయబిలిటీ పార్టనర్ షిప్ చట్టంలోని 63 నిబంధనలను క్రిమినల్ నేరాల జాబితా నుంచి తొలగించారు.
• జన్ విశ్వాస్ చట్టం వివిధ చట్టాల కింద 183 నిబంధనలను చట్టవిరుద్ధం చేసింది.
• కోర్టు వెలుపల వివాదాలను సామరస్యంగా పరిష్కరించుకోవడానికి మధ్యవర్తిత్వ చట్టాన్ని రూపొందించారు.
• అటవీ, పర్యావరణ అనుమతులకు గతంలో 600 రోజులు పట్టే సమయం ఉండగా, ఇప్పుడు 75 రోజుల కంటే తక్కువ సమయం పడుతోంది.
• ఫేస్ లెస్ అసెస్ మెంట్ పథకం పన్ను పరిపాలనలో మరింత పారదర్శకతను తీసుకువచ్చింది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

13. సంస్కరణల వల్ల మన ఎంఎస్ఎంఈ రంగం కూడా భారీగా లబ్ది పొందుతోంది.

నేడు కోట్లాది మంది ఎంఎస్ఎంఈల్లో పనిచేస్తున్న విషయం తెలిసిందే.

ఎంఎస్ఎంఈలు, చిన్న పారిశ్రామికవేత్తల సాధికారతకు మా ప్రభుత్వం పూర్తి నిబద్ధతతో పనిచేస్తోంది.

• ఎంఎస్ఎంఈల నిర్వచనాన్ని విస్తరించారు.
• కొత్త నిర్వచనంలో పెట్టుబడులు, టర్నోవర్ ను చేర్చారు.
• ప్రస్తుతం సుమారు 3.5 కోట్ల ఎంఎస్ఎంఈలు ఉద్యోగ్, ఉద్యోగ్ అసిస్ట్ పోర్టల్లో రిజిస్టర్ అయ్యాయి.
• ఎంఎస్ఎంఈలకు క్రెడిట్ గ్యారంటీ స్కీమ్ కింద గత కొన్నేళ్లలో దాదాపు రూ.5 లక్షల కోట్ల గ్యారంటీలు మంజూరయ్యాయి.
• 2014కు ముందు దశాబ్దంలో ఇచ్చిన మొత్తంతో పోలిస్తే ఇది ఆరు రెట్లు అధికం.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

14. మా ప్రభుత్వం చేపట్టిన మరో ముఖ్యమైన సంస్కరణ డిజిటల్ ఇండియా నిర్మాణం. డిజిటల్ ఇండియా భారతదేశంలో జీవితాన్ని మరియు వ్యాపారాన్ని మరింత సులభతరం చేసింది.

నేడు యావత్ ప్రపంచం దీనిని భారతదేశం సాధించిన గొప్ప విజయంగా గుర్తిస్తోంది. అభివృద్ధి చెందిన దేశాల్లో కూడా భారత్ మాదిరిగా డిజిటల్ వ్యవస్థ లేదు.

పల్లెల్లో కూడా క్రయవిక్రయాలు డిజిటల్ విధానంలో జరుగుతాయనేది కొందరి ఊహకు కూడా అందని విషయం.

• ప్రస్తుతం ప్రపంచంలోని మొత్తం రియల్ టైమ్ డిజిటల్ లావాదేవీల్లో 46 శాతం భారత్ లోనే జరుగుతున్నాయి.
• గత నెలలో యూపీఐ ద్వారా రికార్డు స్థాయిలో 1200 కోట్ల లావాదేవీలు జరిగాయి.
• ఇది రికార్డు స్థాయిలో రూ.18 లక్షల కోట్ల లావాదేవీలు.
• ప్రపంచంలోని ఇతర దేశాలు కూడా ఇప్పుడు యుపిఐ ద్వారా లావాదేవీల సదుపాయాన్ని కల్పిస్తున్నాయి.
• డిజిటల్ ఇండియా బ్యాంకింగ్ ను మరింత సౌకర్యవంతంగా మార్చింది మరియు రుణాల పంపిణీని సులభతరం చేసింది.
• జన్ ధన్ ఆధార్ మొబైల్ (జామ్) వల్ల అవినీతిని అరికట్టగలిగాం.
• మా ప్రభుత్వం ఇప్పటివరకు డీబీటీ ద్వారా రూ.34 లక్షల కోట్లు బదిలీ చేసింది.
• జన్ ధన్ ఆధార్ మొబైల్ (జామ్) పుణ్యమా అని దాదాపు 10 కోట్ల మంది నకిలీ లబ్ధిదారులను వ్యవస్థ నుంచి తరిమికొట్టారు.
• దీంతో రూ.2.75 లక్షల కోట్లు తప్పుడు చేతుల్లోకి వెళ్లకుండా నిరోధించగలిగారు.
• డిజిలాకర్ సదుపాయం కూడా జీవితాన్ని సులభతరం చేస్తోంది. ఇప్పటివరకు 6 బిలియన్లకు పైగా డాక్యుమెంట్లను యూజర్లకు జారీ చేసింది.
• ఆయుష్మాన్ భారత్ హెల్త్ అకౌంట్ కింద 53 కోట్ల మందికి డిజిటల్ హెల్త్ ఐడీలు క్రియేట్ అయ్యాయి.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

15. డిజిటల్ తో పాటు ఫిజికల్ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ లో రికార్డు స్థాయిలో పెట్టుబడులు వచ్చాయి. ప్రతి భారతీయుడు కలలు కనే మౌలిక సదుపాయాలను నేడు భారత్ లో నిర్మిస్తున్నారు.

గత పదేళ్లలో:

• గ్రామాల్లో దాదాపు 3.75 లక్షల కిలోమీటర్ల మేర కొత్త రహదారులు నిర్మించారు.
• జాతీయ రహదారుల పొడవు 90 వేల కిలోమీటర్ల నుంచి లక్షా 46 వేల కిలోమీటర్లకు పెరిగింది.
• నాలుగు వరుసల జాతీయ రహదారుల పొడవు 2.5 రెట్లు పెరిగింది.
• గతంలో 500 కిలోమీటర్లు ఉన్న హైస్పీడ్ కారిడార్ పొడవు ఇప్పుడు 4 వేల కిలోమీటర్లుగా ఉంది.
• విమానాశ్రయాల సంఖ్య 74 నుంచి 149కి పెరిగింది.
• దేశంలోని ప్రధాన ఓడరేవుల్లో కార్గో హ్యాండ్లింగ్ సామర్థ్యం రెట్టింపు అయింది.
• బ్రాడ్ బ్యాండ్ వినియోగదారుల సంఖ్య 14 రెట్లు పెరిగింది.
• దేశంలోని దాదాపు 2 లక్షల గ్రామ పంచాయతీలను ఆప్టికల్ ఫైబర్ తో అనుసంధానం చేశారు.
• గ్రామాల్లో 4 లక్షలకు పైగా కామన్ సర్వీస్ సెంటర్లను ప్రారంభించారు. ఇవి ప్రధాన ఉపాధి వనరుగా మారాయి.
• దేశంలో 10 వేల కిలోమీటర్ల గ్యాస్ పైప్ లైన్ వేశారు.
• వన్ నేషన్, వన్ పవర్ గ్రిడ్ దేశంలో విద్యుత్ ప్రసారాన్ని మెరుగుపరిచింది.
• వన్ నేషన్, వన్ గ్యాస్ గ్రిడ్ గ్యాస్ ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఊతమిస్తోంది.
• కేవలం 5 నగరాలకే పరిమితమైన మెట్రో సదుపాయం ఇప్పుడు 20 నగరాల్లో ఉంది.
• 25 వేల కిలోమీటర్లకు పైగా రైల్వే ట్రాక్ లు వేశారు. ఇది అనేక అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో రైల్వే ట్రాక్ ల మొత్తం పొడవు కంటే ఎక్కువ.
• భారతదేశం రైల్వేల విద్యుదీకరణకు 100% దగ్గరగా ఉంది.
• ఈ కాలంలో, భారతదేశంలో మొదటిసారిగా సెమీ హైస్పీడ్ రైళ్లను ప్రారంభించారు.
• ప్రస్తుతం వందే భారత్ రైళ్లు 39కి పైగా రూట్లలో నడుస్తున్నాయి.
• అమృత్ భారత్ స్టేషన్ పథకం కింద 1300 రైల్వే స్టేషన్లను మారుస్తున్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

16. 4 బలమైన స్తంభాలపై 'వికసిత్ భారత్' భారీ భవనాన్ని నిర్మించాలని మా ప్రభుత్వం భావిస్తోంది.

ఈ స్తంభాలు - యువశక్తి, మహిళా శక్తి, రైతులు, పేదలు..

వారి పరిస్థితి, కలలు దేశంలోని ప్రతి ప్రాంతంలోనూ, సమాజంలోని ప్రతి వర్గంలోనూ ఒకేలా ఉంటాయి.

అందువల్ల ఈ నాలుగు స్తంభాల సాధికారత కోసం మా ప్రభుత్వం అహర్నిశలు కృషి చేస్తోంది.

నా ప్రభుత్వం పన్ను ఆదాయంలో గణనీయమైన భాగాన్ని ఈ స్తంభాల సాధికారత కోసం ఖర్చు చేసింది.

• 4 కోట్ల 10 లక్షల పేద కుటుంబాలకు సొంత పక్కా ఇళ్లు లభించాయి. ఇందుకోసం సుమారు రూ.6 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేశారు.
• తొలిసారిగా 11 కోట్ల గ్రామీణ కుటుంబాలకు పైపుల ద్వారా నీరు చేరింది.
• ఇందుకోసం దాదాపు రూ.4 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేస్తున్నారు.
• ఇప్పటికే 10 కోట్ల ఉజ్వల గ్యాస్ కనెక్షన్లు ఇచ్చారు.
• ఈ లబ్దిదారుల సోదరీమణులకు కూడా చాలా చౌక ధరలకు వంటగ్యాస్ అందిస్తున్నారు.
• ఈ పథకానికి ప్రభుత్వం సుమారు రూ.2.5 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేసింది.
• కరోనావైరస్ మహమ్మారి వ్యాప్తి చెందినప్పటి నుండి, 80 కోట్ల మంది దేశ ప్రజలకు ఉచిత రేషన్ ఇస్తున్నారు.
• ఇప్పుడు ఈ సదుపాయాన్ని మరో ఐదేళ్ల పాటు పొడిగించింది.
• ఇందుకోసం మరో రూ.11 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేయనున్నారు.
• ప్రతి పథకం కింద త్వరితగతిన పూర్తి కావాలన్నదే తమ ప్రభుత్వ లక్ష్యమన్నారు. అర్హులైన ఏ ఒక్కరూ నష్టపోకూడదు.
• ఈ లక్ష్యంతో నవంబర్ 15 నుంచి వికసిత్ భారత్ సంకల్ప్ యాత్ర కొనసాగుతోంది. ఇప్పటి వరకు దాదాపు 19 కోట్ల మంది ఈ యాత్రలో పాల్గొన్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

17. గత కొన్నేళ్లలో ప్రపంచం రెండు ప్రధాన యుద్ధాలను చూసింది మరియు కరోనా వంటి ప్రపంచ మహమ్మారిని ఎదుర్కొంది.

ఇటువంటి ప్రపంచ సంక్షోభాలు ఉన్నప్పటికీ, మా ప్రభుత్వం దేశంలో ద్రవ్యోల్బణాన్ని అదుపులో ఉంచగలిగింది, మన దేశ ప్రజలపై అదనపు భారాన్ని నివారించగలిగింది.

2014కు ముందు పదేళ్లలో సగటు ద్రవ్యోల్బణం రేటు 8 శాతానికి పైగా ఉంది. అయితే గత దశాబ్ద కాలంలో సగటు ద్రవ్యోల్బణ రేటును 5 శాతంగా కొనసాగించారు.

సాధారణ పౌరుల చేతుల్లో పొదుపును పెంచడమే తమ ప్రభుత్వ లక్ష్యమన్నారు.

• ఇంతకుముందు భారతదేశంలో రూ .2 లక్షలు మరియు అంతకంటే ఎక్కువ ఆదాయంపై ఆదాయపు పన్ను విధించబడింది.
• ప్రస్తుతం భారత్ లో రూ.7 లక్షల వరకు ఆదాయంపై పన్ను లేదు.
• పన్ను మినహాయింపులు, సంస్కరణల కారణంగా భారత పన్ను చెల్లింపుదారులు గత పదేళ్లలో సుమారు రూ .2.5 లక్షల కోట్లు ఆదా చేశారు.
• ఆయుష్మాన్ భారత్ పథకంతో పాటు కేంద్ర ప్రభుత్వం కూడా వివిధ ఆస్పత్రుల్లో ఉచిత చికిత్స అందిస్తోంది. దీంతో దేశ పౌరులకు దాదాపు మూడున్నర లక్షల కోట్ల రూపాయలు ఆదా అయ్యాయి.
• జన ఔషధి కేంద్రాలు మన దేశ ప్రజలకు మందుల కొనుగోలులో సుమారు 28 వేల కోట్ల రూపాయలు ఆదా చేయడానికి సహాయపడ్డాయి.
• కరోనరీ స్టెంట్లు, మోకాలి ఇంప్లాంట్లు, క్యాన్సర్ మందుల ధరలు కూడా తగ్గాయి. దీనివల్ల రోగులకు ఏటా సుమారు రూ.27 వేల కోట్లు ఆదా అవుతున్నాయి.
• కిడ్నీ రోగులకు ఉచితంగా డయాలసిస్ అందించే కార్యక్రమాన్ని కూడా మా ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తోంది. ఏటా 21 లక్షల మందికి పైగా రోగులు ఈ సదుపాయాన్ని వినియోగించుకుంటున్నారు. దీనివల్ల రోగులకు ఏటా రూ.లక్ష ఆదా అవుతోంది.
• పేదలకు సబ్సిడీ రేషన్ అందేలా తమ ప్రభుత్వం దాదాపు రూ.20 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేసింది.
• భారతీయ రైల్వేలో ప్రయాణించే ప్రతి ప్రయాణికుడికి రైల్వే 50 శాతం డిస్కౌంట్ ఇస్తుంది. దీనివల్ల పేద, మధ్యతరగతి ప్రయాణికులు ఏటా రూ.60 వేల కోట్లు ఆదా చేస్తున్నారు.
• పేద, మధ్యతరగతి ప్రజలు తక్కువ ధరకే విమాన టికెట్లు పొందుతున్నారు. ఉడాన్ పథకం కింద పేద, మధ్యతరగతి ప్రజలు విమాన టికెట్లపై రూ.3 వేల కోట్లకు పైగా ఆదా చేశారు.
• ఎల్ఈడీ బల్బు పథకం వల్ల రూ.20 వేల కోట్లకు పైగా విద్యుత్ బిల్లులు ఆదా అయ్యాయి.
• జీవన్ జ్యోతి బీమా యోజన, సురక్ష బీమా యోజన కింద పేదలకు రూ.16,000 కోట్లకు పైగా క్లెయిమ్స్ వచ్చాయి.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

18. నారీ శక్తిని బలోపేతం చేయడానికి మా ప్రభుత్వం అన్ని స్థాయిల్లో పనిచేస్తోంది.

ఈ ఏడాది రిపబ్లిక్ డే పరేడ్ కూడా మహిళా సాధికారతకు అంకితమైంది.

ఈ పరేడ్ లో మన ఆడబిడ్డల సత్తాను ప్రపంచం మరోసారి చూసింది.

నీరు, భూమి, ఆకాశం, అంతరిక్షం ఇలా ప్రతిచోటా ఆడపిల్లల పాత్రను మా ప్రభుత్వం విస్తృతం చేసింది.

మహిళలకు ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యం అంటే ఏమిటో మనందరికీ తెలుసు.

మహిళల ఆర్థిక భాగస్వామ్యాన్ని పెంచడానికి మా ప్రభుత్వం అహర్నిశలు కృషి చేసింది.

• నేడు సుమారు 10 కోట్ల మంది మహిళలు స్వయం సహాయక సంఘాలతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.
• ఈ గ్రూపులకు రూ.8 లక్షల కోట్ల బ్యాంకు రుణాలు, రూ.40 వేల కోట్ల ఆర్థిక సహాయం అందించారు.
• 2 కోట్ల మంది మహిళలను లఖపతి దీదీలుగా తయారు చేసే కార్యక్రమాన్ని ప్రభుత్వం అమలు చేస్తోంది.
• నమో డ్రోన్ దీదీ పథకం కింద గ్రూపులకు 15 వేల డ్రోన్‌లను అందజేస్తున్నారు.
• ప్రసూతి సెలవులు 12 వారాల నుండి 26 వారాలకు పెంచడం వల్ల దేశంలోని లక్షలాది మంది మహిళలకు ఎంతో ప్రయోజనం చేకూర్చింది.
• సాయుధ దళాల్లో తొలిసారిగా మహిళలకు పర్మినెంట్ కమిషన్ ను మన ప్రభుత్వం మంజూరు చేసింది.
• తొలిసారిగా మహిళా క్యాడెట్లకు సైనిక్ స్కూల్స్, నేషనల్ డిఫెన్స్ అకాడమీలో ప్రవేశం కల్పించారు.
• ఈ రోజు మహిళలు కూడా ఫైటర్ పైలట్లు మరియు మొదటిసారి నౌకాదళ నౌకలకు కమాండింగ్ కూడా చేస్తున్నారు.
• ముద్రా యోజన కింద 46 కోట్లకు పైగా రుణాలు ఇవ్వగా, అందులో 31 కోట్లకు పైగా రుణాలు మహిళలకు ఇచ్చారు.
• ఈ పథకం కింద ప్రయోజనాలు పొందడం ద్వారా కోట్లాది మంది మహిళలు స్వయం ఉపాధి పొందారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

19. వ్యవసాయాన్ని లాభసాటిగా మార్చేందుకు మా ప్రభుత్వం పెద్దపీట వేస్తోంది. లాభాలను పెంచుకుంటూనే వ్యవసాయ వ్యయాన్ని తగ్గించడమే మా లక్ష్యం.

దేశంలోని వ్యవసాయ విధానం, పథకాల్లో తొలిసారిగా 10 కోట్ల మంది సన్నకారు రైతులకు మా ప్రభుత్వం ప్రాధాన్యం ఇచ్చింది.

• దీని కింద పీఎం కిసాన్ సమ్మాన్ నిధి ఈ పథకం కింద రైతులకు ఇప్పటివరకు రూ.2 లక్షల 80 వేల కోట్లకు పైగా అందాయి.
• గత పదేళ్లలో బ్యాంకుల నుంచి రైతులకు సులభ రుణాలు మూడు రెట్లు పెరిగాయి.
• దీని కింద ప్రధాన మంత్రి ఫసల్ బీమా యోజన రైతులు రూ.30 వేల కోట్ల ప్రీమియం చెల్లించారు. అందుకు ప్రతిఫలంగా రూ.1.5 లక్షల కోట్ల క్లెయిమ్ లభించింది.
• గత పదేళ్లలో వరి, గోధుమ పంటలకు కనీస మద్దతు ధర కింద దాదాపు రూ.18 లక్షల కోట్లు రైతులకు అందాయి.
• 2014కు ముందు పదేళ్లతో పోలిస్తే ఇది 2.5 రెట్లు అధికం.
• గతంలో నూనెగింజలు, పప్పుధాన్యాల పంటలను ప్రభుత్వం కొనుగోలు చేయడం నామమాత్రంగా ఉండేది.
• గత దశాబ్ద కాలంలో నూనెగింజలు, పప్పుధాన్యాలు పండించే రైతులకు రూ.1.25 లక్షల కోట్లకు పైగా ఎంఎస్పీ లభించింది.
• దేశంలో తొలిసారిగా వ్యవసాయ ఎగుమతి విధానాన్ని రూపొందించింది మన ప్రభుత్వమే.
• దీంతో వ్యవసాయ ఎగుమతులు రూ.4 లక్షల కోట్లకు చేరుకున్నాయి.
• రైతులకు గిట్టుబాటు ధరకు ఎరువులు అందించేందుకు 10 ఏళ్లలో 11 లక్షల కోట్ల రూపాయలకు పైగా ఖర్చు చేశారు.
• మా ప్రభుత్వం 1.75 లక్షలకు పైగా ప్రధాన మంత్రి కిసాన్ సమృద్ధి కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసింది. ఇప్పటి వరకు 8 వేల ఫార్మర్ ప్రొడ్యూసర్ ఆర్గనైజేషన్స్ (ఎఫ్ పీవో)లను ఏర్పాటు చేశారు.
• మా ప్రభుత్వం వ్యవసాయంలో సహకార సంఘాలను ప్రోత్సహిస్తోంది. అందుకే దేశంలోనే తొలిసారిగా సహకార మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు.
• సహకార రంగంలో ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ధాన్యం నిల్వ ప్రణాళికను ప్రారంభించారు.
• సహకార సంఘాలు లేని గ్రామాల్లో 2 లక్షల సొసైటీలు ఏర్పాటు చేస్తున్నాం.
• మత్స్యరంగంలో రూ.38 వేల కోట్లకు పైగా విలువైన పథకాలు అమలవుతున్నాయని, దీనివల్ల చేపల ఉత్పత్తి 95 లక్షల మెట్రిక్ టన్నుల నుంచి 175 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులకు పెరిగిందని, అంటే గత పదేళ్లలో దాదాపు రెట్టింపు అయిందన్నారు.
• అంతర్గత చేపల ఉత్పత్తి 61 లక్షల మెట్రిక్ టన్నుల నుంచి 131 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులకు పెరిగింది.
• మత్స్యరంగంలో ఎగుమతులు రెట్టింపు అయ్యాయి అంటే రూ.30 వేల కోట్ల నుంచి రూ.64 వేల కోట్లకు పెరిగాయి.
• దేశంలోనే తొలిసారిగా పశువుల పెంపకందారులు, మత్స్యకారులకు కిసాన్ క్రెడిట్ కార్డు ప్రయోజనాన్ని కల్పించారు.
• గత దశాబ్దంలో తలసరి పాల లభ్యత 40 శాతం పెరిగింది.
• పాదాలు మరియు నోటి వ్యాధుల నుండి జంతువులను రక్షించడానికి మొదటి ఉచిత టీకా ప్రచారం జరుగుతోంది.
• ఇప్పటివరకు నాలుగు దశల్లో 50 కోట్లకు పైగా డోసులను జంతువులకు ఇచ్చారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

20. ఈ ప్రజా సంక్షేమ పథకాలన్నీ కేవలం సేవలు మాత్రమే కాదు. ఇవి దేశ పౌరుల జీవన చక్రంపై సానుకూల ప్రభావాన్ని చూపుతున్నాయి.

మా ప్రభుత్వ పథకాల ఫలితాలను వివిధ ప్రభుత్వ, ప్రభుత్వేతర సంస్థలు అధ్యయనం చేశాయి.

ఈ పథకాల ఫలితాలు ప్రభావవంతంగా ఉన్నాయి మరియు పేదరికంపై పోరాటంలో నిమగ్నమైన ప్రతి దేశానికి స్ఫూర్తిదాయక ఉదాహరణలుగా పనిచేస్తాయి.

ఇటీవలి సంవత్సరాలలో వివిధ సంస్థలు నిర్వహించిన అధ్యయనాలు ఈ క్రింది వాటిని కనుగొన్నాయి:

• 11 కోట్ల మరుగుదొడ్ల నిర్మాణం, బహిరంగ మలవిసర్జన నిర్మూలనతో అనేక వ్యాధులు ప్రబలకుండా నిరోధించామన్నారు.
• ఫలితంగా పట్టణ ప్రాంతంలోని ప్రతి పేద కుటుంబం వైద్య ఖర్చుల కోసం ఏడాదికి రూ.60 వేల వరకు ఆదా అవుతోంది.
• పైపుల ద్వారా తాగునీరు సరఫరా చేయడం వల్ల ఏటా లక్షలాది మంది చిన్నారుల ప్రాణాలు కాపాడుతున్నారు.
• పీఎం ఆవాస్ యోజన కింద పక్కా ఇళ్ల నిర్మాణం వల్ల లబ్ధిదారుల కుటుంబాల సామాజిక హోదా, గౌరవం పెరిగాయి.
• 'పక్కా' ఇళ్లు ఉన్న కుటుంబాల్లోని పిల్లల చదువులు మెరుగయ్యాయని, ఫలితంగా డ్రాపవుట్ రేటు తగ్గింది.
• ప్రధాన మంత్రి సురక్షిత్ మాతృత్వ అభియాన్ కింద నేడు దేశంలో 100 శాతం సంస్థాగత ప్రసవాలు జరుగుతున్నాయి. దీంతో మాతాశిశు మరణాల రేటు గణనీయంగా తగ్గింది.
• ఉజ్వల లబ్ధిదారుల కుటుంబాల్లో తీవ్రమైన వ్యాధులు తగ్గుముఖం పట్టాయని మరో అధ్యయనంలో తేలింది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

21. మా ప్రభుత్వం మానవ కేంద్రీకృత అభివృద్ధిపై దృష్టి సారించింది. ప్రతి పౌరుడి గౌరవమే మాకు ముఖ్యం. ఇదీ సామాజిక న్యాయం అనే మా ఆలోచన. భారత రాజ్యాంగంలోని ప్రతి అధికరణ స్ఫూర్తి కూడా ఇదే.

చాలా సేపు కేవలం హక్కులపై మాత్రమే చర్చ జరిగింది. ప్రభుత్వ విధుల గురించి కూడా నొక్కి చెప్పాం. ఇది పౌరుల్లో కూడా కర్తవ్య భావాన్ని మేల్కొల్పింది. విధులు నిర్వర్తిస్తేనే హక్కులకు గ్యారంటీ ఉంటుందనే భావన నేడు వ్యక్తమవుతోంది.

ఇప్పటి వరకు అభివృద్ధికి దూరంగా ఉన్న వారిని కూడా మా ప్రభుత్వం పట్టించుకుంది. గత పదేళ్లలో వేలాది గిరిజన గ్రామాలకు తొలిసారిగా విద్యుత్, రోడ్డు సౌకర్యం కల్పించాం. లక్షలాది గిరిజన కుటుంబాలకు ఇప్పుడు పైపుల ద్వారా నీటి సరఫరా ప్రారంభమైంది. ప్రత్యేక కార్యక్రమం కింద గిరిజనులు ఎక్కువగా నివసిస్తున్న వేలాది గ్రామాలకు 4జీ ఇంటర్నెట్ కనెక్టివిటీని తమ ప్రభుత్వం కల్పిస్తోందన్నారు. 90కి పైగా అటవీ ఉత్పత్తులపై వాన్ ధన్ కేంద్రాలు, ఎంఎస్పీ ఏర్పాటు చేయడం వల్ల గిరిజనులకు ఎంతో మేలు జరిగింది.

ముఖ్యంగా నిరుపేద గిరిజన వర్గాల అభివృద్ధిపై తొలిసారిగా తమ ప్రభుత్వం దృష్టి సారించిందన్నారు. పీఎం జన్మన్ యోజన ఈ గ్రూపుల కోసం సుమారు రూ.24 వేల కోట్ల వ్యయంతో ప్రారంభించారు. తరతరాలుగా గిరిజన కుటుంబాలు సికిల్ సెల్ రక్తహీనతతో బాధపడుతున్నాయి. దీన్ని పరిష్కరించేందుకు తొలిసారిగా జాతీయ మిషన్ ను ప్రారంభించారు. ఈ మిషన్ కింద ఇప్పటి వరకు కోటి నలభై లక్షల మందికి స్క్రీనింగ్ చేశారు.

మా ప్రభుత్వం దివ్యాంగుల కోసం 'సుగమ్య భారత్ అభియాన్'ను ప్రారంభించింది. భారతీయ సంకేత భాషలో పాఠ్యపుస్తకాలను కూడా అందుబాటులోకి తెచ్చారు.

ట్రాన్స్ జెండర్లకు సమాజంలో గౌరవప్రదమైన స్థానం కల్పించి వారి హక్కులను పరిరక్షించేలా చట్టం చేశారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

22. విశ్వకర్మ కుటుంబాలు లేని దైనందిన జీవితాన్ని ఊహించుకోవడం కష్టం. ఈ కుటుంబాలు తమ నైపుణ్యాలను తరతరాలుగా అందిస్తున్నాయి. అయితే ప్రభుత్వ సహకారం లేకపోవడంతో మా విశ్వకర్మ సహచరులు కష్టకాలంలో ఉన్నారు. అలాంటి విశ్వకర్మ కుటుంబాలను కూడా మా ప్రభుత్వం ఆదుకుంది. ఇప్పటివరకు 84 లక్షల మందికి పైగా పీఎం విశ్వకర్మ యోజన పథకంలో చేరారు.

కొన్ని దశాబ్దాలుగా వీధి వ్యాపారులుగా పనిచేస్తున్న మన స్నేహితులను కూడా వారి విధికి వదిలేశారు. పీఎం స్వనిధి యోజన ద్వారా మా ప్రభుత్వం వారికి బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థకు ప్రాప్యత కల్పించింది. ఇప్పటి వరకు రూ.10 వేల కోట్లకు పైగా రుణాలు ఇచ్చారు. వారిపై నమ్మకంతో ప్రభుత్వం పూచీకత్తు లేని రుణాలు ఇచ్చింది. ఈ నమ్మకాన్ని నిలబెట్టుకోవడంతో చాలా మంది రుణాన్ని తిరిగి చెల్లించడమే కాకుండా తదుపరి వాయిదాను కూడా పొందారు. లబ్ధిదారుల్లో ఎక్కువ మంది దళితులు, వెనుకబడిన తరగతులు, గిరిజనులు, మహిళలు ఉన్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

23. 'సబ్ కా సాథ్, సబ్ కా వికాస్, సబ్ కా విశ్వాస్, సబ్ కా ప్రయాస్' అనే నినాదంతో నడిచే మన ప్రభుత్వం సమాజంలోని అన్ని వర్గాలకు న్యాయమైన అవకాశాలను కల్పించడానికి కట్టుబడి ఉంది.

• తొలిసారిగా జనరల్ కేటగిరీలో ఆర్థికంగా వెనుకబడిన వర్గాలకు చెందిన వారికి రిజర్వేషన్ల ప్రయోజనాన్ని వర్తింపజేశారు.
• అండర్ గ్రాడ్యుయేట్, పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ మెడికల్ కోర్సుల్లో ఓబీసీలకు కేంద్ర కోటా కింద 27 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించారు.
• జాతీయ వెనుకబడిన తరగతుల కమిషన్ కు రాజ్యాంగ హోదా కల్పించారు.
• బాబా సాహెబ్ అంబేడ్కర్ కు సంబంధించిన 5 ప్రదేశాలను పంచతీర్థంగా అభివృద్ధి చేశారు.
• గిరిజన స్వాతంత్య్ర సమరయోధులకు అంకితం చేసిన 10 మ్యూజియంలను దేశవ్యాప్తంగా నిర్మిస్తున్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

24. దశాబ్దాలుగా నిర్లక్ష్యానికి గురైన ప్రాంతాలకు మా ప్రభుత్వం తొలిసారిగా అభివృద్ధిని తీసుకువచ్చింది. మన సరిహద్దులను ఆనుకుని ఉన్న గ్రామాలను దేశంలో చివరి గ్రామాలుగా చూశారు. వాటిని దేశంలోనే తొలి గ్రామాలుగా గుర్తించాం. ఈ గ్రామాలను అభివృద్ధి చేసేందుకు.. వైబ్రెంట్ విలేజ్ ప్రోగ్రామ్ ప్రారంభించారు.

మన మారుమూల దీవులైన అండమాన్ నికోబార్, లక్షద్వీప్ కూడా అభివృద్ధికి నోచుకోలేదు. మా ప్రభుత్వం ఈ దీవుల్లో ఆధునిక సౌకర్యాలను కూడా అభివృద్ధి చేసింది. రోడ్లు, ఎయిర్ కనెక్టివిటీ, హైస్పీడ్ ఇంటర్నెట్ సౌకర్యాలు కల్పించారు. కొన్ని వారాల క్రితం లక్షద్వీప్ ను అండర్ వాటర్ ఆప్టికల్ ఫైబర్ తో అనుసంధానం చేశారు. దీంతో స్థానికులతో పాటు పర్యాటకులకు ప్రయోజనం చేకూరనుంది.

ఆస్పిరేషనల్ డిస్ట్రిక్స్ ప్రోగ్రామ్ కింద మా ప్రభుత్వం దేశంలోని వందకు పైగా జిల్లాల అభివృద్ధికి పెద్దపీట వేసింది. ఇది విజయవంతమైన నేపథ్యంలో ప్రభుత్వం ఆస్పిరేషనల్ బ్లాక్స్ ప్రోగ్రామ్ ను కూడా ప్రారంభించింది. దేశంలో వెనుకబడిన ఈ బ్లాకుల అభివృద్ధిపై ఇప్పుడు ప్రత్యేక దృష్టి సారించారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

25. ఈ రోజు నా ప్రభుత్వం మొత్తం సరిహద్దు వెంబడి ఆధునిక మౌలిక సదుపాయాలను నిర్మిస్తోంది. ఈ పని ఎప్పుడో ప్రాధాన్య క్రమంలో జరిగి ఉండాల్సింది. ఉగ్రవాదం కావచ్చు, విస్తరణవాదం కావచ్చు, మన దళాలు నేడు ధీటైన ప్రతిస్పందన ఇస్తున్నాయి..

అంతర్గత భద్రతను బలోపేతం చేయడానికి మా ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రయత్నాల స్పష్టమైన ఫలితాలు మనకు కనిపిస్తాయి.

• జమ్ముకశ్మీర్ లో ప్రస్తుతం భద్రత నెలకొంది.
• సమ్మె కారణంగా ఇంతకుముందు నిర్మానుష్యంగా ఉన్న మార్కెట్ల రూపురేఖలు రద్దీగా మారిన మార్కెట్ల సందడితో భర్తీ అయ్యాయి.
• ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో వేర్పాటువాద ఘటనలు గణనీయంగా తగ్గాయి.
• అనేక సంస్థలు శాశ్వత శాంతి దిశగా అడుగులు వేశాయి.
• నక్సల్స్ ప్రభావిత ప్రాంతాలు కుంచించుకుపోయాయి మరియు నక్సల్స్ హింస గణనీయంగా తగ్గింది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

26. రాబోయే శతాబ్దాలకు భారతదేశం భవిష్యత్తును లిఖించుకోవాల్సిన సమయం ఇది. మన పూర్వీకులు వేల సంవత్సరాల వారసత్వాన్ని మనకు ప్రసాదించారు. నేటికీ మన పూర్వీకుల అసాధారణ విజయాలను సగర్వంగా స్మరించుకుంటున్నాం. నేటి తరం కూడా శతాబ్దాల పాటు గుర్తుండిపోయే శాశ్వత వారసత్వాన్ని నిర్మించుకోవాలి.

అందుకే మా ప్రభుత్వం ఇప్పుడు ఒక బృహత్తర విజన్ తో పనిచేస్తోంది.

ఈ విజన్ కు వచ్చే 5 సంవత్సరాలకు ఒక కార్యక్రమం కూడా ఉంది. వచ్చే 25 ఏళ్లకు రోడ్ మ్యాప్ కూడా ఉంది. మనకు వికసిత్ భారత్ దార్శనికత కేవలం ఆర్థిక శ్రేయస్సుకే పరిమితం కాదు. సామాజిక, సాంస్కృతిక, వ్యూహాత్మక బలాలకు సమప్రాధాన్యమిస్తున్నాం. అవి లేకపోతే అభివృద్ధి, ఆర్థిక సౌభాగ్యం శాశ్వతం కాదు. గత దశాబ్దపు నిర్ణయాలు కూడా ఈ లక్ష్యంతోనే తీసుకున్నారు. ఈ లక్ష్యాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని మరిన్ని చర్యలు తీసుకుంటున్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

27. ఈ రోజు ప్రపంచంలోని ప్రతి ఏజెన్సీ భారతదేశం యొక్క వేగవంతమైన అభివృద్ధికి భరోసా ఇస్తుంది. జాతీయ, అంతర్జాతీయ సంస్థల అంచనాలు భారత విధానాలపై ఆధారపడి ఉంటాయి. మౌలిక సదుపాయాలు, విధాన సంస్కరణల్లో రికార్డు స్థాయిలో పెట్టుబడులు పెట్టడం ఇన్వెస్టర్ల విశ్వాసాన్ని మరింత పెంచుతోంది. పూర్తి మెజారిటీతో సుస్థిరమైన, బలమైన ప్రభుత్వం కోసం భారతీయులు మొగ్గుచూపడం కూడా ప్రపంచ విశ్వాసాన్ని రెట్టింపు చేసింది.

ప్రపంచ సరఫరా గొలుసును భారత్ మాత్రమే బలోపేతం చేయగలదని నేడు ప్రపంచం విశ్వసిస్తోంది. అందుకే నేడు భారత్ కూడా ఈ దిశగా కీలక అడుగులు వేస్తోంది. దేశంలో ఎంఎస్ఎంఈల బలమైన నెట్వర్క్ ను అభివృద్ధి చేస్తున్నారు.

మా ప్రభుత్వం 14 రంగాలకు పీఎల్ఐ పథకాలను ప్రారంభించింది. ఈ పథకం కింద ఇప్పటివరకు సుమారు రూ.9 లక్షల కోట్ల ఉత్పత్తి జరిగింది. దీనివల్ల దేశంలో లక్షలాది కొత్త ఉద్యోగ, స్వయం ఉపాధి అవకాశాలు లభించాయి.

ఎలక్ట్రానిక్, ఫార్మా, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్, మెడికల్ డివైజెస్ రంగాలకు కూడా పీఎల్ఐ ప్రయోజనం చేకూరుస్తోంది. వైద్య పరికరాలకు సంబంధించిన డజన్ల కొద్దీ ప్రాజెక్టుల్లో ఉత్పత్తి ప్రారంభమైంది. మా ప్రభుత్వం దేశంలో 3 బల్క్ డ్రగ్ పార్కులను అభివృద్ధి చేసింది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

28. నేడు మేడ్ ఇన్ ఇండియా గ్లోబల్ బ్రాండ్ గా మారింది. ఇప్పుడు మన మేకిన్ ఇండియా విధానం పట్ల ప్రపంచం ఆసక్తిగా ఉంది. ఆత్మనిర్భర్ భారత్ లక్ష్యాన్ని ప్రపంచం ప్రశంసిస్తోంది. నేడు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న కంపెనీలు భారతదేశంలో అభివృద్ధి చెందుతున్న రంగాల గురించి ఉత్సాహంగా ఉన్నాయి. సెమీకండక్టర్ రంగంలో పెట్టుబడులే ఇందుకు నిదర్శనం. ఎలక్ట్రానిక్స్, ఆటోమొబైల్ రంగాలు కూడా సెమీకండక్టర్ రంగం నుంచి గణనీయంగా ప్రయోజనం పొందనున్నాయి.

మా ప్రభుత్వం గ్రీన్ మొబిలిటీని పెద్ద ఎత్తున ప్రోత్సహిస్తోంది. గత కొన్నేళ్లలో దేశంలో లక్షలాది ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలు తయారయ్యాయి. ఇప్పుడు భారత్ లో పెద్ద విమానాల తయారీకి కూడా చర్యలు తీసుకున్నాం. రాబోయే రోజుల్లో తయారీ రంగంలో కోట్లాది కొత్త ఉద్యోగాలు సృష్టించబడతాయి.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

29. నేడు ప్రపంచవ్యాప్తంగా పర్యావరణ హితమైన ఉత్పత్తులకు ప్రత్యేక డిమాండ్ ఉంది. అందుకే మా ప్రభుత్వం జీరో ఎఫెక్ట్ జీరో డిఫెక్ట్ కు ప్రాధాన్యం ఇస్తోంది. ఇప్పుడు గ్రీన్ ఎనర్జీపై ఎక్కువ ఫోకస్ పెడుతున్నాం.

• పదేళ్లలో శిలాజేతర ఇంధన ఆధారిత ఇంధన సామర్థ్యం 81 గిగావాట్ల నుంచి 188 గిగావాట్లకు పెరిగింది.
• ఈ కాలంలో సౌర విద్యుత్ సామర్థ్యం 26 రెట్లు పెరిగింది.
• అదేవిధంగా పవన విద్యుత్ సామర్థ్యం రెట్టింపు అయింది.
• పునరుత్పాదక ఇంధన స్థాపిత సామర్థ్యంలో ప్రపంచంలో నాలుగో స్థానంలో ఉన్నాం.
• పవన విద్యుత్ సామర్థ్యంలో నాలుగో స్థానంలో ఉన్నాం.
• సోలార్ పవర్ కెపాసిటీలో ఐదో స్థానంలో ఉన్నాం.
• 2030 నాటికి శిలాజేతర ఇంధనాల నుంచి 50 శాతం విద్యుత్ స్థాపిత సామర్థ్యాన్ని సాధించాలని భారత్ లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
• గత పదేళ్లలో కొత్తగా 11 సోలార్ పార్కులను నిర్మించారు. ప్రస్తుతం 9 సోలార్ పార్కుల పనులు జరుగుతున్నాయి.
• కొద్ది రోజుల క్రితం సోలార్ రూఫ్ టాప్ ఇన్ స్టలేషన్స్ కోసం కొత్త పథకానికి శ్రీకారం చుట్టారు. ఈ పథకం కింద కోటి కుటుంబాలకు సాయం అందించనున్నారు. దీనివల్ల ప్రజల విద్యుత్ బిల్లులు కూడా తగ్గుతాయని, ఉత్పత్తి అయ్యే మిగులు విద్యుత్ ను విద్యుత్ మార్కెట్ లో కొనుగోలు చేస్తామన్నారు.
• న్యూక్లియర్ ఎనర్జీ రంగంలో కూడా పనులు శరవేగంగా జరుగుతున్నాయి. మా ప్రభుత్వం కొత్తగా 10 న్యూక్లియర్ పవర్ ప్లాంట్లకు ఆమోదం తెలిపింది.
• హైడ్రోజన్ ఎనర్జీ రంగంలోనూ భారత్ శరవేగంగా పురోగమిస్తోంది. ఇప్పటివరకు లద్దాఖ్, డామన్ డయ్యూలో రెండు ప్రాజెక్టులను ప్రారంభించాం.
• ఇథనాల్ రంగంలో మా ప్రభుత్వం అపూర్వమైన కృషి చేసింది. దేశం 12 శాతం ఇథనాల్ బ్లెండింగ్ లక్ష్యాన్ని సాధించింది. 20 శాతం ఇథనాల్ బ్లెండింగ్ లక్ష్యాన్ని కూడా త్వరలోనే పూర్తి చేయనున్నారు. ఇది మన రైతుల ఆదాయాన్ని పెంచుతుంది. ఇప్పటి వరకు ప్రభుత్వ కంపెనీలు లక్ష కోట్లకు పైగా విలువైన ఇథనాల్ ను కొనుగోలు చేశాయి. ఈ ప్రయత్నాలన్నీ మన ఇంధన అవసరాల కోసం విదేశాలపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తాయి. కొద్ది రోజుల క్రితం బంగాళాఖాతంలో కొత్త బ్లాక్ లో చమురు ఉత్పత్తి ప్రారంభమైంది. ఇది దేశానికి పెద్ద విజయం.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

30. భూమిలో ముఖ్యమైన ఖనిజాల పరిమాణం పరిమితం. అందుకే మా ప్రభుత్వం సర్క్యులర్ ఎకానమీని ప్రోత్సహిస్తోంది. భారతదేశపు మొట్టమొదటి 'వెహికల్ స్క్రాపేజ్ పాలసీ' కూడా ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.

లోతైన సముద్ర మైనింగ్ ద్వారా ఖనిజాల అవకాశాలను అన్వేషించడం కూడా చాలా ముఖ్యం. ఈ లక్ష్యాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకుని డీప్ ఓషన్ మిషన్ ను ప్రారంభించారు. ఈ మిషన్ సముద్ర జీవులపై మన అవగాహనను మెరుగుపరుస్తుంది. భారత్ కు చెందిన 'సముద్రయాన్' దీనిపై పరిశోధనలు చేస్తోంది.

భారతదేశాన్ని ప్రపంచంలోనే ప్రధాన అంతరిక్ష శక్తిగా తీర్చిదిద్దడంలో మా ప్రభుత్వం నిమగ్నమైంది. ఇది మానవ జీవితాన్ని మెరుగుపరిచే సాధనం. అంతేకాకుండా, అంతరిక్ష ఆర్థిక వ్యవస్థలో భారత్ వాటాను పెంచడానికి కూడా ఇది ప్రయత్నిస్తుంది. భారత అంతరిక్ష కార్యక్రమాన్ని విస్తరించేందుకు కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుంది. ఇది అనేక కొత్త అంతరిక్ష స్టార్టప్ ల ఏర్పాటుకు దారితీసింది. భారతదేశానికి చెందిన గగన్ యాన్ అంతరిక్షంలోకి చేరే రోజు ఎంతో దూరంలో లేదు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

31. మా ప్రభుత్వం భారతదేశాన్ని ప్రపంచంలోని ప్రముఖ డిజిటల్ ఆర్థిక వ్యవస్థలలో ఒకటిగా చేసింది. దీనివల్ల కోట్లాది మంది యువతకు ఉపాధి లభించింది.

నాల్గవ పారిశ్రామిక విప్లవంలో భారతదేశం ప్రపంచంలోనే ముందంజలో ఉండాలన్నదే మా ప్రయత్నం.

మా ప్రభుత్వం ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ మిషన్ పై పనిచేస్తోంది. ఇది భారత యువతకు కొత్త అవకాశాలను అందిస్తుంది. దీంతో కొత్త స్టార్టప్ లకు దారులు తెరుచుకుంటాయి. దీనివల్ల వ్యవసాయం, వైద్యం, విద్య రంగాల్లో విప్లవాత్మక మార్పులు వస్తాయి.

మా ప్రభుత్వం కూడా నేషనల్ క్వాంటమ్ మిషన్ కు ఆమోదం తెలిపింది. క్వాంటమ్ కంప్యూటింగ్ కొత్త తరం డిజిటల్ మౌలిక సదుపాయాలను అభివృద్ధి చేస్తుంది. ఇప్పుడు భారత్ ఈ విషయంలో ముందంజలో ఉండేలా పని సాగుతోంది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

32. భారత యువత విద్య, నైపుణ్యాభివృద్ధి కోసం నా ప్రభుత్వం నిరంతరం కొత్త కార్యక్రమాలు చేపడుతోంది. ఇందుకోసం నూతన జాతీయ విద్యావిధానాన్ని రూపొందించి శరవేగంగా అమలు చేస్తున్నారు.

జాతీయ విద్యావిధానంలో మాతృభాష, భారతీయ భాషల్లో విద్యకు పెద్దపీట వేశారు. ఇంజినీరింగ్, మెడికల్, లా వంటి సబ్జెక్టుల బోధనను భారతీయ భాషల్లో ప్రారంభించారు.

పాఠశాల విద్యార్థులకు నాణ్యమైన విద్యను అందించడానికి, మా ప్రభుత్వం 14,000 కంటే ఎక్కువ ‘పీఎం శ్రీ విద్యాలయ’పై కృషి చేస్తోంది. వీటిలో 6000కు పైగా పాఠశాలలు పని చేయడం ప్రారంభించాయి.

మా ప్రభుత్వ కృషి వల్ల దేశంలో డ్రాపవుట్ రేటు తగ్గింది. ఉన్నత విద్యలో బాలికల నమోదు పెరిగింది. షెడ్యూల్డ్ కులాల విద్యార్థుల నమోదు సుమారు 44%, షెడ్యూల్డ్ తెగల విద్యార్థుల నమోదు 65% పైగా, ఒబిసి విద్యార్థుల నమోదు 44% పైగా పెరిగింది.

అటల్ ఇన్నోవేషన్ మిషన్ కింద 10,000 అటల్ టింకరింగ్ ల్యాబ్ లను ఏర్పాటు చేసి నూతన ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహించారు. ఇందులో కోటి మందికి పైగా విద్యార్థులు పాల్గొంటున్నారు.

2014 వరకు దేశంలో 7 ఎయిమ్స్, 390 కంటే తక్కువ వైద్య కళాశాలలు ఉండగా, గత దశాబ్దంలో 16 ఎయిమ్స్, 315 మెడికల్ కాలేజీలు ఏర్పాటయ్యాయి.

157 నర్సింగ్ కాలేజీలను ఏర్పాటు చేస్తున్నామన్నారు.

గత దశాబ్దకాలంలో ఎంబీబీఎస్ సీట్ల సంఖ్య రెట్టింపు అయింది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

33. యువతకు ఉపాధి కల్పించే పెద్ద రంగం పర్యాటకం. గత పదేళ్లలో పర్యాటక రంగంలో తమ ప్రభుత్వం అపూర్వమైన కృషి చేసిందన్నారు. భారత్ లో దేశీయ పర్యాటకుల సంఖ్యతో పాటు, భారత్ కు వచ్చే విదేశీ పర్యాటకుల సంఖ్య కూడా పెరిగింది.

పర్యాటక రంగం వృద్ధి చెందడానికి కారణం భారతదేశం ఎదుగుతున్న ఖ్యాతి. నేడు ప్రపంచం భారతదేశాన్ని అన్వేషించాలని మరియు తెలుసుకోవాలని కోరుకుంటోంది. ఇది కాకుండా, అద్భుతమైన కనెక్టివిటీ కారణంగా పర్యాటక పరిధి కూడా పెరిగింది. వివిధ ప్రాంతాల్లో విమానాశ్రయాల నిర్మాణం కూడా ప్రయోజనకరం. ఇప్పుడు నార్త్ ఈస్ట్ లో రికార్డు స్థాయిలో పర్యాటకుల తాకిడి పెరుగుతోంది. ఇప్పుడు అండమాన్ నికోబార్, లక్షద్వీప్ దీవులపై ఉత్కంఠ నెలకొంది.

దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న పుణ్యక్షేత్రాలు, చారిత్రక ప్రదేశాల అభివృద్ధికి తమ ప్రభుత్వం పెద్దపీట వేసిందన్నారు. ఇది ఇప్పుడు భారతదేశంలో తీర్థయాత్రను సులభతరం చేసింది. అదే సమయంలో భారత్ లో హెరిటేజ్ టూరిజం పట్ల ప్రపంచ దేశాలకు ఆసక్తి పెరుగుతోంది. గత ఏడాది కాలంలో 8.5 కోట్ల మంది కాశీని దర్శించుకున్నారు. 5 కోట్లకు పైగా ప్రజలు మహాకాల్ ను సందర్శించారు. కేదార్ ధామ్ ను 19 లక్షల మందికి పైగా సందర్శించారు. 5 రోజుల ప్రాణ ప్రతిష్ఠలో 13 లక్షల మంది భక్తులు అయోధ్య ధామ్ ను దర్శించుకున్నారు. తూర్పు-పడమర-ఉత్తర-దక్షిణ భారతదేశంలోని ప్రతి ప్రాంతంలోని పుణ్యక్షేత్రాలలో సౌకర్యాలు అనూహ్యంగా విస్తరించాయి.

మీటింగులు, ఎగ్జిబిషన్లకు సంబంధించిన రంగాలకు భారతదేశాన్ని ప్రముఖ గమ్యస్థానంగా మార్చాలని మా ప్రభుత్వం కోరుకుంటోంది. ఇందుకోసం భరత్ మండపం, యశోభూమి వంటి సౌకర్యాలను కల్పించారు. సమీప భవిష్యత్తులో పర్యాటకం ప్రధాన ఉపాధి వనరుగా మారనుంది.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

34. దేశ యువతను నైపుణ్యాలు, ఉపాధితో అనుసంధానం చేయడానికి క్రీడా ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేస్తున్నాం. మా ప్రభుత్వం క్రీడలకు, క్రీడాకారులకు అపూర్వమైన సహకారం అందిస్తోంది. నేడు భారతదేశం గొప్ప క్రీడా శక్తిగా ఎదిగే దిశగా పయనిస్తోంది.

ఈ రోజు క్రీడాకారులతో పాటు క్రీడలకు సంబంధించిన ఇతర రంగాలకు కూడా ప్రాధాన్యమిస్తున్నాం. నేడు నేషనల్ స్పోర్ట్స్ యూనివర్శిటీ స్థాపించబడింది. దేశంలో డజన్ల కొద్దీ సెంటర్ ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్ ను అభివృద్ధి చేశాం. దీనివల్ల యువత క్రీడలను వృత్తిగా ఎంచుకునే అవకాశం లభిస్తుంది. స్పోర్ట్స్ గూడ్స్ పరిశ్రమకు కూడా అన్ని రకాల సహాయ సహకారాలు అందిస్తున్నామన్నారు.

గత పదేళ్లలో భారత్ అనేక క్రీడలకు సంబంధించిన అంతర్జాతీయ క్రీడా కార్యక్రమాలను విజయవంతంగా నిర్వహించింది.

'వికసిత్ భారత్' నిర్మాణానికి మన యువతను ప్రేరేపించడానికి మరియు వారిలో కర్తవ్య భావాన్ని మరియు సేవా స్ఫూర్తిని పెంపొందించడానికి 'మేరా యువ భారత్' ఆర్గనైజేషన్ ఏర్పాటు చేయబడింది. ఇప్పటి వరకు కోటి మంది యువత ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

35. సంక్షోభ సమయంలో బలమైన ప్రభుత్వం ఉండటం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాన్ని చూశాం. గత మూడేళ్లుగా ప్రపంచం అల్లకల్లోలంగా ఉంది. ప్రపంచంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో అనేక సంఘర్షణలు చెలరేగుతున్నాయి. ఈ క్లిష్ట సమయంలో మా ప్రభుత్వం భారతదేశాన్ని విశ్వ మిత్రగా మార్చింది. విశ్వమిత్రగా భారతదేశం పాత్ర వల్లనే మనం నేడు ప్రపంచ దక్షిణాదికి గొంతుకగా మారాం.

గత పదేళ్లలో మరో సంప్రదాయ ఆలోచనా విధానం మారిపోయింది. గతంలో దౌత్యానికి సంబంధించిన కార్యక్రమాలు ఢిల్లీ కారిడార్లకే పరిమితమయ్యేవి. ఇందులో కూడా ప్రజల ప్రత్యక్ష భాగస్వామ్యం ఉండేలా మా ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకుంది. భారత్ జీ-20 అధ్యక్ష స్థానం లో  ఉన్నప్పుడు దీనికి గొప్ప ఉదాహరణను చూశాం. జీ-20 దేశాలను భారత్ ప్రజలతో అనుసంధానం చేసిన తీరు అపూర్వం. దేశవ్యాప్తంగా నిర్వహించిన కార్యక్రమాల ద్వారా భారతదేశం యొక్క నిజమైన సామర్థ్యాన్ని ప్రపంచానికి పరిచయం చేశారు. జమ్ముకశ్మీర్, ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో ఇలాంటి భారీ అంతర్జాతీయ సంఘటనలు జరగడం ఇదే తొలిసారి.

భారత్ లో జరిగిన చారిత్రాత్మక జీ-20 సదస్సును యావత్ ప్రపంచం ప్రశంసించింది. విచ్ఛిన్నమైన వాతావరణంలో కూడా ఢిల్లీ డిక్లరేషన్ ను ఏకగ్రీవంగా ఆమోదించడం చారిత్రాత్మకం. 'మహిళల నేతృత్వంలోని అభివృద్ధి' నుంచి పర్యావరణ సమస్యల వరకు భారతదేశ దార్శనికత ఈ ప్రకటనకు ప్రాతిపదికగా మారింది.

జి-20లో ఆఫ్రికా యూనియన్ లో శాశ్వత సభ్యత్వం పొందడానికి మేము చేసిన ప్రయత్నాలు కూడా ప్రశంసించబడ్డాయి. ఈ సదస్సులో భారత్ - మిడిల్ ఈస్ట్ - యూరప్ కారిడార్ అభివృద్ధిని ప్రకటించారు. ఈ కారిడార్ భారతదేశ సముద్ర సామర్థ్యాన్ని మరింత బలోపేతం చేస్తుంది. గ్లోబల్ బయోఫ్యూయెల్ అలయన్స్ ను ప్రారంభించడం కూడా ఒక పెద్ద కార్యక్రమం. ఇలాంటి చర్యలు ప్రపంచ సమస్యల పరిష్కారంలో భారత్ పాత్రను విస్తరిస్తున్నాయి.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

36. ప్రపంచ వివాదాలు, సంఘర్షణల యుగంలో కూడా నా ప్రభుత్వం భారత ప్రయోజనాలను ప్రపంచం ముందు ఉంచింది. నేటి భారత విదేశాంగ విధానం పరిధి గత పరిమితులకు మించిపోయింది. నేడు భారతదేశం అనేక అంతర్జాతీయ సంస్థలలో గౌరవనీయ సభ్యదేశంగా ఉంది. నేడు ఉగ్రవాదానికి వ్యతిరేకంగా భారత్ ప్రపంచంలోనే అగ్రగామిగా ఉంది.

నేడు భారతదేశం తీవ్రంగా ప్రతిస్పందిస్తుంది మరియు సంక్షోభాలలో చిక్కుకున్న మానవాళి కోసం చొరవ తీసుకుంటుంది. ప్రస్తుతం ప్రపంచంలో ఎక్కడ సంక్షోభం ఏర్పడినా వెంటనే స్పందించేందుకు భారత్ ప్రయత్నిస్తోంది. మా ప్రభుత్వం ప్రపంచవ్యాప్తంగా పనిచేస్తున్న భారతీయుల్లో కొత్త ఆత్మవిశ్వాసాన్ని నింపింది. ఎక్కడ సంక్షోభం తలెత్తినా ఆపరేషన్ గంగా, ఆపరేషన్ కావేరి, వందే భారత్ వంటి కార్యక్రమాల ద్వారా ప్రతి భారతీయుడిని సురక్షితంగా తరలించాం.

యోగా, ప్రాణాయామం, ఆయుర్వేదం వంటి భారతీయ సంప్రదాయాలను ప్రపంచానికి చాటిచెప్పేందుకు తమ ప్రభుత్వం నిరంతరం కృషి చేస్తోందన్నారు. గతేడాది ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రధాన కార్యాలయంలో 135 దేశాల ప్రతినిధులు కలిసి యోగా చేశారు. ఇదొక రికార్డు. ఆయుష్ అభివృద్ధి కోసం మా ప్రభుత్వం కొత్త మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేసింది. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ మొట్టమొదటి గ్లోబల్ సెంటర్ ఫర్ ట్రెడిషనల్ మెడిసిన్ ను భారత్ లో ఏర్పాటు చేస్తున్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

37. నాగరికతల చరిత్రలో రాబోయే శతాబ్దాలకు భవిష్యత్తును నిర్దేశించే సందర్భాలు ఉన్నాయి. భారతదేశ చరిత్రలో కూడా ఇలాంటి కీలక ఘట్టాలు ఎన్నో ఉన్నాయి.

ఈ ఏడాది జనవరి 22న దేశంలో ఇలాంటి ఘటనే చోటుచేసుకుంది.

శతాబ్దాల నిరీక్షణ తర్వాత రామ్ లల్లా ఇప్పుడు అయోధ్యలోని తన గొప్ప ఆలయంలో ప్రతిష్ఠించబడ్డాడు.

కోట్లాది మంది దేశప్రజల ఆకాంక్షలు, విశ్వాసానికి సంబంధించిన అంశమని, సామరస్యపూర్వకంగా పరిష్కారమైందన్నారు.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

38. మీరంతా కోట్లాది మంది భారతీయుల ఆకాంక్షలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నారు. నేటి పాఠశాలలు, కళాశాలల్లో యువత కలలు పూర్తిగా భిన్నంగా ఉన్నాయి. అమృత్ తరం కలలను సాకారం చేయాల్సిన బాధ్యత మనందరిపై ఉందన్నారు. వికసిత్ భారత్ మన అమృత్ తరం కలలను నెరవేరుస్తుంది. ఇందుకోసం మనమందరం కలిసికట్టుగా పనిచేసి ఈ ప్రయత్నంలో విజయం సాధించాలి.

గౌరవనీయ సభ్యులారా,

39. గౌరవనీయులైన అటల్ గారు ఇలా అన్నారు-

अपनी ध्येय-यात्रा में,

हम कभी रुके नहीं हैं।

किसी चुनौती के सम्मुख

कभी झुके नहीं हैं।

140 కోట్ల మంది దేశప్రజల కలలను నెరవేర్చే హామీతో నా ప్రభుత్వం ముందుకు సాగుతోంది.

ఈ కొత్త పార్లమెంటు భవనం భారతదేశ ఆకాంక్షాత్మక ప్రయాణానికి బలాన్ని ఇస్తూనే ఉంటుందని, కొత్త మరియు ఆరోగ్యకరమైన సంప్రదాయాలను సృష్టిస్తుందని నాకు పూర్తి నమ్మకం ఉంది.

2047 సంవత్సరాన్ని వీక్షించడానికి చాలా మంది స్నేహితులు ఈ సభలో ఉండరు. కానీ భవిష్యత్ తరాలు మనల్ని గుర్తుంచుకునేలా మన వారసత్వం ఉండాలి.

మీ అందరికీ శుభాకాంక్షలు.

ధన్యవాదాలు!

జై హింద్!

జై భారత్!