केन्द्रीय गृहमन्त्री तथा सहकारिता मन्त्री श्री अमित शाहले मङ्गलवार, 10 सेप्टेम्बर 2024 मा नयाँ दिल्लीमा आई4सी को पहिलो स्थापना दिवस समारोहलाई सम्बोधन गर्न र साइबर अपराधको रोकथामका लागि प्रमुख पहलहरू शुरु गर्नेछन्।

गृहमन्त्रीले साइबर फ्रड मिटिगेसन सेन्टर (सीएफएमसी) राष्ट्रलाई समर्पित गर्नेछन्। सीएफएमसी नयाँ दिल्लीमा भारतीय साइबर अपराध समन्वय केन्द्र (आई4सी) मा प्रमुख ब्याङ्कहरू, वित्तीय मध्यस्थकर्ताहरू, भुक्तानी एग्रीगेटरहरू, दूरसञ्चार सेवा प्रदायकहरू, आईटी मध्यस्थकर्ताहरू र राज्यहरू/केन्द्र शासित प्रदेशहरू कानून प्रवर्तन एजेन्सीहरू (एलईए) का प्रतिनिधिहरू सामेल छन्। तिनीहरूले अनलाइन वित्तीय अपराधहरूबाट निपट्नका लागि तत्काल कारबाही तथा निर्बाध सहयोगको लागि मिलेर काम गर्नेछन्। सीएफएमसीले कानून प्रवर्तनमा सहकारी सङ्घीयताको उदाहरणको रूपमा काम गर्नेछ।

श्री अमित शाहले समन्वय प्लेटफर्म (संयुक्त साइबर अपराध अनुसन्धान सुविधा प्रणाली) को शुभारम्भ गर्नेछन्। समन्वय प्लेटफर्म भनिने वेब-आधारित मोड्युल साइबर अपराधको डेटा सङ्ग्रह, डेटा साझेदारी, अपराध म्यापिङ, डेटा विश्लेषण, सहयोग र देशभरिका कानून प्रवर्तन एजेन्सीहरूको लागि समन्वय प्लेटफर्मको लागि वान स्टप पोर्टलको रूपमा कार्य गर्नछ।

केन्द्रीय गृहमन्त्री तथा सहकारिता मन्त्रीले ‘साइबर कमाण्डो’ कार्यक्रमको उद्घाटन गर्नेछन्। यस कार्यक्रम अन्तर्गत देशमा साइबर सुरक्षा परिदृश्यका खतराहरूको सामना गर्न राज्य/केन्द्र शासित प्रदेशहरू र केन्द्रीय पुलिस सङ्गठन (सीपीओ) मा प्रशिक्षित ‘साइबर कमाण्डो’ हरूको विशेष शाखा स्थापना गरिनेछ। प्रशिक्षित साइबर कमाण्डोहरूले राज्य/केन्द्र शासित प्रदेशहरू र केन्द्रीय एजेन्सीहरूलाई डिजिटल ठाउँ सुरक्षित गर्न मद्दत गर्नेछन्।

श्री अमित शाहले सन्दिग्ध रजिस्ट्रीको पनि उद्घाटन गर्नेछन्। यस पहलको एक भागको रूपमा वित्तीय पारिस्थितिकी प्रणालीको धोकाधडी जोखिम प्रबन्धन क्षमताहरूलाई सुदृढ पार्नका लागि ब्याङ्क र वित्तीय मध्यस्थहरूसँगको सहकार्यमा राष्ट्रिय साइबर अपराध रिपोर्टिङ पोर्टल (एनसीआरपी) को आधारमा विभिन्न पहिचानकर्ताहरूको शङ्कास्पद रजिस्ट्री सिर्जना गरिएको छ।

केन्द्रीय गृहमन्त्री श्री अमित शाहको निर्देशनमा यी पहलहरू प्रधानमन्त्री श्री नरेन्द्र मोदीको ‘साइबर सुरक्षित भारत’ को दृष्टिकोण हासिल गर्नमा महत्त्वपूर्ण कोसेढुङ्गा साबित हुनेछन्। भारतीय साइबर अपराध समन्वय केन्द्र (आई4सी) 5 अक्टोबर, 2018 मा गृह मन्त्रालयको साइबर र सूचना सुरक्षा डिभिजन (सीआईएस डिभिजन) भित्र केन्द्रीय क्षेत्र योजना अन्तर्गत स्थापित भएको थियो। यसको प्राथमिक उद्देश्य देशभरि साइबर अपराध सम्बन्धी सबै समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्न राष्ट्रिय स्तरको समन्वय केन्द्र स्थापना गर्नु थियो। 14सी ले कानून प्रवर्तन एजेन्सीहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने र साइबर अपराधसँग सम्बन्धित विभिन्न सरोकारवालाहरूबीच समन्वय सुधार गर्ने लक्ष्य राखेको छ। 10 जनवरी, 2020 मा नयाँ दिल्लीमा आई4सी मुख्यालयको उद्घाटन र राष्ट्रलाई समर्पित गरियो। एक स्थायी संस्थागत रूप दिन र योजना चरणमा प्राप्त सिकाइ निर्माण गर्न, जुलाई 1, 2024 देखि लागू, आई4सी गृह मन्त्रालय अन्तर्गत संलग्न कार्यालयको रूपमा तोकिएको छ।

केन्द्रीय गृह राज्यमन्त्री श्री बन्दी सञ्जय कुमार, केन्द्रीय गृह सचिव, निर्देशक आईबी, विशेष सचिव (आन्तरिक सुरक्षा), मुख्य सचिवहरू र भारतका राज्य / केन्द्र शासित प्रदेशका डीजीपी/वरिष्ठ पुलिस अधिकारीहरू, विभिन्न सरकारी सङ्गठनका अधिकारीहरू, विभिन्न ब्याङ्क/वित्तीय मध्यस्थ, फिन्टेक, मिडिया, साइबर कमाण्डो, एनसीसी र एनएसएस क्याडेटका वरिष्ठ पदाधिकारीहरूको पनि कार्यक्रममा सहभागिता रहनेछ।

कार्यक्रम 10 सेप्टेम्बर 2024 मा 11.30 बजी आई4सी को आधिकारिक यूट्यूब च्यानल साइबरदोस्तमा प्रत्यक्ष प्रसारण हुनेछ।

********