ભારતના પ્રધાનમંત્રી, મહામહિમ શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના આમંત્રણ પર, ફિલિપાઇન્સના રાષ્ટ્રપતિ, મહામહિમ શ્રી ફર્ડિનેન્ડ આર. માર્કોસ જુનિયરે 4-8 ઓગસ્ટ 2025ના રોજ ભારતની મુલાકાત લીધી હતી. રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસની સાથે પ્રથમ મહિલા, શ્રીમતી લુઇસ અરેનેટા માર્કોસ અને ફિલિપાઇન્સના અનેક કેબિનેટ મંત્રીઓ અને ઉચ્ચ સ્તરીય વ્યાપારી પ્રતિનિધિમંડળ સહિત એક ઉચ્ચ સ્તરીય સત્તાવાર પ્રતિનિધિમંડળ પણ હતું.

2. 5 ઓગસ્ટ 2025ના રોજ, રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસનું રાષ્ટ્રપતિ ભવનના પ્રાંગણમાં ઔપચારિક સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું અને તેમણે મહાત્મા ગાંધીને પુષ્પાંજલિ અર્પણ કરવા માટે રાજઘાટની મુલાકાત લીધી હતી. ત્યારબાદ પ્રધાનમંત્રી મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસ વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો થઈ હતી. ત્યારબાદ, નેતાઓ દ્વિપક્ષીય દસ્તાવેજોના આદાનપ્રદાનના સાક્ષી બન્યા હતા. રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસે પ્રધાનમંત્રી મોદી દ્વારા આયોજિત ભોજન સમારંભમાં હાજરી આપી હતી. રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસના કાર્યક્રમોમાં ભારતના રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ શ્રીમતી દ્રૌપદી મુર્મુ સાથે મુલાકાતનો સમાવેશ થાય છે, ત્યારબાદ તેમના સન્માનમાં ભોજન સમારંભનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ભારતના વિદેશ મંત્રી ડૉ. એસ. જયશંકરે રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસ સાથે મુલાકાત કરી હતી. રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસ બેંગલુરુની પણ મુલાકાત લેશે.

3. પ્રધાનમંત્રી મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ માર્કોસ,

(a) ભારત-ફિલિપાઇન્સ રાજદ્વારી સંબંધોની સ્થાપનાની 75મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી;

(b) પરસ્પર આદર, વિશ્વાસ, સભ્યતા સંપર્કો, સહિયારા મૂલ્યો અને સંસ્કૃતિ પર આધારિત ભારત અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે લાંબા સમયથી ચાલતી મિત્રતાને સ્વીકારવી;

(c) 1949માં રાજદ્વારી સંબંધોની સ્થાપના પછી વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સહકારની તેમની સમૃદ્ધ અને ફળદાયી પરંપરા પર ભાર મૂકવો;

(d) 11 જુલાઈ 1952ના રોજ હસ્તાક્ષર કરાયેલી મિત્રતાની સંધિ, 28 નવેમ્બર 2000ના રોજ હસ્તાક્ષર કરાયેલી નીતિ પરામર્શ વાટાઘાટો પર સમજૂતી કરાર, 5 ઓક્ટોબર 2007ના રોજ હસ્તાક્ષર કરાયેલી દ્વિપક્ષીય સહકાર પર સંયુક્ત કમિશનની સ્થાપના અંગેનો કરાર અને 5 ઓક્ટોબર 2007ના રોજ બંને દેશો વચ્ચે હસ્તાક્ષર કરાયેલી દ્વિપક્ષીય સહકારના માળખા પરની ઘોષણા;

(e) બંને દેશો વચ્ચેના ઐતિહાસિક સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવવાની ઇચ્છાથી આગળ વધવું;

(f) ખાતરી છે કે તેમના દ્વિપક્ષીય સંબંધોનો વધુ વ્યાપક વિકાસ બંને દેશો અને સમગ્ર ક્ષેત્રમાં પ્રગતિ અને સમૃદ્ધિને પ્રોત્સાહન આપશે;

(g) દ્વિપક્ષીય ભાગીદારીને ગુણાત્મક અને વ્યૂહાત્મક નવા પરિમાણ અને લાંબા ગાળાની પ્રતિબદ્ધતા પ્રદાન કરવા અને આગામી વર્ષોમાં રાજકીય, સંરક્ષણ અને સુરક્ષા, દરિયાઈ ક્ષેત્ર, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી, આબોહવા પરિવર્તન, અવકાશ સહયોગ, વેપાર અને રોકાણ, ઉદ્યોગ સહયોગ, કનેક્ટિવિટી, આરોગ્ય અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, કૃષિ, ડિજિટલ ટેકનોલોજી, ઉભરતી ટેકનોલોજી, વિકાસ સહયોગ, સંસ્કૃતિ, સર્જનાત્મક ઉદ્યોગો, પર્યટન, લોકો-થી-લોકોના આદાનપ્રદાન અને અન્ય ક્ષેત્રોમાં સક્રિયપણે સહયોગ વિકસાવવા;

(h) મુક્ત, ખુલ્લા, પારદર્શક, નિયમો-આધારિત, સમાવિષ્ટ, સમૃદ્ધ અને સ્થિતિસ્થાપક ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં તેમના સહિયારા હિતને ફરીથી સમર્થન આપવું અને ASEAN કેન્દ્રીયતા માટે તેમના મજબૂત સમર્થનનો પુનરાવર્તિત કરવો;

આ રીતે જાહેર:

4. ભારત અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીની સ્થાપના;

5. વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી બંને દેશો વચ્ચે દ્વિપક્ષીય, પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગની સંપૂર્ણ સંભાવનાને સાકાર કરવા તરફ એક નવો અધ્યાય દર્શાવે છે;

6. વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી બંને દેશો અને વ્યાપક ક્ષેત્રની સતત શાંતિ, સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિ માટે દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત બનાવવાની પરસ્પર પ્રતિબદ્ધતા પર આધારિત છે, અને બંને દેશો માટે ભવિષ્યલક્ષી પરસ્પર લાભદાયી સહયોગનો પાયો નાખવા માટે એક પાયા તરીકે સેવા આપે છે;

7. ભારત-ફિલિપાઇન્સ વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી 5 ઓગસ્ટ 2025ના રોજ બંને દેશો દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી કાર્ય યોજના (2025-2029) દ્વારા સંચાલિત છે;

8. ભારત-ફિલિપાઇન્સ ભાગીદારીને વધુ ગતિશીલતા આપવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે, બંને નેતાઓ નીચેના મુદ્દાઓ પર સંમત થયા:

9. (a) રાજકીય સહકાર

• દ્વિપક્ષીય સહકાર પર સંયુક્ત કમિશન (JCBC), નીતિ પરામર્શ વાટાઘાટો અને વ્યૂહાત્મક સંવાદ સહિત પરસ્પર હિતના દ્વિપક્ષીય, બહુપક્ષીય અને બહુપક્ષીય મુદ્દાઓ પર નિયમિત ઉચ્ચ-સ્તરીય આદાનપ્રદાન અને સંવાદ દ્વારા રાજકીય જોડાણને મજબૂત બનાવવું;

• હાલના કરારો અને સમજૂતી કરારોના અસરકારક સંચાલન અને વાટાઘાટો હેઠળના કરારો અને સમજૂતી કરારોને વહેલા અંતિમ સ્વરૂપ આપીને વિવિધ ક્ષેત્રો અને સ્તરોમાં વધુ સહકારને પ્રોત્સાહન આપવું;

• વેપાર અને રોકાણ, આતંકવાદ વિરોધી, પર્યટન, આરોગ્ય અને દવા, કૃષિ અને નાણાકીય ટેકનોલોજી પર સંયુક્ત કાર્યકારી જૂથો (JWGs) સહિત વિવિધ દ્વિપક્ષીય સંસ્થાકીય પદ્ધતિઓ દ્વારા સંવાદને વધુ તીવ્ર બનાવવો;

• પરસ્પર સમજણને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે બંને દેશોના વિધાનસભાઓ વચ્ચે, ખાસ કરીને બંને દેશોના યુવા નેતાઓ વચ્ચે આદાનપ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપવું;

(b) સંરક્ષણ, સુરક્ષા અને મેરીટાઈમ કોર્પોરેશન

• 4 ફેબ્રુઆરી 2006ના રોજ ભારત અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે હસ્તાક્ષર કરાયેલા સંરક્ષણ સહકાર કરાર હેઠળ થયેલી પ્રગતિને સ્વીકારવી;

• સંરક્ષણ ઔદ્યોગિક સહયોગ, સંરક્ષણ ટેકનોલોજી, સંશોધન, તાલીમ, વિનિમય અને ક્ષમતા નિર્માણ પર ભાર મૂકીને સંરક્ષણ સહયોગ પર સંવાદ માટે સંયુક્ત સંરક્ષણ સહકાર સમિતિ (JDCC) અને સંયુક્ત સંરક્ષણ ઉદ્યોગ અને લોજિસ્ટિક્સ સમિતિ (JDILC) સહિત સંસ્થાકીય પદ્ધતિઓના નિયમિત સંકલનને સરળ બનાવવું;

• બંને દેશો વચ્ચે લશ્કરી તાલીમ પ્રવૃત્તિઓ અને સેવા-થી-સેવા ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓનું સંસ્થાકીયકરણ, ત્રિ-સેવા સહયોગ પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને;

• બંને દેશોની વિકાસ જરૂરિયાતો, દરિયાકાંઠાના રાજ્યો, વિકાસશીલ અર્થતંત્રો અને ભારત-પ્રશાંત ક્ષેત્રના દરિયાઇ રાષ્ટ્રો તરીકે અધિકારો અને સ્વતંત્રતાઓ પ્રાપ્ત કરવામાં સમુદ્ર અને મહાસાગરોની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકાને માન્યતા આપવી;

• દરિયાઈ મુદ્દાઓ પર જોડાણોને સંસ્થાકીય બનાવવું અને ભારત અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે દરિયાઈ સહયોગને ગાઢ બનાવવા, જેમાં 11-13 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ મનીલામાં પ્રથમ વખત યોજાયેલી વાર્ષિક ભારત-ફિલિપાઇન્સ દરિયાઈ સંવાદનો સમાવેશ થાય છે, અને દરિયાઈ જોડાણની સકારાત્મક ગતિ જાળવવા માટે આગામી સંવાદનું ભારત આયોજન કરે તેની રાહ જોવી;

• વૈશ્વિક અને પ્રાદેશિક દરિયાઈ પડકારો પર વિચારોનું આદાન-પ્રદાન, દરિયાઈ સહયોગને ગાઢ બનાવવા માટેની શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓનું આદાન-પ્રદાન, અને સમુદ્રો, સમુદ્રો અને દરિયાઈ સંસાધનોના શાંતિપૂર્ણ, ટકાઉ અને સમાન ઉપયોગ પર દરિયાઈ સત્તાવાળાઓ અને કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓ અને દરિયાઈ વિજ્ઞાન અને સંશોધન સંસ્થાઓ વચ્ચે સંકલન અને કુશળતાને પ્રોત્સાહન આપવું;

• બંને સરકારોની યોગ્ય એજન્સીઓ દ્વારા અને તેમની વચ્ચે શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ, ગુપ્ત માહિતી, તકનીકી સહાય, વિષય નિષ્ણાત (SME) વિનિમય, કાર્યશાળાઓ અને ઔદ્યોગિક સહાયનું આદાન-પ્રદાન;

• દરિયાઈ સુરક્ષાના ક્ષેત્રમાં સહયોગ વધારવો, જેમાં નૌકાદળ અને કોસ્ટ ગાર્ડ્સ વચ્ચે દરિયાઈ ક્ષેત્ર જાગૃતિ (MDA), જહાજ નિર્માણ, દરિયાઈ જોડાણ, દરિયાઈ દેખરેખ, માનવતાવાદી સહાય અને આપત્તિ રાહત (HADR), પ્રદૂષણ નિયંત્રણ અને શોધ અને બચાવ (SAR) માં સહયોગી પ્રયાસો દ્વારા સમાવેશ થાય છે;

• સંરક્ષણ ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભરતાના ધ્યેયને પ્રાપ્ત કરવા માટે સંરક્ષણ સાધનોના સહ-વિકાસ અને સહ-ઉત્પાદનમાં સહયોગ અને સહકાર, અને સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ, અને સપ્લાય ચેઇન ઇકોસિસ્ટમની સ્થાપનામાં રોકાણો અને સંયુક્ત પહેલોને પ્રોત્સાહન આપવું;

• હાઇડ્રોગ્રાફીના ક્ષેત્રમાં સહયોગનો વિસ્તાર કરવો, જેમાં હાઇડ્રોગ્રાફિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સુધારો અને સંયુક્ત સમુદ્રી સંશોધન સર્વેક્ષણોનો સમાવેશ થાય છે જેથી સુરક્ષિત અને કાર્યક્ષમ નેવિગેશન સુનિશ્ચિત થાય જે પ્રદેશની એકંદર દરિયાઇ સુરક્ષામાં ફાળો આપે;

• ASEAN-ભારત દરિયાઇ કસરત અને મિલાન કસરત, અને ફિલિપાઇન્સની દરિયાઇ સહકારી પ્રવૃત્તિઓ (MCAs) સહિત બહુપક્ષીય કવાયતોમાં ભાગ લેવા માટે પ્રયત્નશીલ;

• નિયમિત સંવાદો, જોડાણો અને UN શાંતિ રક્ષા કામગીરી (PKO), સપ્લાય ચેઇન મેનેજમેન્ટ, લશ્કરી દવા, વૈશ્વિક અને પ્રાદેશિક સુરક્ષા વાતાવરણ, પરંપરાગત અને બિન-પરંપરાગત સુરક્ષા ચિંતાઓ જેમ કે દરિયાઇ સુરક્ષા, અને સાયબર સુરક્ષા અને મહત્વપૂર્ણ ટેકનોલોજી મુદ્દાઓ, તેમજ મહત્વપૂર્ણ માહિતી માળખાના રક્ષણ અને આર્થિક બાબતો પર સુરક્ષા-સંબંધિત ચિંતાઓ પર શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓના આદાનપ્રદાન દ્વારા વધુ સુરક્ષા સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવું;

• આતંકવાદ વિરોધી સંયુક્ત કાર્યકારી જૂથના નિયમિત આયોજન દ્વારા સંયુક્ત પ્રયાસોને મજબૂત બનાવવું, જેમાં (i) આતંકવાદ, હિંસક ઉગ્રવાદ, કટ્ટરપંથીકરણ, માદક દ્રવ્યો અને શસ્ત્રોની હેરફેર, માનવ તસ્કરી, સાયબર-ગુનાઓ, નવી અને ઉભરતી ટેકનોલોજીઓથી સાયબર-ધમકી, આતંકવાદના હેતુઓ માટે ઇન્ટરનેટનો દુરુપયોગ, આતંકવાદી ધિરાણ, આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક ગુનાઓ, પ્રસાર ધિરાણ, મની લોન્ડરિંગનો સામનો કરવો; (ii) માહિતી અને શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓની વહેંચણી, ક્ષમતા નિર્માણ, આતંકવાદ વિરોધી બહુપક્ષીય મંચોમાં સહયોગને સરળ બનાવવો; અને (iii) આતંકવાદ પ્રત્યે શૂન્ય સહિષ્ણુતાને પ્રોત્સાહન આપવું;

• સાયબર ક્ષેત્રમાં સહકારને વધુ ગાઢ બનાવવો, જેમાં નીતિ સંવાદ, ક્ષમતા નિર્માણ, શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓની વહેંચણી અને ડિજિટલ જાહેર માળખા, નાણાકીય ટેકનોલોજી, ડિજિટલ અર્થતંત્ર, કૃત્રિમ બુદ્ધિ, ડિજિટલ ફોરેન્સિક્સ અને કમ્પ્યુટર ઇમરજન્સી રિસ્પોન્સ ટીમ (CERT) સહયોગ, મહત્વપૂર્ણ માહિતી માળખાનું રક્ષણ અને ડિજિટલ કુશળતા પર ક્ષમતા નિર્માણનો સમાવેશ થાય છે;

(c) આર્થિક, વેપાર અને રોકાણ સહકાર

• ભારત-ફિલિપાઇન્સ ભાગીદારીના મુખ્ય પ્રેરક તરીકે વ્યાપાર અને વાણિજ્યિક જોડાણોને પ્રોત્સાહન આપવું અને આ હેતુ માટે, દ્વિપક્ષીય વેપાર અને રોકાણ સહયોગને મજબૂત બનાવવા અને વધુ આર્થિક તકો ખોલવા તરફ કામ કરવું;

• દ્વિપક્ષીય વેપારમાં સતત વધારાનું સ્વાગત, જે 2024-25 માં આશરે US$ 3.3 બિલિયન સુધી પહોંચ્યો અને આવી વૃદ્ધિને ટકાવી રાખવી, પૂરકતાઓનો લાભ લેવો, અને વેપાર કરાયેલ માલ અને સેવાઓના બાસ્કેટનો વિસ્તાર કરવો;

• ભારત અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે પરસ્પર વેપારને વધુ પ્રોત્સાહન આપવા માટે પ્રેફરન્શિયલ ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (PTA)ની વાટાઘાટોના ઝડપી નિષ્કર્ષ માટે પ્રયત્નશીલ. બંને પક્ષો દ્વિ-માર્ગી રોકાણોને સરળ બનાવવા માટે વધુ સહયોગને પ્રોત્સાહન આપશે;

• વેપાર અને રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા, બજાર ઍક્સેસ સમસ્યાઓના વહેલા ઉકેલને સરળ બનાવવા, વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલાઓ સાથે વધુ એકીકરણને પ્રોત્સાહન આપવા અને સહયોગના નવા ક્ષેત્રો માટે મજબૂત પાયો નાખવા માટે, ખાસ કરીને નવીનીકરણીય ઉર્જા, મહત્વપૂર્ણ ખનિજો, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, ડિજિટલ તકનીકો અને કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા, રોબોટિક્સ, ICT, બાયોટેકનોલોજી, સર્જનાત્મક ઉદ્યોગ અને સ્ટાર્ટઅપ્સ, બાંધકામ અને માળખાગત સુવિધા, આયર્ન અને સ્ટીલ, જહાજ નિર્માણ અને જહાજ સમારકામ, કૃષિ અને પર્યટનમાં, બંને બાજુના સંબંધિત સમકક્ષ મંત્રાલયોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ વચ્ચે નિયમિત બેઠકો અને આદાનપ્રદાન બોલાવવા;

• માળખાગત વિકાસમાં અને કનેક્ટિવિટી અને પરિવહન પ્રોજેક્ટ્સના અમલીકરણમાં ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવું;

• સરળ કસ્ટમ પ્રક્રિયાઓ દ્વારા સુધારેલ વેપાર સુવિધા માટે સંયુક્ત કસ્ટમ્સ સહકાર સમિતિની બેઠકોને સરળ બનાવવી;

• વ્યવસાયિક પ્રતિનિધિમંડળો, વધુ B2B સંપર્કો, વેપાર મેળાઓ અને વ્યાપાર પરિષદોના આદાનપ્રદાન દ્વારા બંને દેશો દ્વારા ઓફર કરવામાં આવતી તકોનું અન્વેષણ કરવા માટે વ્યવસાયો અને ઉદ્યોગ પ્રતિનિધિઓને પ્રોત્સાહિત કરવા;

• આંતરરાષ્ટ્રીય અને પ્રાદેશિક વેપાર વધારવા માટે બંને દેશોની સરકારો તેમજ તેમના આંતરરાષ્ટ્રીય અને નાણાકીય સંસ્થાઓ વચ્ચે વધુ સહકાર અને સંકલનને પ્રોત્સાહન આપવું;

• ASEAN-ભારત વેપાર માલ કરાર (AITIGA) ની સમીક્ષાને ઝડપી બનાવવી જેથી તે વ્યવસાયો માટે વધુ અસરકારક, વપરાશકર્તા-મૈત્રીપૂર્ણ, સરળ અને વેપાર સુવિધાજનક બને;

• દરેક દેશમાં સંબંધિત કાયદાઓ અને નિયમો અનુસાર, આરોગ્યસંભાળ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધારવો, જેથી ક્ષમતા નિર્માણ, જ્ઞાન વહેંચણી અને સંયુક્ત સંશોધન પહેલ દ્વારા વધુ સારા આરોગ્ય પરિણામોને સમર્થન આપી શકાય અને આરોગ્ય પ્રણાલીઓને મજબૂત બનાવી શકાય;

• આયુર્વેદ અને પરંપરાગત દવાના ક્ષેત્રમાં સહયોગ વધારવો, જેમાં નિષ્ણાતોની તાલીમ અને આદાનપ્રદાનનો સમાવેશ થાય છે;

• ભારતીય ગ્રાન્ટ સહાય હેઠળ ક્વિક ઇમ્પેક્ટ પ્રોજેક્ટ્સ (QIPs) ના અમલીકરણ દ્વારા ફિલિપાઇન્સની સ્થાનિક વિકાસલક્ષી પ્રાથમિકતાઓને સમર્થન આપવું.

(d) વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી સહકાર

• ભારતીય વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ અને ફિલિપાઇન્સના વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ વચ્ચે 2025-28 ના સમયગાળા માટે વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી ક્ષેત્રોમાં સહકાર કાર્યક્રમ સહિત, પરસ્પર સંમત પ્રાથમિકતા ક્ષેત્રોમાં સંયુક્ત સંશોધન અને વિકાસ, STI માહિતી અને વૈજ્ઞાનિકોના આદાનપ્રદાન અને ક્ષમતા નિર્માણ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી અને નવીનતા (STI) સહયોગને વધારવો;

• અવકાશ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી એપ્લિકેશનો સહિત બાહ્ય અવકાશના શાંતિપૂર્ણ ઉપયોગમાં સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવું, અને શિક્ષણ, સંશોધન અને વિકાસ, ઉદ્યોગ અને નવીનતાની ભૂમિકાનું સ્વાગત કરવું;

• પરમાણુ ઊર્જાના શાંતિપૂર્ણ ઉપયોગમાં સહયોગને આગળ વધારવો;

• માહિતી શેરિંગ અને શિક્ષણ-ટેક અને મેડ-ટેક પર શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓનું આદાનપ્રદાન સહિત માહિતી અને સંદેશાવ્યવહાર ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં સહયોગને મજબૂત બનાવવો;

• ચોખાના ઉત્પાદન, કૃષિ-સંશોધન સહિત કૃષિ ક્ષેત્રમાં સહયોગનો વિસ્તાર કરવો અને ટકાઉ માછીમારી અને જળચરઉછેરના વિકાસમાં ભાગીદારીને મજબૂત બનાવવી;

(e) કનેક્ટિવિટી

• ભારત અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે ભૌતિક, ડિજિટલ અને નાણાકીય જોડાણો સહિત તમામ પ્રકારના જોડાણને વધારવું;

• સાયબર સુરક્ષા અને ગોપનીયતાના વિચારણાઓને સુનિશ્ચિત કરતી વખતે ઇ-ગવર્નન્સ, નાણાકીય સમાવેશ અને ડિજિટલ જાહેર માળખામાં સહયોગને મજબૂત બનાવવો;

• બંદર-થી-બંદર જોડાણો સહિત પ્રાદેશિક દરિયાઇ જોડાણને વધારવું;

• સીધી હવાઈ જોડાણની સ્થાપના દ્વારા દેશો વચ્ચે હવાઈ જોડાણ વધારવા તરફ કામ કરવું. આ સંદર્ભમાં, બંને નેતાઓએ આગામી મહિનાઓમાં બંને રાજધાની વચ્ચે નિર્ધારિત સીધી ફ્લાઇટ્સનું સ્વાગત કર્યું;

(f) કોન્સ્યુલર સહકાર

• વધુ લોકો-થી-લોકોના આદાનપ્રદાનને સરળ બનાવવું. આ સંદર્ભમાં, બંને નેતાઓએ ફિલિપાઇન્સ દ્વારા ભારતીય પ્રવાસીઓને વિઝા-મુક્ત વિશેષાધિકારો આપવા અને ભારત દ્વારા ફિલિપિનો નાગરિકો માટે મફત ઇ-ટૂરિસ્ટ વિઝાના વિસ્તરણનું સ્વાગત કર્યું;

• સંયુક્ત કોન્સ્યુલર કન્સલ્ટેશન મીટિંગનું નિયમિત આયોજન;

(g) પરસ્પર કાનૂની અને ન્યાયિક સહયોગ

• ગુનાહિત બાબતો પર પરસ્પર કાનૂની સહાય સંધિ અને સજા પામેલા વ્યક્તિઓના સ્થાનાંતરણ પર સંધિના નિષ્કર્ષનું સ્વાગત;

(h) સંસ્કૃતિ, પર્યટન અને લોકોથી લોકો સુધી વિનિમય

• વિસ્તૃત સાંસ્કૃતિક વિનિમય કાર્યક્રમ સહિત, ઉન્નત ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ દ્વારા બંને દેશો વચ્ચે લોકોથી લોકો સુધીના સંબંધો અને સાંસ્કૃતિક જોડાણો, આદાનપ્રદાન અને સહયોગને વધુ મજબૂત બનાવવો;

• ભારતીય સાંસ્કૃતિક સંબંધો પરિષદ દ્વારા ઓફર કરવામાં આવતા શિષ્યવૃત્તિ અભ્યાસક્રમોમાં ભાગીદારી દ્વારા વધુ સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપવું;

• બંને દેશોમાં પ્રવાસન સંગઠનો, પ્રવાસન વ્યાવસાયિકો અને આતિથ્ય ક્ષેત્ર વચ્ચે આદાનપ્રદાન અને સંવાદને પ્રોત્સાહન આપવું, પર્યટન પર સંયુક્ત કાર્યકારી જૂથની નિયમિત બેઠક ઉપરાંત;

• વિદ્યાર્થી અને મીડિયા આદાનપ્રદાનને સરળ બનાવવું અને થિંક ટેન્ક અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ વચ્ચે જોડાણોને પ્રોત્સાહન આપવું;

• ભારતીય ટેકનિકલ અને આર્થિક સહકાર (ITEC) કાર્યક્રમ હેઠળ ભારત-ફિલિપાઇન્સ તાલીમ અને ક્ષમતા નિર્માણ સહયોગને વધારવો;

(i) પ્રાદેશિક, બહુપક્ષીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય

• વૈશ્વિક કોમન્સમાં કાયદાનું શાસન, આતંકવાદ વિરોધી, આબોહવા પરિવર્તન અને ટકાઉ વિકાસ જેવા પરસ્પર ચિંતા અને હિતના વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અને તેની વિશેષ એજન્સીઓ સહિત બહુપક્ષીય અને પ્રાદેશિક મંચો પર નજીકથી સહયોગ કરવો. ટેક્સ્ટ-આધારિત વાટાઘાટો દ્વારા સભ્યપદની કાયમી અને બિન-કાયમી શ્રેણીઓમાં, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદના સુધારા અને વિસ્તરણને સક્રિયપણે સમર્થન આપવું;

• મુક્ત, ખુલ્લા, પારદર્શક અને નિયમો-આધારિત વેપાર પ્રણાલી પ્રત્યે સહિયારી પ્રતિબદ્ધતાને પુનઃપુષ્ટિ કરતાં, બંને દેશોએ પુરવઠા શૃંખલાઓને મજબૂત કરવા, વેપાર સુવિધાને પ્રોત્સાહન આપવા અને વેપાર તેમના આર્થિક વિકાસમાં ફાળો આપે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે દ્વિપક્ષીય, પ્રાદેશિક અને બહુપક્ષીય પ્લેટફોર્મ હેઠળ સાથે મળીને કામ કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો;

• આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર જોડાણ, આપત્તિ સ્થિતિસ્થાપક માળખા માટે ગઠબંધન, ગ્લોબલ-બાયોફ્યુઅલ જોડાણ અને મિશન-લાઇફસ્ટાઇલ ફોર એન્વાયર્નમેન્ટ (LiFE) જેવી વૈશ્વિક પહેલ દ્વારા શ્રેષ્ઠ ઉપલબ્ધ વિજ્ઞાન અને શ્રેષ્ઠ ઉપલબ્ધ તકનીકોના આધારે આબોહવા પરિવર્તનને સંબોધવા માટે સંયુક્ત વૈશ્વિક પ્રયાસો માટે હાકલ;

• ફિલિપાઇન્સમાં મુખ્ય મથક ધરાવતા ફંડ ફોર રિસ્પોન્ડિંગ ટુ લોસ એન્ડ ડેમેજના નેજા હેઠળ સહકારની શોધખોળ;

• આંતરરાષ્ટ્રીય બિગ કેટ્સ જોડાણ દ્વારા સંરક્ષણ પ્રયાસોની પ્રશંસા કરવી;

• આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાનું સંપૂર્ણ આદર અને પાલન, ખાસ કરીને 1982ના સમુદ્રના કાયદા પરના યુએન કન્વેન્શન (UNCLOS) હેઠળ રાજ્યોના અધિકારો અને જવાબદારીઓ, અને દરિયાઈ હકોની ભૌગોલિક અને વાસ્તવિક મર્યાદાઓ, દરિયાઈ પર્યાવરણનું રક્ષણ અને જાળવણી કરવાની ફરજ, તેમજ નેવિગેશન અને ઓવરફ્લાઇટની સ્વતંત્રતા, અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાના સિદ્ધાંતો પર આધારિત અવિરત વાણિજ્યના મહત્વને પુનઃપુષ્ટિ કરવી, જેમ કે UNCLOSમાં ખાસ કરીને પ્રતિબિંબિત થાય છે;

• દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર પર અંતિમ અને બંધનકર્તા 2016 આર્બિટ્રલ એવોર્ડ એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા અનુસાર વિવાદોના શાંતિપૂર્ણ ઉકેલ માટેનો આધાર છે તે પર ભાર મૂકવો;

• દક્ષિણ ચીન સમુદ્રની પરિસ્થિતિ માટે ચિંતા વ્યક્ત કરવી, ખાસ કરીને પ્રાદેશિક શાંતિ અને સ્થિરતા પર અસર કરતી બળજબરી અને આક્રમક ક્રિયાઓના સંદર્ભમાં, અને સંબંધિત પક્ષોને આત્મસંયમ રાખવા અને વિવાદોના ઉકેલ અને સંચાલન માટે શાંતિપૂર્ણ અને રચનાત્મક માધ્યમો માટે પ્રતિબદ્ધ થવા હાકલ કરવી;

• ASEAN માળખા હેઠળ જોડાણ અને સહયોગને વધુ ગાઢ બનાવવા અને વિસ્તરણ કરવા માટે સમર્થન, જેમાં ASEAN-ભારત વ્યાપક વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને સંયુક્ત રીતે મજબૂત બનાવવાનો સમાવેશ થાય છે. ફિલિપાઇન્સે ASEAN કેન્દ્રીયતા પ્રત્યે ભારતની સતત પ્રતિબદ્ધતા અને વિકસતા પ્રાદેશિક માળખામાં ASEAN-નેતૃત્વ મિકેનિઝમ્સમાં સક્રિય ભાગીદારી અને સહયોગની પ્રશંસા કરી;

• AOIP અને ઇન્ડો-પેસિફિક મહાસાગર પહેલ વચ્ચે ઉન્નત સહયોગ દ્વારા, આ ક્ષેત્રમાં શાંતિ, સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિ માટે ઇન્ડો-પેસિફિક (AOIP) પર ASEAN આઉટલુક પર સહકાર પર ASEAN-ભારત સંયુક્ત નિવેદન હેઠળ સહયોગની શોધખોળ;

• ગ્લોબલ સાઉથ સમિટ (VOGSS) સહિત, ગ્લોબલ સાઉથ સંબંધિત બાબતો પર બહુપક્ષીય મંચો પર સતત સહયોગ. આ સંદર્ભમાં, ભારતે આજ સુધી આયોજિત ત્રણેય VOGSS માં ફિલિપાઇન્સની સક્રિય ભાગીદારીની પ્રશંસા કરી;

10. બંને દેશો 11 જુલાઈ 1952ના રોજ ભારત સરકાર અને ફિલિપાઇન્સની સરકાર વચ્ચે મિત્રતાની સંધિની મૂળભૂત અને કાયમી ભાવનાને અનુરૂપ, આ વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીમાં આગળ વધવાનો પોતાનો નિર્ધાર વ્યક્ત કરે છે.

AP/NP/GP/JD