#IFFIWood, 22 નવેમ્બર 2025

આજે IFFI ખાતે "અનસ્ક્રીપ્ટેડ – ધ આર્ટ એન્ડ ઇમોશન ઓફ ફિલ્મમેકિંગ" (અલિખિત – ફિલ્મ નિર્માણની કલા અને લાગણી) શીર્ષકવાળું 'ઇન કન્વર્સેશન' સેશન કલા અકાદમીને એક મૂવી સેટમાં ફેરવી દીધું. જાણીતા ફિલ્મ નિર્માતા અને નિર્માતા વિદુ વિનોદ ચોપરા જ્યારે ખ્યાતનામ પટકથા લેખક અભિજાત જોશી સાથે નિખાલસ વાતચીતમાં સ્ટેજ પર આવ્યા, ત્યારે એક અવિસ્મરણીય સિનેમેટિક ઉત્સવ ઉજવાયો. આ વાતચીતે દર્શકોને એવી પકડમાં જકડી રાખ્યા હતા જે સામાન્ય રીતે માત્ર શુક્રવારના બ્લોકબસ્ટર (મોટી હિટ ફિલ્મ) માટે જ હોય છે.

આ સેશનની શરૂઆત ઉષ્માભર્યા સન્માન સાથે થઈ, જેમાં ડૉ. અજય નાગભૂષણ એમ.એન., સંયુક્ત સચિવ (ફિલ્મ્સ), દ્વારા ચોપરા અને જોશીનું સન્માન કરવામાં આવ્યું, ત્યારબાદ જાણીતા ફિલ્મ નિર્માતા શ્રી રવિ કોટ્ટારકકરાએ બંનેને શાલ અર્પણ કરી. ડૉ. અજયે આશા વ્યક્ત કરી કે ચોપરા તેમની ટ્રેડમાર્ક પ્રામાણિકતા સાથે યુવા ફિલ્મ નિર્માતાઓને માર્ગદર્શન આપવાનું ચાલુ રાખશે. રવિએ ચોપરાની ‘પરિંદા’ને "ગેમ-ચેન્જિંગ ફિલ્મ" તરીકે બિરદાવી જેણે ભારતીય સિનેમાને ફરીથી લખ્યું.

એક ફિલ્મ નિર્માતા જે પોતામાંથી સર્જન કરે છે

વાતચીતની શરૂઆત કરતાં, અભિજાત જોશીએ વિદુ વિનોદ ચોપરાને મળ્યાના પહેલા જ દિવસને યાદ કર્યો, એક નવેમ્બરનો દિવસ જે તેમને સ્પષ્ટપણે યાદ છે, અને આ ક્ષણે આખરે 'લગે રહો મુન્ના ભાઈ' અને '3 ઇડિયટ્સ' જેવી ફિલ્મોને આકાર આપ્યો. ત્યારબાદ તેમણે ચોપરાને પૂછ્યું કે શું તેમની શૈલી 'પરિંદા'થી '12th Fail' સુધીમાં વિકસિત થઈ છે. ચોપરાનો જવાબ જેટલો રોમાંચક હતો તેટલો જ ખુલાસો પણ કરતો હતો..

"દરેક ફિલ્મ પ્રતિબિંબિત કરે છે કે હું તે સમયે કોણ છું," તેમણે કહ્યું. "જ્યારે મેં 'પરિંદા' બનાવી ત્યારે મને ગુસ્સો આવ્યો હતો. તમે ફિલ્મમાં તે હિંસા જોઈ શકો છો. આજે હું શાંત છું."

તેમણે ઉમેર્યું કે '12th Fail' તેમની આસપાસના ભ્રષ્ટાચારને જોવાથી આવી છે. "આ ફિલ્મ મારી એ કહેવાની રીત હતી કે, ચાલો બદલાવ માટે પ્રામાણિક બનીએ. જો હું અમલદારશાહીના 1% ને પણ બદલી શકું, તો તે પૂરતું છે." તેમણે એ પણ શેર કર્યું કે '1942: અ લવ સ્ટોરી'નું તેના નવા રિસ્ટોર કરેલા 8K વર્ઝનમાં જોવું તેમને ભાવુક કરી ગયું. તે એક એવી ફિલ્મ હતી, તેમણે કહ્યું, જે આજે તેઓ બનાવી શકતા નથી કારણ કે તેઓ હવે તે જ વ્યક્તિ રહ્યા નથી.

દ્રઢ વિશ્વાસનું સિનેમા

જોશીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે ચોપરાની સૌથી મોટી વિશેષતા તેમના પોતાના દ્રઢ વિશ્વાસ પ્રત્યેની તેમની અચળ વફાદારી છે. "તેઓ ક્યારેય કોઈ ફિલ્મના વ્યાપારી ભાવિની ચિંતા કરતા નથી, તેઓ માત્ર તેના કલાત્મક ભાવિને મહત્ત્વ આપે છે," તેમણે કહ્યું, તે પહેલાં વાતચીતને 'પરિંદા' અને '12th Fail' પાછળની સર્જનાત્મક પ્રક્રિયાઓ તરફ દોરી ગયા.

ચોપરાએ તૈયારી, દ્રષ્ટિ અને દ્રશ્ય સત્યની શોધ વિશે ઉત્સાહપૂર્વક વાત કરી. તેમણે '1942: અ લવ સ્ટોરી'ના એક પ્રખ્યાત શોટ વિશે વિગતવાર જણાવ્યું, અને દર્શકો ઉત્સાહિત થયા તેમ તે ગીત ગાઈને સંભળાવ્યું. તેમણે પર્વતની ધાર પર ખરેખર પક્ષીઓ ઉડી રહ્યા હોય તે દ્રશ્ય પર ભાર મૂક્યો અને તે માટે તેમના ક્રૂએ કેવી રીતે બ્રેડક્રમ્સ વેર્યા હતા તેનું વર્ણન કર્યું. ઈકાલે 8K માં તે દ્રશ્ય જોઈને તેમણે કહ્યું, "આનંદ થયો."

કિસ્સાઓ જેણે હોલને હાસ્યથી ભરી દીધો

આ પછી હાસ્યથી ભરપૂર અને હૃદયસ્પર્શી યાદોના પ્રવાહ શરૂ થયો. ચોપરાએ યાદ કર્યું કે તેઓએ ‘ખામોશ’ એક નાનકડા એક રૂમના ફલેટમાં લખી હતી, જ્યાં તે છત પર ઊભા રહીને ડાયલોગ્સ બોલતા અને “કટ, કટ!” ચીસો પાડતાં — જેના કારણે પડોશીઓ ડરી જતા. જોશીએ પણ ખાતરી કરી: “ફિલ્મનો વિચાર આવે ત્યારે વિધુ બાળક જેટલા ઉત્સાહિત થઈ જાય છે.”

પ્રેક્ષકોને સૌથી વધુ ગમેલી બીજી વાત હતી અભિનેતા જેકી શ્રોફની — રિહર્સલ દરમ્યાન ભૂલથી એપાર્ટમેન્ટમાં ચાલ્યા ગયા, એક ચોંકી ગયેલી સ્ત્રીને જગાડી દીધી અને તેને ફૂલો આપ્યા! ચોપરાએ હસતાં કહ્યું: “પછી તે સ્ત્રીએ બધાને કહ્યું કે તેને સપનામાં જેકી શ્રોફ મળવા આવ્યો હતો.”

સંગીત, પાગલપણું, જાદુ

'1942: અ લવ સ્ટોરી' વિશે બોલતા, ચોપરાએ આર.ડી. બર્મન સાથે સહયોગ કરવાના તેમના ઉગ્ર દૃઢ નિશ્ચયનું વર્ણન કર્યું, જોકે બર્મનનો સમય પૂરો થઈ ગયો હોવાનો દાવો કરનારાઓ પણ હતા. જ્યારે બર્મને શરૂઆતના ગીતો રજૂ કર્યા, ત્યારે ચોપરાએ તેમને સ્પષ્ટપણે નકારી કાઢ્યા. "મેં તેને બકવાસ કહ્યું. હું એસ.ડી. બર્મનનો આત્મા ઇચ્છતો હતો." અઠવાડિયા પછી, "કુછ ના કહો" આવ્યું. ચોપરાએ સ્ટેજ પર ગીત ગાયું, જેને તાળીઓના ગડગડાટથી વધાવી લેવામાં આવ્યું. "આ ગીત અસ્તિત્વમાં છે કારણ કે મેં તે એક શબ્દ કહ્યું," તેમણે મજાકમાં કહ્યું.

ચોપરાએ તેમની પ્રખ્યાત રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારની કહાની પણ ફરીથી જણાવી. તેમણે વર્ણન કર્યું કે તેઓ એવોર્ડની સાથે ₹4,000 રોકડાની અપેક્ષા રાખતા હતા, પરંતુ તેમને આઠ વર્ષનું પોસ્ટલ બોન્ડ મળ્યું. એલ.કે. અડવાણી સાથેના તેમના દલીલના તેમના રમૂજી પુનર્નિર્માણે હોલને હાસ્યથી ગજાવી દીધો. તેમણે અડવાણીના પાછળના સમર્થનને પણ સ્વીકાર્યું, જેમાં તેમને ઓસ્કારમાં હાજરી આપવામાં મદદ કરવાનો પણ સમાવેશ થાય છે.

ક્લાસિક્સ પાછળના અવાજો જોડાયા

એક હૃદયસ્પર્શી ક્ષણમાં, '1942: અ લવ સ્ટોરી'ના 92 વર્ષીય લેખક અને ચોપરાના સાસુ કમલા ચંદ્રા, નિર્માતા યોગેશ ઈશ્વર સાથે વાતચીતમાં જોડાયા. કમલાએ દરેક સંવાદ પર મહેનત કરવા વિશે અને રિસ્ટોર કરેલ વર્ઝન જોતી વખતે તેમને જે લાગણી થઈ તે વિશે વાત કરી. "મને લાગ્યું કે મેં જીવનમાં કંઈક કર્યું છે," તેમણે કહ્યું.

યોગેશે ઇટાલીમાં ઝીણવટભરી 8K રિસ્ટોરેશનની સફરની વિગતવાર વાત કરી, જેમાં ફ્રેમ-બાય-ફ્રેમ ફિલ્મની સફાઈ અને સાઉન્ડને ફરી રીમાસ્ટર કરવામાં આવ્યું. ચોપરાએ કહ્યું કે રિસ્ટોર કરેલ વર્ઝન "બિલકુલ તેવું જ લાગે છે જેની મેં કલ્પના કરી હતી."

આ સેશન લાઈવ સવાલ-જવાબ સાથે સમાપ્ત થયું, પરંતુ તે સ્પષ્ટ હતું કે સાચો જાદુ પહેલેથી જ પ્રગટ થઈ ચૂક્યો હતો. દર્શકોએ દાયકાઓના સિનેમામાંથી પ્રવાસ કર્યો હતો, ફિલ્મ નિર્માણના આનંદ અને વિસંગતતાઓમાંથી જીવ્યા હતા, અને વિધુ અને અભિજાત વચ્ચેની સર્જનાત્મક ભાગીદારીના સાક્ષી બન્યા હતા જેણે ભારતની કેટલીક સૌથી પ્રિય ફિલ્મોને આકાર આપ્યો છે.

IFFI વિશે

1952માં જન્મેલો, ઇન્ટરનેશનલ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ ઓફ ઇન્ડિયા (IFFI) દક્ષિણ એશિયાના સિનેમાના સૌથી જૂના અને સૌથી મોટા ઉત્સવ તરીકે ગૌરવ સાથે ઊભો છે. ભારત સરકારના માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયની નેશનલ ફિલ્મ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (NFDC) અને ગોવા રાજ્ય સરકારની એન્ટરટેઈનમેન્ટ સોસાયટી ઓફ ગોવા (ESG) દ્વારા સંયુક્ત રીતે આયોજિત, આ ફેસ્ટિવલ એક વૈશ્વિક સિનેમેટિક પાવરહાઉસ તરીકે વિકસ્યો છે—જ્યાં રિસ્ટોર કરેલ ક્લાસિક્સ બોલ્ડ પ્રયોગોને મળે છે, અને સુપ્રસિદ્ધ માસ્ટ્રો નિર્ભીક પ્રથમ-સમયના ફિલ્મ નિર્માતાઓ સાથે જગ્યા વહેંચે છે. IFFI ને ખરેખર શું આકર્ષક બનાવે છે તે તેનું ઇલેક્ટ્રિક મિશ્રણ છે—આંતરરાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાઓ, સાંસ્કૃતિક પ્રદર્શનો, માસ્ટરક્લાસ, શ્રદ્ધાંજલિઓ, અને ઉચ્ચ-ઊર્જાવાળો WAVES ફિલ્મ બજાર, જ્યાં વિચારો, સોદા અને સહયોગ ઉડાન ભરે છે. 20-28 નવેમ્બર દરમિયાન ગોવાના અદભૂત દરિયાકાંઠાના બેકડ્રોપ સામે યોજાયેલ, 56મી આવૃત્તિ ભાષાઓ, શૈલીઓ, નવીનતાઓ અને અવાજોના અદભૂત સ્પેક્ટ્રમનું વચન આપે છે—વિશ્વ મંચ પર ભારતની સર્જનાત્મક પ્રતિભાની એક ઇમર્સિવ ઉજવણી.

વધુ માહિતી માટે, અહીં ક્લિક કરો:

• IFFI વેબસાઇટ: https://www.iffigoa.org/
• PIB ની IFFI માઇક્રોસાઇટ: https://www.pib.gov.in/iffi/56new/
• PIB IFFIWood બ્રોડકાસ્ટ ચેનલ: https://whatsapp.com/channel/0029VaEiBaML2AU6gnzWOm3F
• X હેન્ડલ્સ: @IFFIGoa, @PIB_India, @PIB_Panaji

SM/BS/GP/JD