ਨਮਸਕਾਰ  !!

ਛੇਵੇਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਆਪ ਸਭ ਨੂੰ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਵਧਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ।  ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਹ ਦਿਨ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ।  ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਬੰਧੁਤਵ (ਭਾਈਚਾਰੇ) ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ।  ਇਹ oneness of humanness ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ।  ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਜੋੜੇ,  ਸਾਥ ਲਿਆਵੇ ਉਹੀ ਤਾਂ ਯੋਗ ਹੈ।  ਜੋ ਦੂਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰੇ,  ਉਹੀ ਤਾਂ ਯੋਗ ਹੈ।

ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਇਸ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ My Life - My Yoga ਵੀਡੀਓ ਬਲੌਗਿੰਗ ਕੰਪੀਟੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ,  ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯੋਗ  ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਕਿਤਨਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ,  ਕਿਤਨਾ ਵਿਆਪਕ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,  ਇਸ ਸਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਦਾ theme Yoga at home and Yoga with family ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।  ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਸਭ ਸਾਮੂਹਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿ ਕੇ,  ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਯੋਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।  ਬੱਚੇ ਹੋਣ,  ਵੱਡੇ ਹੋਣ,  ਜਵਾਨ ਹੋਣ,  ਪਰਿਵਾਰ  ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹੋਣ,  ਸਾਰੇ ਜਦੋਂ ਇਕੱਠੇ ਯੋਗ  ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਹਨ,  ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।  ਇਸ ਲਈ,  ਇਸ ਵਾਰ ਦਾ ਯੋਗ ਦਿਵਸ,  ਅਗਰ ਮੈਂ ਦੂਸਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਹਾਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਯੋਗ ਦਾ ਵੀ ਦਿਨ ਹੈ,  ਸਾਡੀ Family Bonding ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਕੋਰੋਨਾ pandemic ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਯੋਗ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਅਧਿਕ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਗਰ ਸਾਡੀ immunity strong ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।  Immunity ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਯੋਗ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕ  ਵਿਧੀਆਂ ਹਨ,  ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ  ਦੇ ਆਸਣ ਹਨ।  ਉਹ ਆਸਣ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ strength ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ,  ਸਾਡੇ metabolism ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। 

ਲੇਕਿਨ Covid19 ਵਾਇਰਸ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਡੀ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ,  ਯਾਨੀ ਕਿ respiratory system ਉੱਤੇ attack ਕਰਦਾ ਹੈ।  ਸਾਡੇ Respiratory system ਨੂੰ strong ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ,  ਯਾਨੀ ਕਿ breathing exercise.  ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਨੁਲੋਮ ਵਿਲੋਮ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ popular ਹੈ।  ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਵੀ ਹੈ।  ਲੇਕਿਨ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਦੇ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ।  ਇਸ ਵਿੱਚ,  ਸ਼ੀਤਲੀ,  ਕਪਾਲਭਾਤੀ,  ਭ੍ਰਾਮਰੀ,  ਭਸਤ੍ਰਿਕਾ,  ਇਹ ਸਭ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ,   ਬਹੁਤ ਹਨ ਅਣਗਿਣਤ ਹਨ।

ਯੋਗ ਦੀਆਂ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਧਾਵਾਂ (ਸ਼ੈਲੀਆਂ),  ਇਹ ਤਕਨੀਕ,  ਸਾਡੇ respiratory system ਅਤੇ immune system ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।  ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਾਕੀਦ ਹੈ  ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ daily ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਅਨੁਲੋਮ-ਵਿਲੋਮ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਨੇਕ ਜੋ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ  techniques ਨੂੰ ਵੀ ਸਿੱਖੋ,  ਉਸ ਨੂੰ ਸਿੱਧ ਕਰੋ। ਯੋਗ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੱਧਤੀਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ Covid19 patients ਲੈ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ।  ਯੋਗ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ, 

ਯੋਗ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਉਹ ‍ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਮਨੋਬਲ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸੰਕਟਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਸਕੀਏ,  ਜਿੱਤ ਸਕੀਏ।  ਯੋਗ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ,  ਸੰਜਮ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।  ਸੁਆਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ- “ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਨਿਤਾਂਤ ਨਿਰਜਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ,  ਅਤੇ ਅਤਿਅਧਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਪੂਰਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ”।

ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।  ਜਦੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਪਰੀਤ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਹੋਵੇ,  ਉੱਦੋਂ ਵੀ Active ਰਹਿਣਾ,  ਥੱਕ ਕੇ ਹਾਰ ਨਾ ਮੰਨਣਾ,  Balanced ਰਹਿਣਾ,  ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਯੋਗ  ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ,  ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।  ਇਸੇ ਲਈ,  ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ,  ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ,  ਯੋਗ ਦਾ ਸਾਧਕ ਕਦੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਧੀਰਜ ਨਹੀਂ ਖੋਂਦਾ ਹੈ।

ਯੋਗ ਦਾ ਅਰਥ ਹੀ ਹੈ- ‘ਸਮਤਵਮ੍ ਯੋਗ ਉਚਯਤੇ’ ਅਰਥਾਤ,  ਅਨੁਕੂਲਤਾ-ਪ੍ਰਤੀਕੂਲਤਾ,  ਸਫਲਤਾ-ਵਿਫਲਤਾ,  ਸੁਖ-ਸੰਕਟ,  ਹਰ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਰਹਿਣ,  ਅਡਿੱਗ ਰਹਿਣ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਯੋਗ ਹੈ।

Friends,

Yoga enhances our quest for a healthier planet. It has emerged as a force for unity and deepens the bonds of humanity. It does not discriminate. It goes beyond race, colour, gender, faith and nations.

Anybody can embrace Yoga. All you need is some part of your time and empty space. Yoga is giving us not only the physical strength, but also mental balance and emotional stability to confidently negotiate the challenges before us.

Friends,

If we can fine tune our chords of health and hope, the day is not far away when world will witness the success of healthy and happy humanity. Yoga can definitely help us make this happen

ਸਾਥੀਓ,

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਯੋਗ  ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ  ਦੇ ਸਮਾਧਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ,  ਦੁਨੀਆ  ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ,  ਤਾਂ ਮੈਂ ਯੋਗੇਸ਼ਵਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ  ਦੇ ਕਰਮਯੋਗ ਦੀ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਯਾਦ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।  ਗੀਤਾ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਨੇ ਯੋਗ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਹੈ- ‘ਯੋਗ: ਕਰਮਸੁ ਕੌਸ਼ਲਮ੍’ ਅਰਥਾਤ,  ਕਰਮ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਹੀ ਯੋਗ ਹੈ।  Efficiency in Action is Yoga.  ਇਹ ਮੰਤਰ ਸਦਾ ਸਾਨੂੰ  ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯੋਗ  ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕ ਯੋਗ ਬਣਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।  ਅਗਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ,  ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਵੀ ਇਹ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਯੋਗ ਹੀ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਕਰਮਯੋਗ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸਤਾਰ ਹੋਰ ਹੈ।  ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ-

ਯੁਕਤ ਆਹਾਰ ਵਿਹਾਰਸਯ,  ਯੁਕਤ ਚੇਸ਼ਟਸਯ ਕਰਮਸੁ।

ਯੁਕਤ ਸਵਪਨਾ-ਵ-ਬੋਧਸਯ,  ਯੋਗੋ ਭਵਤਿ ਦੁ:ਖਹਾ।।

( युक्त आहार विहारस्य, युक्त चेष्टस्य कर्मसु।

युक्त स्वप्ना-व-बोधस्य, योगो भवति दु:खहा।।  )

ਅਰਥਾਤ,  ਸਹੀ ਖਾਨ-ਪਾਨ,  ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖੇਡ-ਕੁੱਦ,  ਸੌਣ-ਜਾਗਣ ਦੀਆਂ ਸਹੀ ਆਦਤਾਂ,  ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ,  ਆਪਣੀਆਂ duties ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਹੀ ਯੋਗ ਹੈ।  ਇਸ ਕਰਮਯੋਗ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਤਕਲੀਫ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।  ਇਤਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ,  ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਕਰਮ ਨੂੰ,  ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਸੁਆਰਥ  ਦੇ ਸਭ ਦਾ ਉਪਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ  ਨੂੰ ਵੀ ਕਰਮਯੋਗ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।  ਕਰਮਯੋਗ ਦੀ ਇਹ ਭਾਵਨਾ ,  ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਗ-ਰਗ ਵਿੱਚ ਰਚੀ-ਵਸੀ ਹੈ।  ਜਦੋਂ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪਈ,  ਭਾਰਤ  ਦੇ ਇਸ ਨਿਰਸੁਆਰਥ ਭਾਵ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਯੋਗ ਨਾਲ ਚਲਦੇ ਹਾਂ,  ਕਰਮਯੋਗ ਦੀ ਭਾਵਨਾ  ਨਾਲ ਚਲਦੇ ਹਾਂ,  ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ  ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ,  ਸਮਾਜ  ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ,  ਦੇਸ਼  ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਾਡੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।  ਅੱਜ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਭਾਵਨਾ  ਨਾਲ ਸੰਕਲਪ ਲੈਣਾ ਹੈ- ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ  ਲਈ,  ਆਪਣਿਆਂ  ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਯਤਨ ਕਰਾਂਗੇ।  ਇੱਕ ਜਾਗਰੂਕ ਨਾਗਰਿਕ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਪਰਿਵਾਰ  ਅਤੇ ਸਮਾਜ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਾਂਗੇ।

ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਯਤਨ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ Yoga at home and Yoga with family ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਈਏ।  ਅਗਰ ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸਫਲ ਹੋਵਾਂਗੇ,  ਅਸੀਂ ਜ਼ਰੂਰ ਵਿਜਈ ਹੋਵਾਂਗੇ।  ਇਸੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਨਾਲ,  ਆਪ ਸਭ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ।

ਲੋਕਾ: ਸਮਸਤਾ: ਸੁਖਿਨੋ ਭਵੰਤੁ॥

( लोकाः समस्ताः सुखिनो भवन्तु॥ )

ਓਮ !!

*****

ਵੀਆਰਆਰਕੇ/ਕੇਪੀ