કેન્દ્રીય નાણા અને કોર્પોરેટ બાબતોના મંત્રી શ્રીમતી નિર્મલા સીતારમણે આજે સંસદમાં કેન્દ્રીય બજેટ 2025-26 રજૂ કર્યું. લોકો અને અર્થતંત્ર માટે સુશાસન પ્રાપ્ત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દસ્તાવેજમાં અનેક સીધા કરોમાં સુધારા પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યા છે.  

પ્રત્યક્ષ કર દરખાસ્તોના ઉદ્દેશ્યો નીચે મુજબ છે:

• મધ્યમ વર્ગ પર ખાસ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને વ્યક્તિગત આવકવેરામાં સુધારા: નવી વ્યવસ્થા હેઠળ કુલ 12 લાખ રૂપિયાની આવક (એટલે ​​કે મૂડી લાભ જેવી ખાસ દરની આવક સિવાય દર મહિને 1 લાખ રૂપિયાની સરેરાશ આવક) સુધી કોઈ આવકવેરો ચૂકવવાપાત્ર નથી. પગારદાર કરદાતાઓ માટે આ મર્યાદા 75,000 રૂપિયાના પ્રમાણભૂત કપાતને કારણે 12.75 લાખ રૂપિયા હશે.

• મુશ્કેલીઓ હળવી કરવા માટે TDS/TCSનું તર્કસંગતકરણ: વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે વ્યાજ પર કર કપાતની મર્યાદા હાલના 50,000 રૂપિયાથી બમણી કરીને 1 લાખ રૂપિયા કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. તેવી જ રીતે, ભાડા પર TDS માટે વાર્ષિક મર્યાદા 2.40 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 6 લાખ રૂપિયા કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. આનાથી TDS માટે જવાબદાર વ્યવહારોની સંખ્યા ઘટશે અને નાની ચુકવણીઓ મળવતા નાના કરદાતાઓને લાભ થશે. ઉચ્ચ TDS કપાતની જોગવાઈઓ હવે ફક્ત PAN સિવાયના કેસોમાં જ લાગુ થશે. વધુમાં, RBI ની લિબરલાઇઝ્ડ રેમિટન્સ સ્કીમ (LRS) હેઠળ રેમિટન્સ પર ટેક્સ એટ સોર્સ (TCS) એકત્રિત કરવાની મર્યાદા 7 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 10 લાખ રૂપિયા કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. ઉપરાંત, સ્ટેટમેન્ટ ફાઇલ કરવાની નિયત તારીખ સુધી TCS ચુકવણીમાં વિલંબને ગુનાહિત જાહેર કરવાનો પ્રસ્તાવ છે.

• સ્વૈચ્છિક પાલનને પ્રોત્સાહન આપવું: કોઈપણ આકારણી વર્ષ માટે અપડેટેડ આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવાની સમયમર્યાદા, બે વર્ષની વર્તમાન મર્યાદાથી વધારીને ચાર વર્ષ કરવાનો પ્રસ્તાવ. ક્રિપ્ટો-એસેટ ટ્રાન્ઝેક્શનના સંદર્ભમાં માહિતી પૂરી પાડવા માટે કાયદામાં સુધારો લાવવાનો પ્રસ્તાવ છે. જે નિર્ધારિત નિવેદનમાં રજૂ કરવામાં આવશે. વર્ચ્યુઅલ ડિજિટલ એસેટની વ્યાખ્યાને તે મુજબ ગોઠવવાનો પણ પ્રસ્તાવ છે.

• પાલનનો બોજ ઘટાડવો: નાના ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ/સંસ્થાઓ માટે નોંધણીનો સમયગાળો 5 વર્ષથી વધારીને 10 વર્ષ કરવાનો પ્રસ્તાવ. વધુમાં, બે સ્વ-કબજાવાળી મિલકતોના વાર્ષિક મૂલ્યને કોઈપણ શરત વિના શૂન્ય તરીકે દાવો કરવાના લાભને મંજૂરી આપવાનો પ્રસ્તાવ. બજેટમાં એવો પણ પ્રસ્તાવ છે કે પચાસ લાખથી વધુ મૂલ્યના નિર્દિષ્ટ માલના વેચાણ પર સ્ત્રોત પર કોઈ કર વસૂલવામાં આવશે નહીં.

• વ્યવસાય કરવાની સરળતા: ત્રણ વર્ષના બ્લોક સમયગાળા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યવહારની આર્મ લેન્થ કિંમત નક્કી કરવા, ટ્રાન્સફર કિંમત નિર્ધારણની પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરવા અને વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ અનુસાર વાર્ષિક પરીક્ષાનો વિકલ્પ પૂરો પાડવા માટેની યોજનાનો પ્રસ્તાવ. વિવાદો ઘટાડવા અને આંતરરાષ્ટ્રીય કરવેરામાં નિશ્ચિતતા પ્રદાન કરવા માટે, સલામત બંદર નિયમોનો વ્યાપ વધારવામાં આવી રહ્યો છે. બિન-નિવાસી દ્વારા સિક્યોરિટીઝના ટ્રાન્સફર પર લાંબા ગાળાના મૂડી લાભ કરના દરમાં સમાનતાનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો છે. વધુમાં, 29 ઓગસ્ટ, 2024 ના રોજ અથવા તે પછી વ્યક્તિઓ દ્વારા રાષ્ટ્રીય બચત યોજના ખાતાઓમાંથી કરવામાં આવેલા ઉપાડને મુક્તિ આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો છે. જ્યારે NPS વાત્સલ્ય ખાતાઓ સાથે સમાન વ્યવહાર કરવાની મંજૂરી આપવાનો પણ પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો છે. જે એકંદર મર્યાદાને આધીન છે.

• રોજગાર અને રોકાણ:

a. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન યોજનાઓ માટે કર નિશ્ચિતતા: ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન સુવિધા સ્થાપિત કરતી અથવા ચલાવતી નિવાસી કંપનીને સેવાઓ પૂરી પાડતા બિન-નિવાસીઓ માટે અનુમાનિત કર વ્યવસ્થા પૂરી પાડવાનો પ્રસ્તાવ. વધુમાં, ચોક્કસ ઇલેક્ટ્રોનિક્સ ઉત્પાદન એકમોને સપ્લાય કરવા માટે ઘટકોનો સંગ્રહ કરતા બિન-નિવાસીઓ માટે કર નિશ્ચિતતા માટે સલામત આશ્રય આપવાનો પ્રસ્તાવ.

b. આંતરિક જહાજો માટે ટનેજ ટેક્સ યોજના: દેશમાં આંતરિક જળ પરિવહનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, ભારતીય જહાજો અધિનિયમ, 2021 હેઠળ નોંધાયેલા આંતરિક જહાજો સુધી હાલની ટનેજ ટેક્સ યોજનાના લાભો વિસ્તૃત કરવાનો પ્રસ્તાવ છે.

c. સ્ટાર્ટ-અપ્સના સમાવેશ માટે વિસ્તરણ: ભારતીય સ્ટાર્ટ-અપ ઇકો-સિસ્ટમને ટેકો આપવા માટે, 01.04.2030 પહેલાં સમાવિષ્ટ સ્ટાર્ટ-અપ્સને ઉપલબ્ધ લાભને મંજૂરી આપવા માટે, નિગમનની અવધિ 5 વર્ષ સુધી લંબાવવાનો પ્રસ્તાવ.

d. ઇન્ટરનેશનલ ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસીસ સેન્ટર (IFSC): IFSC માં વધારાની પ્રવૃત્તિઓને આકર્ષવા અને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, બજેટમાં IFSC માં સ્થાપિત વૈશ્વિક કંપનીઓના શિપ-લીઝિંગ યુનિટ્સ, વીમા ઓફિસો અને ટ્રેઝરી સેન્ટરોને ચોક્કસ લાભો આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો છે. વધુમાં, લાભોનો દાવો કરવા માટે, IFSC માં શરૂઆત માટેની કટ-ઓફ તારીખ પણ પાંચ વર્ષ વધારીને 31.03.2030 કરવામાં આવી છે.

e. વૈકલ્પિક રોકાણ ભંડોળ (AIFs): સિક્યોરિટીઝમાંથી થતા લાભ પર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને અન્ય આવા ક્ષેત્રોમાં રોકાણ કરતી કેટેગરી I અને કેટેગરી II AIFs ને કરવેરાની નિશ્ચિતતા પૂરી પાડવાનો પ્રસ્તાવ.

f. સોવરિન અને પેન્શન ભંડોળ માટે રોકાણ તારીખ લંબાવવાનો પ્રસ્તાવ: સોવરિન સંપત્તિ ભંડોળ અને પેન્શન ભંડોળમાંથી ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ક્ષેત્રને ભંડોળ પૂરું પાડવા માટે રોકાણ કરવાની તારીખ વધુ પાંચ વર્ષ વધારીને 31.03.2030 કરવાનો પ્રસ્તાવ.

નાણામંત્રીએ તેમના બજેટ ભાષણના સમાપન દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, આ દરખાસ્તોના પરિણામે પ્રત્યક્ષ કરમાં લગભગ રૂ. 1 લાખ કરોડની આવક છૂટી જશે.

AP/IJ/JY/GP