મંત્રીમંડળમાં મારા સહયોગી જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયા જી, ચંદ્રશેખર જી, આઈટીયુના મહાસચિવ, વિવિધ દેશોના મંત્રીઓ, ભારતના વિવિધ રાજ્યોના તમામ મંત્રીઓ, ઉદ્યોગ અગ્રણીઓ, ટેલિકોમ નિષ્ણાતો, સ્ટાર્ટઅપ્સની દુનિયાના મારા પ્રિય યુવાનો, દેશના અન્ય મહાનુભાવો. દેશ-દુનિયામાંથી આવેલા મહાનુભવો, દેવીઓ અને સજ્જનો,

ઈન્ડિયા મોબાઈલ કોંગ્રેસમાં દેશ અને દુનિયાના આપ સૌ મિત્રોને ખૂબ ખૂબ અભિનંદન! હું ઈન્ટરનેશનલ ટેલિકોમ્યુનિકેશન યુનિયન- ITUના સાથીદારોનું પણ વિશેષ સ્વાગત કરું છું. તમે WTSA માટે પ્રથમ વખત ભારતને પસંદ કર્યું છે. હું તમારો આભારી છું અને તમારી પ્રશંસા પણ કરું છું.

મિત્રો,

આજે ભારત, ટેલિકોમ અને તેની સંબંધિત ટેક્નોલોજીના સંદર્ભમાં વિશ્વમાં સૌથી વધુ happening દેશોમાંથી એક છે. ભારત, જ્યાં 120 કરોડ એટલે કે 1200 મિલિયન મોબાઈલ ફોન યુઝર્સ છે. ભારત, જ્યાં 95 કરોડ એટલે કે 950 મિલિયન ઇન્ટરનેટ યુઝર્સ છે. ભારત, જ્યાં વિશ્વના 40 ટકાથી વધુ વાસ્તવિક સમયના ડિજિટલ વ્યવહારો થાય છે. ભારત, જેણે છેલ્લા માઇલ ડિલિવરી માટે એક અસરકારક સાધન તરીકે ડિજિટલ કનેક્ટિવિટી દર્શાવી છે. ત્યાં, ગ્લોબલ ટેલિકોમ્યુનિકેશનના ધોરણો અને ભવિષ્ય પર ચર્ચા પણ ગ્લોબલ ગુડ માટેનું એક માધ્યમ બનશે. હું તમને બધાને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા પાઠવું છું.

મિત્રો,

WTSA અને ઈન્ડિયા મોબાઈલ કોંગ્રેસ માટે એકસાથે આવવું પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. WTSA વૈશ્વિક ધોરણો પર કામ કરવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. ઈન્ડિયા મોબાઈલ કોંગ્રેસની મુખ્ય ભૂમિકા સેવાઓ સાથે સંબંધિત છે. તેથી, આજની ઘટનાએ બંને ધોરણો અને સેવાઓને એક પ્લેટફોર્મ પર લાવી છે. આજે ભારત ગુણવત્તાયુક્ત સેવાઓ પર ઘણું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે. અમે અમારા ધોરણો પર પણ ખાસ ભાર આપી રહ્યા છીએ. આવી સ્થિતિમાં WTSAનો અનુભવ ભારતને નવી ઉર્જા આપશે.

મિત્રો,

WTSA સર્વસંમતિ દ્વારા સમગ્ર વિશ્વને સશક્ત બનાવવાની વાત કરે છે. ઈન્ડિયા મોબાઈલ કોંગ્રેસ, સમગ્ર વિશ્વને કનેક્ટિવિટી થકી સશક્ત કરવાની વાત કરે છે. એટલે કે, આ ઘટનામાં સર્વસંમતિ અને કનેક્ટિવિટી પણ એક સાથે જોડાયેલી છે. તમે જાણો છો કે સંઘર્ષોથી ભરેલી આજની દુનિયામાં આ બંનેનું હોવું કેટલું જરૂરી છે. ભારત હજારો વર્ષોથી વસુધૈવ કુટુંબકમના અમર સંદેશને જીવી રહ્યું છે. જ્યારે અમને G-20નું નેતૃત્વ કરવાની તક મળી ત્યારે પણ અમે વન અર્થ, વન ફેમિલી, વન ફ્યુચરનો સંદેશ આપ્યો. ભારત વિશ્વને સંઘર્ષમાંથી બહાર લાવીને તેને જોડવામાં વ્યસ્ત છે. પ્રાચીન સિલ્ક રૂટથી લઈને આજના ટેક્નોલોજી રૂટ સુધી, ભારતનું હંમેશા એક મિશન રહ્યું છે – વિશ્વને જોડવાનું અને પ્રગતિના નવા રસ્તાઓ ખોલવાનું. આવી સ્થિતિમાં, WTSA અને IMC વચ્ચેની આ ભાગીદારી પણ એક પ્રેરણાદાયી અને અદ્ભુત સંદેશ છે. જ્યારે સ્થાનિક અને વૈશ્વિક સંયોજન થાય છે, ત્યારે માત્ર એક દેશ જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વ તેનો લાભ લે છે અને આ જ અમારો ઉદ્દેશ્ય છે.

મિત્રો,

21મી સદીમાં ભારતની મોબાઈલ અને ટેલિકોમ યાત્રા સમગ્ર વિશ્વ માટે અભ્યાસનો વિષય છે. દુનિયામાં મોબાઈલ અને ટેલિકોમને સુવિધા તરીકે જોવામાં આવતા હતા. પરંતુ ભારતનું મોડલ કંઈક અલગ રહ્યું છે. ભારતમાં, અમે ટેલિકોમને માત્ર કનેક્ટિવિટીનું માધ્યમ જ નહીં પરંતુ ઇક્વિટી અને તકનું માધ્યમ પણ બનાવ્યું છે. આજે આ માધ્યમ ગામડા અને શહેર, અમીર અને ગરીબ વચ્ચેની ખાઈને દૂર કરવામાં મદદ કરી રહ્યું છે. મને યાદ છે, જ્યારે હું 10 વર્ષ પહેલા દેશ સમક્ષ ડિજિટલ ઈન્ડિયાનું વિઝન રજૂ કરી રહ્યો હતો. ત્યારે મેં કહ્યું હતું કે આપણે ટુકડાઓમાં નહીં પરંતુ સર્વગ્રાહી અભિગમ સાથે આગળ વધવું પડશે. ત્યારે અમે ડિજિટલ ઈન્ડિયાના ચાર સ્તંભોને ઓળખી કાઢ્યા હતા. પ્રથમ- ઉપકરણની કિંમત ઓછી હોવી જોઈએ. બીજું- ડિજિટલ કનેક્ટિવિટી દેશના ખૂણે-ખૂણે પહોંચવી જોઈએ ત્રીજું- ડેટા દરેક માટે સુલભ હોવો જોઈએ. અને ચોથું, ‘ડિજિટલ ફર્સ્ટ’ અમારું લક્ષ્ય હોવું જોઈએ. અમે આ ચાર સ્તંભો પર એક સાથે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું અને અમને તેના પરિણામો પણ મળ્યા.

આપણે ત્યાં ફોન ત્યાં સુધી સસ્તા ન થઈ શક્યા હોત જ્યાં સુધી આપણે ભારતમાં જ તેનું ઉત્પાદન ન કર્યું હોત. 2014માં ભારતમાં માત્ર 2 મોબાઈલ મેન્યુફેક્ચરિંગ યુનિટ હતા, આજે 200થી વધુ છે. પહેલા આપણે મોટાભાગના ફોન બહારથી આયાત કરતા હતા. આજે આપણે ભારતમાં પહેલા કરતા 6 ગણા વધુ મોબાઈલ ફોન બનાવી રહ્યા છીએ, આપણી ઓળખ મોબાઈલ નિકાસકાર દેશની છે. અને અમે ત્યાં અટક્યા નથી. હવે અમે ચિપથી લઈને ફિનિશ્ડ પ્રોડક્ટ સુધી વિશ્વને સંપૂર્ણ મેડ ઈન ઈન્ડિયા ફોન આપવામાં વ્યસ્ત છીએ. અમે ભારતમાં સેમિકન્ડક્ટર ઇકોસિસ્ટમમાં પણ જંગી રોકાણ કરી રહ્યા છીએ.

મિત્રો,

કનેક્ટિવિટીના સ્તંભ પર કામ કરીને, અમે સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે ભારતમાં દરેક ઘર જોડાયેલ છે. અમે દેશના ખૂણે ખૂણે મોબાઈલ ટાવરનું મજબૂત નેટવર્ક બનાવ્યું છે. આપણા આદિવાસી વિસ્તારો, ડુંગરાળ વિસ્તારો અને સરહદી વિસ્તારોમાં બહુ ઓછા સમયમાં હજારો મોબાઈલ ટાવર લગાવવામાં આવ્યા. અમે રેલવે સ્ટેશનો અને અન્ય જાહેર સ્થળોએ વાઈ-ફાઈ સુવિધા પૂરી પાડી છે. અમે અમારા આંદામાન-નિકોબાર અને લક્ષદ્વીપ જેવા ટાપુઓને અન્ડર-સી કેબલ દ્વારા જોડી દીધા છે. ભારતે માત્ર 10 વર્ષમાં નાખેલા ઓપ્ટિકલ ફાઈબરની લંબાઈ પૃથ્વી અને ચંદ્ર વચ્ચેના અંતર કરતાં આઠ ગણી છે! હું તમને ભારતની ગતિનું ઉદાહરણ આપું. બે વર્ષ પહેલા અમે મોબાઈલ કોંગ્રેસમાં જ 5G લોન્ચ કર્યું હતું. આજે ભારતના લગભગ દરેક જિલ્લો 5G સેવાથી જોડાયેલા છે. આજે ભારત વિશ્વનું બીજું સૌથી મોટું 5G માર્કેટ બની ગયું છે. અને હવે અમે 6G ટેક્નોલોજી પર પણ ઝડપથી કામ કરી રહ્યા છીએ.

મિત્રો,

ટેલિકોમ સેક્ટરમાં ભારતે જે સુધારા અને નવીનતાઓ કરી છે તે અકલ્પનીય અને અભૂતપૂર્વ છે. આનાથી ડેટાની કિંમતમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો. આજે ભારતમાં ઈન્ટરનેટ ડેટાની કિંમત 12 સેન્ટ પ્રતિ GB આસપાસ છે. જ્યારે વિશ્વના ઘણા દેશોમાં એક જીબી ડેટા આના કરતા 10 ગણાથી 20 ગણો મોંઘો છે. આજે દરેક ભારતીય દર મહિને સરેરાશ 30 જીબી ડેટા વાપરે છે.

મિત્રો,

આ તમામ પ્રયાસોને આપણા ચોથા સ્તંભ એટલે કે ડિજિટલ ફર્સ્ટની ભાવનાથી નવા સ્તરે લઈ જવામાં આવ્યા છે. ભારતે ડિજિટલ ટેક્નોલોજીનું લોકશાહીકરણ કર્યું. ભારતે ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ બનાવ્યું, અને આ પ્લેટફોર્મ પરની નવીનતાઓએ લાખો નવી તકો ઊભી કરી. જનધન, આધાર અને મોબાઈલની JAM ટ્રિનિટી ઘણી નવી નવીનતાઓનો આધાર બની ગઈ છે. યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ-UPIએ ઘણી નવી કંપનીઓને નવી તકો આપી છે. હવે આવી જ ચર્ચા આ દિવસોમાં ONDC વિશે થઈ રહી છે. ઓએનડીસીથી પણ ડિજિટલ કોમર્સમાં નવી ક્રાંતિ આવવાની છે. અમે કોરોના દરમિયાન એ પણ જોયું છે કે કેવી રીતે અમારા ડિજિટલ પ્લેટફોર્મે દરેક કાર્યને સરળ બનાવ્યું છે. જરૂરિયાતમંદોને પૈસા મોકલવાના હોય, કોરોના સામે કામ કરતા કામદારોને રીઅલ-ટાઇમ માર્ગદર્શિકા મોકલવાની હોય, રસીકરણ પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરવાની હોય, રસીના ડિજિટલ સર્ટિફિકેટ આપવાના હોય, ભારતમાં બધું ખૂબ જ સરળ રીતે થયું. આજે ભારત પાસે એવો ડિજિટલ બુકે છે, જે વિશ્વમાં કલ્યાણકારી યોજનાઓને નવી ઊંચાઈ આપી શકે છે. તેથી G-20ની અધ્યક્ષતા દરમિયાન પણ ભારતે ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર ભાર મૂક્યો હતો. અને આજે હું ફરીથી પુનરાવર્તન કરીશ, ભારત DPI સંબંધિત તેના અનુભવ અને જ્ઞાનને તમામ દેશો સાથે શેર કરવામાં ખુશ થશે.

મિત્રો,

અહીં WTSAમાં નેટવર્ક ઓફ વુમન પહેલની પણ ચર્ચા થવાની છે. આ એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ વિષય છે. ભારત મહિલાઓના નેતૃત્વમાં વિકાસ માટે ખૂબ જ ગંભીરતાથી કામ કરી રહ્યું છે. અમે G-20 પ્રેસિડેન્સી દરમિયાન પણ આ પ્રતિબદ્ધતાને આગળ વધાર્યા હતા. ભારત ટેક્નોલોજી ક્ષેત્રને સમાવિષ્ટ બનાવવા અને ટેક્નોલોજી પ્લેટફોર્મ દ્વારા મહિલાઓને સશક્ત બનાવવાના આ લક્ષ્ય તરફ કામ કરી રહ્યું છે. તમે જોયું હશે કે આપણા સ્પેસ મિશનમાં આપણી મહિલા વૈજ્ઞાનિકો કેટલી મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. આપણા સ્ટાર્ટઅપ્સમાં મહિલા સહ-સ્થાપકોની સંખ્યા સતત વધી રહી છે. આજે, ભારતની STEM શિક્ષણમાં આપણી દીકરીઓનો 40 ટકાથી વધુ હિસ્સો છે. ભારત આજે ટેક્નોલોજી નેતૃત્વમાં મહિલાઓ માટે વધુને વધુ તકો ઊભી કરી રહ્યું છે. તમે સરકારના નમો ડ્રોન દીદી કાર્યક્રમ વિશે સાંભળ્યું જ હશે. ખેતીમાં ડ્રોન ક્રાંતિને પ્રોત્સાહન આપવાનો આ એક કાર્યક્રમ છે. ભારતના ગામડાઓની મહિલાઓ આ અભિયાનનું નેતૃત્વ કરી રહી છે. અમે ડિજિટલ બેંકિંગ અને ડિજિટલ પેમેન્ટ દરેક ઘર સુધી પહોંચાડવા માટે બેંક સખી પ્રોગ્રામ પણ શરૂ કર્યો છે. મતલબ કે મહિલાઓએ પણ ડિજિટલ અવેરનેસ પ્રોગ્રામનું નેતૃત્વ કર્યું છે. આશા અને આંગણવાડી કાર્યકરો પણ આપણી પ્રાથમિક આરોગ્ય સંભાળ, પ્રસૂતિ અને બાળ સંભાળમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. આજે તેઓ આ સમગ્ર કાર્યને કામદારો, ટેબ અને એપ્સ દ્વારા ટ્રેક કરે છે. અમે મહિલાઓ માટે મહિલા ઈ-હાટ કાર્યક્રમ પણ ચલાવી રહ્યા છીએ. મહિલા સાહસિકો માટે આ એક ઓનલાઈન માર્કેટિંગ પ્લેટફોર્મ છે. મતલબ કે આજે દરેક ગામડામાં ભારતની મહિલાઓ એવી ટેક્નોલોજી પર કામ કરી રહી છે, જે અકલ્પનીય છે. અમે આવનારા સમયમાં તેનો વ્યાપ વધુ વિસ્તારવા જઈ રહ્યા છીએ. હું એવા ભારતની કલ્પના કરી રહ્યો છું જ્યાં દરેક દીકરી ટેક લીડર હોય.

મિત્રો,

ભારતે તેના G-20ની અધ્યક્ષતા દરમિયાન વિશ્વ સમક્ષ ગંભીર મુદ્દો મૂક્યો હતો. હું આ વિષયને WTSA જેવા વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મ સામે પણ રજૂ કરવા માંગુ છું. આ વિષય છે- ડિજિટલ ટેકનોલોજીના વૈશ્વિક માળખાનો, વૈશ્વિક માર્ગદર્શિકાનો, હવે સમય આવી ગયો છે કે વૈશ્વિક સંસ્થાઓએ વૈશ્વિક શાસન માટે તેનું મહત્વ સ્વીકારવું પડશે. ટેક્નોલોજી માટે વૈશ્વિક સ્તરે શું કરવું અને શું ન કરવું જેવા નિયમો બનાવવા પડશે. આજે ઉપલબ્ધ તમામ ડિજિટલ સાધનો અને એપ્લિકેશનો કોઈપણ દેશની સીમાઓથી પર છે. તેથી, કોઈપણ દેશ તેના નાગરિકોને એકલા સાયબર ધમકીઓથી સુરક્ષિત કરી શકે નહીં. આ માટે આપણે સાથે મળીને કામ કરવું પડશે, વૈશ્વિક સંસ્થાઓએ આગળ વધીને જવાબદારી નિભાવવી પડશે. અમે અમારા અનુભવથી જાણીએ છીએ કે જેમ અમે ઉડ્ડયન ક્ષેત્ર માટે વૈશ્વિક નિયમો અને નિયમનનું માળખું બનાવ્યું છે, તે જ રીતે ડિજિટલ વિશ્વને પણ સમાન માળખાની જરૂર છે. અને આ માટે WTSAએ વધુ સક્રિય રીતે કામ કરવું પડશે. હું WTSA સાથે સંકળાયેલા દરેક સભ્યને આ દિશામાં વિચારવા માટે કહીશ કે કેવી રીતે દરેક માટે ટેલિકોમ્યુનિકેશન સુરક્ષિત બનાવી શકાય. આ એકબીજા સાથે જોડાયેલી દુનિયામાં, સુરક્ષા કોઈ પણ રીતે વિચારધારા હોઈ શકે નહીં. ભારતનો ડેટા પ્રોટેક્શન એક્ટ અને નેશનલ સાયબર સિક્યોરિટી સ્ટ્રેટેજી સુરક્ષિત ડિજિટલ ઇકોસિસ્ટમ બનાવવા પ્રત્યે અમારી પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે. હું આ એસેમ્બલીના સભ્યોને એવા ધોરણો બનાવવા માટે કહેવા માંગુ છું કે જે દરેક ભાવિ પડકાર માટે સમાવિષ્ટ, સુરક્ષિત અને સ્વીકાર્ય હોય. તમારે નૈતિક AI અને ડેટા ગોપનીયતાના આવા વૈશ્વિક ધોરણો બનાવવા જોઈએ, જે વિવિધ દેશોની વિવિધતાને પણ માન આપે છે.

મિત્રો,

તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે આજની તકનીકી ક્રાંતિમાં, આપણે ટેક્નોલોજીને માનવ કેન્દ્રિત પરિમાણો આપવા માટે સતત પ્રયત્નો કરીએ. આ ક્રાંતિને જવાબદાર અને ટકાઉ બનાવવાની જવાબદારી આપણી છે. આજે આપણે જે પણ ધોરણો નક્કી કરીએ છીએ તે આપણા ભવિષ્યની દિશા નક્કી કરશે. તેથી સુરક્ષા, ગૌરવ અને સમાનતાના સિદ્ધાંતો આપણી ચર્ચાના કેન્દ્રમાં હોવા જોઈએ. આપણો ઉદ્દેશ્ય એ હોવો જોઈએ કે આ ડિજિટલ યુગમાં કોઈ દેશ, કોઈ પ્રદેશ અને કોઈ સમુદાય પાછળ ન રહે. આપણે એ સુનિશ્ચિત કરવું પડશે કે આપણું ભવિષ્ય તકનીકી રીતે મજબૂત અને નૈતિક રીતે યોગ્ય છે, આપણા ભવિષ્યમાં નવીનતા અને સમાવેશનો સમાવેશ થાય છે.

મિત્રો,

WTSAની સફળતા માટે મારી શુભકામનાઓ તમારી સાથે છે, મારું સમર્થન તમારી સાથે છે. આપ સૌને મારી ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ! તમારો ખૂબ ખૂબ આભાર!

AP/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com