ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಸರ್ಕಾರ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಯೋಜನೆ, ಸಾಲದ ಉತ್ತಮ ಲಭ್ಯತೆ, ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ, ಮೂಲಭೂತ ವಸತಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ ಸಮಗ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಖಾತೆ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು ಇಂದು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ 2024ರಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯ ಉನ್ನತೀಕರಣ:

ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳು, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟವು ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ ಎಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಹೇಳಿದೆ. ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, 2024ರ ಜುಲೈ 10 ರವರೆಗೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ್ ಮಿಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 11.57 ಕೋಟಿ ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಜಲ ಜೀವನ್ ಮಿಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 11.7 ಕೋಟಿ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಕೊಳಾಯಿ ನೀರಿನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಆವಾಸ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ (2024ರ ಜುಲೈ 10ರ ವೇಳೆಗೆ) ಬಡವರಿಗಾಗಿ 2.63 ಕೋಟಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ, ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಜನ್ ಧನ್ ಯೋಜನೆಯ (ಪಿಎಂಜೆಡಿವೈ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 2024ರ ಜೂನ್ 26ರವರೆಗೆ 35.7 ಕೋಟಿ ರೂಪೇ ಡೆಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, 1.58 ಲಕ್ಷ ಉಪ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು 24,935 ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ ಎಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಯೋಜನೆಯ ಸುರಕ್ಷತಾ ಜಾಲದ ಬಲಪಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಧುನೀಕರಣ:

2023-24ರ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸೋರಿಕೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು, ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಮೊದಲು, ಕೆಲಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ನಂತರ ಜಿಯೋಟ್ಯಾಗಿಂಗ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಶೇಕಡಾ 99.9ರಷ್ಟು ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಒಂದು ದಿನದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯು 2019-20ರಲ್ಲಿ 265.4 ಕೋಟಿಯಿಂದ 2023-24ರಲ್ಲಿ 309.2 ಕೋಟಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಒಂದು ದಿನದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು 2019-20ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 54.8ರಿಂದ 2023-24ರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 58.9ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ ಎಂದು ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ತಿಳಿಸಿದೆ.

ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಯೋಜನೆಯು ಸುಸ್ಥಿರ ಜೀವನೋಪಾಯ ವೈವಿಧ್ಯೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಆಸ್ತಿ ಸೃಷ್ಟಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡುಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ತಿಳಿಸಿ ಗಮನಸೆಳೆದಿದೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಪಾಲು 'ವೈಯಕ್ತಿಕ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರ' ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ 2014ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಒಟ್ಟು ಕೆಲಸಗಳು ಶೇಕಡಾ 9.6ರಿಂದ 2024ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ಒಟ್ಟು ಕೆಲಸಗಳು ಶೇಕಡಾ 73.3ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ.

ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ಪೋಷಣೆ:

ಕೈಗೆಟುಕುವ ಹಣಕಾಸು ಲಭ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಲಾಭದಾಯಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವತ್ತ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗಮನ ಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ ರೋಮಾಂಚಕ ಸ್ಕೀಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ಮೂಲಕ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುತ್ತಲೇ ಬಂದಿದೆ. ದೀನ್ ದಯಾಳ್ ಅಂತ್ಯೋದಯ ಯೋಜನೆ - ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಜೀವನೋಪಾಯ ಮಿಷನ್ (ಡಿಎವೈ-ಎನ್ಆರ್ ಎಲ್ಎಂ), ಲಖ್ಪತಿ ದೀದಿ ಉಪಕ್ರಮ ಮತ್ತು ದೀನ್ ದಯಾಳ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಕೌಶಲ್ಯ ಯೋಜನೆಯಂತಹ (ಡಿಡಿಯು-ಜಿಕೆವೈ) ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವನೋಪಾಯ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಸುಲಭ ಹಣಕಾಸು ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ.

ಗ್ರಾಮೀಣ ಆಡಳಿತಕ್ಕಾಗಿ ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣ ಉಪಕ್ರಮಗಳು:

ಇ-ಗ್ರಾಮ ಸ್ವರಾಜ್, ಸ್ವಾಮಿತ್ವ ಯೋಜನೆ, ಭೂ-ಆಧಾರ್ ನಂತಹ ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿವೆ. ಸ್ವಾಮಿತ್ವ ಯೋಜನೆಯಡಿ 2.90 ಲಕ್ಷ ಗ್ರಾಮಗಳ ಡ್ರೋನ್ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದ್ದು, 1.66 ಕೋಟಿ ಆಸ್ತಿ ಕಾರ್ಡ್ ಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. 2015 ಮತ್ತು 2021ರ ನಡುವೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಚಂದಾದಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 200ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವು ಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯು ಗಮನಸೆಳೆದಿದೆ.

*****