ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ୍ ବୈଠକରେ ମରିସସ୍ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି, ଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ଉଦ୍ଭାବନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ଇସ୍ରୋ) ଏବଂ ମରିସସ୍ ଗବେଷଣା ଓ ଉଦ୍ଭାବନ ପରିଷଦ (ଏମଆରଆଇସି) ମଧ୍ୟରେ ନଭେମ୍ବର ୧, ୨୦୨୩ରେ ଏକ ଯୁଗ୍ମ କ୍ଷୁଦ୍ର ଉପଗ୍ରହ ର ବିକାଶ ପାଇଁ ସହଯୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ମରିସସର ପୋର୍ଟ ଲୁଇସ୍ ଠାରେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ବୁଝାମଣାପତ୍ର ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଯାଇଥିଲା । 

ପ୍ରଭାବ:

ଏହି ବୁଝାମଣାପତ୍ର ଇସ୍ରୋ ଏବଂ ଏମଆରଆଇସି ମଧ୍ୟରେ ମିଳିତ ଉପଗ୍ରହର ବିକାଶ ତଥା ଏମଆରଆଇସିର ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଷ୍ଟେସନର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ସହଯୋଗ ପାଇଁ ଏକ ଢାଞ୍ଚା ସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।  ମିଳିତ ଉପଗ୍ରହ ପାଇଁ କେତେକ ଉପବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ଏବଂ ଶିଳ୍ପପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ହେବ।

ଉପଗ୍ରହର ଏହି ମିଳିତ ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ସହଯୋଗ ମରିସସରେ ଭାରତୀୟ ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଷ୍ଟେସନ ପାଇଁ ମରିସସ୍ ସରକାରଙ୍କ ନିରନ୍ତର ସମର୍ଥନକୁ ଆହୁରି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ, ଯାହା କି ଇସ୍ରୋ/ଭାରତର ଉତକ୍ଷେପଣ ଯାନ ଏବଂ ଉପଗ୍ରହ ଅଭିଯାନ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଏହି ମିଳିତ ଉପଗ୍ରହ ନିର୍ମାଣ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଇସ୍ରୋର କ୍ଷୁଦ୍ର ଉପଗ୍ରହ ଅଭିଯାନ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଷ୍ଟେସନରୁ ଏମଆରଆଇସି ସହାୟତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ମିଳିତ ଉପଗ୍ରହ ପାଇଁ କେତେକ ଉପବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତୀୟ ଶିଳ୍ପର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ମାଧ୍ୟମରେ ହାତକୁ ନିଆଯିବ ଏବଂ ଏହା ଦ୍ୱାରା ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ।

କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସୂଚୀ:

ଏହି ବୁଝାମଣାପତ୍ର ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହେବା ଦ୍ୱାରା ଇସ୍ରୋ ଏବଂ ଏମଆରଆଇସି ମଧ୍ୟରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଉପଗ୍ରହ ମିଳିତ ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ। ୧୫ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଉପଗ୍ରହ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ରହିଛି।

ଏଥିରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଖର୍ଚ୍ଚ:

ଏହି ମିଳିତ ଉପଗ୍ରହକୁ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଆନୁମାନିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ୨୦ କୋଟି ଟଙ୍କା, ଯାହା ଭାରତ ସରକାର ବହନ କରିବେ। ଏହି ବୁଝାମଣା ପତ୍ରରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ପାଣ୍ଠି ବିନିମୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନୁହେଁ ।

ପୃଷ୍ଠଭୂମି:

ଭାରତ ଓ ମରିସସ୍ ମଧ୍ୟରେ ମହାକାଶ ସହଯୋଗ ୧୯୮୦ ଦଶକର ଶେଷ ଭାଗରେ ଥିଲା ଯେତେବେଳେ ଇସ୍ରୋ ଏହାର ଉତକ୍ଷେପଣ ଯାନ ଏବଂ ଉପଗ୍ରହ ଅଭିଯାନ ପାଇଁ ଟ୍ରାକିଂ ଏବଂ ଟେଲିମେଟ୍ରି ସହାୟତା ପାଇଁ ମରିସସରେ ଏକ ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଷ୍ଟେସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା, ୧୯୮୬ ରେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ଏକ ଦେଶସ୍ତରୀୟ ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ଏହାକୁ କରାଯାଇଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନର ମହାକାଶ ସହଯୋଗ ୨୯.୭.୨୦୦୯ରେ ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ଦେଶସ୍ତରୀୟ ଚୁକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି, ଯାହା ଉପରୋକ୍ତ ୧୯୮୬ ଚୁକ୍ତିକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲା ।

ମିଳିତ ଭାବେ ମରିସସ୍ ପାଇଁ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଉପଗ୍ରହ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଏମଆରଆଇସି ର ଆଗ୍ରହ କୁ ଆଧାର କରି ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମ୍ଇଏ) ଇସ୍ରୋକୁ ଭାରତ-ମରିସସ୍ ମିଳିତ ଉପଗ୍ରହକୁ ବାସ୍ତବ ରୂପ ଦେବା ପାଇଁ ଏମଆରଆଇସି ସହ ଆଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି। ନଭେମ୍ବର ୧, ୨୦୨୩ରେ ମରିସସର ପୋର୍ଟ ଲୁଇସଠାରେ 'ଅପ୍ରବାସୀ ଦିବସ' କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମରିସସ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ଏହି ବୁଝାମଣାପତ୍ର ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଛି ।

BS