কেন্দ্ৰীয় বিত্ত আৰু কৰ্পৰেট পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমণে আজি সংসদত ২০২৫-২৬ বৰ্ষৰ কেন্দ্ৰীয় বাজেট দাখিল কৰে। ইয়াত তেওঁৰ বাজেট ভাষণৰ সাৰাংশ দিয়া হ’ল;

প্ৰথম খণ্ড

তেলেগু কবি আৰু নাট্যকাৰ শ্ৰী গুৰাজাদা আপ্পা ৰাওৰ বিখ্যাত বক্তব্যৰ উদ্ধৃতি দি বিত্তমন্ত্ৰীয়ে ২০২৫-২৬ চনৰ কেন্দ্ৰীয় বাজেট দাখিল কৰে। ইয়াত ‘সবকা বিকাশ’ৰ লক্ষ্যৰে সকলো ক্ষেত্ৰৰ সুষম উন্নয়নৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে।

এই উদ্দেশ্যৰ লগত সংগতি ৰাখি বিত্তমন্ত্ৰীয়ে উন্নত ভাৰতৰ বিস্তত নীতিৰ কথা উল্লেখ কৰে, যিবোৰ তলত দিয়া হ’ল-

ক। দৰিদ্ৰতাৰ পৰা মুক্তি;

খ। ১০০% উন্নতমানৰ স্কুলীয়া শিক্ষা;

গ। গুণগত, কম ব্যয়সাধ্য আৰু সুলভ স্বাস্থ্যসেৱাৰ সুবিধা;

ঘ। ১০০ শতাংশ দক্ষ কৰ্মশক্তিৰ সৈতে অৰ্থপূৰ্ণ নিয়োগ;

ঙ। অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপত ৭০ শতাংশ মহিলা; আৰু

চ। কৃষকসকলে আমাৰ দেশক ‘বিশ্বৰ খাদ্যৰ ভঁৰাল’ হিচাপে গঢ়ি তুলিছে।

২০২৫-২৬ৰ কেন্দ্রীয় বাজেটত চৰকাৰৰ প্রচেষ্টা অব্যাহত ৰখাৰ প্রতিশ্রুতি দিয়া হৈছে, যাতে সৰ্বাংগীন উন্নয়ন সুনিশ্চিত, ব্যক্তিগত খণ্ডৰ বিনিয়োগ বৃদ্ধি, পাৰিবাৰিক আৱেগ বৃদ্ধি আৰু উদীয়মান মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ ব্যয় শক্তি বৃদ্ধিৰ বাবে চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টা অব্যাহত ৰাখিব পাৰে। এই বাজেটত প্ৰস্তাৱিত উন্নয়নমূলক ব্যৱস্থাসমূহ দৰিদ্ৰ, যুৱক-যুৱতী, কৃষক আৰু মহিলাসকলক গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা হৈছে।

ভাৰতৰ বিকাশৰ সম্ভাৱনা আৰু বিশ্ব প্ৰতিযোগিতামূলক ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ বাবে কৰ, শক্তি খণ্ড, গ্ৰামোন্নয়ন, খনন, বিত্তীয় খণ্ড আৰু নিয়ন্ত্ৰণৰ ক্ষেত্ৰত পৰিৱৰ্তনশীল সংস্কাৰ সাধনেই বাজেটৰ লক্ষ্য।

কেন্দ্ৰীয় বাজেটত আলোকপাত কৰা হৈছে যে কৃষি, এমএছএমই, বিনিয়োগ আৰু ৰপ্তানি হৈছে বিকশিত ভাৰত যাত্ৰাৰ ইঞ্জিন। ইয়াক সংস্কাৰ আৰু ইয়াৰ পথ প্ৰদৰ্শক হিচাপে অন্তৰ্ভুক্তিৰ মনোভাৱৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।

প্ৰথম ইঞ্জিনঃ কৃষি

ৰাজ্যসমূহৰ অংশগ্ৰহণেৰে বাজেটত ‘প্ৰধানমন্ত্ৰী ধন-ধান্য কৃষি যোজনা’ আৰম্ভ কৰা হৈছে। ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে উৎপাদন বৃদ্ধি, শস্যৰ বৈচিত্ৰ্যতা গ্ৰহণ, শস্য চপোৱাৰ পিছত মজুতকৰণৰ সুবিধা বৃদ্ধি, জলসিঞ্চনৰ সুবিধা উন্নত কৰা, দীৰ্ঘম্যাদী আৰু হ্ৰস্বম্যাদী ঋণৰ উপলব্ধতা সহজ কৰা।

ৰাজ্যসমূহৰ অংশগ্ৰহণেৰে ‘গ্ৰাম্য সমৃদ্ধি আৰু সুস্থিৰতা গঢ়ি তোলা’ বিষয়ক এক বিস্তৃত বহুখণ্ডীয় কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হ’ব। ইয়াৰ দ্বাৰা দক্ষতা, বিনিয়োগ, প্ৰযুক্তিৰ জৰিয়তে কৃষিক্ষেত্ৰত নিয়োগহীনতা দূৰ হ’ব আৰু গ্ৰাম্য অৰ্থনীতি পুনৰ সজীৱ হ’ব।

ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে গ্ৰামাঞ্চলত ব্যাপক সুযোগ সৃষ্টি কৰি গ্ৰাম্য মহিলা, যুৱ কৃষক, গ্ৰাম্য যুৱক-যুৱতী, প্ৰান্তীয় আৰু ক্ষুদ্ৰ কৃষক আৰু ভূমিহীন পৰিয়ালক বিশেষ গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা।

কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰীয়ে ঘোষণা কৰে যে চৰকাৰে ৰহৰ, মাটি মাহ আৰু মচুৰ দাইলৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব দি মাহজাতীয় শস্যৰ স্বাৱলম্বীতাৰ বাবে ছবছৰীয়া অভিযান আৰম্ভ কৰিব। কেন্দ্ৰীয় সংস্থাসমূহে (নাফেড আৰু এনচিচিএফ) অহা চাৰি বছৰৰ ভিতৰত সৰ্বোচ্চ পৰ্যায়ত কৃষকৰ পৰা এই তিনিটা দাইল ক্ৰয় কৰিবলৈ সাজু।

বাজেটত শাক-পাচলি আৰু ফল-মূলৰ বাবে এক বিস্তৃত কাৰ্যসূচীৰ বাবে ব্যৱস্থাও ধাৰণা কৰা হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত অন্যান্য ব্যৱস্থাৰ লগতে কপাহৰ উৎপাদনশীলতাৰ বাবে পাঁচ বছৰীয়া অভিযান আৰু কৃষি আৰু সংশ্লিষ্ট কাৰ্য্যকলাপক ব্যাপকভাৱে সহায় কৰিবলৈ উচ্চ উৎপাদনশীল বীজৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰীয় অভিযান অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমণে সংশোধিত সুত সাহায্য আঁচনিৰ অধীনত কিষাণ ক্ৰেডিট কাৰ্ডৰ জৰিয়তে ঋণৰ সীমা ৩ লাখৰ পৰা ৫ লাখ টকালৈ বৃদ্ধি কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰে।

দ্বিতীয় ইঞ্জিন: এম এছ এম ই

বিত্তমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে এমএছএমইক বৃদ্ধিৰ আন এক শক্তিশালী ইঞ্জিন বুলি অভিহিত কৰে কিয়নো এই খণ্ডই আমাৰ ৰপ্তানিৰ ৪৫ শতাংশ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। এম এছ এম ইসমূহক উচ্চ দক্ষতা, প্ৰযুক্তিগত উন্নীতকৰণ আৰু বৃহৎ পৰিসৰত মূলধনৰ উন্নত প্ৰৱেশ লাভ কৰাত সহায় কৰিবলৈ সকলো এম এছ এম ই শ্ৰেণীবিভাজনৰ বাবে বিনিয়োগ আৰু টাৰ্ণঅভাৰৰ সীমা ক্ৰমে ২.৫ আৰু ২ গুণ বৃদ্ধি কৰা হৈছে। তদুপৰি নিশ্চয়তা কভাৰৰ সৈতে ঋণৰ উপলব্ধতা বৃদ্ধিৰ ব্যৱস্থাও ঘোষণা কৰা হৈছে।

প্ৰথমবাৰৰ বাবে অনুসূচিত জাতি আৰু অনুসূচিত জনজাতিৰ পাঁচ লাখ মহিলা উদ্যোগীসকলৰ বাবে এক নতুন আঁচনি আৰম্ভ কৰে বিত্তমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে। আগন্তুক ৫ বছৰত তেওঁলোকক ২ কোটি টকা পৰ্যন্ত ঋণ প্ৰদান কৰিব।

শ্ৰীমতী সীতাৰমণে ঘোষণা কৰে যে চৰকাৰে ‘মেড ইন ইণ্ডিয়া’ ব্ৰেণ্ডক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা খেলনাৰ বাবে ভাৰতক বিশ্বক কেন্দ্ৰস্থল হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ আঁচনিও ৰূপায়ণ কৰিব। তেওঁ লগতে কয় যে চৰকাৰে “মেক ইন ইণ্ডিয়া”ক আগুৱাই নিয়াৰ বাবে ক্ষুদ্ৰ, মজলীয়া আৰু বৃহৎ উদ্যোগসমূহক সামৰি ৰাষ্ট্ৰীয় উৎপাদন অভিযান স্থাপন কৰিব।

তৃতীয় ইঞ্জিন: বিনিয়োগ

বিনিয়োগক বিকাশৰ তৃতীয় ইঞ্জিন বুলি অভিহিত কৰি বিত্তমন্ত্ৰীয়ে জনসাধাৰণ, অৰ্থনীতি আৰু উদ্ভাৱনত বিনিয়োগক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে।

জনতাকেন্দ্ৰিক বিনিয়োগৰ অধীনত তেওঁ ঘোষণা কৰে যে অহা পাঁচ বছৰত চৰকাৰী বিদ্যালয়ত ৫০,০০০ অটল টিংকাৰিং লেব স্থাপন কৰা হ’ব।

শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমণে ভাৰতনেট প্ৰকল্পৰ অধীনত গ্ৰামাঞ্চলৰ সকলো চৰকাৰী মাধ্যমিক বিদ্যালয় আৰু প্ৰাথমিক স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰত ব্ৰডবেণ্ড সংযোগৰ ব্যৱস্থা কৰা হ’ব বুলি ঘোষণা কৰে।

তেওঁ কয় যে বিদ্যালয় আৰু উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে ভাৰতীয় ভাষাৰ ডিজিটেল ফৰ্মেট প্ৰদানৰ বাবে ভাৰতীয় ভাষা গ্ৰন্থ আঁচনি ৰূপায়ণ কৰা হ’ব।

তেওঁ কয়, ‘মেক ফৰ ইণ্ডিয়া, মেক ফৰ দ্য ৱৰ্ল্ড’ – আমাৰ যুৱক-যুৱতীসকলক উৎপাদনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় দক্ষতাৰে সজ্জিত কৰিবলৈ বৈশ্বিক বিশেষজ্ঞতা আৰু অংশীদাৰিত্বৰে পাঁচটা ৰাষ্ট্ৰীয় দক্ষতা উৎকৰ্ষ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হ’ব।

মুঠ ৫০০ কোটি টকা ব্যয়ৰে শিক্ষাৰ বাবে কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তাৰ উৎকৰ্ষ কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হ’ব।

বাজেটত ঘোষণা কৰা অনুসৰি চৰকাৰে প্ৰধানমন্ত্ৰী জন আৰোগ্য যোজনাৰ অধীনত স্বাস্থ্যসেৱা প্ৰদান কৰিব, গিগ কৰ্মীৰ পৰিচয় পত্ৰ তৈয়াৰ কৰাৰ লগতে ই-শ্ৰম পৰ্টেলত পঞ্জীয়ন কৰিব।

অৰ্থনীতিত বিনিয়োগৰ অধীনত শ্ৰীমতী সীতাৰমণে কয় যে আন্তঃগাঁথনি সম্পৰ্কীয় মন্ত্ৰালয়সমূহে তিনি বছৰৰ সময়সীমাৰে ৰাজহুৱা-ব্যক্তিগত অংশীদাৰিত্বৰ ধৰণত প্ৰকল্পসমূহৰ ওপৰত কাম কৰিব।

তেওঁ কয় যে ৰাজ্যসমূহক মূলধনী ব্যয় আৰু সংস্কাৰৰ বাবে প্ৰেৰণা যোগোৱাৰ বাবে ৫০ বছৰ পৰ্যন্ত সুতমুক্ত ঋণৰ বাবে ১.৫ লাখ কোটি টকা ব্যয়ৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে।

নতুন প্ৰকল্পত ১০ লাখ কোটি টকাৰ মূলধন প্ৰৱেশৰ লাভ উঠাবলৈ তেওঁ দ্বিতীয় সম্পত্তি মুদ্ৰাকৰণ পৰিকল্পনা ২০২৫-৩০ ঘোষণা কৰে।

‘জন অংশীদাৰিত্ব’ৰ জৰিয়তে গ্ৰামীণ পাইপ পানী যোগানৰ আন্তঃগাঁথনিৰ গুণগত মান, পৰিচালনা আৰু মেৰামতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি জল জীৱন মিছনৰ ম্যাদ ২০২৮ চনলৈকে বৃদ্ধি কৰা হৈছে।

‘বিকাশৰ কেন্দ্ৰ আৰু পানী আৰু অনাময় কেন্দ্ৰ হিচাপে চহৰসমূহৰ গঠনমূলক পুনৰ উন্নয়ন’ৰ প্ৰস্তাৱ কাৰ্যকৰী কৰিবলৈ চৰকাৰে ১ লাখ কোটি টকাৰ আৰ্বান চেলেঞ্জ ফাণ্ড গঠন কৰিব।

উদ্ভাৱন খণ্ডত বিনিয়োগৰ অধীনত ব্যক্তিগত খণ্ডৰ গৱেষণা, উন্নয়ন আৰু উদ্ভাৱনৰ পদক্ষেপক সহায় কৰিবলৈ ২০,০০০ কোটি টকাৰ আবণ্টন ঘোষণা কৰা হৈছে।

কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰীয়ে নগৰ পৰিকল্পনাৰ উপকাৰিতাৰ বাবে মৌলিক ভূ-স্থানীয় আন্তঃগাঁথনিৰ উন্নয়নৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় ভূ-স্থানীয় অভিযানৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়।

বাজেটত শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠান, সংগ্ৰহালয়, পৰীক্ষাগাৰ আৰু ব্যক্তিগত সংগ্ৰাহকৰ সহযোগত এক কোটিৰো অধিক পাণ্ডুলিপি জৰীপ, নথিভুক্ত আৰু সংৰক্ষণৰ বাবে জ্ঞান ভাৰতম অভিযানৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। জ্ঞান বিনিময়ৰ বাবে ভাৰতীয় জ্ঞান ব্যৱস্থাৰ এটা ৰাষ্ট্ৰীয় ডিজিটেল ভঁৰালৰো প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে।

চতুৰ্থ ইঞ্জিন: ৰপ্তানি

ৰপ্তানিক বিকাশৰ চতুৰ্থ ইঞ্জিন বুলি অভিহিত কৰি শ্ৰীমতী সীতাৰমণে কয় যে বাণিজ্য মন্ত্ৰালয়, এমএছএমই মন্ত্ৰালয় আৰু বিত্ত মন্ত্ৰালয়ে যৌথভাৱে পৰিচালিতভাৱে খণ্ডগত আৰু মন্ত্ৰীত্বৰ লক্ষ্যৰে ৰপ্তানি প্ৰসাৰ অভিযান আৰম্ভ কৰা হ’ব। তেওঁ কয় যে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যৰ বাবে ডিজিটেল ৰাজহুৱা আন্তঃগাঁথনি, ‘ভাৰত ট্ৰেডনেট (বিটিএন)’ক বাণিজ্যৰ নথিপত্ৰ আৰু বিত্তীয় সমাধানৰ বাবে এক সংহত মঞ্চ হিচাপে প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।

বিত্তমন্ত্ৰীয়ে উল্লেখ কৰে যে আমাৰ অৰ্থনীতি বিশ্বৰ যোগান শৃংখলৰ সৈতে সংযুক্ত কৰি ৰাখিবলৈ ঘৰুৱা উৎপাদন ক্ষমতা বিকাশৰ বাবে সহায় আগবঢ়োৱা হ’ব। তেওঁ লগতে ঘোষণা কৰে যে চৰকাৰে ঘৰুৱা ইলেক্ট্ৰনিক সঁজুলি উদ্যোগক উদ্যোগ ৪.০ৰ সৈতে জড়িত সুযোগৰ সুবিধা ল’বলৈ সহায় আগবঢ়াব। উদীয়মান দ্বিতীয় স্তৰৰ চহৰসমূহত বৈশ্বিক সামৰ্থ্য কেন্দ্ৰসমূহক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে এক ৰাষ্ট্ৰীয় কাঠামো স্থাপনৰো প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।

চৰকাৰে ক্ষয়িষ্ণু উদ্যান শস্যৰ উৎপাদিত সামগ্ৰীকে ধৰি বিমান সামগ্ৰীৰ বাবে আন্তঃগাঁথনি আৰু গুদামৰ উন্নীতকৰণৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিব।

ইন্ধন হিচাপে সংস্কাৰ

ইঞ্জিনৰ ইন্ধন হিচাপে সংস্কাৰৰ বিষয়ে বিশদভাৱে উল্লেখ কৰি শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমণে কয় যে যোৱা দহ বছৰত চৰকাৰে কৰদাতাৰ সুবিধাৰ বাবে কেইবাটাও পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। সেইবোৰ হৈ অজ্ঞাত মূল্যায়ন, কৰদাতাৰ চনদ, দ্ৰুত ৰিটাৰ্ণ, প্ৰায় ৯৯% ৰিটাৰ্ণ স্বমূল্যায়নভিত্তিক আৰু বিবাদৰ পৰা বিশ্বাস আঁচনিৰ দৰে বহু সংস্কাৰ সাধন কৰা হৈছে। এই প্ৰচেষ্টাসমূহ অব্যাহত ৰাখি তেওঁ ‘প্ৰথমে বিশ্বাস কৰক, পিছত তদন্ত’ৰ প্ৰতি কৰ বিভাগৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দোঁহাৰে।

বিত্তীয় খণ্ডৰ সংস্কাৰ আৰু উন্নয়ন

‘ব্যৱসায়ৰ সহজতা’ৰ প্ৰতি চৰকাৰৰ অটল প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ দৃঢ় কৰি কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰীয়ে সহজে অনুসৰণ, সেৱা সম্প্ৰসাৰণ, শক্তিশালী নিয়ন্ত্ৰণ পৰিৱেশ সৃষ্টি, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ঘৰুৱা বিনিয়োগৰ প্ৰসাৰ আৰু প্ৰাচীন আইনী বিধানসমূহক অপৰাধমুক্ত কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি ভাৰতৰ সমগ্ৰ বিত্তীয় খণ্ডত গাঁথনিগত পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছিল।

কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰীয়ে সমগ্ৰ ভাৰততে প্ৰিমিয়াম বিনিয়োগ কৰা কোম্পানীসমূহৰ বাবে প্ৰত্যক্ষ বিদেশী বিনিয়োগৰ সীমা ৭৪ শতাংশৰ পৰা ১০০ শতাংশলৈ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়।

শ্ৰীমতী সীতাৰমণে নীতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি এক সৰল নিয়ন্ত্ৰণ কাঠামোৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল আৰু উৎপাদনশীলতা আৰু নিয়োগ বৃদ্ধিৰ বাবে তেওঁ একবিংশ শতিকাৰ বাবে আধুনিক, নমনীয়, জনসাধাৰণৰ অনুকূল আৰু বিশ্বাস ভিত্তিক নিয়ন্ত্ৰণ কাঠামো গঢ়ি তুলিবলৈ তলত দিয়া চাৰিটা নিৰ্দিষ্ট ব্যৱস্থাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়:

i.            নিয়ামক সংস্কাৰৰ বাবে উচ্চ পৰ্যায়ৰ সমিতি

•            সকলো অবিত্তীয় খণ্ডৰ নিয়ম, প্ৰমাণপত্ৰ, অনুজ্ঞাপত্ৰ আৰু অনুমতি পৰ্যালোচনা কৰিবলৈ নিয়ামক সংস্কাৰৰ বাবে উচ্চ পৰ্যায়ৰ সমিতি গঠনৰ প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।

•            বিশেষকৈ পৰিদৰ্শন আৰু অনুসৰণৰ বিষয়ত আস্থাভিত্তিক অৰ্থনৈতিক শাসন ব্যৱস্থা শক্তিশালী কৰা আৰু ব্যৱসায় কৰাত সহজতা বৃদ্ধিৰ বাবে পৰিৱৰ্তনশীল ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা।

•            এবছৰৰ ভিতৰত ইয়াৰ পৰামৰ্শ দাখিল কৰা।

•            ৰাজ্যসমূহকো এই প্ৰচেষ্টাত যোগদান কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা হৈছে।

ii. ৰাজ্যসমূহৰ বিনিয়োগ অনুকূল সূচকাংক

প্ৰতিযোগিতামূলক সমবায় যুক্তৰাষ্ট্ৰীয়বাদৰ মনোভাৱক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে ২০২৫ চনত ৰাজ্যসমূহৰ বাবে বিনিয়োগ অনুকূল সূচকাংক আৰম্ভ কৰা হ’ব।

iii. বিত্তীয় সুস্থিৰতা আৰু উন্নয়ন পৰিষদৰ অধীনত ব্যৱস্থা

বিত্তীয় সুস্থিৰতা আৰু উন্নয়ন পৰিষদৰ অধীনত বৰ্তমানৰ বিত্তীয় নিয়ম আৰু সহায়ক নিৰ্দেশনাৰ প্ৰভাৱৰ মূল্যায়নৰ বাবে এক ব্যৱস্থা স্থাপন কৰা হ’ব।

এই ব্যৱস্থাই বিত্তীয় খণ্ডৰ জবাবদিহিতা আৰু বিকাশৰ বাবেও এক কাঠামো প্ৰদান কৰিব।

IV. ৰাজহুৱা আস্থা বিধেয়ক ২.০

বিভিন্ন আইনত শতাধিক বিধানক অপৰাধমুক্ত কৰা হৈছে।

বিত্তীয় একত্ৰীকৰণ

বিত্তীয় একত্ৰীকৰণৰ পথত থকাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ উল্লেখ কৰি কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে প্ৰতি বছৰে বিত্তীয় ঘাটি এনেদৰে ৰখাৰ প্ৰচেষ্টা চলোৱা হ’ব যাতে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ ঋণ জিডিপিৰ শতাংশ হিচাপে হ্ৰাস পাই থাকিব। ইয়াৰ লগতে আগন্তুক ৬ বছৰৰ ৰোডমেপৰ বিশদ বিৱৰণ এফআৰবিএমৰ বিবৃতিত দিয়া হৈছে। শ্ৰীমতী সীতাৰমণে কয় যে ২০২৪-২৫ বৰ্ষৰ বিত্তীয় ঘাটিৰ সংশোধিত অনুমান জিডিপিৰ ৪.৮ শতাংশ, আনহাতে ২০২৫-২৬ চনৰ বাজেট অনুমানত জিডিপিৰ ৪.৪ শতাংশ বুলি অনুমান কৰা হৈছে।

সংশোধিত পুঁজি ২০২৪-২৫

বিত্তমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে ঋণ বাদ দি মুঠ লাভৰ সংশোধিত পৰিমাণ ৩১.৪৭ লাখ কোটি টকা, ইয়াৰে প্ৰকৃত কৰ লাভ ২৫.৫৭ লাখ কোটি টকা। বিশদ বিৱৰি তেওঁ কয় যে মুঠ ব্যয়ৰ সংশোধিত পৰিমাণ ৪৭.১৬ লাখ কোটি টকা, ইয়াৰে মূলধনী ব্যয় প্ৰায় ১০.১৮ লাখ কোটি টকা।

বাজেটধাৰ্য পুঁজি

কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰীয়ে কয় যে ২০২৫-২৬ বৰ্ষত ঋণ বাদ দি মুঠ লাভ আৰু মুঠ ব্যয় ক্ৰমে  ৩৪.৯৬ লাখ কোটি টকা আৰু ৫০.৬৫ লাখ কোটি টকা হ’ব বুলি অনুমান কৰা হৈছে। প্ৰকৃত কৰ লাভৰ পৰিমাণ ২৮.৩৭ লাখ কোটি টকা বুলি অনুমান কৰা হৈছে।

দ্বিতীয় খণ্ড

ৰাষ্ট্ৰ নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ প্ৰশংসনীয় শক্তি আৰু সম্ভাৱনাৰ প্ৰতি সদায় বিশ্বাস প্ৰকাশ কৰি কেন্দ্ৰীয় বাজেট ২০২৫-২৬ত নতুন কৰ ব্যৱস্থাৰ অধীনত কৰ হাৰৰ গাঁথনি সংশোধন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। নতুন কৰ ব্যৱস্থাৰ অধীনত বছৰি ১২ লাখ টকা পৰ্যন্ত আয় অৰ্থাৎ মূলধনী লাভৰ দৰে বিশেষ হাৰৰ আয় বাদ দি মাহে ১ লাখ টকাৰ গড় আয়ৰ ওপৰত কোনো আয়কৰ প্ৰদান কৰিব নালাগে। দৰমহাপ্ৰাপ্ত কৰদাতাৰ বাবে ৭৫ হাজাৰ টকাৰ মানক কৰ্তনেৰে এই সীমা বছৰি ১২.৭৫ লাখ টকা হ’ব। এই প্ৰস্তাৱসমূহৰ ফলত চৰকাৰে নতুন কৰ গাঁথনিৰ অধীনত প্ৰত্যক্ষ কৰৰ পৰা লাভ কৰা প্ৰায় ১ লাখ কোটি টকাৰ ৰাজহ হেৰুৱাব।

প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ নেতৃত্বত চৰকাৰে জনসাধাৰণৰ প্ৰয়োজনীয়তা বুজি বহু গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। প্ৰত্যক্ষ কৰ প্ৰস্তাৱসমূহৰ ভিতৰত মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি ব্যক্তিগত আয়কৰৰ সংস্কাৰ, টিডিএছ/টিচিএছৰ যুক্তিসংগতকৰণ, অনুসৰণৰ বোজা হ্ৰাস কৰি স্বেচ্ছামূলক অনুসৰণক উৎসাহিত কৰা, ব্যৱসায়ৰ সহজতা আৰু বিনিয়োগ আৰু নিয়োগ বৃদ্ধিৰ বাবে কেতবোৰ উদগনি আদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।

নতুন কৰ ব্যৱস্থাত কৰ হাৰৰ গাঁথনি তলত দিয়া ধৰণে সংশোধন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে;

মুঠ বছৰি আয়                             কৰৰ হাৰৰ

০-৪ লাখ টকা               শূন্য

৪-৮ লাখ টকা              ৫%

৮-১২ লাখ টকা            ১০%

১২-১৬ লাখ টকা        ১৫%

১৬-২০ লাখ টকা         ২০%

২০-২৪ লাখ টকা         ২৫%

২৪লাখতকৈ অধিক      ৩০%

টিডিএছ/টিচিএছৰ হাৰ যুক্তিসংগত কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ সময়তে জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ সুতৰ ওপৰত কৰ কৰ্তনৰ সীমা ৫০ হাজাৰ টকাৰ পৰা ১ লাখ টকালৈ দুগুণ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। একেদৰে ভাড়াৰ ওপৰত টিডিএছৰ বাৰ্ষিক সীমা ২.৪ লাখৰ পৰা ৬ লাখ টকালৈ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। আন কিছুমান ব্যৱস্থাত এতিয়া ৰেমিটেন্সৰ ওপৰত টিচিএছৰ সীমা ১০ লাখ টকালৈ বৃদ্ধি কৰা হৈছে আৰু অধিক টিডিএছ কৰ্তনৰ ব্যৱস্থা কেৱল নন-পেন গোচৰৰ ক্ষেত্ৰতহে প্ৰযোজ্য হ’ব। ৰিটাৰ্ণ দাখিল কৰাৰ নিৰ্ধাৰিত তাৰিখৰ ভিতৰত টিডিএছৰ ধন পৰিশোধ কৰাত পলম হোৱাটো অপৰাধমুক্ত কৰা হৈছিল, এতিয়া টিচিএছৰ বিধানসমূহৰ বাবেও একেধৰণৰ ৰেহাই প্ৰদান কৰাৰ প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।

স্বেচ্ছামূলক অনুসৰণ উন্নীতকৰণৰ সুবিধাৰ অধীনত প্ৰায় ৯০ লাখ কৰদাতাই স্বেচ্ছাই নিজৰ আয়ৰ তথ্য আপডেট কৰি অতিৰিক্ত কৰ আদায় দিছিল। এই বিশ্বাসক আৰু আগুৱাই লৈ এতিয়া যিকোনো মূল্যায়ন বৰ্ষৰ বাবে আপডেট কৰা ৰিটাৰ্ণ দাখিলৰ সময়সীমা বৰ্তমানৰ দুবছৰৰ পৰা চাৰি বছৰলৈ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। পঞ্জীয়নৰ সময়সীমা ৫ বছৰৰ পৰা ১০ বছৰলৈ বৃদ্ধি কৰি ক্ষুদ্ৰ দাতব্য ট্ৰাষ্ট/প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত অনুসৰণৰ বোজা হ্ৰাস কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। সম্পত্তিৰ মালিক কৰদাতাক কোনো চৰ্ত নোহোৱাকৈ এনে দুটা সম্পত্তিৰ বাৰ্ষিক মূল্যলৈকে সুবিধা দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। যোৱা বাজেটত প্ৰৱৰ্তন কৰা ডিচপিউট টু ট্ৰাষ্ট আঁচনিখনে অতিশয় সঁহাৰি লাভ কৰিছে আৰু প্ৰায় ৩৩ হাজাৰ কৰদাতাই এই আঁচনিখনৰ সুবিধা লৈ নিজৰ বিবাদৰ সমাধান লাভ কৰিছে। ২০২৪ চনৰ ২৯ আগষ্ট বা তাৰ পিছত ৰাষ্ট্ৰীয় সঞ্চয় আঁচনিৰ পৰা উলিওৱা ধনৰ ক্ষেত্ৰত ৰেহাই দিয়াৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে, যাৰ ফলত জ্যেষ্ঠ আৰু অতি জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকল উপকৃত হ’ব। এন পি এছ বাৎসল্য একাউণ্টৰ বাবেও একেধৰণৰ ব্যৱস্থা প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।

ব্যৱসায়ৰ সহজতাৰ অধীনত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় লেনদেনৰ ক্ষেত্ৰত আৰ্মছ লেংথ প্ৰাইচিঙৰ বাবে তিনি বছৰৰ ব্লক পিৰিয়ডৰ বাবে আঁচনি প্ৰৱৰ্তন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে যাতে ট্ৰেন্সফাৰ প্ৰাইচিং প্ৰক্ৰিয়াটো সুশৃংখলিত হয়। এই আঁচনিখন উত্তম বৈশ্বিক পদ্ধতিৰ সৈতে সংগতি ৰাখি হ’ব। বিবাদ হ্ৰাস কৰা আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কৰত নিশ্চয়তা বজাই ৰখাৰ লক্ষ্যৰে নিৰাপদ বন্দৰৰ নিয়মৰ পৰিসৰ বৃদ্ধি কৰা হৈছে।

নিয়োগ আৰু বিনিয়োগক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ ইলেক্ট্ৰ'নিকছ উৎপাদনৰ সুবিধা স্থাপন বা পৰিচালনা কৰা আৱাসী কোম্পানীক সেৱা প্ৰদান কৰা অনাবাসীসকলৰ বাবে এটা অনুমানিক কৰ ব্যৱস্থা প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে। দেশত অভ্যন্তৰীণ জল পৰিবহণক প্ৰসাৰিত কৰাৰ উদ্দেশ্যে বৰ্তমানৰ টনেজ কৰ আঁচনিৰ সুবিধাসমূহ পঞ্জীয়নভুক্ত আভ্যন্তৰীণ জাহাজলৈ সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। ভাৰতীয় ষ্টাৰ্ট-আপ ইক’-চিষ্টেমত অন্তৰ্ভুক্তিৰ সময়সীমা ৫ বছৰ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে। আন্তঃগাঁথনি খণ্ডত বিনিয়োগক উৎসাহিত কৰিবলৈ বাজেটত আন্তঃগাঁথনি খণ্ডত বিত্তীয় সাহায্যক উৎসাহিত কৰিবলৈ ৰাষ্ট্ৰীয় সম্পদ পুঁজি আৰু পেঞ্চন পুঁজিৰ দ্বাৰা বিনিয়োগৰ তাৰিখ ৫ বছৰ বৃদ্ধি ২০৩০ চনৰ ৩১ মাৰ্চলৈ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিয়া হৈছে।

ঔদ্যোগিক সামগ্ৰীৰ সীমা শুল্ক যুক্তিসংগত কৰাৰ অংশ হিচাপে বাজেটত দিয়া প্ৰস্তাৱ কেইটা হৈছে; (i) সাতটা শুল্ক আঁতৰকৰণ (ii) কাৰ্যকৰী শুল্কৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ বজাই ৰাখিবলৈ উপযুক্ত উপকৰ প্ৰয়োগ কৰা, আৰু (iii) একাধিক উপকৰ আৰোপ কৰা নহয়।

আমদানিকৃত ঔষধৰ ওপৰত শিথিলতা প্ৰদান, কৰ্কট ৰোগ, বিৰল আৰু সংক্ৰামক ৰোগৰ ঔষধ আৰু ৩৬টা জীৱনদায়িনী ঔষধক মৌলিক সীমা শুল্ক (বিচিডি)ৰ পৰা সম্পূৰ্ণৰূপে ৰেহাই দিয়া হৈছে। পেটেণ্ট এচিষ্টেণ্ট প্ৰগ্ৰেমৰ অধীনত ৰোগীক বিনামূলীয়াকৈ প্ৰদান কৰা ১৩টা নতুন ঔষধকে ধৰি ৩৭টা ঔষধৰ মৌলিক সীমা শুল্ক পৰা ৰেহাই দিয়া হৈছে।

ঘৰুৱা উৎপাদন আৰু মূল্য সংযোজনক সমৰ্থন কৰিবলৈ ঘৰুৱাভাৱে উপলব্ধ নোহোৱা ২৫টা বিশেষ খনিজ পদাৰ্থকো ২০২৫ চনৰ জুলাই মাহৰ পৰা বিচিডিৰ পৰা ৰেহাই দিয়া হৈছে। ২০২৫-২৬ চনৰ বাজেটত কোবাল্ট পাউদাৰ আৰু ইয়াৰ স্ক্ৰেপ, লিথিয়াম আইৰণ বেটাৰীৰ স্ক্ৰেপ, সীহ, জিংক আৰু আন ১২টা মূল খনিজ পদাৰ্থকো ৰেহাই দিয়া হৈছে। ঘৰুৱা বস্ত্ৰ উৎপাদনক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ আন দুটা শ্ৰেণীৰ বস্ত্ৰ যন্ত্ৰ, মাঁকোবিহীন তাঁতশালকো ৰেহাই দিয়া হৈছে। বাজেটত লগতে কোৱা হৈছে যে বিচিডিত ১০ শতাংশৰ পৰা ২০ শতাংশৰ ভিতৰত থকা চিলাই কাপোৰৰ বাবেও সংশোধন কৰা হৈছে, যিটো ২০ শতাংশ বা ১১৫ কিলোগ্ৰামৰ ওপৰত বৃদ্ধি কৰা হৈছে। ইয়াত ০৯টা শুল্ক লাইন সামৰি লোৱা হৈছে।

ইনভাৰটেড শুল্কৰ সংশোধন আৰু মেক ইন ইণ্ডিয়াক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ ইণ্টাৰেক্টিভ ফ্লেট পেনেল ডিছপ্লে (আই এফ পি ডি) ২০% বৃদ্ধি কৰা হৈছে আৰু মুকলি কোষ ৫% হ্ৰাস কৰা হৈছে। মুকলি বিক্ৰীৰ পৰা উৎপাদনক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ বিচিডিৰ অংশ হিচাপে মুকলি ষ্টেণ্ডক ৰেহাই দিয়া হৈছে।

দেশত লিথিয়াম আয়ন বেটাৰী নিৰ্মাণক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ ইভি বেটাৰী নিৰ্মাণৰ বাবে ৩৫টা অতিৰিক্ত মূলধনী সামগ্ৰী আৰু মোবাইল ফোন বেটাৰী নিৰ্মাণৰ বাবে ২৮টা অতিৰিক্ত মূলধনী সামগ্ৰীও মূলধনী সামগ্ৰীৰ বাবে ৰেহাইৰ তালিকাত যোগ কৰা হৈছে।

কেন্দ্ৰীয় বাজেট ২০২৫-২৬ত কেঁচামাল, উপাদান, জাহাজ নিৰ্মাণ সামগ্ৰী আৰু পুনঃব্যৱহাৰযোগ্য সামগ্ৰীৰ ওপৰতো বিচিডি ৰেহাই অহা ১০ বছৰলৈ অব্যাহত ৰখা হ’ব।

কেন্দ্ৰীয় বিত্ত আৰু কৰ্পৰেট পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী শ্ৰীমতী নিৰ্মলা সীতাৰমনে কয় যে গণতন্ত্ৰ, জনগাঁথনি আৰু চাহিদা হৈছে বিকশিত ভাৰত যাত্ৰাৰ মূল আধাৰ। মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীয়ে ভাৰতৰ বৃদ্ধিত শক্তি যোগায় আৰু চৰকাৰে তেওঁলোকৰ অৱদানৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে সময়ে সময়ে ‘শূন্য কৰ’ শ্লেব বৃদ্ধি কৰি আহিছে বুলিও কয় বিত্তমন্ত্ৰীগৰাকী। তেওঁ লগতে কয় যে প্ৰস্তাৱিত নতুন কৰ গাঁথনিয়ে মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ হাতত অধিক ধন ৰাখি খৰচ, সঞ্চয় আৰু বিনিয়োগ যথেষ্ট বৃদ্ধি কৰিব।

***

NB/RC/VV/SR/DB