કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે નવી દિલ્હીમાં સત્તાવાર ભાષાની ડાયમંડ જ્યુબિલી ઉજવણી અને ચોથા અખિલ ભારતીય રાજભાષા સંમેલનને સંબોધન કર્યું હતું  ગૃહમંત્રીએ આ પ્રસંગ માટે ખાસ તૈયાર કરવામાં આવેલા 'રાજભાષા ભારતી' મેગેઝિનના ડાયમંડ જ્યુબિલી સ્પેશ્યલ અંકનું વિમોચન કર્યું હતું. શ્રી અમિત શાહે ડાયમંડ જ્યુબિલી નિમિત્તે એક સ્મારક ટપાલ ટિકિટ અને સ્મારક સિક્કો પણ બહાર પાડ્યો હતો. શ્રી શાહે રાજભાષા ગૌરવ અને રાજભાષા કીર્તિ પુરસ્કારો પણ એનાયત કર્યા હતા. આ પ્રસંગે ગૃહમંત્રીએ ભારતીય ભાષા અનુભાગ (ભારતીય ભાષા વિભાગ)નો પણ શુભારંભ કરાવ્યો હતો.

શ્રી અમિત શાહે પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લા 75 વર્ષની યાત્રા હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા તરીકે સ્વીકારવાની અને દેશની તમામ સ્થાનિક ભાષાઓને તેના માધ્યમથી જોડીને આપણી પરંપરા, સંસ્કૃતિ, ભાષાઓ, સાહિત્ય, કલા અને વ્યાકરણને જાળવવાની અને પ્રોત્સાહન આપવાની છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, હિંદીની 75 વર્ષની સફર હવે તેના ઉદ્દેશોને હાંસલ કરવાનાં અંતિમ તબક્કામાં સ્થિત છે અને આજનો દિવસ હિન્દીને સંચાર, લોકો, ટેકનોલોજીની ભાષા અને હવે આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષા પણ બનાવવાનો છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આજે ભારતીય ભાષા વિભાગનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે આપણે બધા એક નવી શરૂઆતના સાક્ષી બની ગયા છીએ જે એક નાના બીજની વાવણી સમાન છે અને ટૂંક સમયમાં મોટા વડના ઝાડની જેમ વિકસિત થઈ જશે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આગામી વર્ષોમાં આ ભારતીય ભાષા વિભાગ આપણી ભાષાઓનાં સંરક્ષણનું કેન્દ્ર બનશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, ભારતીય ભાષાઓનો વિભાગ સત્તાવાર ભાષા વિભાગનો પૂરક વિભાગ બની જશે, કારણ કે જ્યાં સુધી આપણે આપણી તમામ સ્થાનિક ભાષાઓને મજબૂત નહીં કરીએ અને સત્તાવાર ભાષા અને અન્ય ભારતીય ભાષાઓ વચ્ચે સંવાદ સ્થાપિત નહીં કરીએ ત્યાં સુધી સત્તાવાર ભાષાને પ્રોત્સાહન આપી શકાશે નહીં.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, હિંદી અને સ્થાનિક ભાષાઓ વચ્ચે ક્યારેય સ્પર્ધા ન થઈ શકે, કારણ કે હિંદી એ તમામ સ્થાનિક ભાષાઓનું મિત્ર છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, હિન્દી અને સ્થાનિક ભાષાઓ એકબીજાના પૂરક છે અને એટલે જ હિંદી અને તમામ સ્થાનિક ભાષાઓ વચ્ચે ભારતીય ભાષા વિભાગ મારફતે સૌહાર્દને મજબૂત કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે જો કોઇ લેખ, ભાષણ કે પત્ર હિન્દીમાં હશે તો ભારતીય ભાષા વિભાગ તેને દેશની તમામ ભાષાઓમાં અનુવાદિત કરશે. એ જ રીતે દેશની તમામ ભાષાઓના સાહિત્ય, લેખો અને ભાષણોનું હિન્દીમાં ભાષાંતર કરવામાં આવશે, જે સમયની માંગ છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે જે લોકો સ્વરાજ, સ્વધર્મ અને સ્વભાષાને સામેલ નથી કરતા તેઓ  પોતાની આવનારી પેઢીને ગુલામ માનસિકતાથી મુક્ત ન કરી શકે. તેમણે કહ્યું હતું કે, સ્વરાજની પરિભાષામાં જ સ્વાભાષાનો સમાવેશ થાય છે  . તેમણે કહ્યું કે દેશ અને લોકો જે પોતાની ભાષાઓનું રક્ષણ નથી કરી શકતા તેઓ તેમના ઇતિહાસ, સાહિત્ય, સંસ્કૃતિથી વિખૂટા પડી જાય છે અને તેમની આવનારી પેઢીઓ ગુલામ માનસિકતા સાથે જીવન જીવવાનું ચાલુ રાખે છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આઝાદીના 75 વર્ષ પછી પણ આપણે શિવાજી મહારાજના સ્વરાજ, સ્વાભાષા અને સ્વધર્મના સિદ્ધાંતો પર ભાર મૂકીને કામ કરીએ એ અતિ મહત્ત્વપૂર્ણ   છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, નવી શિક્ષણ નીતિમાં પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ માતૃભાષામાં પ્રાથમિક શિક્ષણ આપવા પર ભાર મૂક્યો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, બાળક માટે ભાષાકીય અભિવ્યક્તિ, વિચાર, સમજણ, તર્ક, વિશ્લેષણ અને નિર્ણય સુધી પહોંચવાની પ્રક્રિયા કરવાની સૌથી સરળ ભાષા તેની માતૃભાષા દ્વારા છે. તેમણે કહ્યું કે આ કારણોસર પ્રધાનમંત્રી મોદીએ માતૃભાષામાં શિક્ષણ આપવા પર ખૂબ ભાર મૂક્યો છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આજે ભારતની તમામ ભાષાઓને મજબૂત કરવાનો અને સત્તાવાર ભાષાને દેશની જોડતી ભાષા બનાવવાનો દિવસ છે જેના દ્વારા આપણે આપણા દેશના કાર્યોને આપણી પોતાની ભાષાઓમાં આગળ વધારી શકીએ છીએ.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, આપણી આઝાદીની ચળવળમાં હિન્દીનું બહુ મોટું યોગદાન છે. તેમણે કહ્યું કે 1857ની ક્રાંતિની નિષ્ફળતા પાછળનું એક મુખ્ય કારણ કનેક્ટિંગ ભાષાનો અભાવ હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે, આપણો દેશ ભૂરાજકીય નહીં પણ ભૂ-સાંસ્કૃતિક દેશ છે અને આપણા દેશને જોડતી કડી સંસ્કૃતિ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આપણા દેશની એકતા સંસ્કૃતિ પર નિર્મિત છે, આપણી સંસ્કૃતિ જોડાયેલી છે અને ભાષાઓ પર નિર્મિત છે અને જે દિવસે આપણે આપણી ભાષાઓ ગુમાવીશું, તે દિવસે દેશની એકતા પર મોટું જોખમ ઊભું થશે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે ડૉ.ભીમ રાવ આંબેડકર હોય, સી રાજગોપાલાચારી હોય, મહાત્મા ગાંધી હોય, સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ હોય, કેએમ મુનશી હોય, લાલા લજપતરાય હોય, નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝ હોય કે પછી આચાર્ય કૃપલાણી હોય, હિન્દીને પ્રોત્સાહન આપનારા આપણા મોટાભાગના નેતાઓ બિનહિન્દીભાષી વિસ્તારોમાંથી આવ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે આ તમામની માતૃભાષા અલગ-અલગ છે પરંતુ તેઓ સમજતા હતા કે હિન્દી ભાષા દેશને એક કરવાનું માધ્યમ છે, તેથી હિન્દીને રાષ્ટ્રીય એકતાનું પ્રતિક બનાવીને તેમણે તેને સત્તાવાર ભાષાનું સ્વરૂપ આપ્યું.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, જો કોઈ આપણી ભાષાઓને બચાવી શકે તેમ હોય, તો તે ફક્ત માતાઓ જ છે. તેમણે તમામ માતાપિતાને વિનંતી કરી કે તેઓ તેમના બાળકો સાથે તેમની માતૃભાષામાં જ વાત કરે. તેમણે કહ્યું કે જો આપણે આમ કરીશું તો આપણી ભાષાઓને કોઈ પણ વસ્તુ જોખમમાં નહીં મૂકે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આપણી ભાષાઓ લાંબા સમય સુધી દેશ અને દુનિયાની સેવા કરતી રહેશે. તેમણે કહ્યું હતું કે, આવનારો સમય સત્તાવાર ભાષા અને અન્ય ભારતીય ભાષાઓનો છે. તેમણે કહ્યું કે હવે આ દેશને કોઈ પણ પ્રકારની ગુલામીમાં રાખી શકશે નહીં અને તેને ક્યારેય ભાષાની ગુલામીમાં રાખી શકશે નહીં.

 કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, સત્તાવાર ભાષા વિભાગે હિન્દીને અનુકૂળ અને સ્વીકાર્ય બનાવવાની દિશામાં ઘણું કામ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, અન્ય ભારતીય ભાષાઓના શબ્દોને આત્મસાત કરીને હિન્દીને ક્યારેય પ્રદૂષિત કરી શકાતી નથી કારણ કે હિન્દી માતા ગંગા જેવી છે અને હંમેશા પવિત્ર રહેશે. ઘણા શબ્દો હિન્દીમાં નથી પરંતુ અન્ય સ્થાનિક ભાષાઓમાં છે અને અમે તેમને સ્વીકાર્યા છે. એણે ઉમેર્યું હતું કે હિન્દી આ શબ્દોને સ્વીકારે છે ત્યારે હિન્દીના ઘણા શબ્દો આપણી સ્થાનિક ભાષાઓ પણ સ્વીકારે છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે અમે ભારતની દરેક ભાષાના શબ્દોને શબ્દ સિંધુ શબ્દકોશમાં સામેલ કર્યા છે. તેમણે કહ્યું કે આપણે હિન્દીને સ્વીકાર્ય, લવચીક અને વાતચીતવાળું બનાવવું જોઈએ. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે  , આગામી લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા શબ્દ સિંધુ શબ્દકોશ વિશ્વનો સૌથી મોટો શબ્દકોશ બની જશે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી મોદીનાં નેતૃત્વમાં કેન્દ્ર સરકાર શિક્ષણ, ટેકનિકલ શિક્ષણ અને ન્યાયતંત્રમાં હિંદી ભાષાનાં ઉપયોગની દિશામાં કામ કરી રહી છે. એણે કહ્યું કે હિન્દીને સંઘર્ષથી નહીં પણ હિંમતભેર સ્વીકારીને આગળ વધવી જોઈએ. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, સુપ્રીમ કોર્ટનાં ઘણાં ચુકાદાઓનો ઘણી ભારતીય ભાષાઓમાં અનુવાદ પણ થયો છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, રાજસ્થાન, ઉત્તરપ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડે આજે તબીબી શિક્ષણનો સંપૂર્ણ અભ્યાસક્રમ હિન્દીમાં બનાવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતની લગભગ 13 ભાષાઓમાં એન્જિનિયરિંગનો અભ્યાસક્રમ તૈયાર કરવાની કામગીરી ચાલી રહી છે અને આગામી દિવસોમાં સંશોધનની ભાષા પણ ચોક્કસપણે હિન્દી હશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં નેતૃત્વમાં હિંદીની સ્વીકાર્યતા વધારવાનો અમારો રોડમેપ સફળતાપૂર્વક આગળ વધી રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રીએ વિશ્વના સૌથી મોટા મંચ પર વિશ્વાસ અને ગર્વ સાથે હિન્દીમાં પોતાનું સંબોધન આપીને હિન્દીની સ્વીકૃતિ વધારવાનું કામ કર્યું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, જ્યારે ભૂતપૂર્વ પ્રધાનમંત્રી અટલ બિહારી વાજપેયીએ સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘની મહાસભાને હિન્દીમાં સંબોધન કર્યું હતું, ત્યારે આખી દુનિયાને આશ્ચર્ય થયું હતું. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આજે હિન્દી સંયુક્ત રાષ્ટ્રની ભાષા બની ગઈ છે અને 10થી વધારે દેશોની બીજી ભાષા પણ બની ગઈ છે. તેમણે કહ્યું કે હિન્દી હવે આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષા બનવા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, ભારતની ભાષાઓને ફક્ત હિન્દી દ્વારા જ મજબૂત બનાવી શકાય છે અને તેનાથી વિપરીત. તેમણે કહ્યું કે આજે ગૃહ મંત્રાલય અને સહયોગ મંત્રાલયમાં ફાઈલો અને પત્રવ્યવહાર હિન્દીમાં લખવામાં આવી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, ભાષા એક અભિવ્યક્તિ છે અને જ્યારે વ્યક્તિની પોતાની ભાષામાં હોય ત્યારે અભિવ્યક્તિ અવાજ ઉઠાવતી હોય છે.

AP/GP/JD