Press Information Bureau

માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય

ભારત સરકારે યુટ્યુબ પર ખોટી માહિતી ફેલાવવા પર વ્યાપક પ્રહાર કર્યો

PIB ખાતે ફેક્ટ ચેક યુનિટે નકલી સમાચાર ફેલાવતી ત્રણ YouTube ચેનલોનો પર્દાફાશ કર્યો છે

PIB ફેક્ટ ચેક યુનિટ દ્વારા લાખો વ્યૂઝ સાથે ભારતના સુપ્રીમ કોર્ટ, ચીફ જસ્ટિસ ઑફ ઈન્ડિયા અને ભારતના પ્રધાનમંત્રી વિશેના બનાવટી વીડિયોનો પર્દાફાશ

ભારતના ચૂંટણી પંચ, ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીનો પર ખોટી માહિતી

PIB દ્વારા તથ્ય-તપાસ કરાયેલ YouTube ચેનલોના લગભગ 33 લાખ સબ્સ્ક્રાઇબર્સ અને 30 કરોડથી વધુ વ્યૂઝ હતા

Posted On: 20 DEC 2022 12:02PM by PIB Ahmedabad

40થી વધુ ફેક્ટ-ચેકની શ્રેણીમાં, PIB ફેક્ટ ચેક યુનિટ (FCU) એ ભારતમાં ખોટી માહિતી ફેલાવતી ત્રણ YouTube ચેનલોનો પર્દાફાશ કર્યો હતો. આ YouTube ચેનલોના લગભગ 33 લાખ સબ્સ્ક્રાઇબર્સ હતા અને તેમના વીડિયો, જેમાંથી લગભગ તમામ ખોટા હોવાનું જણાયું હતું, તેને 30 કરોડથી વધુ વખત જોવામાં આવ્યું હતું.

આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે PIB એ સમગ્ર યુટ્યુબ ચેનલોને ખોટા દાવા ફેલાવતી સોશિયલ મીડિયા પરની વ્યક્તિગત પોસ્ટ્સ સામે ખુલ્લી પાડી છે. PIB દ્વારા તથ્ય-તપાસ કરાયેલ YouTube ચેનલોની વિગતો નીચે મુજબ છે:

ક્રમ	યુટ્યુબ ચેનલનું નામ	સબસ્ક્રાઈબર્સ	વ્યૂઝ
	ન્યૂઝ હેડલાઈન્સ	9.67 લાખ	31,75,32,290
	સરકારી અપડેટ	22.6 લાખ	8,83,594
	આજતક લાઈવ	65.6 હજાર	1,25,04,177

આ યુટ્યુબ ચેનલો ભારતની માનનીય સર્વોચ્ચ અદાલત, ભારતના માનનીય મુખ્ય ન્યાયાધીશ, સરકારી યોજનાઓ, ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીનો (EVM), કૃષિ લોન માફી વગેરે વિશે ખોટા અને સનસનાટીભર્યા દાવાઓ ફેલાવે છે. ઉદાહરણોમાં નકલી સમાચારોનો સમાવેશ થાય છે જેમ કે સુપ્રીમ કોર્ટે ચુકાદો આપ્યો છે કે ભાવિ ચૂંટણીઓ બેલેટ પેપર દ્વારા હાથ ધરવામાં આવશે; બેંક ખાતા, આધાર કાર્ડ અને પાન કાર્ડ ધરાવતા લોકોને સરકાર નાણાં આપે છે; ઈવીએમ પર પ્રતિબંધ વગેરે.

યુટ્યુબ ચેનલો ટીવી ચેનલોના લોગો અને તેમના ન્યૂઝ એન્કરની તસવીરો સાથે નકલી અને સનસનાટીભર્યા થંબનેલ્સનો ઉપયોગ કરતી જોવા મળી હતી જેથી દર્શકોને સમાચાર અધિકૃત હોવાનું લાગે છે. આ ચેનલો તેમના વીડિયો પર જાહેરાતો પ્રદર્શિત કરતી અને YouTube પર ખોટી માહિતીનું મુદ્રીકરણ કરતી જોવા મળી હતી.

છેલ્લા એક વર્ષમાં માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય દ્વારા 100થી વધુ યુટ્યુબ ચેનલોને બ્લોક કર્યા બાદ PIB ફેક્ટ ચેક યુનિટ દ્વારા કરવામાં આવેલી કાર્યવાહી.

સ્ક્રીનશૉટ્સ