କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥ ଓ କର୍ପୋରେଟ୍ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଆଜି ସଂସଦରେ ୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ସର୍ଭେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି। ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନେ ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟର କୃଷି ଆଡକୁ ଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀଙ୍କ ଆୟ ବଢ଼ିବା ପରେ ସେମାନେ ଉତ୍ପାଦିତ ସାମଗ୍ରୀ ଆବଶ୍ୟକ କରିବେ, ଯାହା ଉତ୍ପାଦନ ବିପ୍ଳବକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତୀୟ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରାୟ ୪୨.୩ ପ୍ରତିଶତ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ଜୀବିକା ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ମୂଲ୍ୟରେ ଦେଶର ଜିଡିପିରେ ଏହାର ଅଂଶ ୧୮.୨ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି । ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଉତ୍ସାହିତ ରହିଛି, ଯାହା କି ଗତ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥିର ମୂଲ୍ୟରେ ହାରାହାରି ବାର୍ଷିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ୪.୧୮ ପ୍ରତିଶତ ରେକର୍ଡ କରିଛି ଏବଂ ୨୦୨୩-୨୪ ପାଇଁ ଅସ୍ଥାୟୀ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ୧.୪ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ କୃଷି ଗବେଷଣାରେ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ଏବଂ ସକ୍ଷମ ନୀତିର ସମର୍ଥନ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଅବଦାନ ଦେଇଛି । ଏକ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ କୃଷି ଗବେଷଣାରେ ବିନିଯୋଗ ହେଉଥିବା ପ୍ରତି ଟଙ୍କା (ଶିକ୍ଷାକୁ ମିଶାଇ) ପାଇଁ ୧୩.୮୫ ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ ମିଳୁଛି। ୨୦୨୨-୨୩ରେ କୃଷି ଗବେଷଣା ପାଇଁ ୧୯.୬୫ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରର ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦିଆଯାଇଛି ଏବଂ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ଜରୁରୀ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି। ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ, ଉତ୍ପାଦନ ପଦ୍ଧତି, ବଜାର ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଅମଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ କ୍ଷତି ହ୍ରାସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଅମଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କ୍ଷେତ୍ରର ବିକାଶ ଉପରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଲେ ଅପଚୟ/କ୍ଷତି ହ୍ରାସ ପାଇପାରିବ ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣର ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇପାରିବ, ଯାହା କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସଠିକ୍‍ ମୂଲ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୨୨-୨୩ରେ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ସର୍ବକାଳୀନ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତର ୩୨୯.୭ ନିୟୁତ ଟନ୍ ଏବଂ ତୈଳବୀଜ ଉତ୍ପାଦନ ୪୧.୪ ନିୟୁତ ଟନରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁର୍ବଳ ଓ ବିଳମ୍ବିତ ମୌସୁମୀ କାରଣରୁ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ସାମାନ୍ୟ କମ୍ ହୋଇ ୩୨୮.୮ ନିୟୁତ ଟନ୍ ରହିଛି। ଖାଇବା ତେଲର ଘରୋଇ ଉପଲବ୍ଧତା ୨୦୧୫-୧୬ରେ ୮୬.୩୦ ଲକ୍ଷ ଟନ୍ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୧୨୧.୩୩ ଲକ୍ଷ ଟନକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୨୦୧୪-୧୫ରେ ସମସ୍ତ ତୈଳବୀଜ ଚାଷର ସମୁଦାୟ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୨୫.୬୦ ନିୟୁତ ହେକ୍ଟର ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୩୦.୦୮ ନିୟୁତ ହେକ୍ଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି (୧୭.୫ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି)। ଘରୋଇ ଚାହିଦା ଓ ବ୍ୟବହାର ଧାରା ବୃଦ୍ଧି ସତ୍ତ୍ୱେ ଆମଦାନୀ ହେଉଥିବା ଖାଇବା ତେଲର ପ୍ରତିଶତ ଅଂଶ ୨୦୧୫-୧୬ରେ ୬୩.୨ ପ୍ରତିଶତ ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୨-୨୩ରେ ଏହା ୫୭.୩ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ କୃଷି ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଦକ୍ଷତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ ଆବିଷ୍କାରରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ସରକାର ଇ-ନାମ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ୧୪ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା ୧.୭୭ କୋଟିରୁ ଅଧିକ କୃଷକ ଏବଂ ୨.୫୬ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟବସାୟୀ ଇ-ନାମ ପୋର୍ଟାଲରେ ପଞ୍ଜିକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଭାରତ ସରକାର ୨୦୨୭-୨୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୬.୮୬ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ବଜେଟ୍ ବ୍ୟୟବରାଦ ସହିତ ୨୦୨୦ରେ ୧୦,୦୦୦ ଏଫପିଓ ଗଠନ ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ଏହି ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ୨୯ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା, ନୂତନ ଏଫପିଓ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ୮୧୯୫ ଏଫପିଓ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି ଏବଂ ୩୩୨୫ ଏଫପିଓଙ୍କୁ ୧୫୭.୪ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଅଂଶଧନ ଅନୁଦାନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି। ୧୧୮୫ ଟି ଏଫପିଓଙ୍କୁ ୨୭୮.୨ କୋଟି ଟଙ୍କାର କ୍ରେଡିଟ୍ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି କଭର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ କୃଷି ମୂଲ୍ୟ ସହାୟତା କୃଷକମାନଙ୍କୁ ମିଳିବାକୁ ଥିବା ଲାଭ, ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ମୂଲ୍ୟରେ ସ୍ଥିର ଯୋଗାଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ । ତଦନୁଯାୟୀ, ସରକାର ୨୦୧୮-୧୯ କୃଷି ବର୍ଷରୁ ସମସ୍ତ ଖରିଫ, ରବି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଫସଲର ଏମଏସପି କୁ ସର୍ବଭାରତୀୟ ହାରାହାରି ଉତ୍ପାଦନ ଖର୍ଚ୍ଚ ଠାରୁ ଅତି କମରେ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ବ୍ୟବଧାନରେ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛନ୍ତି ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ସବୁଠାରୁ ଦୁର୍ବଳ କୃଷକ ପରିବାରକୁ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିଷାନ ମନ ଧନ ଯୋଜନା (ପିଏମକେଏମୱାଇ) କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛନ୍ତି । ଏହି ଯୋଜନାରେ ଆବେଦନକାରୀ (୧୮ରୁ ୪୦ ବର୍ଷ ବୟସ ବର୍ଗରେ) ଦେଇଥିବା ନାମମାତ୍ର ପ୍ରିମିୟମ ଆଧାରରେ ୬୦ ବର୍ଷ ବୟସ ହେବା ପରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିବା କୃଷକମାନଙ୍କୁ ମାସିକ ୩୦୦୦ ଟଙ୍କା ପେନସନ୍ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ। ୨୦୨୪ ଜୁଲାଇ ୭ ସୁଦ୍ଧା ୨୩.୪୧ ଲକ୍ଷ ଚାଷୀ ଏହି ଯୋଜନାରେ ନାମ ପଞ୍ଜିକରଣ କରିଛନ୍ତି।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ରାସାୟନିକ ସାରର ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ପୃଥିବୀ ମାତାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି, ପୋଷଣ ଏବଂ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ପିଏମ୍‍ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ (ପିଏମ-ପ୍ରଣାମ୍) ପଦକ୍ଷେପ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କୁ ରାସାୟନିକ ସାର ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ । ଏହା ବିକଳ୍ପ ସାର ଯଥା ନାନୋ ୟୁରିଆ, ନାନୋ ଡିଏପି ଏବଂ ଜୈବିକ ସାରର ବ୍ୟବହାର ଭଳି ସ୍ଥାୟୀ ପଦ୍ଧତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ ।

କୃଷକଙ୍କ ଫସଲର ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଫସଲ ବୀମା ଯୋଜନା (ପିଏମଏଫବିୱାଇ) ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯାଇଛି ଯାହା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ, କୀଟ କିମ୍ବା ରୋଗ କାରଣରୁ ଫସଲ ହାନି ରୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହା କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିରତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ । ଏହି ଯୋଜନା କୃଷକମାନଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ କୃଷି ପଦ୍ଧତି ଏବଂ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବ । କୃଷକ ପଞ୍ଜିକରଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପିଏମଏଫବିୱାଇ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଫସଲ ବୀମା ଯୋଜନା ଏବଂ ବୀମା ପ୍ରିମିୟମ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଯୋଜନା ଅଟେ । ଏହି ଯୋଜନାରେ ଫସଲ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ବିପଦ ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ ଏବଂ ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଅମଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ଅଣ-ପ୍ରତିରୋଧଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପଦରୁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରାଯାଏ । ୨୦୨୨-୨୩ରେ ମୋଟ ବୀମା କ୍ଷେତ୍ର ୫୦୦.୨ ଲକ୍ଷ ହେକ୍ଟର ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୬୧୦ ଲକ୍ଷ ହେକ୍ଟରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ୨୦୧୬-୧୭ ରୁ ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ମୋଟ ୫୫୪୯.୪୦ ଲକ୍ଷ କୃଷକଙ୍କ ଆବେଦନର ବୀମା କରାଯାଇଛି ଏବଂ କ୍ଷତିପୂରଣ ବାବଦରେ ୧,୫୦,୫୮୯.୧୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।

HS