માનનીય સભ્યો,

1. આ નવા સંસદ ભવનમાં આ મારું પ્રથમ સંબોધન છે. "આઝાદી કા અમૃત કાળ"ની શરૂઆતમાં આ ભવ્ય ઇમારતનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે.

તે 'એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારત'ની સુગંધથી તરબોળ છે અને ભારતની સભ્યતા અને સંસ્કૃતિનો પુરાવો છે.

તે આપણી લોકશાહી અને સંસદીય પરંપરાઓને માન આપવાના સંકલ્પ સાથે પણ પડઘો પાડે છે.

તદુપરાંત, તે 21 મી સદીના નવા ભારત માટે નવી પરંપરાઓ બનાવવાની પ્રતિબદ્ધતાને મૂર્તિમંત કરે છે.

મને ખાતરી છે કે આ નવું નિર્માણ નીતિઓ પર ઉત્પાદક સંવાદનું સાક્ષી બનશે - એવી નીતિઓ કે જે આપણી સ્વતંત્રતાના અમૃત કાલમાં 'વિકસિત ભારત' ના વિકાસને આકાર આપશે.

હું આપ સૌને ખૂબ-ખૂબ શુભકામનાઓ પાઠવું છું.

માનનીય સભ્યો,

2. આ વર્ષ આપણા બંધારણને અપનાવવાનું 75મું વર્ષ પણ છે.

આ સમયગાળા દરમિયાન આઝાદીના 75 વર્ષની ઉજવણી અમૃત મહોત્સવ પૂર્ણ થયો હતો.

આ સમયગાળા દરમિયાન દેશભરમાં અનેક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.

દેશને તેના અસંખ્ય સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓને યાદ કર્યા.

75 વર્ષ પછી યુવા પેઢીએ સ્વતંત્રતા સંગ્રામના તે સમયને ફરી જીવંત કર્યો.

3. આ અભિયાન દરમિયાન:

• દેશના દરેક ગામની માટી ધરાવતા અમૃત કળશને 'મેરી માટી, મેરા દેશ' અભિયાન હેઠળ દિલ્હી લાવવામાં આવ્યા હતા.
• 2 લાખથી વધુ તકતીઓ લગાવવામાં આવી હતી.
• ત્રણ કરોડથી વધુ લોકોએ 'પંચ પ્રાણ'ના શપથ લીધા હતા.
• 70,000થી વધુ અમૃત સરોવરો બાંધવામાં આવ્યા હતા.
• બે લાખથી વધુ "અમૃત વાટિકા"નું બાંધકામ પૂર્ણ થયું હતું.
• બે કરોડથી વધુ વૃક્ષો વાવવામાં આવ્યા હતા.
• 16 કરોડથી વધુ લોકોએ તિરંગા સાથે પોતાની સેલ્ફી અપલોડ કરી હતી.

4. અમૃત મહોત્સવ દરમિયાન જ,

• "કર્તવ્ય પથ" પર નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝની પ્રતિમા સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી.
• રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હીમાં દેશના તમામ પ્રધાનમંત્રીઓને સમર્પિત સંગ્રહાલયનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું.
• શાંતિનિકેતન અને હોયસાલા મંદિરને વર્લ્ડ હેરિટેજની યાદીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા.
• "સાહિબઝાદે"ની યાદમાં વીર બાલ દિવસ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.
• ભગવાન બિરસા મુંડાની જન્મજયંતિને "જનજાતીય ગૌરવ દિવસ" તરીકે જાહેર કરવામાં આવી હતી.
• ભાગલાની ભયાનકતાની યાદમાં 14 ઓગસ્ટને "વિભાજન વિભીષિકા સ્મૃતિ દિવસ" તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.

માનનીય સભ્યો,

5. ગત વર્ષ ભારત માટે ઐતિહાસિક સિદ્ધિઓથી ભરેલું રહ્યું છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, એવી ઘણી ક્ષણો આવી જેણે આપણા દેશવાસીઓનું ગૌરવ વધાર્યું.

• ગંભીર વૈશ્વિક કટોકટી વચ્ચે, ભારત સતત બે ત્રિમાસિક ગાળા માટે 7.5 ટકાથી વધુનો વિકાસ દર જાળવી રાખીને સૌથી ઝડપથી વિકસતા મુખ્ય અર્થતંત્ર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે.
• ભારત ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર પોતાનો ધ્વજ ફરકાવનારો પ્રથમ દેશ બન્યો.
• ભારતે આદિત્ય મિશનને સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યું અને તેનો ઉપગ્રહ પૃથ્વીથી 15 લાખ કિલોમીટર દૂર સુધી પહોંચી ગયો.
• જી-20 શિખર સંમેલનની ઐતિહાસિક સફળતાએ ભારતની વૈશ્વિક પ્રતિષ્ઠાને મજબૂત કરી હતી.
• ભારતે એશિયન ગેમ્સમાં પહેલી વખત 100થી વધુ મેડલ્સ જીત્યા હતા.
• અમે પેરા એશિયન ગેમ્સમાં પણ 100 થી વધુ ચંદ્રકો જીત્યા હતા.
• ભારતને તેનો સૌથી મોટો દરિયાઈ પુલ અટલ સેતુ મળ્યો.
• ભારતને તેની પ્રથમ નમો ભારત ટ્રેન અને પ્રથમ અમૃત ભારત ટ્રેન મળી.
• ભારત વિશ્વમાં સૌથી ઝડપી 5 જી રોલઆઉટ સાથેનો દેશ બન્યો.
• એક ભારતીય એરલાઇન કંપનીએ વિશ્વની સૌથી મોટી વિમાન ડીલને અંજામ આપ્યો હતો.
• ગયા વર્ષે મારી સરકારે મિશન મોડમાં લાખો યુવાનોને સરકારી નોકરી આપી છે.

માનનીય સભ્યો,

6. છેલ્લા 12 મહિનામાં મારી સરકારે કેટલાક મહત્વપૂર્ણ કાયદાઓ રજૂ કર્યા છે.

આ કાયદાઓ તમામ સાંસદોના સહયોગથી ઘડવામાં આવ્યા છે.

આ એવા કાયદાઓ છે જે 'વિકસિત ભારત'ની દીર્ઘદૃષ્ટિની પ્રાપ્તિ માટે એક મજબૂત પાયો નાખે છે.

હું આપ સૌની પ્રશંસા કરું છું કે જેમણે ત્રણ દાયકા સુધી રાહ જોયા પછી નારી શક્તિ વંદન અધિનીયમનો પસાર કર્યો છે.

આનાથી લોકસભા અને વિધાનસભામાં મહિલાઓની વધુ ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવાનો માર્ગ મોકળો થયો છે.

આ મારી સરકારના મહિલા-સંચાલિત વિકાસ માટેના સંકલ્પને મજબૂત કરે છે.

મારી સરકારે રિફોર્મ, પરફોર્મ અને ટ્રાન્સફોર્મ પ્રત્યેની પોતાની પ્રતિબદ્ધતાને સતત જાળવી રાખી છે.

ગુલામીના યુગમાં મૂળ ધરાવતી ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલી હવે ઇતિહાસ બની ગઈ છે. હવે, સજા કરતાં ન્યાયને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવે છે. દેશને 'જસ્ટિસ ફર્સ્ટ'ના સિદ્ધાંત પર આધારિત નવી ન્યાય સંહિતા મળી છે.

ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન એક્ટ ડિજિટલ સ્પેસને વધુ સુરક્ષિત બનાવશે.

"અનુસંધાન નેશનલ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન એક્ટ" દેશમાં સંશોધન અને નવીનતાને મજબૂત બનાવશે.

જમ્મુ-કાશ્મીર અનામત અધિનિયમ ત્યાંના આદિવાસીઓને પ્રતિનિધિત્વનો અધિકાર સુનિશ્ચિત કરશે.

આ સમયગાળા દરમિયાન સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટી એક્ટમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. આનાથી તેલંગાણામાં સમમક્કા સરક્કા સેન્ટ્રલ ટ્રાઇબલ યુનિવર્સિટીની સ્થાપનાનો માર્ગ મોકળો થયો.

ગયા વર્ષે 76 અન્ય જૂના કાયદા પણ રદ કરવામાં આવ્યા હતા.

મારી સરકાર પરીક્ષાઓમાં અનિયમિતતાને લઈને યુવાનોની ચિંતાઓથી વાકેફ છે.

આથી આ પ્રકારની ગેરરીતિઓ સામે કડક હાથે કામ લેવા નવો કાયદો ઘડવાનો નિર્ણય લેવાયો છે.

માનનીય સભ્યો,

7. કોઈ પણ રાષ્ટ્ર ત્યારે જ ઝડપી ગતિએ પ્રગતિ કરી શકે છે જ્યારે તે ભૂતકાળના પડકારોનો સામનો કરે અને ભવિષ્યમાં વધુમાં વધુ ઊર્જાનું રોકાણ કરે.

વીતેલા 10 વર્ષોમાં ભારતે દેશહિતમાં આવા અનેક કાર્યોને પાર પાડતા જોયા છે, જેના માટે દેશના લોકો દાયકાઓથી રાહ જોઈ રહ્યા હતા.

સદીઓથી રામમંદિરના નિર્માણની આકાંક્ષા હતી. આજે તે વાસ્તવિકતા છે.

જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવવાને લઈને શંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી. તે હવે ઇતિહાસ છે.

આ સંસદે પણ 'ટ્રિપલ તલાક' વિરુદ્ધ કડક કાયદો બનાવ્યો.

આ સંસદે આપણા પડોશી દેશોના સતાવેલા લઘુમતીઓને નાગરિકત્વ આપવા માટે કાયદો પણ ઘડ્યો હતો.

મારી સરકારે વન રેન્ક વન પેન્શનનો પણ અમલ કર્યો છે.
જેની ચાર દાયકા સુધી રાહ જોવાતી હતી. ઓઆરઓપી લાગુ થયા પછી ભૂતપૂર્વ સૈનિકોને અત્યાર સુધીમાં આશરે રૂ. 1 લાખ કરોડ મળ્યાં છે.

ભારતના સંરક્ષણ દળો માટે પ્રથમ વખત ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફની નિમણૂક કરવામાં આવી છે.

માનનીય સભ્યો,

8. ઉત્કલમણિ પંડિત ગોપબંધુ દાસની અમર પંક્તિઓ અસીમ દેશભક્તિની ભાવનાને પ્રેરિત કરે છે. તેમણે કહ્યું હતું કે,

मिशु मोर देह ए देश माटिरे,

देशबासी चालि जाआन्तु पिठिरे।

देशर स्वराज्य-पथे जेते गाड़,

पूरु तहिं पड़ि मोर मांस हाड़।

તે જ

મારા શરીરને આ દેશની માટીમાં ઓગળવા દો.

દેશવાસીઓને મારી પીઠ પર સવાર થઈને જવા દો.

દેશના આઝાદીના માર્ગમાં જે પણ ખાડા છે,

તે બધાને મારા માંસ અને હાડકાંથી ભરવા દો.

આ પંક્તિઓમાં આપણે કર્તવ્યનું શિખર અને રાષ્ટ્ર-પ્રથમના આદર્શને જોઈએ છીએ.

9. આજે જે સિદ્ધિઓ દેખાય છે, તે છેલ્લાં 10 વર્ષનાં પ્રયાસોનું પરિણામ છે.

નાનપણથી જ આપણે ગરીબી હટાઓનો નારો સાંભળતા આવ્યા છીએ. હવે, આપણા જીવનમાં પ્રથમ વખત, આપણે મોટા પાયે ગરીબી નાબૂદી જોઈ રહ્યા છીએ.

નીતિ આયોગના જણાવ્યા અનુસાર મારી સરકારના છેલ્લા એક દાયકામાં લગભગ 25 કરોડ દેશવાસીઓને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યા છે.

આ એક એવી વસ્તુ છે જે ગરીબોમાં મોટો આત્મવિશ્વાસ પેદા કરે છે.

જો 25 કરોડ લોકોની ગરીબી દૂર કરી શકાય તો તેની ગરીબી પણ દૂર થઈ શકે છે.

10. જો આપણે આજે અર્થવ્યવસ્થાના વિવિધ પાસાઓ પર નજર કરીએ, તો તે આપણો વિશ્વાસ વધારે છે કે ભારત યોગ્ય દિશામાં, યોગ્ય નિર્ણયો લઈને આગળ વધી રહ્યું છે.

• છેલ્લા 10 વર્ષમાં:

• અમે ભારતને "પાંચ નાજુક પાંચ"થી "ટોચના પાંચ" અર્થતંત્રમાં પરિવર્તિત થતું જોયું છે.
• ભારતની નિકાસ લગભગ 450 અબજ ડોલરથી વધીને 775 અબજ ડોલરથી વધુ થઈ ગઈ છે.
• એફડીઆઈનો પ્રવાહ બમણો થઈ ગયો છે.
• ખાદી અને ગ્રામોદ્યોગના ઉત્પાદનોના વેચાણમાં 4 ગણો વધારો થયો છે.
• ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન ફાઈલ કરનારા લોકોની સંખ્યા લગભગ 3.25 કરોડથી વધીને લગભગ 8.25 કરોડ થઈ ગઈ છે એટલે કે, તે બમણાથી વધુ થઈ ગઈ છે.

• એક દાયકા પહેલા:

• દેશમાં માત્ર કેટલાક સો સ્ટાર્ટ અપ હતા જે આજે વધીને એક લાખથી વધુ થઈ ગયા છે.
• એક વર્ષમાં 94 હજાર કંપનીઓનું રજિસ્ટ્રેશન થયું હતું. હવે આ સંખ્યા વધીને 1 લાખ 60 હજાર થઈ ગઈ છે.
• ડિસેમ્બર 2017માં 98 લાખ લોકો જીએસટી ભરતા હતા, આજે તેમની સંખ્યા 1 કરોડ 40 લાખ છે.
• 2014 પહેલાના 10 વર્ષમાં આશરે 13 કરોડ વાહનોનું વેચાણ થયું હતું. છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશવાસીઓએ 21 કરોડથી વધુ વાહનોની ખરીદી કરી છે.
• વર્ષ 2014-15માં લગભગ 2 હજાર ઈલેક્ટ્રિક વાહનોનું વેચાણ થયું હતું. જ્યારે, વર્ષ 2023-24 માટે ડિસેમ્બર મહિના સુધીમાં લગભગ 12 લાખ ઇલેક્ટ્રિક વાહનોનું વેચાણ થયું છે.

માનનીય સભ્યો,

11. છેલ્લા દાયકામાં મારી સરકારે સુશાસન અને પારદર્શકતાને દરેક સંસ્થાનો મુખ્ય પાયો બનાવ્યો છે.

આના પરિણામે, અમે મોટા આર્થિક સુધારાઓ જોયા છે.

• આ સમયગાળા દરમિયાન દેશમાં ઇન્સોલ્વન્સી એન્ડ બેંકરપ્સી કોડ ઘડવામાં આવ્યો હતો.

• દેશમાં હવે જીએસટીના રૂપમાં એક દેશ એક ટેક્સ કાયદો છે.
• મારી સરકારે વ્યાપક આર્થિક સ્થિરતા પણ સુનિશ્ચિત કરી છે.
• 10 વર્ષમાં કેપેક્સ 5 ગણું વધીને 10 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગયું છે. રાજકોષીય ખાધ પણ નિયંત્રણમાં છે.
• અત્યારે આપણી પાસે 600 અબજ અમેરિકન ડોલરથી વધારેનો ફોરેક્સ ભંડાર છે.
• આપણી બેંકિંગ પ્રણાલી, જે પહેલા ખૂબ જ ખરાબ સ્થિતિમાં હતી, તે આજે વિશ્વની સૌથી મજબૂત બેંકિંગ પ્રણાલીઓમાંની એક બની ગઈ છે.
• બેંકોની એનપીએ જે ભૂતકાળમાં બે આંકડામાં રહેતી હતી તે આજે માત્ર 4 ટકાની આસપાસ છે.
• મેક ઇન ઇન્ડિયા અને અખંડ ભારત અભિયાન અમારી તાકાત બની ગયા છે.
• અત્યારે ભારત મોબાઇલ ફોનનું વિશ્વનું બીજા ક્રમનું સૌથી મોટું ઉત્પાદક દેશ છે.
• છેલ્લા એક દાયકા દરમિયાન મોબાઇલ ફોનના ઉત્પાદનમાં પાંચ ગણો વધારો થયો છે.
• થોડાં વર્ષો પહેલાં ભારત રમકડાંની આયાત કરતું હતું, આજે ભારત મેડ ઇન ઇન્ડિયા રમકડાંની નિકાસ કરે છે.
• ભારતનું સંરક્ષણ ઉત્પાદન એક લાખ કરોડ રૂપિયાને પાર કરી ગયું છે.
• આજે દેશના સ્વદેશી એરક્રાફ્ટ કેરિયર આઈએનએસ વિક્રાંતને જોઈને દરેક ભારતીય ગર્વ અનુભવે છે.
• યુદ્ધ વિમાન તેજસ આપણી વાયુસેનાની તાકાત બની રહ્યું છે.
• સી-295 ટ્રાન્સપોર્ટ એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન ભારતમાં થવા જઈ રહ્યું છે.
• ભારતમાં આધુનિક એરક્રાફ્ટ એન્જિન પણ બનાવવામાં આવશે.
• ઉત્તર પ્રદેશ અને તમિલનાડુમાં ડિફેન્સ કોરિડોરનો વિકાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
• મારી સરકારે સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરી છે.
• અમારી સરકારે યુવા સ્ટાર્ટ-અપ્સ માટે પણ અંતરિક્ષ ક્ષેત્રને ખુલ્લું મૂક્યું છે.

માનનીય સભ્યો,

12. મારી સરકાર સંપત્તિ સર્જકોના યોગદાનને સ્વીકારે છે અને ભારતના ખાનગી ક્ષેત્રની ક્ષમતાઓમાં વિશ્વાસ રાખે છે.

અમે ભારતમાં વેપાર-વાણિજ્ય કરવા માટે અનુકૂળ વાતાવરણ ઊભું કરવા કટિબદ્ધ છીએ અને સરકાર આ લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવા સતત કામ કરી રહી છે.

• ઇઝ ઓફ ડુઇંગ બિઝનેસમાં સતત સુધારો જોવા મળી રહ્યો છે.
• છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં 40,000થી વધુ અનુપાલનને દૂર કરવામાં આવ્યા છે અથવા સરળ બનાવવામાં આવ્યા છે.
• કંપની એક્ટ અને લિમિટેડ લાયબિલિટી પાર્ટનરશિપ એક્ટની 63 જોગવાઈઓને ફોજદારી ગુનાઓની યાદીમાંથી દૂર કરવામાં આવી છે.
• જન વિશ્વાસ અધિનિયમ દ્વારા વિવિધ કાયદાઓ હેઠળની 183 જોગવાઈઓને ડીક્રિમિનલાઇઝ કરવામાં આવી છે.
• કોર્ટની બહાર વિવાદોના સુખદ સમાધાન માટે મધ્યસ્થતા કાયદો બનાવવામાં આવ્યો છે.
• વન અને પર્યાવરણીય મંજૂરીઓમાં હવે 75 દિવસથી ઓછો સમય લાગે છે જ્યારે તે પહેલાં 600 દિવસનો સમય લેતો હતો.
• ફેસલેસ એસેસમેન્ટ સ્કીમથી ટેક્સ એડમિનિસ્ટ્રેશનમાં વધુ પારદર્શિતા આવી છે.

માનનીય સભ્યો,

13. આપણા એમએસએમઇ ક્ષેત્રને પણ સુધારાઓથી ઘણો લાભ થઈ રહ્યો છે.

તમે જાણતા જ હશો કે, આજે કરોડો નાગરિકો એમએસએમઇમાં કામ કરી રહ્યા છે.

અમારી સરકાર એમએસએમઇ અને નાના ઉદ્યોગસાહસિકોને સશક્ત બનાવવા માટે સંપૂર્ણ પ્રતિબદ્ધતા સાથે કામ કરી રહી છે.

• એમએસએમઇની વ્યાખ્યા વિસ્તૃત કરવામાં આવી છે.
• નવી વ્યાખ્યામાં રોકાણ અને ટર્નઓવર ઉમેરવામાં આવ્યા છે.
• અત્યારે ઉદ્યોગ અને ઉદ્યાન સહાયક પોર્ટલ પર આશરે 3.5 કરોડ એમએસએમઇની નોંધણી થઈ છે.
• એમએસએમઈ માટે ક્રેડિટ ગેરન્ટી યોજના હેઠળ છેલ્લાં થોડાં વર્ષોમાં આશરે રૂ. 5 લાખ કરોડની ગેરન્ટી મંજૂર કરવામાં આવી છે.
• આ 2014 પહેલાના દાયકામાં પૂરી પાડવામાં આવેલી રકમ કરતા છ ગણી વધારે છે.

માનનીય સભ્યો,

14. મારી સરકારનો અન્ય એક નોંધપાત્ર સુધારો ડિજિટલ ઇન્ડિયાનું નિર્માણ છે. ડિજિટલ ઇન્ડિયાએ ભારતમાં જીવન અને વ્યવસાયને વધુ સરળ બનાવ્યો છે.

આજે આખું વિશ્વ તેને ભારતની એક મહાન સિદ્ધિના રૂપમાં સ્વીકારે છે. વિકસિત દેશોમાં પણ ભારતની જેમ ડિજિટલ સિસ્ટમ નથી.

તે કેટલાક લોકોની કલ્પના બહાર હતું કે, ગામડાઓમાં પણ, નિયમિત ખરીદી અને વેચાણ ડિજિટલ રીતે કરવામાં આવશે.

• આજે દુનિયાના કુલ રિયલ ટાઈમ ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનમાંથી 46 ટકા ટ્રાન્ઝેક્શન ભારતમાં થાય છે.
• ગયા મહિને યુપીઆઈ દ્વારા રેકોર્ડ 1200 કરોડ ટ્રાન્ઝેક્શન કરવામાં આવ્યા હતા.
• આ રકમ રૂપિયા 18 લાખ કરોડની વિક્રમી લેવડદેવડ છે.
• વિશ્વના અન્ય દેશો પણ હવે યુપીઆઈ દ્વારા ટ્રાન્ઝેક્શનની સુવિધા પૂરી પાડી રહ્યા છે.
• ડિજિટલ ઇન્ડિયાએ બેંકિંગને વધુ અનુકૂળ બનાવ્યું છે અને લોનનું વિતરણ સરળ બનાવ્યું છે.
• જન ધન આધાર મોબાઇલ (જેએએમ)ની ત્રિપુટીએ ભ્રષ્ટાચારને ડામવામાં મદદ કરી છે.
• મારી સરકારે અત્યાર સુધીમાં ડીબીટી મારફતે રૂ. 34 લાખ કરોડ ટ્રાન્સફર કર્યા છે.
• જનધન આધાર મોબાઇલ (જેએએમ)ના કારણે લગભગ 10 કરોડ નકલી લાભાર્થીઓને આ સિસ્ટમમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યા છે.
• આનાથી 2.75 લાખ કરોડ રૂપિયા ખોટા હાથમાં જતા અટકાવવામાં મદદ મળી છે.
• ડિજિલોકરની સુવિધા પણ જીવનને સરળ બનાવી રહી છે. તેના યુઝર્સને અત્યાર સુધીમાં 6 અબજથી વધુ દસ્તાવેજો જારી કરવામાં આવ્યા છે.
• આયુષ્માન ભારત સ્વાસ્થ્ય ખાતા હેઠળ આશરે 53 કરોડ લોકોની ડિજિટલ હેલ્થ આઇડી ઊભી કરવામાં આવી છે.

માનનીય સભ્યો,

15. ડિજિટલની સાથે ભૌતિક માળખામાં પણ વિક્રમી રોકાણ થયું છે. આજે ભારતમાં માળખાગત સુવિધાઓનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે, જેના સપનાં દરેક ભારતીય જોતા હતા.

છેલ્લા 10 વર્ષમાં:

• ગામડાઓમાં લગભગ 3.75 લાખ કિલોમીટર નવા રસ્તા બનાવવામાં આવ્યા છે.
• રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોની લંબાઈ 90 હજાર કિલોમીટરથી વધીને 1 લાખ 46 હજાર કિલોમીટર થઈ ગઈ છે.
• ચાર માર્ગીય રાષ્ટ્રીય ધોરીમાર્ગોની લંબાઈમાં 2.5 ગણો વધારો થયો છે.
• હાઈ-સ્પીડ કોરિડોરની લંબાઈ અગાઉ 500 કિલોમીટર હતી, જે હવે 4 હજાર કિલોમીટર છે.
• એરપોર્ટની સંખ્યા 74 થી બમણી થઈને 149 થઈ ગઈ છે.
• દેશના મોટા બંદરો પર કાર્ગો હેન્ડલિંગ ક્ષમતા બમણી થઈ ગઈ છે.
• બ્રોડબેન્ડ યુઝર્સની સંખ્યામાં 14 ગણો વધારો થયો છે.
• દેશની લગભગ 2 લાખ ગ્રામ પંચાયતોને ઓપ્ટિકલ ફાઈબર સાથે જોડવામાં આવી છે.
• ગામડાઓમાં 4 લાખથી વધુ કોમન સર્વિસ સેન્ટર ખોલવામાં આવ્યા છે. આ રોજગારનો મુખ્ય સ્રોત બની ગયો છે.
• દેશમાં 10,000 કિલોમીટરની ગેસ પાઇપલાઇન પાથરવામાં આવી છે.
• વન નેશન, વન પાવર ગ્રિડથી દેશમાં પાવર ટ્રાન્સમિશનમાં સુધારો થયો છે.
• વન નેશન, વન ગેસ ગ્રિડ ગેસ આધારિત અર્થતંત્રને વેગ આપી રહ્યું છે.
• મેટ્રો સુવિધા, ફક્ત 5 શહેરો સુધી મર્યાદિત, હવે 20 શહેરોમાં છે.
• 25 હજાર કિલોમીટરથી વધુના રેલવે ટ્રેક નાખવામાં આવ્યા હતા. આ ઘણા વિકસિત દેશોમાં રેલ્વે ટ્રેકની કુલ લંબાઈ કરતા વધારે છે.
• ભારતમાં રેલવેનું 100 ટકા વિદ્યુતીકરણ ખૂબ જ નજીક છે.
• આ સમયગાળા દરમિયાન ભારતમાં પ્રથમ વખત સેમી હાઈસ્પીડ ટ્રેનો શરૂ કરવામાં આવી છે.
• આજે વંદે ભારત ટ્રેન 39થી વધુ રૂટ પર દોડી રહી છે.
• અમૃત ભારત સ્ટેશન યોજના હેઠળ 1300થી વધુ રેલવે સ્ટેશનોની કાયાપલટ કરવામાં આવી રહી છે.

માનનીય સભ્યો,

16. મારી સરકારનું માનવું છે કે 4 મજબૂત સ્તંભો પર 'વિકસિત ભારત'ની ભવ્ય ઇમારત બનાવવામાં આવશે.

આ સ્તંભો છે - યુવાશક્તિ, નારી શક્તિ, ખેડૂતો અને ગરીબો.

તેમની પરિસ્થિતિ અને સપના દેશના દરેક ભાગમાં અને સમાજના દરેક વર્ગમાં સમાન છે.

એટલે મારી સરકાર આ ચાર સ્તંભોને સશક્ત બનાવવા માટે અવિરતપણે કામ કરી રહી છે.

મારી સરકારે આ આધારસ્તંભોને સશક્ત બનાવવા માટે કરવેરાની આવકનો નોંધપાત્ર હિસ્સો ખર્ચ કર્યો છે.

• 4 કરોડ 10 લાખ ગરીબ પરિવારોને પોતાના પાકા મકાનો મળી ગયા છે. આ પહેલ પર લગભગ 6 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરવામાં આવ્યા છે.
• પ્રથમ વખત લગભગ 11 કરોડ ગ્રામીણ પરિવારો સુધી પાઇપ દ્વારા પાણી પહોંચ્યું છે.
• આ માટે લગભગ 4 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરવામાં આવી રહ્યા છે.
• અત્યાર સુધીમાં 10 કરોડ ઉજ્જવલા ગેસ જોડાણો પ્રદાન કરવામાં આવ્યાં છે.
• આ લાભાર્થી બહેનોને ખૂબ જ સસ્તા દરે રાંધણ ગેસ પણ આપવામાં આવી રહ્યો છે.
• સરકારે આ યોજના પર લગભગ 2.5 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કર્યા છે.
• કોરોનાવાયરસ રોગચાળો ફાટી નીકળ્યો ત્યારથી, 80 કરોડ દેશવાસીઓને મફત રાશન આપવામાં આવી રહ્યું છે.
• આ સુવિધા હવે બીજા 5 વર્ષ માટે વધારવામાં આવી છે.
• આના પર વધારાના 11 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરવામાં આવશે.
• મારી સરકારનો પ્રયાસ દરેક યોજના હેઠળ ઝડપથી સંતૃપ્તિ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. કોઈ પણ લાયક વ્યક્તિ વંચિત ન રહેવી જોઈએ.
• આ ઉદ્દેશ્ય સાથે 15 નવેમ્બરથી વિકસિત ભારત સંકલ્પ યાત્રા ચાલી રહી છે. આ યાત્રામાં અત્યાર સુધી લગભગ 19 કરોડ નાગરિકો સામેલ થઈ ચૂક્યા છે.

માનનીય સભ્યો,

17. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, વિશ્વએ બે મોટા યુદ્ધ જોયા છે અને કોરોના જેવા વૈશ્વિક રોગચાળાનો સામનો કરવો પડ્યો છે.

આવી વૈશ્વિક કટોકટી હોવા છતાં, મારી સરકાર દેશમાં ફુગાવાને નિયંત્રણમાં રાખવામાં સફળ રહી છે, આપણા દેશવાસીઓ પરના વધારાના બોજને રોકવામાં સફળ રહી છે.

વર્ષ 2014 પહેલાના 10 વર્ષમાં સરેરાશ ફુગાવાનો દર 8 ટકાથી વધુ હતો. જોકે છેલ્લા એક દાયકામાં સરેરાશ ફુગાવાનો દર 5 ટકા પર જળવાઈ રહ્યો છે.

મારી સરકારનો પ્રયાસ સામાન્ય નાગરિકોના હાથમાં બચત વધારવાનો છે.

• આ પહેલા ભારતમાં રૂપિયા 2 લાખ કે તેથી વધુની આવક પર ઇન્કમ ટેક્સ લાગતો હતો.
• આજે ભારતમાં રૂપિયા 7 લાખ સુધીની આવક પર કોઇ ટેક્સ નથી.
• કરમુક્તિ અને સુધારાને કારણે ભારતીય કરદાતાઓએ છેલ્લાં 10 વર્ષમાં આશરે રૂ. 2.5 લાખ કરોડની બચત કરી છે.
• આયુષ્માન ભારત યોજના ઉપરાંત કેન્દ્ર સરકાર વિવિધ હોસ્પિટલોમાં પણ મફત સારવાર આપી રહી છે. તેનાથી દેશના નાગરિકોને લગભગ સાડા ત્રણ લાખ કરોડ રૂપિયાની બચત કરવામાં મદદ મળી છે.
• જન ઔષધિ કેન્દ્રોએ દેશવાસીઓને દવાઓની ખરીદી પર લગભગ 28 હજાર કરોડ રૂપિયાની બચત કરવામાં મદદ કરી છે.
• કોરોનરી સ્ટેન્ટ, ની ઇમ્પ્લાન્ટ, કેન્સરની દવાઓના ભાવમાં પણ ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે. તેના કારણે દર્દીઓને દર વર્ષે અંદાજે 27 હજાર કરોડ રૂપિયાની બચત થઇ રહી છે.
• મારી સરકાર કિડનીના દર્દીઓને નિ:શુલ્ક ડાયાલિસિસ આપવા માટે એક કાર્યક્રમ પણ ચલાવી રહી છે. દર વર્ષે 21 લાખથી વધુ દર્દીઓ આ સુવિધાનો લાભ લઈ રહ્યા છે. આનાથી દર્દીઓને દર વર્ષે એક લાખ રૂપિયાની બચત કરવામાં મદદ મળી છે.
• મારી સરકારે લગભગ 20 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કર્યો છે, જેથી ગરીબ લોકોને સબસિડીવાળું રાશન મળતું રહે.
• ભારતીય રેલવે દ્વારા મુસાફરી કરતા દરેક મુસાફર પર રેલવે લગભગ 50 ટકા ડિસ્કાઉન્ટ આપે છે. આ કારણે ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગના મુસાફરો દર વર્ષે 60 હજાર કરોડ રૂપિયાની બચત કરે છે.
• ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગને ઓછા ભાવે એર ટિકિટ મળી રહી છે. ઉડાન યોજના હેઠળ ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગને હવાઈ ટિકિટ પર ત્રણ હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુની બચત થઈ છે.
• એલઇડી બલ્બ યોજનાને કારણે વીજળીનાં બિલમાં રૂ. 20,000 કરોડથી વધારેની બચત થઈ છે.
• જીવન જ્યોતિ વીમા યોજના અને સુરક્ષા વીમા યોજના હેઠળ ગરીબોને રૂ. 16,000 કરોડથી વધુના દાવાઓ મળ્યા છે.

માનનીય સભ્યો,

18. મારી સરકાર નારી શક્તિને મજબૂત કરવા માટે દરેક સ્તરે કામ કરી રહી છે.

આ વર્ષની પ્રજાસત્તાક દિનની પરેડ પણ મહિલા સશક્તિકરણને સમર્પિત કરવામાં આવી હતી.

આ પરેડમાં દુનિયાએ ફરી એકવાર આપણી દીકરીઓની ક્ષમતા જોઈ.

મારી સરકારે પાણી, જમીન, આકાશ અને અંતરિક્ષમાં દરેક જગ્યાએ દિકરીઓની ભૂમિકાને વધારી છે.

આપણે બધા જાણીએ છીએ કે મહિલાઓ માટે આર્થિક સ્વતંત્રતાનો અર્થ શું છે.

મારી સરકારે મહિલાઓની આર્થિક ભાગીદારી વધારવા માટે અવિરત પ્રયાસો કર્યા છે.

• આજે લગભગ 10 કરોડ મહિલાઓ સાથે જોડાયેલા છે સ્વ-સહાય જૂથો.
• આ જૂથોને રૂ. 8 લાખ કરોડની બેંક લોન અને રૂ. 40,000 કરોડની નાણાકીય સહાયનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે.
• સરકાર 2 કરોડ મહિલાઓને બનાવવાનું અભિયાન ચલાવી રહી છે લખપતિ દીદીઓ.
• NAMO ડ્રોન દીદી યોજના હેઠળના જૂથોને 15 હજાર ડ્રોન પૂરા પાડવામાં આવી રહ્યા છે .
• વધી રહ્યા છે મેટરનિટી લીવ 12 અઠવાડિયાથી લઈને 26 અઠવાડિયા સુધી દેશની લાખો મહિલાઓને ઘણો લાભ થયો છે.
• અમારી સરકારે સશસ્ત્ર દળોમાં પ્રથમ વખત મહિલાઓને કાયમી કમિશન આપ્યું છે.
• સૈનિક સ્કૂલ અને નેશનલ ડિફેન્સ એકેડમીમાં પહેલીવાર મહિલા કેડેટ્સને એડમિશન આપવામાં આવ્યું છે.
• આજે મહિલાઓ ફાઇટર પાઇલટ પણ છે અને પ્રથમ વખત નૌકાદળના જહાજોની કમાન પણ સંભાળી રહ્યા છે.
• મુદ્રા યોજના હેઠળ આપવામાં આવેલી 46 કરોડથી વધુ લોનમાંથી 31 કરોડથી વધારે લોન મહિલાઓને આપવામાં આવી છે.
• કરોડો મહિલાઓ આ યોજના હેઠળ લાભ મેળવીને સ્વરોજગારી પામેલ છે.

માનનીય સભ્યો,

19. મારી સરકાર ખેતીને વધુ નફાકારક બનાવવા પર ભાર મૂકી રહી છે. અમારો ઉદ્દેશ નફામાં વધારો કરતી વખતે ખેતીનો ખર્ચ ઘટાડવાનો છે.

મારી સરકારે પહેલીવાર દેશની કૃષિ નીતિ અને યોજનાઓમાં 10 કરોડથી વધુ નાના ખેડૂતોને પ્રાથમિકતા આપી છે.

• હેઠળ પીએમ-કિસાન સન્માન નિધિ આ યોજનાને પગલે ખેડૂતોને અત્યાર સુધીમાં રૂ. 2 લાખ 80,000 કરોડથી વધારે રકમ મળી છે.
• છેલ્લા 10 વર્ષોમાં, બેંકોમાંથી ખેડૂતો માટે સરળ લોનમાં ત્રણ ગણો વધારો થયો છે.
• પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના હેઠળ ખેડૂતોએ રૂપિયા 30 હજાર કરોડનું પ્રીમિયમ ચૂકવ્યું હતું. તેના બદલામાં તેમને 1.5 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ક્લેમ મળ્યો છે.
• છેલ્લાં 10 વર્ષમાં ખેડૂતોને ડાંગર અને ઘઉંનાં પાક માટે એમએસપી (લઘુતમ ટેકાનાં ભાવ) સ્વરૂપે આશરે રૂ. 18 લાખ કરોડ મળ્યાં છે.
• આ 2014 પહેલાના 10 વર્ષ કરતા 2.5 ગણા વધારે છે.
• અગાઉ તેલીબિયાં અને કઠોળના પાકની સરકારી ખરીદી નહિવત્ હતી.
• વીતેલા દાયકામાં તેલીબિયાં અને કઠોળનું ઉત્પાદન કરતાં ખેડૂતોને એમએસપી સ્વરૂપે રૂ. 1.25 લાખ કરોડથી વધારે રકમ મળી છે.
• અમારી સરકારે જ કૃષિ નિકાસ નીતિ દેશમાં પ્રથમ વખત આ ની રચના કરી છે .
• જેના કારણે કૃષિ નિકાસ 4 લાખ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ છે.
• 10 વર્ષોમાં 11 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનો ખર્ચ ખેડૂતોને પોષણક્ષમ કિંમતે ખાતર આપવા માટે કરવામાં આવ્યો છે.
• મારી સરકારે પ્રધાનમંત્રી કિસાન સમૃદ્ધિ કેન્દ્ર 1.75 લાખથી વધુની સ્થાપના કરી છે .
• અત્યાર સુધીમાં આશરે 8,000 ફાર્મર પ્રોડ્યુસર ઓર્ગેનાઇઝેશન (એફપીઓ)ની રચના કરવામાં આવી છે.
• મારી સરકાર કૃષિમાં સહકારી મંડળીઓને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. એટલે દેશમાં પ્રથમ વખત સહકાર મંત્રાલયની સ્થાપના કરવામાં આવી છે.
• દુનિયાનું સૌથી મોટી અનાજ સંગ્રહ યોજના સહકારી ક્ષેત્રે શરૂ કરવામાં આવી છે.
• જે ગામોમાં સહકારી મંડળીઓ નથી ત્યાં 2 લાખ મંડળીઓ સ્થપાઇ રહી છે.
• મત્સ્યઉદ્યોગ ક્ષેત્રમાં 38 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુની યોજનાઓ અમલમાં મૂકવામાં આવી રહી છે, જેના કારણે છેલ્લા દસ વર્ષમાં માછલીનું ઉત્પાદન 95 લાખ મેટ્રિક ટનથી વધીને 175 લાખ મેટ્રિક ટન એટલે કે લગભગ બમણું થયું છે.
• આંતરિક મત્સ્યઉદ્યોગનું ઉત્પાદન 61 લાખ મેટ્રિક ટનથી વધીને 131 લાખ મેટ્રિક ટન થયું છે.
• મત્સ્યપાલન ક્ષેત્રમાં નિકાસ બમણાથી વધુ થઈ ગઈ છે એટલે કે, 30 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધીને 64 હજાર કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે.
• દેશમાં સૌપ્રથમવાર પશુપાલકો અને માછીમારોને કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડનો લાભ આપવામાં આવ્યો છે.
• છેલ્લા એક દાયકામાં માથાદીઠ દૂધની ઉપલબ્ધતામાં 40 ટકાનો વધારો થયો છે.
• પ્રાણીઓને પગ અને મોઢાના રોગોથી બચાવવા માટે પ્રથમ નિ:શુલ્ક રસીકરણ અભિયાન ચાલી રહ્યું છે.
• અત્યાર સુધીમાં ચાર તબક્કામાં પ્રાણીઓને 50 કરોડથી વધુ ડોઝ આપવામાં આવ્યા છે.

માનનીય સભ્યો,

20. આ બધી જનકલ્યાણકારી યોજનાઓ માત્ર સેવાઓ નથી. દેશના નાગરિકોના જીવનચક્ર પર તેની સકારાત્મક અસર પડી રહી છે.

મારી સરકારની યોજનાઓના પરિણામો વિવિધ સરકારી અને બિન-સરકારી સંસ્થાઓ દ્વારા અભ્યાસનો વિષય રહ્યા છે.

આ યોજનાઓના પરિણામો અસરકારક રહ્યા છે અને ગરીબી સામે લડવામાં રોકાયેલા દરેક દેશ માટે પ્રેરણાદાયક ઉદાહરણ તરીકે કામ કરશે.

તાજેતરના વર્ષોમાં વિવિધ સંસ્થાઓ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસોમાં જાણવા મળ્યું છે કે:

• 11 કરોડ શૌચાલયોનું નિર્માણ અને ખુલ્લામાં શૌચક્રિયાને નાબૂદ કરવાથી અનેક રોગો થતા અટક્યા છે.
• જેના કારણે શહેરી વિસ્તારમાં દરેક ગરીબ પરિવારને દર વર્ષે મેડિકલ ખર્ચ પર 60 હજાર રૂપિયા સુધીની બચત થઈ રહી છે.
• પાઇપવાળા પીવાના પાણીના પુરવઠાથી દર વર્ષે લાખો બાળકોનો જીવ બચી રહ્યો છે.
• પીએમ આવાસ યોજના હેઠળ પાકા મકાનોના નિર્માણથી લાભાર્થી પરિવારોની સામાજિક સ્થિતિ અને ગૌરવમાં વધારો થયો છે.
• 'પાકા' મકાનો ધરાવતા પરિવારોમાં બાળકોના શિક્ષણમાં સુધારો થયો છે અને પરિણામે ડ્રોપઆઉટ દરમાં ઘટાડો થયો છે.
• પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષિત માતૃત્વ અભિયાન અંતર્ગત આજે દેશમાં 100 ટકા સંસ્થાગત ડિલિવરી થઈ રહી છે. આના પરિણામે માતાના મૃત્યુ દરમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો છે.
• અન્ય એક અભ્યાસ મુજબ ઉજ્જવલા લાભાર્થી પરિવારોમાં ગંભીર રોગોનું પ્રમાણ ઘટ્યું છે.

માનનીય સભ્યો,

21. મારી સરકાર માનવ-કેન્દ્રિત વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આપણા માટે દરેક નાગરિકની ગરિમા સર્વોપરી છે. સામાજિક ન્યાયનો અમારો આ વિચાર છે. ભારતના બંધારણના દરેક લેખની ભાવના પણ આ જ છે.

લાંબા સમય સુધી માત્ર અધિકારો પર જ ચર્ચા થતી રહી. અમે સરકારની ફરજો પર પણ ભાર મૂક્યો હતો. આથી નાગરિકોમાં પણ કર્તવ્યની ભાવના જાગી છે. આજે, એવી લાગણી પેદા થઈ છે કે કોઈની ફરજોની કામગીરી વ્યક્તિના અધિકારોની બાંયધરી સુનિશ્ચિત કરે છે.

મારી સરકારે એ લોકોની પણ કાળજી લીધી છે, જેઓ અત્યાર સુધી વિકાસના પ્રવાહથી દૂર છે. છેલ્લા 10 વર્ષ દરમિયાન, હજારો આદિવાસી ગામોને પ્રથમ વખત વીજળી અને માર્ગ કનેક્ટિવિટી પ્રદાન કરવામાં આવી છે. લાખો આદિવાસી પરિવારોને હવે પાઇપ દ્વારા પાણીનો પુરવઠો મળવાનું શરૂ થયું છે. એક વિશેષ અભિયાન હેઠળ, મારી સરકાર, મોટા ભાગે આદિવાસીઓની વસ્તીવાળા હજારો ગામોને 4જી ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી પણ પ્રદાન કરી રહી છે. 90થી વધારે વનપેદાશો પર વન ધન કેન્દ્રો અને એમએસપીની સ્થાપનાથી આદિવાસીઓને ઘણો લાભ થયો છે.

પ્રથમ વખત, મારી સરકારે ખાસ કરીને નબળા આદિવાસી જૂથોના વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. પ્રધાનમંત્રી જનમાન યોજના આ જૂથો માટે આશરે રૂ. 24,000 કરોડના ખર્ચ સાથે શરૂ કરવામાં આવી છે. આદિવાસી પરિવારોની પેઢીઓ સિકલ સેલ એનિમિયાથી પીડિત છે. આના નિવારણ માટે પહેલીવાર રાષ્ટ્રીય મિશન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. અત્યાર સુધીમાં આ મિશન હેઠળ લગભગ એક કરોડ ચાલીસ લાખ લોકોની તપાસ કરવામાં આવી ચૂકી છે.

મારી સરકારે "દિવ્યાંગજનો" માટે સુગમ્ય ભારત અભિયાન પણ શરૂ કર્યું છે. ભારતીય સાંકેતિક ભાષામાં પાઠયપુસ્તકો પણ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યા છે.

સમાજમાં ટ્રાન્સજેન્ડર વ્યક્તિઓને સન્માનજનક સ્થિતિ આપવા અને તેમના અધિકારોની રક્ષા માટે કાયદો પણ બનાવવામાં આવ્યો છે.

માનનીય સભ્યો,

22. વિશ્વકર્મા પરિવાર વિનાના દૈનિક જીવનની કલ્પના કરવી મુશ્કેલ છે. આ પરિવારો પેઢી દર પેઢી તેમની કુશળતાનો ઉપયોગ કરે છે. જો કે, સરકારના સમર્થનના અભાવે, આપણા વિશ્વકર્મા સાથીઓ મુશ્કેલ સમયનો સામનો કરી રહ્યા હતા. મારી સરકારે આવા વિશ્વકર્મા પરિવારોની પણ કાળજી લીધી છે. અત્યાર સુધીમાં 84 લાખથી વધુ લોકો પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના સાથે જોડાઈ ચૂક્યા છે.

ઘણા દાયકાઓ સુધી, શેરી વિક્રેતાઓ તરીકે કામ કરતા અમારા મિત્રો પણ તેમના ભાગ્ય પર છોડી દેવામાં આવ્યા હતા. મારી સરકારે તેમને પ્રધાનમંત્રી સ્વાનિધિ યોજના મારફતે બેંકિંગ વ્યવસ્થાની સુલભતા આપી છે. અત્યાર સુધી 10 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુની રકમ લોન તરીકે આપવામાં આવી છે. તેમના પર ભરોસો મૂકીને સરકારે કોલેટરલ-ફ્રી લોન આપી હતી. આ ટ્રસ્ટને મજબૂત બનાવીને, મોટાભાગના લોકોએ માત્ર લોન જ ભરપાઈ કરી ન હતી, પરંતુ આગળનો હપ્તો પણ લીધો હતો. મોટાભાગના લાભાર્થીઓ દલિતો, પછાત વર્ગો, આદિવાસીઓ અને મહિલાઓ છે.

માનનીય સભ્યો,

23. મારી સરકાર "ના મંત્ર દ્વારા સંચાલિત છે"સૌનો સાથ, સૌનો વિકાસ, સૌનો વિશ્વાસ અને સબ કા પ્રયાસ"સમાજના દરેક વર્ગને વાજબી તકો પૂરી પાડવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.

• પ્રથમ વખત સામાન્ય વર્ગના આર્થિક રીતે નબળા વર્ગના લોકોને અનામતનો લાભ આપવામાં આવ્યો છે.
• અંડર ગ્રેજ્યુએટ અને પોસ્ટગ્રેજ્યુએટ મેડિકલ કોર્સમાં ઓબીસી માટે સેન્ટ્રલ ક્વોટા હેઠળ 27 ટકા અનામતની રજૂઆત કરવામાં આવી છે.
• પછાત વર્ગો માટેના રાષ્ટ્રીય કમિશનને બંધારણીય દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે.
• બાબા સાહેબ આંબેડકર સાથે જોડાયેલા 5 સ્થળોને પંચતીર્થના રૂપમાં વિકસિત કરવામાં આવ્યા છે.
• દેશભરમાં આદિવાસી સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓને સમર્પિત 10 સંગ્રહાલયો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે.

માનનીય સભ્યો,

24. મારી સરકારે, પ્રથમ વખત, એવા વિસ્તારોમાં વિકાસ લાવ્યો છે, જે દાયકાઓ સુધી ઉપેક્ષિત રહ્યા છે. આપણી સરહદોને અડીને આવેલા ગામોને દેશના છેલ્લા ગામો તરીકે જોવામાં આવતા હતા. અમે તેમને દેશના પ્રથમ ગામો તરીકે માન્યતા આપી. આ ગામોનો વિકાસ કરવા માટે, વાઇબ્રન્ટ વિલેજ કાર્યક્રમ શરૂ કરવામાં આવ્યો છે.

આંદામાન-નિકોબાર અને લક્ષદ્વીપ જેવા આપણા દૂર-સુદૂરના ટાપુઓ પણ વિકાસથી વંચિત હતા. મારી સરકારે આ ટાપુઓ પર પણ આધુનિક સુવિધાઓ વિકસાવી છે. ત્યાં રોડ, એર કનેક્ટિવિટી અને હાઈ સ્પીડ ઈન્ટરનેટની સુવિધા આપવામાં આવી છે. હજુ થોડા અઠવાડિયા પહેલા જ લક્ષદ્વીપ અંડરવોટર ઓપ્ટિકલ ફાઇબર સાથે પણ જોડાયેલું હતું. તેનાથી સ્થાનિક લોકોની સાથે સાથે પ્રવાસીઓને પણ ફાયદો થશે.

મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લા કાર્યક્રમ હેઠળ અમારી સરકારે દેશના 100થી વધુ જિલ્લાઓના વિકાસ પર ભાર મૂક્યો છે. તેની સફળતાના પગલે સરકારે મહત્વાકાંક્ષી બ્લોક્સ કાર્યક્રમ પણ શરૂ કર્યો છે. હવે દેશના આ બ્લોક્સના વિકાસ પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવી રહ્યું છે, જે પાછળ રહી ગયા હતા.

માનનીય સભ્યો,

25. આજે મારી સરકાર સમગ્ર સરહદ પર આધુનિક માળખાગત સુવિધાઓનું નિર્માણ કરી રહી છે. આ કાર્ય અગ્રતાના ધોરણે ઘણા સમય પહેલા કરવામાં આવવું જોઈએ. આતંકવાદ હોય કે વિસ્તારવાદ, આપણી સેના આજે જડબાતોડ જવાબ આપી રહી છે.

આંતરિક સુરક્ષાને મજબૂત કરવાના મારી સરકારના પ્રયાસોના નક્કર પરિણામો અમને દેખાય છે.

• જમ્મુ-કાશ્મીરમાં આજે સુરક્ષાની ભાવના છે.
• હડતાલને કારણે બજારોનો અગાઉનો રણનો દેખાવ ગીચ બજારોની ધમાલ દ્વારા બદલવામાં આવ્યો છે.
• પૂર્વોત્તરમાં અલગાવવાદની ઘટનાઓમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.
• ઘણી સંસ્થાઓએ કાયમી શાંતિની દિશામાં પગલાં લીધાં છે.
• નક્સલ પ્રભાવિત વિસ્તારો સંકોચાઈ ગયા છે અને નક્સલી હિંસામાં ભારે ઘટાડો થયો છે.

માનનીય સભ્યો,

26. આ જ સમય છે જ્યારે ભારત માટે આવનારી સદીઓ માટે ભવિષ્યની પટકથા લખવી પડશે. આપણા પૂર્વજોએ આપણને હજારો વર્ષોથી ફેલાયેલો વારસો આપ્યો છે. આજે પણ આપણે આપણા પૂર્વજોની અસાધારણ સિદ્ધિઓને ગર્વથી યાદ કરીએ છીએ. આજની પેઢીએ એક એવો કાયમી વારસો પણ બનાવવો જોઈએ જે સદીઓ સુધી યાદ રહેશે.

એટલે મારી સરકાર હવે એક ભવ્ય વિઝન પર કામ કરી રહી છે.

આ વિઝનમાં આગામી 5 વર્ષનો કાર્યક્રમ પણ છે. તેમાં આગામી 25 વર્ષનો રોડમેપ પણ છે. અમારા માટે, વિકસિત ભારતનું વિઝન માત્ર આર્થિક સમૃદ્ધિ સુધી મર્યાદિત નથી. અમે સામાજિક, સાંસ્કૃતિક અને વ્યૂહાત્મક શક્તિઓને સમાન મહત્વ આપી રહ્યા છીએ. તેમના વિના, વિકાસ અને આર્થિક સમૃદ્ધિ કાયમી રહેશે નહીં. છેલ્લા દાયકાના નિર્ણયો પણ આ ઉદ્દેશને ધ્યાનમાં રાખીને લેવામાં આવ્યા છે. આ લક્ષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને ઘણા વધુ પગલા લેવામાં આવી રહ્યા છે.

માનનીય સભ્યો,

27. આજે વિશ્વની દરેક એજન્સીને ભારતના ઝડપી વિકાસની ખાતરી આપવામાં આવી છે. રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય એજન્સીઓનું મૂલ્યાંકન ભારતની નીતિઓ પર આધારિત છે. ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને નીતિગત સુધારાઓમાં રેકોર્ડ રોકાણો રોકાણકારોનો આત્મવિશ્વાસ વધુ વધારી રહ્યા છે. સંપૂર્ણ બહુમતી સાથે સ્થિર અને મજબૂત સરકાર માટે ભારતીયોની પસંદગીએ પણ વિશ્વનો આત્મવિશ્વાસ વધાર્યો છે.

આજે વિશ્વ માને છે કે માત્ર ભારત જ વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇનને મજબૂત કરી શકે છે. એટલા માટે ભારત પણ આજે આ દિશામાં મોટા પગલા ભરી રહ્યું છે. દેશમાં એમએસએમઇનું મજબૂત નેટવર્ક વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે.

મારી સરકારે 14 ક્ષેત્રો માટે પીએલઆઈ યોજનાઓ શરૂ કરી છે. આ યોજના હેઠળ અત્યાર સુધીમાં લગભગ 9 લાખ કરોડ રૂપિયાનું ઉત્પાદન થઈ ચૂક્યું છે. તેનાથી દેશમાં લાખો નવી રોજગારી અને સ્વરોજગારીની તકો ઊભી થઈ છે.

પીએલઆઈથી ઇલેક્ટ્રોનિક, ફાર્મા, ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને મેડિકલ ડિવાઇસીસ સેક્ટરને પણ ફાયદો થઈ રહ્યો છે. તબીબી ઉપકરણોથી સંબંધિત ડઝનેક પ્રોજેક્ટ્સમાં ઉત્પાદન શરૂ થઈ ગયું છે. મારી સરકારે દેશમાં ૩ બલ્ક ડ્રગ પાર્ક પણ વિકસાવ્યા છે.

માનનીય સભ્યો,

28. આજે મેડ ઇન ઇન્ડિયા એક વૈશ્વિક બ્રાન્ડ બની ગઈ છે. હવે, વિશ્વ આપણી મેક ઇન ઇન્ડિયા નીતિને લઈને ખૂબ જ ઉત્સાહિત છે. વિશ્વ "આત્મા નિર્ભાર ભારત"ના ઉદ્દેશ્યની પ્રશંસા કરી રહ્યું છે. આજે સમગ્ર વિશ્વની કંપનીઓ ભારતમાં ઉભરતા ક્ષેત્રોને લઈને ઉત્સાહિત છે. સેમીકન્ડક્ટર સેક્ટરમાં રોકાણ દ્વારા આ દર્શાવવામાં આવ્યું છે. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રને પણ સેમીકન્ડક્ટર ક્ષેત્રથી નોંધપાત્ર ફાયદો થશે.

મારી સરકાર ગ્રીન મોબિલિટીને મોટા પાયે પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં જ દેશમાં લાખો ઇલેક્ટ્રિક વાહનોનું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું છે. અમે હવે ભારતમાં મોટા વિમાનોના ઉત્પાદન માટે પણ પગલાં લીધાં છે. આગામી દિવસોમાં મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં કરોડો નવી રોજગારીનું સર્જન કરવામાં આવશે.

માનનીય સભ્યો,

29. આજે સમગ્ર વિશ્વમાં પર્યાવરણને અનુકૂળ હોય તેવા ઉત્પાદનોની ખાસ માગ છે. તેથી જ મારી સરકાર ઝીરો ઇફેક્ટ ઝીરો ડિફેક્ટ પર ભાર મૂકી રહી છે. અમે હવે ગ્રીન એનર્જી પર ખૂબ ધ્યાન આપી રહ્યા છીએ.

• 10 વર્ષમાં બિન-અશ્મિભૂત ઇંધણ આધારિત ઊર્જા ક્ષમતા 81 ગિગાવોટથી વધીને 188 ગિગાવોટ થઈ છે.
• આ સમયગાળા દરમિયાન સૌર ઊર્જાની ક્ષમતામાં 26 ગણો વધારો થયો છે.
• એ જ રીતે પવન ઊર્જાની ક્ષમતા બમણી થઈ ગઈ છે.
• પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાની સ્થાપિત ક્ષમતાની દ્રષ્ટિએ આપણે વિશ્વમાં ચોથા સ્થાને છીએ.
• અમે વિન્ડ પાવરની ક્ષમતામાં ચોથા ક્રમે છીએ.
• સૌર ઊર્જાની ક્ષમતામાં અમે પાંચમા સ્થાને છીએ.
• ભારતે વર્ષ 2030 સુધીમાં બિન-અશ્મિભૂત ઇંધણમાંથી તેની ઇલેક્ટ્રિક પાવર સ્થાપિત ક્ષમતાનો 50 ટકા હિસ્સો હાંસલ કરવાનો લક્ષ્યાંક નિર્ધારિત કર્યો છે.
• છેલ્લા 10 વર્ષમાં 11 નવા સોલાર પાર્ક બનાવવામાં આવ્યા છે. આજે 9 સોલાર પાર્ક પર કામ ચાલી રહ્યું છે.
• થોડા દિવસ પહેલા જ સોલાર રૂફટોપ ઈન્સ્ટોલેશન માટે નવી સ્કીમ શરૂ કરવામાં આવી છે. આ યોજના હેઠળ 1 કરોડ પરિવારોને સહાય આપવામાં આવશે. આનાથી લોકોના વીજળીના બિલમાં પણ ઘટાડો થશે અને વીજળી ઉત્પન્ન થતી વધારાની વીજળી વીજ બજારમાં ખરીદવામાં આવશે.
• પરમાણુ ઉર્જાના ક્ષેત્રમાં પણ ખૂબ જ ઝડપી ગતિએ કામ થઈ રહ્યું છે. મારી સરકારે 10 નવા પરમાણુ ઊર્જા પ્લાન્ટને મંજૂરી આપી છે.
• ભારત હાઇડ્રોજન ઊર્જાના ક્ષેત્રમાં પણ ઝડપથી પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. અત્યાર સુધીમાં અમે લદ્દાખ અને દમણ-દીવમાં બે પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યા છે.
• મારી સરકારે ઇથેનોલના ક્ષેત્રમાં અભૂતપૂર્વ કાર્ય કર્યું છે. દેશે 12 ટકા ઇથેનોલ મિશ્રણનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કર્યું છે. 20 ટકા ઇથેનોલ મિશ્રણનું લક્ષ્ય પણ ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ થવાનું છે. તેનાથી આપણા ખેડૂતોની આવકમાં વધારો થશે. અત્યાર સુધી સરકારી કંપનીઓએ એક લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની કિંમતની ઇથેનોલની ખરીદી કરી છે. આ તમામ પ્રયાસો આપણી ઊર્જા જરૂરિયાતો માટે વિદેશી દેશો પરની નિર્ભરતાને ઘટાડશે. થોડા દિવસ પહેલા જ બંગાળની ખાડીમાં એક નવા બ્લોકમાં તેલનું ઉત્પાદન શરૂ થયું છે. દેશ માટે આ એક મોટી ઉપલબ્ધિ છે.

માનનીય સભ્યો,

30. પૃથ્વી પર મહત્વપૂર્ણ ખનીજોનું પ્રમાણ મર્યાદિત છે. તેથી જ મારી સરકાર સર્ક્યુલર ઇકોનોમીને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. ભારતની પ્રથમ 'વ્હીકલ સ્ક્રેપેજ પોલિસી' વળી આ લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવા માટે પણ પ્રયત્ન કરે છે.

ઊંડા દરિયાઇ ખાણકામ દ્વારા ખનિજોની સંભાવનાઓનું અન્વેષણ કરવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે. આ લક્ષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને ડીપ ઓશન મિશનની શરૂઆત કરવામાં આવી છે. આ મિશન દરિયાઇ જીવન વિશેની આપણી સમજણને પણ વધુ સારી બનાવશે. ભારતનું 'સમુદ્રયાન' આના પર રિસર્ચમાં લાગેલું છે.

મારી સરકાર ભારતને વિશ્વની એક મોટી અવકાશી શક્તિ બનાવવા માટે સંકળાયેલી છે. તે માનવ જીવનને સુધારવા માટેનું એક સાધન છે. આ ઉપરાંત આ અવકાશી અર્થવ્યવસ્થામાં ભારતનો હિસ્સો વધારવાનો પણ પ્રયાસ કરે છે. ભારતના સ્પેસ પ્રોગ્રામને વિસ્તૃત કરવા માટે મોટા નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા છે. આને કારણે ઘણા નવા સ્પેસ સ્ટાર્ટઅપ્સની રચના થઈ છે. તે દિવસ દૂર નથી જ્યારે ભારતનું ગગનયાન અંતરિક્ષમાં પહોંચશે.

માનનીય સભ્યો,

31. મારી સરકારે ભારતને વિશ્વની અગ્રણી ડિજિટલ અર્થવ્યવસ્થાઓમાંનું એક બનાવ્યું છે. જેનાથી કરોડો યુવાનોને રોજગારી મળી છે.

અમારો પ્રયાસ છે કે ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિમાં ભારત વિશ્વમાં મોખરે રહે.

મારી સરકાર આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ મિશન પર કામ કરી રહી છે. તેનાથી ભારતના યુવાનોને નવી તકો મળશે. આ નવા સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે માર્ગ ખોલશે. તેનાથી કૃષિ, સ્વાસ્થ્ય અને શિક્ષણનાં ક્ષેત્રમાં ક્રાંતિકારી પરિવર્તન આવશે.

મારી સરકારે રાષ્ટ્રીય ક્વોન્ટમ મિશનને પણ મંજૂરી આપી દીધી છે . ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ નવા યુગના ડિજિટલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો વિકાસ કરશે. હવે આમાં ભારત આગળ રહે તે માટે કામ ચાલી રહ્યું છે.

માનનીય સભ્યો,

32. મારી સરકાર ભારતના યુવાનોના શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ માટે સતત નવી પહેલ કરી રહી છે. આ માટે નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ તૈયાર કરવામાં આવી અને તેનો ઝડપથી અમલ કરવામાં આવી રહ્યો છે.

રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિમાં માતૃભાષા અને ભારતીય ભાષાઓમાં શિક્ષણ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. એન્જિનિયરિંગ, મેડિકલ, લો જેવા વિષયોનું શિક્ષણ ભારતીય ભાષાઓમાં શરૂ કરવામાં આવ્યું છે.

શાળાના વિદ્યાર્થીઓને ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ પ્રદાન કરવા માટે, મારી સરકાર 14,000 થી વધુ 'પીએમ શ્રી વિદ્યાલયો' પર કામ કરી રહી છે. તેમાંથી 6000થી વધુ શાળાઓએ કામગીરી શરૂ કરી દીધી છે.

મારી સરકારના પ્રયત્નોને કારણે દેશમાં ડ્રોપઆઉટ રેટ ઘટ્યો છે. ઉચ્ચ શિક્ષણમાં છોકરીઓની નોંધણી વધી છે. અનુસૂચિત જાતિના વિદ્યાર્થીઓની નોંધણીમાં આશરે 44 ટકા, અનુસૂચિત જનજાતિના વિદ્યાર્થીઓની નોંધણીમાં 65 ટકાથી વધુ અને ઓબીસીમાં 44 ટકાથી વધુનો વધારો થયો છે.

અટલ ઇનોવેશન મિશન હેઠળ, નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે 10,000 અટલ ટિંકરિંગ લેબની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. તેમાં 1 કરોડથી વધુ વિદ્યાર્થીઓ સામેલ છે.

વર્ષ 2014 સુધી દેશમાં 7 એઈમ્સ અને 390થી ઓછી મેડિકલ કોલેજો હતી, ત્યારે છેલ્લાં દાયકામાં 16 એઈમ્સ અને 315 મેડિકલ કોલેજોની સ્થાપના થઈ છે.

157 નર્સિંગ કોલેજો પણ સ્થપાઇ રહી છે.

છેલ્લા એક દાયકામાં એમબીબીએસની બેઠકોની સંખ્યા બમણાથી વધુ થઈ ગઈ છે.

માનનીય સભ્યો,

33. પ્રવાસન એક મોટું ક્ષેત્ર છે, જે યુવાનોને રોજગારી પૂરી પાડે છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં મારી સરકારે પ્રવાસન ક્ષેત્રે અભૂતપૂર્વ કામગીરી કરી છે. ભારતમાં સ્થાનિક પ્રવાસીઓની સંખ્યાની સાથે સાથે ભારતમાં આવતા વિદેશી પ્રવાસીઓની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે.

પર્યટન ક્ષેત્રમાં વૃદ્ધિનું કારણ ભારતના વધતા કદને આભારી છે. આજે વિશ્વ ભારતને શોધવા અને જાણવા માંગે છે. આ ઉપરાંત ઉત્તમ કનેક્ટિવિટીને કારણે પર્યટનનો વ્યાપ પણ વધ્યો છે. વિવિધ સ્થળોએ હવાઈમથકોનું નિર્માણ પણ ફાયદાકારક છે. અત્યારે પૂર્વોત્તરમાં વિક્રમી પ્રવાસીઓનું આગમન થઈ રહ્યું છે. હવે આંદામાન-નિકોબાર અને લક્ષદ્વીપ ટાપુઓ વિશે ઉત્તેજના વધી ગઈ છે.

મારી સરકારે દેશભરમાં યાત્રાધામો અને ઐતિહાસિક સ્થળોના વિકાસ પર ભાર મૂક્યો છે. આને કારણે હવે ભારતમાં તીર્થયાત્રા સરળ બની છે. સાથે જ ભારતમાં હેરિટેજ ટૂરિઝમ પ્રત્યે વિશ્વમાં રસ વધી રહ્યો છે. છેલ્લા એક વર્ષમાં 8.5 કરોડ લોકો કાશીના દર્શન કરી ચૂક્યા છે. 5 કરોડથી વધુ લોકો મહાકાલના દર્શન કરી ચૂક્યા છે. 19 લાખથી વધુ લોકો કેદાર ધામની મુલાકાત લઈ ચૂક્યા છે. "પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા"ના 5 દિવસમાં 13 લાખ શ્રદ્ધાળુઓ અયોધ્યા ધામમાં જ દર્શન કરી ચૂક્યા છે. ભારતના દરેક ભાગ પૂર્વ-પશ્ચિમ-ઉત્તર-દક્ષિણમાં યાત્રાધામો પર સુવિધાઓનું અભૂતપૂર્વ વિસ્તરણ થયું છે.

મારી સરકાર ભારતને બેઠકો અને પ્રદર્શનો સંબંધિત ક્ષેત્રોમાં અગ્રણી સ્થળ બનાવવા પણ ઇચ્છે છે. આ માટે ભારત મંડપમ, યશોભૂમિ જેવી સુવિધાઓ ઊભી કરવામાં આવી છે. નજીકના ભવિષ્યમાં પ્રવાસન રોજગારીનો મોટો સ્ત્રોત બની જશે.

માનનીય સભ્યો,

34. અમે મજબૂત કરી રહ્યા છીએ. સ્પોર્ટ્સ ઇકોનોમી જેથી દેશના યુવાનોને કૌશલ્ય અને રોજગાર સાથે જોડી શકાય. મારી સરકારે રમતગમત અને રમતવીરોને અભૂતપૂર્વ ટેકો આપ્યો છે. આજે ભારત એક મહાન ખેલશક્તિ બનવાની દિશામાં આગળ વધી રહ્યું છે.

ખેલાડીઓની સાથે સાથે આજે અમે રમત સાથે જોડાયેલા અન્ય ક્ષેત્રો પર પણ જોર આપી રહ્યા છીએ. આજે નેશનલ સ્પોર્ટ્સ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. અમે દેશમાં ડઝનેક ઉત્કૃષ્ટતા કેન્દ્રો વિકસિત કર્યા છે. આનાથી યુવાનોને રમતગમતને વ્યવસાય તરીકે પસંદ કરવાની તક મળશે. સ્પોર્ટ્સ ગુડ્સ ઇન્ડસ્ટ્રીને પણ તમામ પ્રકારની મદદ કરવામાં આવી રહી છે.

વીતેલા 10 વર્ષોમાં ભારતે ઘણી રમતો સાથે સંબંધિત આંતરરાષ્ટ્રીય રમતોત્સવનું સફળતાપૂર્વક આયોજન કર્યું છે.

'મેરા યુવા ભારત' સંગઠનની રચના આપણા યુવાનોને 'વિકસીત ભારત'ના નિર્માણમાં યોગદાન આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા અને તેમનામાં કર્તવ્યની ભાવના અને સેવાની ભાવના જગાડવા માટે કરવામાં આવી છે. અત્યાર સુધીમાં લગભગ 1 કરોડ યુવાનો આ પહેલ સાથે જોડાઈ ચૂક્યા છે.

માનનીય સભ્યો,

35. અમે ઉથલ-પાથલના સમયગાળા દરમિયાન મજબૂત સરકાર બનવાનો લાભ જોયો છે. છેલ્લા 3 વર્ષમાં વિશ્વમાં ખળભળાટ મચી ગયો છે. વિશ્વના જુદા જુદા ભાગોમાં ઘણા સંઘર્ષો ચાલી રહ્યા છે. મારી સરકારે આ મુશ્કેલ સમયમાં ભારતને વિશ્વ મિત્રના રૂપમાં સ્થાપિત કર્યું છે. વિશ્વ મિત્ર તરીકેની ભારતની ભૂમિકાને કારણે જ આજે આપણે વૈશ્વિક દક્ષિણનો અવાજ બન્યા છીએ.

છેલ્લા 10 વર્ષોમાં, વધુ એક પરંપરાગત વિચારસરણી બદલાઈ ગઈ છે. અગાઉ કૂટનીતિ સાથે જોડાયેલી ઘટનાઓ દિલ્હીના કોરિડોર સુધી જ સીમિત રહેતી હતી. મારી સરકારે આમાં પણ જનતાની સીધી ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરી છે. આપણે ભારતના જી-20ના રાષ્ટ્રપતિ પદ દરમિયાન તેનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ જોયું. ભારતે જે રીતે જી-20ને જનતા સાથે જોડ્યું તે અભૂતપૂર્વ હતું. દેશભરમાં યોજાયેલા કાર્યક્રમો દ્વારા વિશ્વને ભારતની વાસ્તવિક સંભાવનાથી પરિચિત કરવામાં આવ્યું હતું. જમ્મુ-કાશ્મીર અને ઉત્તર પૂર્વમાં પહેલીવાર આટલી મોટી આંતરરાષ્ટ્રીય ઘટનાઓ જોવા મળી.

સમગ્ર વિશ્વએ ભારતમાં આયોજિત ઐતિહાસિક જી-20 સમિટની પ્રશંસા કરી હતી. ખંડિત વાતાવરણમાં પણ દિલ્હી ઘોષણાપત્રને સર્વાનુમતે અપનાવવું ઐતિહાસિક છે. 'મહિલા સંચાલિત વિકાસ'થી માંડીને પર્યાવરણને લગતા મુદ્દાઓ સુધીનું ભારતનું વિઝન આ જાહેરાતનો આધાર બની ગયું છે.

જી-20માં આફ્રિકન યુનિયનનું કાયમી સભ્યપદ મેળવવાના અમારા પ્રયાસોની પણ પ્રશંસા કરવામાં આવી છે. આ સંમેલન દરમિયાન ભારત - મધ્ય પૂર્વ - યુરોપ કોરિડોરના વિકાસની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ કોરિડોર ભારતની દરિયાઈ ક્ષમતાને વધુ મજબૂત બનાવશે. ગ્લોબલ બાયોફ્યુઅલ એલાયન્સનો પ્રારંભ પણ એક મોટી ઘટના છે. આ પ્રકારનાં પગલાં વૈશ્વિક સમસ્યાઓનું સમાધાન કરવામાં ભારતની ભૂમિકાને વિસ્તૃત કરી રહ્યાં છે.

માનનીય સભ્યો,

36. વૈશ્વિક વિવાદો અને સંઘર્ષોના આ યુગમાં પણ મારી સરકારે દ્રઢપણે ભારતનાં હિતોને દુનિયાની સામે રાખ્યાં છે. ભારતની વિદેશ નીતિનો વ્યાપ આજે ભૂતકાળના અવરોધોથી ઘણો આગળ વધી ગયો છે. આજે ભારત અનેક વૈશ્વિક સંસ્થાઓમાં આદરણીય સભ્ય છે. આજે ભારત આતંકવાદ સામે વિશ્વમાં અગ્રણી અવાજ છે.

આજે ભારત મજબૂત પ્રતિસાદ આપે છે અને કટોકટીમાં ફસાયેલી માનવતા માટે પહેલ કરે છે. આજે વિશ્વમાં જ્યાં પણ સંકટ છે, ત્યાં ભારત ત્વરિત જવાબ આપવાનો પ્રયાસ કરે છે. મારી સરકારે વિશ્વભરમાં કામ કરતા ભારતીયોમાં નવો વિશ્વાસ જગાવ્યો છે. જ્યાં પણ સંકટ આવ્યું છે, અમે ઓપરેશન ગંગા, ઓપરેશન કાવેરી, વંદે ભારત જેવા અભિયાનો દ્વારા દરેક ભારતીયને સુરક્ષિત રીતે બહાર કાઢ્યા છે.

મારી સરકારે યોગ, પ્રાણાયમ અને આયુર્વેદની ભારતીય પરંપરાને સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાવવા માટે સતત પ્રયાસ કર્યા છે. ગયા વર્ષે સંયુક્ત રાષ્ટ્રના મુખ્યાલયમાં 135 દેશોના પ્રતિનિધિઓએ એક સાથે યોગ કર્યા હતા. આ પોતાનામાં જ એક રેકોર્ડ છે. મારી સરકારે આયુષના વિકાસ માટે નવા મંત્રાલયની સ્થાપના કરી છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશનનું પ્રથમ ગ્લોબલ સેન્ટર ફોર ટ્રેડિશનલ મેડિસિન ભારતમાં સ્થાપિત થઈ રહ્યું છે.

માનનીય સભ્યો,

37. સભ્યતાઓના ઇતિહાસમાં એવા વળાંક આવે છે, જે આગામી સદીઓ માટે ભવિષ્યને આકાર આપે છે. ભારતના ઇતિહાસમાં પણ આવી ઘણી નિર્ણાયક ક્ષણો આવી છે.

આ વર્ષે, 22 જાન્યુઆરીએ, દેશમાં આવી જ યુગપ્રવર્તિત ક્ષણ જોવા મળી હતી.

સદીઓ સુધી રાહ જોયા બાદ હવે રામ લલ્લા અયોધ્યામાં પોતાના ભવ્ય મંદિરમાં બિરાજમાન થયા છે.

આ આપણા કરોડો દેશવાસીઓની આકાંક્ષાઓ અને વિશ્વાસનો વિષય હતો અને તેનો સંકલ્પ સંવાદી રીતે પૂર્ણ થયો છે.

માનનીય સભ્યો,

38. તમે બધા કરોડો ભારતીયોની આકાંક્ષાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરો છો. આજે શાળા-કોલેજોમાં યુવાનોના સપના સાવ અલગ છે. અમૃત પેઢીનાં સપનાંઓને પૂરાં કરવામાં કોઈ કસર ન છોડવી એ આપણા સૌની જવાબદારી છે. વિકસિત ભારત આપણી અમૃત પેઢીના સપનાને પૂર્ણ કરશે. આ માટે, આપણે બધાએ આ પ્રયાસમાં સફળતા પ્રાપ્ત કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરવું પડશે.

માનનીય સભ્યો,

39. આદરણીય અટલજીએ કહ્યું હતું કે-

अपनी ध्येय-यात्रा में,

हम कभी रुके नहीं हैं।

किसी चुनौती के सम्मुख

कभी झुके नहीं हैं।

મારી સરકાર 140 કરોડ દેશવાસીઓનાં સપનાંઓને પૂરાં કરવાની ગેરંટી સાથે આગળ વધી રહી છે.

મને પૂરો વિશ્વાસ છે કે આ નવું સંસદ ભવન ભારતની મહત્વાકાંક્ષી યાત્રાને બળ આપતું રહેશે, નવી અને તંદુરસ્ત પરંપરાઓનું નિર્માણ કરતું રહેશે.

વર્ષ 2047ના સાક્ષી બનવા માટે ઘણા મિત્રો આ ગૃહમાં નહીં હોય. પરંતુ આપણો વારસો એવો હોવો જોઈએ કે આવનારી પેઢીઓ આપણને યાદ કરે.

આપ સહુને ખૂબ ખૂબ શુભકામનાઓ!

આભાર!

જય હિન્દ!

જય ભારત!

CB/GP/NP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com