પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે નવી દિલ્હીના પુસામાં ભારત રત્ન ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથન શતાબ્દી આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ અને ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે સમારોહની અધ્યક્ષતા કરી હતી. આ પ્રસંગે શ્રી શિવરાજ સિંહે જીવનના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો અને કહ્યું કે બીજાઓ માટે જીવવું એ જ સાચું જીવન છે, જે દેશ માટે જીવે છે, સમાજ માટે જીવે છે, બીજાઓ માટે જીવે છે, દુનિયા માટે જીવે છે, ફક્ત તે જ જીવનનો સાચો અર્થ સાબિત કરી શકે છે. ડૉ. સ્વામીનાથનજી એવા વ્યક્તિત્વ હતા જેમણે પોતાનું જીવન બીજાઓ માટે સમર્પિત કર્યું હતું. સ્વામીનાથનજીએ બતાવેલા માર્ગ પર ચાલીને આપણે દેશ અને દુનિયામાં ભૂખમરો અને અછતને પ્રવર્તવા દઈશું નહીં.

સ્વામીનાથનજીના યોગદાનને યાદ કરતાં કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે કહ્યું કે 1942-43માં બંગાળના દુષ્કાળને કારણે લાખો લોકો ભૂખમરાની કગાર પર પહોંચી ગયા ત્યારે સ્વામીનાથનજીનું હૃદય દુઃખી થયું હતું. તેમણે ખેતી, ખેડૂતો અને ભૂખમરાને નાબૂદ કરવા માટે પોતાને સમર્પિત કરી દીધા હતા. શ્રી ચૌહાણે કહ્યું કે હું ફક્ત એ યાદ અપાવવા માંગુ છું કે 1966માં મેક્સિકોથી અઢાર હજાર ટન મેક્સીકન ઘઉં આવ્યા હતા, જેને પંજાબની જાતો સાથે ભેળવીને ઘઉંની નવી હાઇબ્રિડ જાત વિકસાવવામાં આવી હતી અને તે જ જાતને કારણે, ઘઉંનું ઉત્પાદન એક વર્ષમાં પાંચ મિલિયન ટનથી વધીને સત્તર અબજ ટન થયું હતું. સ્વામીનાથનજી હરિયાળી ક્રાંતિના જનક હતા અને ત્યારબાદ તેમણે કૃષિ વિજ્ઞાન માટે બનાવેલી વ્યવસ્થા આજે યોગ્ય દિશામાં મજબૂત રીતે કામ કરી રહી છે.

વધુમાં, કૃષિ વિકાસ અને ખેડૂત કલ્યાણ પ્રત્યે સરકારની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કરતા, કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી ચૌહાણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી મોદીનો દરેક શબ્દ આપણા માટે એક મંત્ર જેવો છે. એક વર્ષ પહેલા, જ્યારે પ્રધાનમંત્રી શ્રી મોદીએ આ પુસા કેમ્પસની મુલાકાત લીધી હતી, ત્યારે તેમણે અમને કહ્યું હતું - પ્રયોગશાળાને જમીન સાથે જોડો, જ્યાં સુધી વિજ્ઞાન અને ખેડૂતો એક સાથે નહીં આવે, ત્યાં સુધી ખેતી યોગ્ય દિશામાં આગળ વધશે નહીં. આજે, પ્રધાનમંત્રીની પ્રેરણાથી, 'લેબ ટુ લેન્ડ' સહિત અનેક અભિયાનો ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે. તેમાંથી એક કૃષિ ચૌપાલ અને બીજું વિકસિત કૃષિ સંકલ્પ અભિયાન છે. કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી ચૌહાણે જણાવ્યું હતું કે વિકસિત કૃષિ સંકલ્પ અભિયાન હેઠળ, વૈજ્ઞાનિકોની 2,170 ટીમો બનાવવામાં આવી હતી. આ ટીમો ચોસઠ હજારથી વધુ ગામડાઓમાં ગઈ અને એક કરોડથી વધુ ખેડૂતો સાથે સીધો સંપર્ક કર્યો હતો. કેન્દ્રીય મંત્રી શિવરાજ સિંહે ખાદ્યાન્નમાં થયેલા વધારાનો ઉલ્લેખ કરતા કહ્યું કે દેશમાં ખાદ્યાન્નની સ્થિતિમાં ઘણો સુધારો થયો છે. ચોખાના મામલે આપણે સરપ્લસ છીએ, ઘઉંમાં આપણે આત્મનિર્ભર છીએ અને ખાદ્યાન્ન સંગ્રહની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી રહી છે. પ્રધાનમંત્રીના નેતૃત્વમાં આજે 80 કરોડ લોકોને મફત રાશન પૂરું પાડવાનો બોજ ઓછો થઈ રહ્યો છે.

પ્રતિ હેક્ટર કઠોળ અને તેલીબિયાંની ઉત્પાદકતા વધારવા વિશે બોલતા, શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે કહ્યું કે સોયાબીન, મગફળી, સરસવ, તલ હોય કે ચણાની મસૂર, ચણા, તુવેર, આ દિશામાં પ્રધાનમંત્રીના નેતૃત્વમાં ખંતપૂર્વક કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે.

અંતે, કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી ચૌહાણે માહિતી આપી કે પ્રધાનમંત્રીના નેતૃત્વમાં કુદરતી કૃષિ મિશન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ મિશન દ્વારા, વૈજ્ઞાનિક અભિગમ સાથે ગંભીર કાર્ય કરવામાં આવી રહ્યું છે. જેથી આવનારી પેઢીઓ માટે જમીન અનાજ, ફળો અને શાકભાજીનું ઉત્પાદન કરતી રહે.

કૃષિ વિજ્ઞાન ક્ષેત્રના અગ્રણી વ્યક્તિત્વ અને ખાદ્ય સુરક્ષાના પ્રણેતા પ્રો. ડૉ. એમ.એસ. સ્વામીનાથનની જન્મ શતાબ્દી નિમિત્તે આ પરિષદનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે. સ્વામીનાથન રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન, કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલય, ભારતીય કૃષિ સંશોધન પરિષદ અને રાષ્ટ્રીય કૃષિ વિજ્ઞાન એકેડેમીના સહયોગથી, 7-9 ઓગસ્ટ, 2025 ના રોજ નવી દિલ્હીના પુસા કેમ્પસ ખાતે આયોજિત થઈ રહ્યું છે. આ પરિષદનો વિષય "સદાબહાર ક્રાંતિ - જૈવિક સુખનો માર્ગ" છે. અહીં શ્રી શિવરાજ સિંહે પ્રો. સ્વામીનાથનના જીવન દૃશ્ય અને તેમના અમૂલ્ય યોગદાનને દર્શાવતા પ્રદર્શનની પણ મુલાકાત લીધી હતી.

નીતિ આયોગના સભ્ય ડૉ. રમેશ ચંદ ઉપરાંત, કૃષિ નિષ્ણાતો, વૈજ્ઞાનિકો, ખેડૂતો અને શ્રીમતી સૌમ્યા સ્વામીનાથન સહિત અન્ય મહાનુભાવો કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

AP/IJ/GP/JD