ଭାରତ ଏବଂ ଭୁଟାନ ଏକ ଉଦାହରଣୀୟ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କ ବହନ କରନ୍ତି ଯାହା ସମସ୍ତ ସ୍ତରରେ ବିଶ୍ୱାସ, ସଦ୍ଭାବନା ଏବଂ ପାରସ୍ପରିକ ବୁଝାମଣା, ବନ୍ଧୁତାର ଦୃଢ଼ ବନ୍ଧନ ଏବଂ ଘନିଷ୍ଠ ଲୋକ-ଲୋକ ସମ୍ପର୍କ ଦ୍ୱାରା ବର୍ଣ୍ଣିତ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦାସୋ ତ୍ଶେରିଂ ଟୋବଗେ ଥିମ୍ପୁରେ ଫଳପ୍ରଦ ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ଦୁଇ ନେତା ଭବିଷ୍ୟତକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହି ଅସାଧାରଣ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସହଭାଗୀତାକୁ ନୂତନ ଉଚ୍ଚତାକୁ ନେବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପୁନଃସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ।

ଦୁଇ ନେତା ଭୁଟାନର ଜଳ-ବିଦ୍ୟୁତ କ୍ଷେତ୍ରର ବିକାଶ ଏବଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଶକ୍ତି ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଶକ୍ତି ସହଭାଗୀର ଚମତ୍କାର ଅବଦାନକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନରେ ଭୁଟାନ ଫାର୍ମ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ଏଜେନ୍ସିଗୁଡ଼ିକର ବର୍ଦ୍ଧିତ ଘରୋଇ କ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଟୋବଗେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଭାରତର ନବୀକରଣୀୟ ଶକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସୌର ମେଣ୍ଟ ଏବଂ ଭାରତର ଜାତୀୟ ସବୁଜ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ମିଶନ ଭଳି ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଥିଲେ।

ଉଭୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଶକ୍ତି ସହଯୋଗର ସମସ୍ତ ଦିଗ ସମୀକ୍ଷା କରିଥିଲେ ଏବଂ ସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଯେ ମିଳିତ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିବା ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ଭଲ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ଏବଂ ଭୁଟାନରେ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶରେ ଯୋଗଦାନ ଦେଉଛି। ୭୨୦ଏମଡବ୍ଲୁ ମାଙ୍ଗଡେଚୁ ଜଳ-ବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ରକଳ୍ପର ସଫଳତା ଉପରେ ଆଧାରିତ, ଦୁଇ ନେତା ଚଳିତ ବର୍ଷ ୧୦୨୦ଏମଡବ୍ଲୁ ପୁନତସାଙ୍ଗୁ-ଆଇଆଇ ଜଳ-ବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି। ୧୨୦୦  ଏମଡବ୍ଲୁ ପୁନତସାଙ୍ଗୁ - ଆଇ ଏଚଇପି ପାଇଁ ଏକ ବୈଷୟିକ ଭାବରେ ସୁଦୃଢ଼ ​​ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ-ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଉପାୟ ଉପରେ ସକାରାତ୍ମକ ବିଶେଷଜ୍ଞ-ସ୍ତରୀୟ ଆଲୋଚନାକୁ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ସ୍ୱାଗତ କରିଛନ୍ତି।

୪ . ଉଭୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସହମତ ହୋଇଛନ୍ତି:

(i) ଭାରତ-ଭୁଟାନ ଶକ୍ତି ସହଭାଗୀତା ଶକ୍ତି ସୁରକ୍ଷା ବୃଦ୍ଧି, ସେମାନଙ୍କର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ମଜବୁତ କରିବା, ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବା, ରପ୍ତାନି ଆୟ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷମତାର ଆହୁରି ବିକାଶରେ ଯୋଗଦାନ ଦେଇ ଉଭୟ ଦେଶକୁ ଲାଭ ପହଞ୍ଚାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ରଖିଛି।

(ii) ନୂତନ ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପ ବିକାଶ ଏବଂ ବିଦ୍ୟୁତ ବାଣିଜ୍ୟ ସମେତ ଏହି ପାରସ୍ପରିକ ଲାଭଦାୟକ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଶକ୍ତି ସହଭାଗୀତାକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିବା ପାଇଁ ଅଭୂତପୂର୍ବ ସୁଯୋଗ ରହିଛି।

(iii) ରଣନୈତିକ ଅଂଶୀଦାର ଭାବରେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳ-ଶକ୍ତି, ସୌର ଏବଂ ସବୁଜ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୂତନ ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ବିକାଶରେ ନିୟୋଜିତ ହେବା।

(iv) ଉଭୟ ସରକାର ଜଳଭଣ୍ଡାର ଜଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ସମେତ ନୂତନ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ପ୍ରକଳ୍ପ-ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ପଦ୍ଧତି ସମୀକ୍ଷା ଏବଂ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବେ।

(v) ଭାରତ ସରକାର ଭୁଟାନରେ ନୂତନ ଏବଂ ଆଗାମୀ ଜଳ-ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଆର୍ଥିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକରୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପାଣ୍ଠି ଯୋଗାଣ ଏବଂ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିକ୍ରୟ ପାଇଁ ବଜାର ସୁବିଧା ଯୋଗାଇବେ।

(vi) ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶକ୍ତି ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିନିମୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ପାରସ୍ପରିକ ସହମତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ବିତରଣ ବିନ୍ଦୁ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଘରୋଇ ନିୟମ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁଯାୟୀ ଭୁଟାନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କୁ ବଜାର ପ୍ରବେଶ ସୁବିଧା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ।

(vii) ବିକଶିତ ଶକ୍ତି ବଜାରକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ଭୁଟାନର ଶକ୍ତି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକରେ ନିବେଶକୁ ସକ୍ଷମ କରିବା ଏବଂ ବିଦ୍ୟୁତ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୀମାପାର ବାଣିଜ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ନିୟମିତ ପରାମର୍ଶ କରିବା।

(viii) ବୃହତ ଉପ-ଆଞ୍ଚଳିକ ଶକ୍ତି ସହଯୋଗ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା, ଯାହା ସମସ୍ତ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ପାରସ୍ପରିକ ଲାଭ ପାଇଁ ଅର୍ଥନୀତି ମଧ୍ୟରେ ଆନ୍ତଃ-ସଂଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବ।

(ix) କ୍ଷମତା ବିକାଶ, ନୀତି ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଉପରେ ସୂଚନା ଆଦାନପ୍ରଦାନ, ଏବଂ ଶକ୍ତି ସଂରକ୍ଷଣ ଉପରେ ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଶକ୍ତି ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଶକ୍ତି ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶକ୍ତି ସହଯୋଗକୁ ସୁଦୃଢ଼ ​​କରିବା।

ଉଭୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପାରସ୍ପରିକ ଲାଭ ପାଇଁ ମିଳିତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ବିବୃତ୍ତି ଆଧାରରେ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବଂ ପଦକ୍ଷେପ ଉପରେ ଗତିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବାକୁ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ।

*****