બિહારના લોકપ્રિય મુખ્યમંત્રી શ્રી નીતિશ કુમાર; કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળમાં મારા સાથીઓ, જુઆલ ઓરામ, રાજીવ રંજન, જયંત ચૌધરી, સુકંતા મજુમદાર; બિહારના નાયબ મુખ્યમંત્રી, સમ્રાટ ચૌધરી, વિજય કુમાર સિંહા; બિહાર સરકારના મંત્રીઓ; સંસદમાં મારા સાથી, સંજય ઝા; અન્ય જનપ્રતિનિધિઓ; અને દેશભરની ITI સંસ્થાઓના લાખો વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકો; અને બિહારના લાખો વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકો; અને મહિલાઓ અને સજ્જનો.

થોડા વર્ષો પહેલા, આપણી સરકારે ITI વિદ્યાર્થીઓ માટે મોટા પાયે દીક્ષાંત સમારોહની એક નવી પરંપરા શરૂ કરી હતી. આજે આપણે આ પરંપરાની બીજી એક કડી ચાલુ રાખવાના સાક્ષી છીએ. હું ભારતના દરેક ખૂણાના તમામ યુવા ITI સાથીદારોને મારી શુભકામનાઓ પાઠવું છું!

મિત્રો,

આજનો સમારોહ ભારત કૌશલ્ય પર કેટલું મહત્વ આપે છે તેનું પ્રતીક છે. આજે, દેશભરના યુવાનો માટે બે વધુ મુખ્ય શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ યોજનાઓ શરૂ કરવામાં આવી છે.

મિત્રો,

આ દીક્ષાંત સમારોહ પાછળનો વિચાર એ હતો કે જ્યાં સુધી આપણે શ્રમનું સન્માન નહીં કરીએ, ત્યાં સુધી જે લોકો પોતાની કુશળતા અને ક્ષમતા માટે કામ કરે છે, જો તેમને જાહેર જીવનમાં આદર આપવામાં નહીં આવે, તો તેઓ હીનતા અનુભવશે. આ માનસિકતા બદલવાનું અભિયાન છે. આપણે "શ્રમેવ જયતે" અને "શ્રમેવ પૂજ્યતે" કહીએ છીએ. તેથી, આ જ ભાવના સાથે દેશભરના ITI વિદ્યાર્થીઓએ પણ એવી માન્યતા વિકસાવવી જોઈએ કે તેઓ અહીં એટલા માટે આવ્યા છે કારણ કે તેમની પાસે બીજે ક્યાંય જવાનું નથી; આવું નથી; આ એક ખૂબ જ ઉજ્જવળ ભવિષ્યનો માર્ગ પણ છે. અને કૌશલ્ય રાષ્ટ્રનિર્માણમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. તેથી, હું મારા બધા ITI સાથીદારોને સમાન આદર સાથે અભિનંદન આપું છું. આજે, બે  મુખ્ય યોજનાઓ શરૂ કરવામાં આવી છે: 60,000 કરોડની PM સેતુ યોજના આપણા ITIને ઉદ્યોગ સાથે સીધી અને મજબૂત રીતે જોડશે. આજે, દેશભરના નવોદય વિદ્યાલયો અને એકલવ્ય મોડેલ શાળાઓમાં 1,200 કૌશલ્ય પ્રયોગશાળાઓનું પણ ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે!

મિત્રો,

જ્યારે આ કાર્યક્રમની રૂપરેખા ઘડવામાં આવી હતી, ત્યારે મૂળ યોજના વિજ્ઞાન ભવનમાં દીક્ષાંત સમારોહ યોજવાની હતી. જોકે કહેવાય છે ને સોને પે સુહાગા એવી રીતે અહીં પણ થયું, નીતિશ કુમારજીના નેતૃત્વમાં, આ કાર્યક્રમને ભવ્ય ઉજવણી બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો હતો, અને તેથી આજે બે કાર્યક્રમો એક કાર્યક્રમમાં પરિવર્તિત થયા. એક ભારત સરકારનો ITI માટેનો કાર્યક્રમ હતો અને બિહાર માટે અસંખ્ય કાર્યક્રમો. આજે આ પ્લેટફોર્મ પરથી બિહારના યુવાનો માટે અસંખ્ય યોજનાઓ અને પ્રોજેક્ટ્સ સમર્પિત કરવામાં આવ્યા હતા. બિહારમાં એક નવી કૌશલ્ય તાલીમ યુનિવર્સિટી, અન્ય યુનિવર્સિટીઓમાં વિસ્તૃત સુવિધાઓ, યુવાનો માટે યુવા આયોગ અને હજારો યુવાનો માટે કાયમી સરકારી નોકરીઓ માટે નિમણૂક પત્રો - આ બધું બિહારના યુવાનો માટે સારા ભવિષ્યની ખાતરી આપે છે.

મિત્રો,

થોડા દિવસો પહેલા જ, મને બિહારની મહિલાઓ માટે રોજગાર અને આત્મનિર્ભરતા સંબંધિત એક ભવ્ય કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવાની તક મળી હતી. લાખો મહિલાઓએ તેમાં ભાગ લીધો હતો. આજે આ મેગા કાર્યક્રમ બિહારના યુવાનોના સશક્તિકરણ માટે સમર્પિત છે. આ દર્શાવે છે કે NDA સરકાર બિહારના યુવાનો અને મહિલાઓને કેટલી પ્રાથમિકતા આપી રહી છે.

મિત્રો,

ભારત જ્ઞાન અને કૌશલ્યનો દેશ છે. આ બૌદ્ધિક શક્તિ આપણી સૌથી મોટી તાકાત છે. અને જ્યારે આ કૌશલ્ય અને જ્ઞાનને દેશની જરૂરિયાતો સાથે, તેની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા માટે જોડવામાં આવે છે, ત્યારે તેમની શક્તિ અનેકગણી વધી જાય છે. 21મી સદી માંગ કરે છે કે આપણે દેશની જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને સ્થાનિક પ્રતિભા, સ્થાનિક સંસાધનો, સ્થાનિક કૌશલ્ય અને સ્થાનિક જ્ઞાનને ઝડપથી આગળ વધારીએ. આપણા હજારો ITI આમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આજે, આ ITI આપણા યુવાનોને લગભગ 170 વ્યવસાયોમાં તાલીમ આપી રહ્યા છે. છેલ્લા 11 વર્ષોમાં, 15 મિલિયનથી વધુ યુવાનોને આ વ્યવસાયોમાં તાલીમ આપવામાં આવી છે, તેમને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં કુશળતા અને તકનીકી લાયકાત સાથે જોડવામાં આવ્યા છે. સૌથી અગત્યનું આ યુવાનોને તેમની સ્થાનિક ભાષાઓમાં તેમની કુશળતા શીખવવામાં આવી છે. આ વર્ષે, 1 મિલિયનથી વધુ વિદ્યાર્થીઓએ ઓલ ઈન્ડિયા ટ્રેડ ટેસ્ટમાં ભાગ લીધો હતો, અને મને તાજેતરમાં આ સફળ વિદ્યાર્થીઓમાંથી 45 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓનું સન્માન કરવાની તક મળી હતી.

મિત્રો,

આ મારા માટે ગર્વની ક્ષણ છે કારણ કે મોટી સંખ્યામાં યુવાનો ગ્રામીણ ભારતમાંથી અને દૂરના દેશોમાંથી આવે છે. તેમને જોઈને એવું લાગે છે કે એક લઘુચિત્ર ભારત અહીં છે. તેમાં આપણી દીકરીઓ અને આપણા દિવ્યાંગ મિત્રોનો સમાવેશ થાય છે, અને તે બધાએ પોતાની મહેનત દ્વારા આ સફળતા મેળવી છે.

મિત્રો,

આપણા ITIs માત્ર ઔદ્યોગિક શિક્ષણ માટે ઉત્તમ સંસ્થાઓ નથી, પરંતુ તે આત્મનિર્ભર ભારતની કાર્યશાળા પણ છે. તેથી અમારું ધ્યાન તેમની સંખ્યા વધારવા અને તેમને સતત અપગ્રેડ કરવા પર છે. 2014 સુધીમાં આપણા દેશમાં 10,000 ITIs હતા, પરંતુ છેલ્લા દાયકામાં, લગભગ 5,000 નવા ITIs સ્થાપિત થયા છે. એટલે કે સ્વતંત્રતા પછી 10,000 અને મોદી સત્તામાં આવ્યા પછી 5,000 વધુ. આજે ઉદ્યોગને જરૂરી કૌશલ્યો અને 10 વર્ષ પછી તેને જરૂરી કૌશલ્યોને સમજવા માટે ITI નેટવર્ક વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે. તેથી, ઉદ્યોગ અને ITIs વચ્ચે સંકલન વધારવામાં આવી રહ્યું છે. આજે, અમે આ દિશામાં બીજું એક મોટું પગલું ભર્યું છે. PM સેતુ યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે. દેશભરની આપણી 1,000થી વધુ ITI સંસ્થાઓને આનો લાભ મળશે. PM સેતુ યોજના દ્વારા, આ ITI સંસ્થાઓને અપગ્રેડ કરવામાં આવશે. નવી મશીનરી, આધુનિક સાધનો, ઉદ્યોગ તાલીમ નિષ્ણાતો અહીં લાવવામાં આવશે, અને વર્તમાન અને ભવિષ્યની માંગને પૂર્ણ કરવા માટે અભ્યાસક્રમને પણ અપગ્રેડ કરવામાં આવશે. એક રીતે, પીએમ સેતુ યોજના ભારતના યુવાનોને વૈશ્વિક કૌશલ્ય માંગ સાથે પણ જોડશે.

મારા યુવા મિત્રો,

તમે જોયું હશે કે આજકાલ આપણે ઘણા દેશો સાથે જે કરારો કરી રહ્યા છીએ, તેમાં એક થીમ એ છે કે આપણને તમારા દેશના કુશળ માનવશક્તિની જરૂર છે. દુનિયામાં આપણા યુવાનો માટે નવી તકો ઉભરી રહી છે.

મિત્રો,

આ કાર્યક્રમ દ્વારા આજે બિહારના હજારો યુવાનો આપણી સાથે જોડાયા છે. આ પેઢીને ખ્યાલ નથી કે અઢી દાયકા પહેલા બિહારમાં શિક્ષણ વ્યવસ્થા કેટલી બરબાદ થઈ ગઈ હતી. ન તો શાળાઓ ખુલી હતી અને ન તો ભરતીઓ કરવામાં આવી હતી. કયા માતા-પિતા એવું ન ઈચ્છે કે તેમનું બાળક અહીં અભ્યાસ કરે અને પ્રગતિ કરે? પરંતુ મજબૂરીને કારણે લાખો બાળકોને બિહાર છોડીને વારાણસી, દિલ્હી અને મુંબઈ જવા મજબૂર કરવામાં આવ્યા. આ સ્થળાંતરની વાસ્તવિક શરૂઆત હતી.

મિત્રો,

એક વૃક્ષને પુનર્જીવિત કરવું, જેના મૂળમાં કીડા પડ્યા હતા, તે એક મહાન પરાક્રમ છે. આરજેડીના કુશાસનને કારણે બિહાર તે વૃક્ષ જેવી જ સ્થિતિમાં આવી ગયું હતું. સદનસીબે, બિહારના લોકોએ નીતિશ કુમારને સરકારની જવાબદારી સોંપી, અને આપણે બધા સાક્ષી છીએ કે કેવી રીતે આખી એનડીએ ટીમે બગડેલી વ્યવસ્થાને પાછી પાટા પર લાવવા માટે સાથે મળીને કામ કર્યું. આજે આ કાર્યક્રમમાં આપણે તેની ઝલક જોઈ રહ્યા છીએ.

મિત્રો,

મને ખુશી છે કે આજના કૌશલ્ય દિક્ષાંત સમારોહમાં બિહારને એક નવી કૌશલ્ય યુનિવર્સિટી મળી છે. નીતિશ કુમારની સરકારે આ યુનિવર્સિટીનું નામ ભારત રત્ન, લોકોના નેતા, કર્પૂરી ઠાકુરના નામ પરથી રાખ્યું છે. કર્પૂરી ઠાકુરને સોશિયલ મીડિયા ટ્રોલ દ્વારા નેતા બનાવવામાં આવ્યા ન હતા; તેમને બિહારના લોકોએ નેતા બનાવ્યા હતા, અને તેમણે તેમના જીવનનું અવલોકન કરીને આમ કર્યું હતું. અને હું બિહારના લોકોને સતર્ક રહેવાનું કહેવા માંગુ છું. લોકોના નેતાનું આ બિરુદ કર્પૂરી ઠાકુરનું છે. આજકાલ લોકો આ નેતાનું બિરુદ પણ ચોરી કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. તેથી હું બિહારના લોકોને સતર્ક રહેવા વિનંતી કરું છું જેથી લોકો દ્વારા આપણા કર્પૂરી ઠાકુરને આપવામાં આવેલ આ સન્માન ચોરી ન થાય. ભારત રત્ન કર્પૂરી ઠાકુરે પોતાનું આખું જીવન સમાજની સેવા અને શિક્ષણના વિસ્તરણ માટે સમર્પિત કર્યું. તેમણે હંમેશા ભાર મૂક્યો હતો કે સમાજમાં સૌથી નબળા વ્યક્તિએ પણ પ્રગતિ કરવી જોઈએ. તેમના નામે બનેલી આ કૌશલ્ય યુનિવર્સિટી, તે સ્વપ્નને આગળ વધારવા માટે એક શક્તિશાળી માધ્યમ બનશે.

મિત્રો,

એનડીએની ડબલ-એન્જિન સરકાર બિહારની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓને આધુનિક બનાવવા માટે સતત કામ કરી રહી છે. આઈઆઈટી પટનામાં માળખાગત વિસ્તરણ શરૂ થઈ ગયું છે. બિહારમાં અનેક મોટી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં આધુનિકીકરણનું કામ પણ શરૂ થઈ ગયું છે. NIT પટનાનું બિહતા કેમ્પસ પણ અમારા આશાસ્પદ વિદ્યાર્થીઓ માટે ખુલ્લું મૂકવામાં આવ્યું છે. વધુમાં, પટના યુનિવર્સિટી, ભૂપેન્દ્ર મંડલ યુનિવર્સિટી, જયપ્રકાશ યુનિવર્સિટી, છપરા અને નાલંદા ઓપન યુનિવર્સિટીમાં નવા શૈક્ષણિક માળખાનો પાયો નાખવામાં આવ્યો છે.

મિત્રો,

ગુણવત્તાપૂર્ણ સંસ્થાઓની સ્થાપનાની સાથે, નીતિશ કુમારની સરકાર બિહારના યુવાનો માટે શિક્ષણનો ખર્ચ પણ ઘટાડી રહી છે. તે એ પણ સુનિશ્ચિત કરી રહી છે કે વિદ્યાર્થીઓને ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે ફીમાં કોઈ મુશ્કેલીનો સામનો ન કરવો પડે. બિહાર સરકાર સ્ટુડન્ટ ક્રેડિટ કાર્ડ દ્વારા ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવવામાં વિદ્યાર્થીઓને ટેકો આપી રહી છે. હવે, બીજો એક મોટો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આ ક્રેડિટ કાર્ડ દ્વારા મેળવેલી શિક્ષણ લોનને વ્યાજમુક્ત કરવામાં આવી છે. અને આ બિહાર સરકારનો નિર્ણય છે, એટલું જ નહીં, વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિ પણ 1800 રૂપિયાથી વધારીને 3600 રૂપિયા કરવામાં આવી છે.

મિત્રો,

આજે, ભારત વિશ્વના સૌથી યુવા દેશોમાંનો એક છે. અને બિહાર સૌથી વધુ યુવા વસ્તી ધરાવતા રાજ્યોમાંનો એક છે. તેથી, જ્યારે બિહારના યુવાનોની ક્ષમતા વધે છે, ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે જ દેશની શક્તિ વધે છે. NDA સરકાર બિહારના યુવાનોની ક્ષમતાને વધુ વધારવા માટે સંપૂર્ણ પ્રતિબદ્ધતા સાથે કામ કરી રહી છે. RJD-કોંગ્રેસ શાસનની તુલનામાં બિહારનું શિક્ષણ બજેટ અનેકગણું વધારવામાં આવ્યું છે. આજે બિહારના લગભગ દરેક ગામ કસબામાં એક શાળા છે. એન્જિનિયરિંગ અને મેડિકલ કોલેજોની સંખ્યામાં પણ અનેકગણો વધારો થયો છે. તાજેતરમાં, કેન્દ્ર સરકારે બિહારના 19 જિલ્લાઓ માટે કેન્દ્રીય વિદ્યાલયોને મંજૂરી આપી હતી. એક સમય હતો જ્યારે બિહારમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરના રમતગમતના માળખાનો પણ અભાવ હતો. આજે, બિહારમાં રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય રમતગમતના કાર્યક્રમો યોજાઈ રહ્યા છે.

મિત્રો,

છેલ્લા બે દાયકામાં, બિહાર સરકારે બિહારમાં 5 મિલિયન યુવાનોને રોજગાર આપ્યો છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, બિહારના યુવાનોને લગભગ 10 લાખ કાયમી સરકારી નોકરીઓ પૂરી પાડવામાં આવી છે. શિક્ષણ વિભાગ પર જ નજર નાખો અને મોટા પાયે શિક્ષકોની ભરતી કેવી રીતે થઈ રહી છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં જ બિહારમાં 2,50,000થી વધુ શિક્ષકોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. તેનાથી યુવાનોને નોકરીઓ મળી છે અને શિક્ષણ પ્રણાલીનું સ્તર ઊંચું આવ્યું છે.

મિત્રો,

બિહાર સરકાર હવે નવા લક્ષ્યો તરફ કામ કરી રહી છે. રાજ્ય સરકારે છેલ્લા 20 વર્ષમાં બમણી નોકરીઓનું સર્જન કર્યું છે અને નીતિશ કુમારે પણ તાજેતરમાં જ તેમના ભાષણમાં અમને કહ્યું હતું કે, આગામી પાંચ વર્ષમાં બમણી નોકરીઓનું સર્જન કરવાનું લક્ષ્ય છે. સંકલ્પ એ છે કે બિહારના યુવાનો બિહારમાં નોકરીઓ શોધે, બિહારમાં કામ શોધે.

મિત્રો,

બિહારના યુવાનો માટે આ ડબલ બોનસનો સમય પણ છે. દેશ હાલમાં GST બચતની ઉજવણી કરી રહ્યો છે. કોઈએ મને કહ્યું કે બિહારના યુવાનો બાઇક અને સ્કૂટર પર GST ઘટાડાથી ખૂબ ખુશ છે. ઘણા લોકોએ આ ધનતેરસ પર તેમને ખરીદવાનું પણ આયોજન કર્યું છે. હું બિહાર અને દેશના યુવાનોને તેમની જરૂરિયાતની મોટાભાગની વસ્તુઓ પર GST ઘટાડવા બદલ અભિનંદન આપું છું.

મિત્રો,

જ્યારે કૌશલ્ય સુધરે છે ત્યારે દેશ આત્મનિર્ભર બને છે અને નિકાસ વધે છે, રોજગારની તકો પણ વધે છે. 2014 પહેલા, ભારતને પાંચમા ક્રમનું નાજુક અર્થતંત્ર માનવામાં આવતું હતું. આનો અર્થ એ થયો કે વિકાસ ઓછો હતો અને રોજગાર દુર્લભ હતો. આજે, ભારત ટોચના ત્રણ અર્થતંત્ર બનવા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે ઉત્પાદન વધી રહ્યું છે અને રોજગાર વધી રહ્યો છે. મોબાઇલ ફોન, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, ઓટોમોબાઇલ અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રોમાં પણ ઉત્પાદન અને નિકાસમાં અભૂતપૂર્વ વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. મોટા ઉદ્યોગોથી લઈને આપણા MSME સુધી, અભૂતપૂર્વ રોજગારનું સર્જન થયું છે. આ બધાથી આપણા યુવાનો, ખાસ કરીને કુશળ ITI વિદ્યાર્થીઓને ઘણો ફાયદો થયો છે. મુદ્રા યોજનાએ લાખો યુવાનોને પોતાના વ્યવસાય શરૂ કરવામાં પણ મદદ કરી છે. ભારત સરકારે તાજેતરમાં 1 લાખ કરોડ રૂપિયાની પ્રધાનમંત્રી વિકાસિત ભારત રોજગાર યોજના (PMVVBY) લાગુ કરી છે. આનાથી દેશના લગભગ 35 મિલિયન યુવાનોને ખાનગી ક્ષેત્રમાં રોજગાર શોધવામાં મદદ મળશે.

મિત્રો,

આ સમય દેશના દરેક યુવા માટે તકોથી ભરેલો છે. દરેક વસ્તુના વિકલ્પો હોઈ શકે છે, પરંતુ કૌશલ્ય, નવીનતા અને સખત મહેનતનો કોઈ વિકલ્પ નથી. ભારતના આપ સૌ યુવાનોમાં આ ગુણો છે. આ વિશ્વાસ સાથે, દેશભરના ITI વિદ્યાર્થીઓ મારી સાથે જોડાયા છે અને બિહાર સરકારે બિહારના યુવાનોને આપેલી ઘણી નવી ભેટો માટે હું આપ સૌને હૃદયપૂર્વક અભિનંદન આપું છું. ખૂબ ખૂબ આભાર.

SM/GP/DK/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com