କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥ ଏବଂ କର୍ପୋରେଟ୍ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଆଜି ସଂସଦରେ ୨୦୨୫- ୨୬ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ବଜେଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି । ବଜେଟ ନଥିରେ ଦେଶର ସାଧାରଣ ଜନତା ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତି ସକାଶେ ସୁଶାସନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଟିକସ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସଂସ୍କାର ଘଟାଇବା ଲାଗି ପ୍ରସ୍ତାବ ରହିଛି ।

ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଟିକସ ପାଇଁ ଯେଉଁସବୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଏହି ବଜେଟ ନଥିରେ ରହିଛି ସେସବୁର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା:

• ମଧ୍ୟମ ବର୍ଗର ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିଶେଷ ଦୃଷ୍ଟି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆୟକର ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସଂସ୍କାର: ନୂତନ ଟିକସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁସାରେ ୧୨ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉପାର୍ଜନ (ଅର୍ଥାତ୍, ପୁଂଜି ହାସଲ ଭଳି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହାରର ଆୟକୁ ବାଦ୍ ଦେଇ ମାସିକ ହାରାହାରି ୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆୟକୁ) ଟିକସ ଯୋଗ୍ୟ କରାଯିବ ନାହିଁ । ବେତନଭୋଗୀ ଟିକସଦାତାମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ୭୫,୦୦୦ ଟଙ୍କାର ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ ଡିଡକ୍ସନ କାରଣରୁ ଏହି ସୀମାକୁ ୧୨.୭୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ାଇ ଦେବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ରହିଛି ।
• ବୈଷମ୍ୟ ହ୍ରାସ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଟି.ଡି.ଏସ./ଟି.ଟି.ଏସର ସୁସଂଗତିକରଣ: ଦେଶର ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ସୁଧ ଉପରେ ଟିକସ ଛାଡ଼ ସୀମାକୁ ୫୦,୦୦୦ ଟଙ୍କାରୁ ୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାକୁ ଦୁଇ ଗୁଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖାଯାଇଛି । ସେହିଭଳି ଭଡ଼ା ଉପରେ ଟିଡିଏସର ବାର୍ଷିକ ସୀମାକୁ ୨.୪୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରୁ ୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାକୁ ବଢ଼ାଇ ଦେବା ସକାଶେ ପ୍ରସ୍ତାବରେ କୁହାଯାଇଛି । ଏହା ଫଳରେ ଟିଡିଏସ/ଦାୟିତ୍ୱ ସହିତ ଜଡ଼ିତ କାରବାର ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ସ୍ୱଳ୍ପ ବେତନଭୋଗୀ କ୍ଷୁଦ୍ର ଟିକସଦାତାମାନେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଉପକୃତ ହୋଇପାରିବେ । ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ (ଆରବିଆଇ)ର ସରଳୀକରଣ ରିମିଟାନ୍ସ ଯୋଜନା (ଏଲଆରଏସ)  ଅଧୀନରେ ଥିବା ରେମିଟାନ୍ସ ଉପରେ ଟିଡିଏସର ସୀମା ୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରୁ ୧୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାକୁ ବଢ଼ାଇ ଦେବା ସକାଶେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି  । ଏହାଛଡ଼ା ଟିଡିଏସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିମନ୍ତେ ଦେୟ ଦେବାରେ ବିଳମ୍ବକୁ ଅପରାଧମୁକ୍ତ କରାଯିବା ସକାଶେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବରେ କୁହାଯାଇଛି ।
• ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଅନୁପାଳନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପ୍ରସ୍ତାବ: ଯେକୌଣସି ମୂଲ୍ୟାୟନ ବର୍ଷ ନିମନ୍ତେ ସଦ୍ୟତମ ରିଟର୍ଣ୍ଣ ପୈଠ କରିବାର ସମୟସୀମା ବର୍ତ୍ତମାନ ଦୁଇ ବର୍ଷ ରହିଥିବାବେଳେ ଏହାକୁ ୪ ବର୍ଷକୁ ବଢ଼ାଇ ଦେବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହି ଆଇନରେ ସଂଶୋଧନ ଘଟାଇବାକୁ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯାହା ଫଳରେ କ୍ରିପ୍ଟୋ କରେନ୍ସି ସମ୍ପତ୍ତି ସମ୍ପର୍କୀତ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ରିପୋର୍ଟିଂ ସଂସ୍ଥା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିବରଣୀରେ ଏଭଳି କ୍ରିପ୍ଟୋ ସମ୍ପତ୍ତିରେ କାରବାର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସକଳ ପ୍ରକାର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବ । ତଦନୁଯାୟୀ ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ଡିଜିଟାଲ ସମ୍ପତ୍ତିର ସଂଜ୍ଞାକୁ ମଧ୍ୟ ଯୁକ୍ତିସିଦ୍ଧ କରିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ପ୍ରାବଧାନ ରହିଛି ।
• ଅନୁପାଳନ ବୋଝ ହ୍ରାସ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତାବ: ବର୍ତ୍ତମାନ ଥିବା ପଂଜିକରଣ ଅବଧିକୁ ୫ ବର୍ଷରୁ ୧୦ ବର୍ଷକୁ ବଢ଼ାଇ ଦେବାଲାଗି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି ଯାହା ଫଳରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଦାତବ୍ୟ ନ୍ୟାସ/ ସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କର ଅନୁପାଳନ ବୋଝକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ କରାଯାଇ ପାରିବ । କରଦାତାମାନେ ନିଜ ମାଲିକାନାରେ ଥିବା ସମ୍ପତ୍ତି ପାଇଁ ବାର୍ଷିକ ଶୂନ ମୂଲ୍ୟ ଦାବି କରିପାରିବେ । କରଦାତାମାନଙ୍କ ଅସୁବିଧାକୁ ସହାନୁଭୂତିଶୀଳ ମାନସିକତାରେ ବିଚାର ପୂର୍ବକ ନିଃସର୍ତ୍ତ ଏଭଳି ଦୁଇଗୋଟି ସମ୍ପତ୍ତିର ଲାଭ ଉଠାଇବାକୁ ବଜେଟରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ବଜେଟରେ ଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁସାରେ ୫୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାମଗ୍ରୀ ବିକ୍ରି ଉତ୍ସ ଉପରେ ସରକାର କୌଣସି ଟିକସ ଅସୁଲ କରିବେ ନାହିଁ ।
• ଇଜ୍ ଅଫ୍ ଡୁଇଂ ବିଜିନେସ୍: ହସ୍ତାନ୍ତରଣ ମୂଲ୍ୟାୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁସଂଗତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ତଥା ଯାଞ୍ଚ ବ୍ୟବସ୍ତା ପାଇଁ ଏକ ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରିବା ନିମନ୍ତେ ତିନି ବର୍ଷ ନିମନ୍ତେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କାରବାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରର ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ନିମନ୍ତେ ଏକ ଯୋଜନା ପ୍ରଚଳନ କରିବା ସକାଶେ ବଜେଟରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନା ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ସର୍ବୋକ୍ରୃଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ଅନୁସାରେ ପ୍ରଚଳନ କରାଯିବ । ବିବାଦ ମାତ୍ରା କମାଇବା ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଟିକସରେ ନିଶ୍ଚିତତା କାଏମ ରଖିବା ନିମନ୍ତେ ନିରାପଦ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀ ନିୟମର ପରିସରକୁ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କରାଯିବ । ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ପୁଂଜି ଲାଭ ମାଧ୍ୟମରେ ସିକ୍ୟୁରିଟି ହସ୍ତାନ୍ତର ଉପରେ ପୁଂଜି ସମ୍ପତି ହସ୍ତାନ୍ତର ସମ୍ପର୍କୀତ ପୁଂଜି ଲାଭର ଟିକସ ସମ୍ପର୍କୀତ ନିବାସୀ ଏବଂ ଅଣ- ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମାନତା ଆଣିବା ସକାଶେ ବଜେଟ ନଥିରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି । ୨୦୨୪ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୨୯ ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା କିମ୍ବା ସେହି ତାରିଖ ପରେ ଯେକୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଜାତୀୟ ସଞ୍ଚୟ ଯୋଜନା (ଏନଏସଏସ)ରୁ ଟଙ୍କା ଉଠାଣକୁ ଛାଡ଼ କରିବା ଲାଗି ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖାଯାଇଛି । ସାମଗ୍ରିକ ସୀମା ଅନୁସାରେ ସାଧାରଣ ଏନ.ପି.ଏସ. ଜମାଖାତା ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ଏନ.ପି.ଏସ. ବତ୍ସାଳୟ ଜମାଖାତା ନିମସ୍ତେ ସମାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି ।

ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ନିବେଶ:

• ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଉତ୍ପାଦନ ଯୋଜନା ନିମନ୍ତେ ଟିକସରେ ସୁନିଶ୍ଚିତତା ରକ୍ଷା: ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ସାମଗ୍ରୀ ଉତ୍ପାଦନ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ ଅଥବା ପରିଚାଳନା କରୁଥିବା ଏକ ଆବାସିକ କମ୍ପାନୀକୁ ସେବା ଯୋଗାଣ କରୁଥିବା ଅଣ- ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଟିକସ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଉତ୍ପାଦନ ୟୁନିଟମାନଙ୍କୁ ଯୋଗାଣ ସକାଶେ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ ସଂରକ୍ଷଣ କରୁଥିବା ଅଣ- ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ଟିକସ ନିଶ୍ଚିତତା ପାଇଁ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ ବନ୍ଦର ପ୍ରଚଳନ କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖାଯାଇଛି ।
•  ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ନିମନ୍ତେ ଟନେଜ୍ ଟିକସ ଯୋଜନା: ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟାର୍ଟ ଅପ୍ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ସମର୍ଥନ ଜ୍ଞାପନ ପୂର୍ବକ ଇନକର୍ପୋରେସନ୍ ଅବଧିକୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସକାଶେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା ଫଳରେ ୦୧.୦୪.୨୦୩୦ ମସିହା ପୂର୍ବରୁ  ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଷ୍ଟାର୍ଟ ଅପମାନଙ୍କୁ ଉପଲବ୍ଧ ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇପାରିବ ।
• ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆର୍ଥିକ ସେବା କେନ୍ଦ୍ର (ଆଇଏଫଏସସି): ଆଇଏଫଏସସିରେ ଅତିରିକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଆକର୍ଷିତ ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଆଇ.ଏଫ.ଏସ.ସି.ରେ ସ୍ଥାପିତ ଭେସେଲ୍ ଲିଜିଂ ୟୁନିଟ୍, ବୀମା କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ବୈଶ୍ୱିକ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକର ଟ୍ରେଜେରୀ କେନ୍ଦ୍ର ନିମନ୍ତେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଆଇ.ଏଫ.ଏସ.ସି.ରେ ଆରମ୍ଭ କରାଯିବାକୁ ଥିବା କଟ୍ ଅଫ୍ ତାରିଖକୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପାଇଁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇ ୩୧.୦୩.୨୦୩୦କୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି ।
• ବିକଳ୍ପ ନିବେଶ ପାଣ୍ଠି (ଏଆଇଏଫ): ବର୍ଗ-୧ ଏବଂ ବର୍ଗ-୨ ଏ.ଆଇ.ଏଫ୍ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁଂଜି ନିବେଶ କରିଆସୁଛନ୍ତି । ସେହିସବୁ ସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କ ସିକ୍ୟୁରିଟିରୁ ମିଳୁଥିବା ଲାଭ ଉପରେ ଟିକସର ନିଶ୍ଚିତତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସକାଶେ ଏହି ବଜେଟରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି ।
• ସାର୍ବଭୌମ ଏବଂ ପେନସନ୍ ପାଣ୍ଠି ନିମନ୍ତେ ନିବେଶ ତାରିଖ ବୃଦ୍ଧି: ସାର୍ବଭୌମ  ସମ୍ପତ୍ତି ପାଣ୍ଠି ଏବଂ ପେନସନ୍ ପାଣ୍ଠି ଦ୍ୱାରା ଭିତ୍ତିଭୂମି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ନିବେଶ ତାରିଖକୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷକୁ ବଢ଼ାଇ ଏହାକୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩୧, ୨୦୩୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ କରିବା ସକାଶେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ରହିଛି ।

ଏହିସବୁ ପ୍ରସ୍ତାବର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଟିକସ ବାବଦକୁ ପ୍ରାୟ ୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ରିହାତି ପ୍ରାପ୍ତ ହେବ ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କର ବଜେଟ ଅଭିଭାଷଣ ଶେଷରେ କହିଛନ୍ତି ।

SS/DD