"ઓપરેશન સિંદૂર માત્ર લશ્કરી કાર્યવાહી નહોતી, પરંતુ ભારતની રાજકીય, સામાજિક અને વ્યૂહાત્મક ઇચ્છાશક્તિનું પ્રતીક હતું," સંરક્ષણ પ્રધાન શ્રી રાજનાથ સિંહે 11 મે, 2025ના રોજ ઉત્તર પ્રદેશના લખનઉમાં બ્રહ્મોસ ઇન્ટિગ્રેશન એન્ડ ટેસ્ટ ફેસિલિટી સેન્ટરના ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે તેમના વર્ચ્યુઅલ સંબોધન દરમિયાન જણાવ્યું હતું. તેમણે આ ઓપરેશનને આતંકવાદ સામે ભારતની દ્રઢ ઇચ્છાશક્તિ અને સશસ્ત્ર દળોની ક્ષમતા અને નિશ્ચયનું પ્રદર્શન ગણાવ્યું જેણે ભારતીય ભૂમિ પર ભારત વિરોધી અને આતંકવાદી સંગઠનોના હાથે પોતાના પ્રિયજનો ગુમાવનારા નિર્દોષ પરિવારોને ન્યાય સુનિશ્ચિત કર્યો.

સંરક્ષણ મંત્રીએ ઓપરેશન સિંદૂરને એ વાતનો પુરાવો ગણાવ્યો કે જ્યારે પણ ભારત આતંકવાદ સામે કાર્યવાહી કરે છે, ત્યારે સરહદ પારની જમીન પણ આતંકવાદીઓ અને તેમના આકાઓ માટે સુરક્ષિત નથી. તેમણે કહ્યું, "ઉરી ઘટના પછી સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક, પુલવામા હુમલા પછી હવાઈ હુમલો અને હવે પહેલગામ હુમલા પછી અનેક હુમલાઓ દ્વારા દુનિયાએ જોયું છે કે જો ભારત તેની ધરતી પર આતંકવાદી હુમલો કરે તો શું કરી શકે છે. આતંકવાદ સામે શૂન્ય સહિષ્ણુતાની નીતિને અનુસરીને, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ નવું ભારત સરહદની બંને બાજુ આતંકવાદ સામે અસરકારક કાર્યવાહી કરશે."

શ્રી રાજનાથ સિંહે કહ્યું કે આ ઓપરેશન પાકિસ્તાન અને પીઓકેમાં આતંકવાદી માળખાને નષ્ટ કરવા માટે શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને નિર્દોષ નાગરિકોને નિશાન બનાવવામાં આવ્યા ન હતા. જોકે, પાકિસ્તાને ભારતમાં નાગરિક વિસ્તારોને નિશાન બનાવ્યા અને મંદિરો, ગુરુદ્વારા અને ચર્ચો પર હુમલો કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. તેમણે કહ્યું, "આપણા સશસ્ત્ર દળોએ બહાદુરી અને સંયમ દર્શાવ્યો અને અનેક પાકિસ્તાની લશ્કરી સ્થાપનો પર હુમલો કરીને યોગ્ય જવાબ આપ્યો. અમે માત્ર સરહદ નજીક લશ્કરી સ્થાપનો પર કાર્યવાહી કરી નહીં, પરંતુ આપણા સશસ્ત્ર દળોનો ગુસ્સો રાવલપિંડી સુધી પણ પહોંચ્યો, જ્યાં પાકિસ્તાની લશ્કરી મુખ્યાલય આવેલું છે."

બ્રહ્મોસ ઇન્ટિગ્રેશન અને ટેસ્ટ ફેસિલિટી સેન્ટર વિશે વાત કરતાં સંરક્ષણ મંત્રીએ કહ્યું કે તે સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા તરફના ભારતના પ્રયાસોને મજબૂત બનાવશે અને નોંધપાત્ર પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રોજગારીનું સર્જન કરીને પ્રદેશના સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં ફાળો આપશે. તેમણે રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસના ઉદ્ઘાટનને એક ઐતિહાસિક ક્ષણ ગણાવી, જે ભારતની વધતી જતી નવીન ઊર્જાને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને મહત્વપૂર્ણ, ઉચ્ચ-સ્તરીય અને અગ્રિમ ટેકનોલોજીમાં ઝડપી વૈશ્વિક પરિવર્તન સાથે સુસંગત છે.

શ્રી રાજનાથ સિંહે બ્રહ્મોસને માત્ર વિશ્વની સૌથી ઝડપી સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલોમાંની એક ગણાવી નહીં, પરંતુ તે ભારતીય સશસ્ત્ર દળોની તાકાત, દુશ્મનો સામે પ્રતિકારનો સંદેશ અને તેની સરહદોની સુરક્ષા માટે રાષ્ટ્રની અતૂટ પ્રતિબદ્ધતાનો સંદેશ પણ છે. તેમણે કહ્યું કે બ્રહ્મોસ ભારત અને રશિયાની ટોચની સંરક્ષણ તકનીકોનો સંગમ છે.

ભારતના મિસાઇલ મેન અને ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. એપીજે અબ્દુલ કલામને ટાંકીને, તેમણે કહ્યું હતું કે 'જ્યાં સુધી ભારત દુનિયા સામે ઊભું નહીં થાય, ત્યાં સુધી કોઈ આપણું સન્માન નહીં કરે.' સંરક્ષણ મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, "આ દુનિયામાં ડર માટે કોઈ સ્થાન નથી, ફક્ત તાકાત જ તાકાતનું સન્માન કરે છે."તેમણે ઉમેર્યું હતું કે ભારત આજે સૌથી શક્તિશાળી દેશોમાંનો એક છે અને આ કેન્દ્ર ભારતની શક્તિને વધુ મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરશે.

આ સુવિધાને ઉત્તર પ્રદેશ ડિફેન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ કોરિડોર (UPDIC) માટે ગર્વની વાત ગણાવતા શ્રી રાજનાથ સિંહે જણાવ્યું હતું કે તેણે પહેલાથી જ લગભગ 500 પ્રત્યક્ષ અને 1,000 પરોક્ષ રોજગારીનું સર્જન કર્યું છે, જે રાજ્યના સંરક્ષણ ઉત્પાદન કેન્દ્ર તરીકે વધતા કદને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળની સરકારનું કોરિડોર સ્થાપિત કરવાનું વિઝન રાજ્યને વિશ્વમાં ટોચના સંરક્ષણ ઉત્પાદન અને નિકાસ સ્થળ તરીકે વિકસાવવાના ધ્યેય પર આધારિત છે.

સંરક્ષણ મંત્રીએ કહ્યું, "UPDICમાં અત્યાર સુધીમાં કુલ 180 MoU પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે જેમાં 34,000 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે અને 4,000 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ પહેલાથી જ થઈ ચૂક્યું છે. વિમાન ઉત્પાદન, UAV, ડ્રોન, દારૂગોળો, સંયુક્ત અને મહત્વપૂર્ણ સામગ્રી, નાના શસ્ત્રો, કાપડ અને પેરાશૂટ વગેરેમાં મોટા પાયે રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે. ખાસ વાત એ છે કે આમાં જાહેર અને ખાનગી બંને ક્ષેત્રોની ભાગીદારી જોવા મળી રહી છે. લખનઉમાં જ PTC ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડ દ્વારા ટાઇટેનિયમ અને સુપર એલોય મટિરિયલ પ્લાન્ટ શરૂ કરવામાં આવી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત, સાત વધારાના મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ્સનો પાયો નાખવામાં આવી રહ્યો છે. આ સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં ભારતની આત્મનિર્ભરતાની ગતિને વેગ આપશે."

શ્રી રાજનાથ સિંહે સરકારના 'મેક-ઇન-ઇન્ડિયા, મેક-ફોર-ધ-વર્લ્ડ' ના વિઝનનો પુનરોચ્ચાર કર્યો અને ભાર મૂક્યો કે આત્મનિર્ભરતાનો અર્થ ફક્ત ભારતની પોતાની સુરક્ષા જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવાનો નથી, પરંતુ દેશને વૈશ્વિક બજારમાં સંરક્ષણ સાધનોનો મુખ્ય નિકાસકાર બનાવવાનો પણ છે. સ્ટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના તાજેતરના અહેવાલને ટાંકીને, જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે 2024માં વૈશ્વિક લશ્કરી ખર્ચ વધીને $2,718 બિલિયન થવાનો છે, તેમણે કહ્યું કે આટલું વિશાળ બજાર એક તક છે જેનો ભારતે લાભ લેવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું, "બ્રહ્મોસ સુવિધાનું લોન્ચિંગ ભારતને વિશ્વના સંરક્ષણ ઉત્પાદન ઇકોસિસ્ટમમાં એક મહત્વપૂર્ણ ખેલાડી બનાવવાની દિશામાં એક મજબૂત પગલું છે."

સંરક્ષણ મંત્રીએ મુખ્યમંત્રી શ્રી યોગી આદિત્યનાથના નેતૃત્વ હેઠળની ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર, DRDOના વૈજ્ઞાનિકો, ઇજનેરો અને અન્ય હિસ્સેદારોના 40 મહિનામાં પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ કરવાના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી. તેમણે કહ્યું, "હાલની પરિસ્થિતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને, એ મહત્વપૂર્ણ છે કે આપણે સમયસર અને કાર્યક્ષમ રીતે આપણા લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરવાનું ચાલુ રાખીએ." તેમણે રાજ્ય સરકારને એક મજબૂત વિકાસ ઇકોસિસ્ટમ બનાવવા અને UPDICની સ્થાપના, લખનઉમાં DRDOના સંરક્ષણ ટેકનોલોજી અને પરીક્ષણ કેન્દ્રની સ્થાપના અને 2020માં DefExpoનું આયોજન કરવા જેવી પહેલો અમલમાં મૂકવાનો શ્રેય આપ્યો.

ઉદ્ઘાટન સ્થળ પર બોલતા, યુપીના મુખ્યમંત્રી શ્રી યોગી આદિત્યનાથે લખનઉને સંરક્ષણ ઉત્પાદન કેન્દ્ર બનાવવાના લક્ષ્ય સાથે આગળ વધવા બદલ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી અને સંરક્ષણ મંત્રી શ્રી રાજનાથ સિંહનો આભાર વ્યક્ત કર્યો. તેમણે કહ્યું કે લખનઉમાં આ સુવિધા મેક-ઇન-ઇન્ડિયા પહેલ, આત્મનિર્ભરતા અને સંરક્ષણ ઉત્પાદનમાં રોકાણને પ્રોત્સાહન આપશે.

સંરક્ષણ ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવાની રાજ્યની પહેલ અંગે શ્રી યોગી આદિત્યનાથે કહ્યું કે UPDICના તમામ છ નોડ્સ હેઠળ કામ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. તેમણે રાજ્યમાં સ્થાપિત થઈ રહેલા સંરક્ષણ ઉત્પાદન ક્ષેત્રના વિવિધ પ્રોજેક્ટ્સની યાદી આપી, જેમાં જાહેર અને ખાનગી બંને ઉદ્યોગોનો સમાવેશ થાય છે.

મુખ્યમંત્રીએ ઓપરેશન સિંદૂરની પ્રશંસા કરી અને તેને વિશ્વને સંદેશ આપ્યો કે ભારત હવે આતંકવાદને સહન કરતું નથી. તેમણે કહ્યું કે આતંકવાદનો સંપૂર્ણ નાશ કરવા સિવાય તેનો કોઈ ઉકેલ હોઈ શકે નહીં.

લખનઉમાં 200 એકરમાં ફેલાયેલું બ્રહ્મોસ ઇન્ટિગ્રેશન અને ટેસ્ટ ફેસિલિટી સેન્ટર બૂસ્ટર સબ-એસેમ્બલી, એવિઓનિક્સ, પ્રોપેલન્ટ, રેમજેટ એન્જિનને એકીકૃત કરશે. કેમ્પસમાં ડિઝાઇન અને વહીવટી બ્લોક સાથે એક ઇવેન્ટ સેન્ટરનું પણ આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે.

આશરે રૂ. ૩૦૦ કરોડના ખર્ચે બનેલું આ સંકુલ લાંબા ગાળે ઉદ્યોગ અને ઉદ્યોગસાહસિકો માટે કૌશલ્ય વિકાસનો માર્ગ મોકળો કરશે. સંકુલને ટેકો આપવા માટે આસપાસના વિસ્તારમાં સહાયક અને ઉપ-એસેમ્બલીઓનું સંપૂર્ણ સંરક્ષણ ઇકોસિસ્ટમ વિકસાવવામાં આવશે. આનાથી ITI વિદ્યાર્થીઓ, સુપરવાઇઝર, એન્જિનિયરોના ઔદ્યોગિકીકરણ અને કૌશલ્ય વિકાસમાં ઘણી મદદ મળશે. આનાથી ખાતરી થશે કે લોકોને રોજગારની તકોની શોધમાં સ્થળાંતર કરવાની ફરજ ન પડે.

બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસે સુવિધા ચલાવવા માટે 36 તાલીમાર્થીઓની પસંદગી કરી છે. આમાંથી, નવા પસંદ કરાયેલા પાંચ તાલીમાર્થીઓને ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી દ્વારા ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

આ પ્રસંગે નાયબ મુખ્યમંત્રી શ્રી કેશવ પ્રસાદ મૌર્ય અને શ્રી બ્રિજેશ પાઠક, મુખ્ય સચિવ શ્રી મનોજ કુમાર સિંહ, સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ વિભાગના સચિવ અને ડીઆરડીઓના અધ્યક્ષ ડૉ. સમીર વી. કામત, બ્રહ્મોસના ડિરેક્ટર જનરલ ડૉ. જયતીર્થ આર. જોશી ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. જનપ્રતિનિધિઓ અને કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ હાજર રહ્યા હતા.

AP/JY/GP/JT