“Ha kane ka MangTyngka, ngiphaikhmatkyrpangsha ka ioh kam ioh jam, ka jingpyntbit ia ki sap treikam, ki MSME bad kiba pdeng ka ioh ka kot,” la ongka Myntri Kam PlaTyngka jong ka Sorkar Pdeng, ka Nirmala Sitharaman,haba wanrah ia ka Mang Tyngka 2024-25 jong ka sorkar pdeng ha Parliament mynta ka sngi.

Haba rah shakhmat ia ka phang pdeng jong ka Mang Tyngka jong u snem ba nyngkong jong ka sorkar ba dang shah jied thymmai, ka Myntri Kam Pla Tyngka ka la pynbna ia ka song tyngka jong u Myntri Rangbah Duh na ka bynta 5 tylli ki skhim bad ki sienjam. Kane ka song tyngka ka thmu ban iarap ha ka ioh kam ioh jam, ka jingpyntbit ia ki sap treikam bad kiwei kiwei ki lad na ka bynta 4.1 klur ki samla ha ki 5 snem lyngba ka jingmang pisa kaba T. 2 lak klur. “Mynta u snem, nga la mang pisa T. 1.48 lak klur na ka bynta ka pule puthi, ka ioh kam ioh jam bad ka jingpyntbit ia ki sap treikam,” ka la bynrap.

Haba peit bniah ia ka jingpynbna, ka Sitharaman ka la ong ba ka sorkar kan pyntreikam ia ki lai tylli ki skhim harum na ka bynta ka ‘Employment Linked Incentive’, kum shi bynta ka song tyngka u Myntri Rangbah Duh. Kine kin long katkum ka jingpynrung kyrteng ha ka EPFO, bad ka phaikhmat ban ithuh ia ki nongtrei ba thymmai, bad ka jingkyrshan ia ki nongtrei bad ki nongai kam, la bynrap ka Myntri kam pla tyngka.

Ka Skhim A: ki nongtrei kiba dang rung kam thymmai

Kane ka skhim, ka ban ai jingmyntoi ia 2.1 klur ki samla ha ki 2 snem, kan pynbiang ka jingsiew kaba shi bnai sha baroh ki briew kiba dang rung kam thymmai ha baroh ki kam ba la ioh jingithuh. U pud ban ioh shim bynta kan long ka tulop kaba T. 1 lak shi bnai. Ka Direct benefit transfer kaba shi bnai ka tulop kan long haduh T. 15,000 ha ki 3 sien siew sha ki nongtrei kiba dang rung kam thymmai, kumba la pynrung kyrteng ha ka EPFO. Kane ka subsidy kan long kaba kongsan bha ia ki nongtrei bad ki trai ban ai kam ia kiba dang ioh kam thymmai, da kaba kyrshan ia ki jingioh jingnang jingstad jong ki ban long kiba seisoh ha ki kam. U Nongtrei u dei ban ioh ia ka jinghikai online shaphang ki jingnang jingstad kiba iadei bad ki kam pisa hashuwa ban kam ia ka bynta jingsiew kaba ar. Shuh shuh, ia ka subsidy hap ban pynphai biang da u trai lada ka jingai kam ia uba dang sdang ia ka kam ka kut noh hapoh 12 bnai jong ka jingrung kam.

Ka Skhim B: ka jingplie lad ioh kam ha ki kam pynmih mar

Da ka jingthmu ban ai kam ia ki briew kiba dang thymmai ha ka jingpynmih mar, kane ka skhim kan ai jingmyntoi ia ka jingai kam shuh shuh ha kane ka kam, kumta kan long ka jingmyntoi ia 30 lak ki samla kiba rung kam bad ia ki nongai kam jong ki. Yn ai jingmyntoi  ia u nongtrei bad u trai katkum ka jingnohsynniang jong ki ha ka EPFO ha ki 4 snem ba nyngkong jong ka jingpynrung kam. Ia ka subsidy hap ban pynphai noh da u trai lada ka jingpynrung kam ia u briew ba dang sdang ia ka kam ka kut noh hapoh 12 bnai ka jingrung kam.

Ka Skhim C: ka jingkyrshan ia ki Nongai Kam

Kane ka skhim kaba phaikhmat sha u nongai kam kan kynthup baroh ki jingai kam shuh shuh hapoh ka jingioh tulop T. 1 lak shi bnai ha baroh ki jait kam. Ki nongtrei kiba dang thymmai hapoh kane ka Bynta kim donkam ban dei kiba dang rung thymmai sha ka EPFO. Ka sorkar kan siew biang sha ki trai haduh T. 3,000 shi bnai na ka bynta 2 snem kum ka jingnoh synniang jong ki sha ka EPFO na ka bynta man u briew ba la thung kam. La ong ba ka skhim kan ai jingmyntoi na ka bynta ka jingai kam shuh shuh ia 50 lak ngut ki briew.

Ka skhim kaba 4 kaba la kdew ha ka jingkren halor ka Mang Tyngka hapoh ka song tyngka u Myntri Rangbah Duh kadei ka skim ba thymmai ba bei tyngka da ka sorkar pdeng, ban pyntbit ha ki sap treikam ha ka jingiatreilang bad ki sorkar jylla bad ki karkhana. Ka skhim, kaba ka jingmang tyngka kalong T. 60,000 klur, ka thmu ban ai jinghikai pyntbit ia 20 lak ki samla ha ki 5 snem. Ban kot sha kane ka thong, yn kyntiew ia 1,000 tylli ki Industrial Training Institute (ITI) ha ki jaka pdeng bad ki jingpynbiang ban wanrah ia ki jingseisoh shuh shuh. Shuh shuh, ka jinghikai kan iahap bad ki sap treikam jong ki karkhana bad yn wanrah ia ki jingpule ba thymmai na ka bynta ki jingdonkam ki ban wan.

Haba kren shaphang ka skhim kaba 5 hapoh ka song tyngka u Myntri Rangbah Duh, ka Myntri Kam Pla Tyngka ka la ong, “Ka sorkar jong ngi kan plie paidbah ia ka skhim ban ai internship ha 500 tylli ki kompani ba pawkhmat ia 1 klur ki samla ha ki 5 snem (ka jingiashim bynta ki kompani kalong da ka mon sngewbha). Kin ioh lad ban sngewthuh haduh 12 bnai ia ki jinglong jingman ha ki kam khaii pateng, ki kam bapher      bapher bad ki lad ioh kam. Yn ai ia ka internship allowance kaba T. 500 shi bnai, ryngkat bad ka jingai jingiarap kaba shisien kaba long T. 6,000. Ki Kompani kin hap ban pynlut nalade ia ka bai ai jinghikai bad 10 per cent ka bai internship na ki CSR fund jong ki, la bynrap ka Sitharaman. Ki samla hapdeng ka rta 21 bad 24 snem, ki bym pat trei bad ki bym pule shuh, ki lah ban aplai.

(Ia ki jingtip ba khambniah la ai ha ka ANNEXURE to Part-A jong ka jingkren halor ka MangTyngka)

*****