Ka Tnat Kam Pla Tyngka jong ka Sorkar Pdeng
azadi ka amrit mahotsav

Ki mat ba kongsan jong ka mang tyngka 2025-26 jong ka Sorkar Pdeng

Posted On: 01 FEB 2025 1:29PM by PIB Shillong

PART A

Ka Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka tnad Kam Pla Tyngka bad Kam Kompani, Nirmala Sitharaman ka la wanrah ia ka mang tyngka 2025-26 jong ka Sorkar Pdeng ha Parliament mynta ka sngi. Ki mat ba kongsan jong ka mang tynga ki long kumne harum:

Ki jingantad ia ka mang tyngka 2025-26

  • Baroh ki jingioh ba lait na ki jingshim ram bad ki jingpynlut ki dei kiba la la antad ha ka T 34.96 lak klur bad T 50.65 lak klur.
  • Baroh ki jingioh khajna ki dei kiba la antad ha ka T 28.37 lak klur.
  • Ka jingiapher hapdeng ka jingioh bad ka jingpynlut ka di kaba la antad ha ka 4.4% jong ka GDP.
  • Ki jingshim ram ki dei kiba la antad ha ka T 14.82 lak klur.
  • Ka jingpynlut Capex kaba T 11.21 lak klur (3.1% jong ka GDP) ka dei kaba la buh na ka bynta u snem mang tyngka 2025-26.

Ka kam rep kum ka kor ba nyngkong jong ka roi ka par

Prime Minister Dhan-Dhaanya Krishi Yojana - Developing Agri Districts Programme

  • Yn sdang ia kane ka prokram ha ka jingiatreilang bad ki jylla ka ban peit ia 100 tylli ki distrik kiba duna ki jingpynmih, ka jingpdeng ha kaba iadei bad ki mar rep bad kiba duna ha kaba iadei bad ki jingshim ram, ban ai jingmyntoi ia 1.7 klur ngutki nongrep.

Ka jingwanrah ia ka jingreiwspah bad ka jingkhlain ha ki jaka nongkyndong

  • Yn sdang ia ka prokram kaba bun bynta ha ka jingiatreilang bad ki jylla ban pynbeit ia ka jingduna ka jingioh kam ha ka kam rep lyngba ka jingkyntiew ia ki sap, ka jingbei tyngka, ka teknoloji bad ka jingkhyllie ia ka ioh ka kot ha ki jaka nongkyndong.
  • Ka Phase-1 kan peit ia 100 tylli ki distrik kiba dang kiew ha ka kam rep.

Aatmanirbharta ha ki shana dai

  • Ka Sorkar kan sdang ia ka “Mission for Aatmanirbharta in Pulses” kaba hynriew snem ban peit bniah ia u Tur, Urad bad Masoor.
  • Ka NAFED bad NCCF kin thied ia kine ki shana dai na ki nongrep ha kine ki 4 snem ban wan.

Ka prokram kaba pura na ka bynta ki jhur bad ki soh

  • Yn sdang ia ka prokram ba pura ha ka jingiatreilang bad ki jylla ban kyntiew ia ka jingpynmih, ka jingpynpoi ba seisoh, ka jingshna bad kior kiba biang ia ki nongrep.

Makhana Board ha Bihar

  • Yn sdang ia ka Makhana Board ban kyntiew ia ka jingpynmih, jingshna, ka jingkyntiew ia ki kam bad ka jingpyniaid iew ia u makhana.

 

Ka National Mission na ka bynta ki symbai ba bun ka jingseisoh

  • Yn sdang ia ka National Mission na ka bynta ki symbai ba bun ka jingseisoh kaba thmu ban pynkhlain ia ki kam wad bniah, ka jingwanrah bad jingpynsaphriang ia ki symbai ba bun ka jingseisoh, bad ka jingioh thied ia palat 100 jait ki symbai.

Ki jaka ri dohkha

  • Ka Sorkar kan wanrah ia ka rukom treikam ban pyndonkam ia ki jaka ri donkha na ka Indian Exclusive Economic Zone bad ki jaka duriaw, da kaba peit bniah ia ki dewlynnong Andaman & Nicobar bad Lakshadweep.

Ka Mission na ka bynta ka jingpynmih cotton

  • La pynbna ia ka mission kaba 5 snem ban plie lad ia ka jingkyntiew ka jingseisoh bad ka jingiaineh jong ka kam rep cotton bad kyntiew ia ki jait cotton ba jrong samoi.

Ka jingioh shim ram kham bun lyngba ka KCC

  • Ia u pud jong ka jingshim ram hapoh ka skhim Modified Interest Subvention yn kyntiew na ka T 3 lak sha ka T 5 lak na ka bynta ki ram ba shim lyngba ka KCC.

Ka jaka pynmih urea ha Assam

  • Ka jaka treikam kaba lah ban pynmih 12.7 lakh metric ton ha ka shi snem ka dei ka ban sdang ha Namrup, Assam.

Ki MSME kum ki kor baa r jong ka roi ka par

Ka jingpynkylla ha ka jingithuh kum ki MSME

  • Ia u pud ha kaba iadei bad ka jingbei tyngka bad ka jingiohnong ban ioh jingithuh kum ki MSME yn kyntiew sha ka 2.5 bad 2 shah.

Ki Credit Card na ka bynta ki Micro Enterprise

  • Ki Credit Cards ba kyrpang kiba don u pud haduh T 5 lak na ka bynta ki micro enterprise kiba la kyntiew kyrteng ha ka rynsan Udyam, yn ai 10 lak tylli ki card ha u snem ba nyngkong.

Ka Fund of Funds na ka bynta ki Startup

  • Yn sdang ia ka Fund of Funds kaba thymmai, kaba kham iar bad ka jingnoh synniang ba thymmai haduh T 10,000 klur.

Ka skhim ia kiba seng kam lajong ha ka sien kaba nyngkong

  • La pynbna ia ka skhim ba thymmai na ka bynta 5 lak ngut ki longkmie, ki Scheduled Caste bad ki Scheduled Tribe ba seng kam lajong ha ka sien kaba nyngkong ban ai ki ram kiba haduh T 2 klur ha kine ki san snem ban wan.

Ka skhim Focus Product na ka bynta ki juti bad ki kam kiba iadei bad ka snieh

  • Ban kyntiew ia ka jinglah pynmih mar, ka jingbha bad ka jinglah iakhun ki kam shna juti bad ki kam kiba iadei bad ka snieh ha India, la pynbna ia ka skhim focus product ban plie lad ia ka jingioh kam haduh 22 lak ngut ki briew, wanrah ia ka jingiohnong kaba T 4 lak klur bad ka jingshalan mar kaba palat T 1.1 lak klur.

Ki sienjam na ka bynta ka kam shna jinglehkai

  • La pynbna ia ka skhim ban shna ia ki jinglehkai kiba bha, kiba kyrpang, kiba la saindur thymmai bad kiba neh khnang ban pynkylla ia ka India sha ka jaka pdeng ha ka pyrthei ha ka kam shna jinglehkai.

Ka jingkyrsan ia ka kam shna jingbam

  • Yn sdang ia ka National Institute of Food Technology, Entrepreneurship and Management ha Bihar.

Ka Mission shna tiar – Ka jingrah shakhmat ia ka “Make in India”

  • La pynbna ia ka National Manufacturing Mission kaba peit ia ki karkhana bar it, ba pdeng bad ka heh ban rah shakhmat ia ka “Make in India”.

Ka jingbei tynka kum ka kor kaba lai jong ka roi ka par

  1. Ka jingbei tyngka ha ki briew

Saksham Anganwadi bad Poshan 2.0

  • Yn kyntiew ia ka jingpynlut na ka bynta ka jingai jingkyrshan ha ka bam kaba tei met.

Ki Atal Tinkering Lab

  • Yn pynbiang 50,000 tylli ki Atal Tinkering Lab ha ki skul Sorkar ha ki 5 snem ban wan.

Ka jingpynbiang Broadband sha ki skul secondary jong ka Sorkar bad ki PHC

  • Yn pynbiang broadband internet sha baroh ki skul secondary jong ka Sorkar bad ki primary health centre ha ki jaka nongkyndong hapoh ka projek Bharatnet.

Ka skhim Bharatiya Bhasha Pustak

  • La pynbna ia ka skhim Bharatiya Bhasha Pustak ban pynbiang ia ki kot digital ha ki kyntien ka India na ka bynta ki skhul bad ki jingpule ba kham halor.

Ki National Centre of Excellence na ka bynta ka jingkyntiew ia ki sap

  • Yn sdang 5 tylli ki National Centre of Excellence na ka bynta ka jingkyntiew ia ki sap ha ryngkat ka buit bad ka jingiatreilang na kylleng ka pyrthei ban ai ia ki samla ki sap kiba ki donkam na ka bynta ka jingpynmih tiar “Make for India, Make for the World”.

Ka jingpyniar ia ka bor treikam jong ki IIT

  • Yn pynbiang shuh shuh ki jingdon jingem ha ki 5 tylli ki IIT ba la sdang hadien u 2014 ban plie ki lad jingpule ia palat 6,500 ngut shuh shuh ki samla pule.

Ka Centre of Excellence ha ka AI na ka bynta ka jingpule

  • Yn sdang ia ka Centre of Excellence ha ka Artificial Intelligence na ka bynta ka pule puthi ha ka jingmang tyngka kaba T 500 klur.

Ka jingpyniar ia ka jingai jinghikai ha ka jingai jingsumar

  • Yn wanrah sa 10,000 tylli ki seat ha ki medical kolej bad ki hospital ha une u snem ban wan, ka ban wanrah ruh 75000 tylli ki seat ha ki 5 snem ban wan.

Ki Day Care Cancer Centre ha baroh ki hospital distrik

  • Ka Sorkar kan sdang ia ki Day Care Cancer Centre ha baroh ki hospital distrik ha kine ki 3 snem ban wan, 200 tylli ki Centre ha u 2025-26.

Ka jingpynkhlain ia ki lad kamai ja kpoh ha ki jaka sor

  • La pynbna ia ka skhim ban kyntiew ia ki nongtrei ha ki jaka sor ha kaba iadei bad ka ioh ka kot bad ka imlang sahlang ban iarap ia ki ban kyntiew ia ka kamai kajih bad don ka jingkamai kaba iaineh.

PM SVANidhi

  • Yn pynkylla ia ka skhim lyngba ka jingpynheh ia ki jingshim ram na ki bank, ki credit card ba iasoh bad ka UPI kiba don u pud haduh T 30,000, bad ka jingkyrshan ban kyntiew ia ka bor treikam.

Ka skhim na ka bynta ka bha ka miat jong ki nongtrei ha ki rynsan online

  • Ka Sorkar kan pynbiang ia ki identity card, ka jingkyntiew kyrteng ha ka rynsan e-Shram bad ka jingai jingsumar hapoh ka PM Jan Arogya Yojna, na ka bynta kito kiba trei shipor.

 

  1. Ka jingbei tyngka ha ka ioh ka kot

Ka rukom treikam Public Private Partnership ha kaba iadei bad ki jingdon jingem

  • Ki tnad Sorkar kiba peit ia ki kam kiba iadei bad ki jingdon jingem kin wanrah ia ki projek b alai snem ba pyntreikam ha ka rukom PPP, la pynshlur ruh ia ki jylla.

Ka jingkyrshan ia ki jylla na ka bynta ki jingdon jingem

  • La tyrwa ban don ka jingpynbiang haduh T 1.5 lak klur na ka bynta ki jingshim ram kiba 50 snem khlem da khein ka sut ia ki jylla na ka bynta ka jingpynlut pisa bad ki jingioh jingmyntoi namar ki jingpynkylla.

Asset Monetization Plan 2025-30

  • La pynbna ia ka Plan ba ar na ka bynta u 2025-30 ban ioh biang ka pisa kaba T 10 lak klur ha ki projek ba thymmai.

Jal Jeevan Mission

  • Yn pynjlan ia ka Mission haduh u 2028 ha ryngkat ka jingkyntiew ia ka pisa ba la pynbiang.

Urban Challenge Fund

  • La pynbna ia ka Urban Challenge Fund kaba T 1 lak klur ban pyntreikam ia ki jingtyrwa na ka bynta ka ‘Cities as Growth Hubs’, ‘Creative Redevelopment of Cities’ bad ‘Water and Sanitation’, la trywa ban pynbiang T 10,000 klur na ka bynta u 2025-26.

Nuclear Energy Mission na ka bynta ka Viksit Bharat

  • Yn peit ia ki jingpynkylla ia ka Atomic Energy Act bad ka Civil Liability for Nuclear Damage Act.
  • Yn sdang ia ka Nuclear Energy Mission na ka bynta ka jingwadbniah bad ka jingkyntiew ia ki kam kiba iadei bad ki Small Modular Reactor (SMR) ha ka jingpynbiang pisa kaba T 20,000 klur, 5 tylli ki SMR kiba shna ha ka ri ki dei ki ban pyntreikam shuwa u 2033.

Ka jingshna ia ki jhad

  • Yn pynkylla ia ka Shipbuilding Financial Assistance Policy.
  • Yn kynthup ia ki jhad ba heh kiba don katto katne ka jingheh hapoh ka harmonized master list (HML) kaba iadei bad ki jingdon jingem.

Ka Maritime Development Fund

  • Yn sdang ia ka Maritime Development Fund ha ryngkat ka jingpynbiang pisa kaba T 25,000 klur, lyngba ka bynta kaba 49% na ka Sorkar bad kaba sah kan wan na ki kad lieng bad ki kam shimet.

Ka skhim UDAN - Regional Connectivity

  • La pynbna ia ka skhim UDAN ba la pynkylla ban kyntiew ia ka jingpyniasoh ha ki thain ha kaba yn don 120 tylli ki jaka ba thymmai bad ka leit ka wan jong 4 klur ngut ki briew ha kine ki 10 snem ban wan.
  • Kan iarap ruh ia ki helipad bad ki kad liengsuin ba kham rit ha ki jaka lum bad ki distrik aspirational bad ki distrik ha ka thain shatei lammihngi.

Ka kad liengsuin ba thymmai ha Bihar

  • La pynbna ia ka kad liengsuin ba thymmai ha Bihar, ha ryngkat ka jingpyniar ia ka kad liengsuin ha Patna bad ka kad liengsuin ha Bihta.

Western Koshi Canal Project ha Mithilanchal

  • Ka jingiarap pisa ia ka Western Koshi Canal ERM Project ha Bihar.

Ki jingpynkylla ha ki kam tih mar poh khyndew

  • Yn wanrah ia ka polisi ban ioh tih ia ki mar poh khyndew ba kongsan na ki tailing.

SWAMIH Fund 2

  • La pynbna ia ka fund kaba T 15,000 klur kaba thmu ban pyndep kloi sa 1 lak tylli ki jaka sah briew, lyngba ka jingnoh synniang jong ka Sorkar, ki bank bad ki nongbei tyngka shimet.

Ka kam jngoh kai na ka bynta ka roi ka par kaba wan na ka jingioh kam

  • Yn kyntiew ia 50 tylli ki jaka jngoh kai ha ka ri ha ka jingiatreilang bad ki jylla bad ka rukom pyndonkam ia ka jingiakhun.

 

  1. Ka jingbei tyngka ha ka jingsaindur thymmai

Ka jingwadbniah, ka jingkyntiew ia ki kam bad ka jingsaindur thymmai

  • Yn pynbiang T 20,000 klur ban pyntreikam ia ki jingwadbniah, ka jingkyntiew ia ki kam bad ka jingsaindur thymmai da ki kynhun shimet kumba la pynbna ha ka mang tyngka ha u Naitung.

Deep Tech Fund of Funds

  • Yn peit ia ka Deep Tech Fund of Funds ban kyntiew ia ki startup kiba trei ha ki kam ba thymmai.

PM Research Fellowship

  • 10,000 tylli ki fellowship na ka bynta ka jingwadbniah ha ki kam teknikal ha ki IIT bad ki IIS ha kaba la kyntiew ia ka jingai jingiarap pisa.

Gene Bank na ka bynta ka Germplasm jong ki jingthung jingtep

  • Yn sdang ia ka Gene Bank kaba ar kaba don 10 lak ki germplasm line na ka bynta ka jingshngain ha ka jingioh bam bad ka jingshngain jong ka ri.

National Geospatial Mission

  • La pynbna ia ka National Geospatial Mission ban kyntiew ia ki jingdon jingem bad ka data kaba iadei bad ka foundational geospatial.

Gyan Bharatam Mission

  • Yn sdang ia ka Gyan Bharatam Mission na ka bynta ka jingpeit, ka jingbuh jingtip bad ka jingpynneh ia ki jingthoh ba rim ha ryngkat bad ki jaka ai jinghikai, ki museum, ki library bad ki nongpynlang shimet ban peit ia palat 1 klur ki jingthoh ba rim.

Ka jingshalan mar kum ka kor kaba 4 jong ka roi ka par

Export Promotion Mission

  • Yn sdang ia ka Export Promotion Mission, kaba don ki thong, ka ban pyniaid da ka tnad Kam Khaii, MSME, bad Kam Pla Tyngka.

BharatTradeNet

  • Yn sdang ia ka ‘BharatTradeNet’ (BTN) na ka bynta ka kam khaii bad kiwei kiwei ki ri ka ban long kawei ka rynsan na ka bynta ka jingbuh jingtip shaphang ka kam khaii pateng bad ki lad pynbiang pisa.

National Framework na ka bynta ka GCC

  • Yn wanrah ia ka national framework kum ka jingialam lynti ia ki jylla ban kyntiew ia ki Global Capability Centre ha ki nongbah tier w.

Ki jingpynkylla kum ka bor: Ki jingpynkylla ha ki kam pisa bad ka roi ka par

FDI ha ka kam Insurance

  • Yn kyntiew ia u pud jong ka FDI ha ki kam insurance na ka 74 sha ka 100%, na ka bynta kito ki kompani kiba bei tyngka lut ka premium ha India.

Ka lad kyntiew ia ka jingshim ram da ka NaBFID

  • Ka NaBFID kan sdang ia ka ‘Partial Credit Enhancement Facility’ na ka bynta ki corporate bond ia ki jingdon jingem.

Grameen Credit Score

  • Ki Public Sector Bank kin pynbiang ia ka rukom peit ia ka ‘Grameen Credit Score’ ban pynbiang ia ki jingdonkam shim ram ki dkhot SHG bad ki briew ha ki jaka nongkyndong.

Ka kam bai bam tymmen

  • Yn sdang ia ka forum na ka bynta ka jingiatreilang ki bor peit kam bad ka jingwanrah ia ki bynta kiba iadei bad ka bai bam tymmen.

High Level Committee na ka bynta ki jingpynkylla ia ki jingpeit kam

  • Yn sdang ia ka High-Level Committee na ka bynta ka jingpynkylla ia ka jingpeit kam ban peit lut ia ki kyndon kiba iadei bad ki kam ki bym iadei bad ka pisa, ki jingai syrnot, ki license bad ki jingai jingbit.

Ka Investment Friendliness Index jong ki jylla

  • Yn sdang ia ka Investment Friendliness Index jong ki jylla ha u 2025 ban kyntiew ia ka jingiatreilang ka Sorkar Pdeng bad ki Sorkar Jylla.

Jan Vishwas Bill 2.0

  • Ka Jan Vishwas Bill 2.0 kan weng ia ka jingkhein beain 100 tylli ki bynta ha ki ain bapher bapher.

 

PART B

 

Ka Khajna

 

  • Ym donkam siew income tac na ka bynta ka jingkamai kaba haduh T 12 lak (lane ka jingkamai kaba kumba T 1 lak ha ka shi bnai ba lait na ki jingkamai ba kyrpang kum ki capital gain) hapoh ka rukom treikam ba thymmai.
  • Une u pud un long T 12.75 lak na ka bynta ki briew ba ioh tulop ba siew khajna, namar ka jingkhate kaba T 75,000.
  • Kane kan pynduna ia ka khajna ia kiba pdeng ka jingioh bad buh shuh shuh ka pisa ha ka kti jong ki ka ban kyntiew ia ka jingpyndonkam mar ka longiing, ka jingkynshew pisa bad ka jingbei tyngka.
  • Ka Income-Tax Bill kaba thymmai kan long kaba shai ha ka jingthoh khnang ban suk ki nongsiew khajna bad ki nongpeit ia ki kam khajna ba kin sngewthuh, ka ban ialam sha ka jingsngewthuh ia ka kam khajna bad ka jingduna ha ka jing hap leit sha ki bor ka ain.
  • Yn lait noh ka jingkamai kaba kumba T 1 lak klur na ki khajna.

 

  • Ka jingpynkylla ia ki bai khajna

 

  • Ha ka rukom treikam ba thymmai, ka jingpynkylla ia ka bai khajna kan long kumne harum:

 

0-4 lak tyngka

Nil

4-8 lak tyngka

5 percent

8-12 lak tyngka

10 percent

12-16 lak tyngka

15 percent

16-20 lak tyngka

20 percent

20- 24 lak tyngka

25 percent

Palat 24 lak tyngka

30 percent

 

 

  • Ka jingpynbeit TDS/TCS ban pynduna ia ki jingjynjar

 

  • Ka jingpynbeit ia ka Tax Deduction at Source (TDS) da kaba pynduna ia ka jingbun ki bai bad ki pud ba khein TDS lada tam.
  • U pud na ka bynta ka jingkhate khajna na ka sut ia ki tymmen ki kro ka dei kaba la kyntiew ar shah na ka T 50,000 kaba mynta sha ka T 1 lak.
  • U pud ha ka shi snem uba T 2.40 lak na ka bynta ka TDS ia ka bai wai ka dei kaba la kyntiew sha ka T 6 lak.
  • U pud ban shim ia ka tax at source (TCS) na ki remittance hapoh ka Liberalized Remittance Scheme (LRS) jong ka RBI ka dei kaba la kyntiew na ka T 7 lak sha ka T 10 lak.
  • Ki bynta kiba iadei bad ka jingkhate TDS ba kham heh kin iadei tang bad ki case ki bym don PAN.
  • Ym khein bein ia ka jingslem ban siew TCS haduh ka sngi ba dei ban ai ka statement.

 

 

  • Ka jingpynduna ia ki kamram ba hap pyndep

 

  • Ka jingpynduna ia ki kamram ba hap pyndep ki charitable trust/kynhun bar it da kaba pyniar ia ka por jog ka jingkyntiew kyrteng na ka 5 snem sha ka 10 snem.

 

  • Ka lad ban yn khein eiei ia ka dor jong ki jaka bas ah hi ka dei ka ban ai ia ar tylli kine ki jait jaka.

 

  • Ka jingsuk ban trei ha ki kam khaii pateng

 

  • Ka jingwanrah ia ka shim ban sngewthuh ia ka dor jong ka jingsiew jingdiah sha kiwei kiwei ki ri na ka bynta lai snem.
  • Ka jingpyniar ia ki kyndon safe harbor ban pynduna ia ka jinghap leit sha ki bor jong ka ain bad wanrah ia ka jingshai ha ka jinglum khajna hapdeng ki ri.
  • Ka jingpyllai ia ki jingsei pisa na ka National Savings Scheme (NSS) da ki briew ha lane hadien ka 29 tarik u Nailar, 2024.
  • Ka jingpeit kumjuh ia ki NPS Vatsalya account kumba long ki NPS account, kaba shong ha ki pud.

 

  • Ka jingioh kam bad ka jingbei tyngka

 

Ka jingthikna shaphang ka khajna na ka bynta ki skhim shna tiar elektrik

 

  • Ka rukom lum khajna ia ki briew ki bym sah ha ka ri kiba ai ki jingshakri ia ki kompani kaba dang tei lane pyniaid ia ki jaka shna tiar elektrik.
  • Ka jingwanrah ia ka safe harbour na ka bynta ka jingthikna shaphang ka khajna na ka bynta ki briew ki bym sah ha ka ri kiba buh ia ki mar ban pynpoi sha ki jaka shna tiar elektrik.

 

Ka skhim Tonnage Tax na ka bynta ki lieng kiba pyndonkam hapoh ka ri

 

Ia ki jingmyntoi jong ka skhim tonnage tax yn ai ia ki lieng kiba la kyntiew kyrteng hapoh ka Indian Vessels Act, 2021 ban kyntiew ia ka leit ka wan lyngba ki jaka shong um hapoh ka ri.

 

 

  • Ka jingpyniar ia ka jingsdang ia ki Start-Up

Ka jingpyniar ia por bas dang ia ki start up da 5 snem ban plie lad ban ioh jingmyntoi ki start-up ba la sdang shuwa u 1.4.2030.

 

 

  • Ki Alternate Investment Fund (AIF)

 

Ka jingthikna ha ka khajna na ka bynta ki jingioh na ki security sha ki AIF Category I bad Category II kiba dang bei tyngka na ka bynta ki jingdon jingem bad kine ki jait kam.

 

 

  • Ka jingpynia ia ka tarik bei tyngka ia ki Sovereign bad Pension Funds

 

Ka jingpyniar ia ka tarik ban bei tyngka ha ki Sovereign Wealth Funds bad Pension Funds sa san snem, haduh ka 31 tarik u Lber 2030, ban kyntiew ia ka jingpynbiang pisa na ki ha ki kam kiba iadei bad ki jingdon jingem.

 

 

INDIRECT TAX

Ka jingpynbeit ia ka Customs Tariff Structure na ka bynta ki mar karkhana

Ka mang tyngka 2025-26 ka tyrwa ban:

  1. Weng hynniew tylli ki tariff rate. Kane ka dei ha ryngkat ki hynniew tylli ki tariff rate kiba la eng ha ka mang tyngka 2023-24. Hadien kane yn don sa tang phra tylli ki taiff rate ba kynthup ka ‘zero’ rate.
  2. Pyntreikam ia ka cess kaba iahap ban pynbiang ia ka duty kaba seisoh lait noh ia katto katne ki mar ha kaba kane kan duna khyndiat.
  3. Shim tang kawei ka cess lane surcharge. Kumta ka Social Welfare Surcharge ha 82 tylli ki tariff line kiba don ka cess, kin lait.

Ka jingioh kaba kumba T 2600 klur na ki indirect tax ka dei ka ban duh noh.

Ka jingpyllait ia ka jingshalan nabar ri ia ki dawai

  • 36 jait ki dawai kba lait na ka Basic Customs Duty (BCD).
  • 6 jait ki dawai ki ban don ka customs duty kaba la pynduna sha ka 5%.
  • Katto katne ki dawai hapoh ki Patient Assistance Programme ba pynlong da ki kompani shna dawai kin lait na ka BCD; sa 37 jait ki dawai kiba la kynthup ha ryngkat 13 tylli ki patient assistance programme ba thymmai.

Ka jingkyrshan ia ka jingshna tiar ha ka ri bad ka jingpynbha shuh shuh ia ki mar

  • Ki mar poh khyndew ba kongsan :
    • Cobalt powder bad waste, ki mar jot na ki lithium-ion battery, Lead, Zinc bad 12 jait ki mar poh khyndew ba kongsan ki lait na ka BCD.
  • Ki jain:
    • Sa ar jait ki shuttle-less loom ba la pyllait.
    • Ka bai BCD na ka bynta ki jain ba shu thain ka dei kaba la pynkylla na ka “10% lane 20%” sha ka “20% lane ` 115 ha ka shi kilo, katba kham heh.
  • Ki mar elektrik:
    • Ia ka BCD na ka bynta ki Interactive Flat Panel Display (IFPD) la kyntiew na ka 10% sha ka 20%.
    • La pynduna ia ka BCD sha ka 5% na ka bynta ki Open Cell bad kiwei kiwei ki bynta.
    • La pyllait bai BCD ia ki bynta jong ki Open Cell.
  • Lithium Ion Battery:
    • Sa 35 jait ki tiar na ka bynta ka jingshna EV battery bad sa 28 jait ki tiar ban shna mobile phone battery ki dei kiba la pyllait.
  • Ki kam pynkit mar da ki jhad
    • Ka jingpyllait bai BCD ia ki mar ba donkam ban shna tiar, ki bynta, ki jingdonkam lane ki bynta ban shna ia ki jhad ka dei kaba la pynjlan sa shiphew snem.
    • Kan long kumjuh ha kaba iadei bad ka kam pynpra ia ki jhad.
  • Telecommunication:
    • Ia ka BCD la pynduna na ka 20% sha ka 10% na ka bynta ki Carrier Grade ethernet switch.

Ka jingkyntiew ia ka jingshalan mar

  • Ki tiar ba shna da ki kti:
    • Ia ka por ban shalan la pynjlan na ki hynriew bnai sha ka shi snem, bad lah ban pynjlan shuh shuh s alai bnai lada donkam.
    • Khyndai jait ki tiar ba la wanrah ha ka thup ki duty-free input.
  • Ki kam kiba iadei bad ka snieh:
    • La weng ia ka bai BCD na ka bynta ka snieh Wet Blue.
    • Ia ka snieh Crust la weng na ka 20% export duty.
  • Ki mar na ki duriaw:
    • La pynduna bai BCD na ka 30% sha ka 5% ia ka Frozen Fish Paste (Surimi) ban shna bad shalan ia ki tiar kiba mih na ka.
    • La pynduna bai BCD na ka 15% sha ka 5% ia ka fish hydrolysate ban shna ia ki jingbam dohkha bad jingban shymprong.
  • Ki Domestic MRO na ka bynta ki tiar rel:
    • Ki MRO rel kin ioh ia ki jingmyntoi kiba iahap bad ki MRO liengsuin bad ki jhad ha kaba iadei bad ka jingwanrah nabar ia ki tiar ban maramot.
    • La pynjlan ia ka por ba la buh ban shalan ia kum kine ki tiar na ka 6 bnai sha ka shi snem bad lah ban pynjlan shuh shuh sa shi snem.

Ka jingplielad ia ki kam khaii pateng

  • Ka por ba la buh na ka bynta ka Provisional Assessment:
    • Ban pyndep ia ka provisional assessment, la buh por haduh ar snem bal ah ban pynjlan sa shi snem.
  • Ka jingbud dalade ia ki kyndon:
    • La wanrah ia ka bynta kaba thymmai ban plie lad ia ki nongshalan mar, hadien ba la ai jingbit ia ki mar, ba kin ai jingtip dalade shaphang ki mar bad siew bai duty bad ka sut khlem ka jingdain kuna.
  • Ka jingpynjlan ia ka por ban pyndonkam:
    • Ia ka por ba la buh ban pyndonkam ia ki mar ba shalan nabar katkum ki kyndon bapher bapher la pynjlan na ka hynriew bnai sha ka shi snem.
    • Kine ki nongshalan mar ki hap ai ka statement shisien ha ka lai bnai.

*****


(Release ID: 2098783) Visitor Counter : 11