କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଡିଜିଏଚ୍‌ଏସ୍ ଡ. ଅତୁଲ ଗୋଏଲ ରାଜ୍ୟ/ କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳମାନଙ୍କ ସହିତ ଏକ ଭର୍ଚୁଆଲ ବୈଠକ କରି ସାରା ଦେଶରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା କେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱାରା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପ୍ରବାହ ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଏବଂ ଅଗ୍ନି ଏବଂ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ନିଆଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ ଗୁଡିକର ଆକଳନ କରିଥିଲେ ।

ମେ ୨୭, ୨୦୨୪ରେ ଆଇଏମଡି ଦ୍ୱାରା ଜାରି ଲଙ୍ଗ-ରେଞ୍ଜ୍ ଆଉଟଲୁକ୍ (ଦୀର୍ଘକାଳୀନ) ପୂର୍ବାନୁମାନ ଅନୁଯାୟୀ, ଜୁନ୍ ୨୦୨୪ରେ ଦକ୍ଷିଣ ଉପଦ୍ୱୀପ ଭାରତ, ଯେଉଁଠାରେ ସାଧାରଣରୁ କମ୍ ସାଧାରଣ ତାପମାତ୍ରା ରହିବାର ସମ୍ଭାବନା ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଅଟେ, ତାହାର କିଛି ଅଂଶକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଦେଶର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ଠାରୁ ଅଧିକ ମାସିକ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରା ରହିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ଜୁନ୍ ମାସରେ ଉତ୍ତର- ପଶ୍ଚିମ ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭାରତର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ଠାରୁ ଅଧିକ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପ୍ରବାହ ଦିବସ ରହିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ।

ରାଜ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକୁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାଗୁଡ଼ିକ ପଠାଯାଇଛି:

- ରାଜ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ସମୂହ, ଗରମ ଜନିତ ରୋଗ (ଏଚଆରଆଇ) ପାଇଁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ନିମନ୍ତେ ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା

- କ'ଣ କରିବା ଏବଂ କ'ଣ ନ କରିବା ଏବଂ ଆଇଇସି ପୋଷ୍ଟର ଟେମ୍ପଲେଟ୍ ସହିତ ଏକ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପଦେଶାବଳୀ ।

- ଗମ୍ଭୀର ଗରମ ଜନିତ ରୋଗ ପାଇଁ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଶୀତଳୀକରଣ ଉପରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ।  

- ଗରମ ଜନିତ ମୃତ୍ୟୁରେ ଶବ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ରିପୋର୍ଟ ଉପରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଦେଶର ସମସ୍ତ ଏମ୍ସ ଏବଂ ମେଡିକାଲ କଲେଜକୁ ପଠାଇ ଦିଆଯାଇଛି

- ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ସଚିବ (ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ), ଏମ୍‌ଓଏଚଏଫଡବ୍ଲ୍ୟୁ ଏବଂ ଏନଡିଏମଏର ମିଳିତ ବାର୍ତ୍ତା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରୁ ଏକ ପତ୍ର ।

- ଗରମ କାରଣରୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ପଡୁଥିବା ପ୍ରଭାବକୁ ରୋକିବା ଏବଂ ପରିଚାଳନା କରିବା ପାଇଁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧା ଏବଂ ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଆକଳନ ପାଇଁ ଯାଂଚ ତାଲିକା ।    

୨୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୪ରେ ପଠା ଯାଇଥିବା ଏକ ଚିଠି ଜରିଆରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମ ଜନିତ ବିପର୍ଯ୍ୟୟମୂଳକ ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ସକ୍ରିୟ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଛି । ଏହାପରେ ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରତିଷେଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ୨୯ ମେ ୨୦୨୪ରେ ଆଉ ଏକ ଚିଠି ଲେଖା ଯାଇଥିଲା ।

ବୈଠକରେ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡିକ ଦ୍ୱାରା ନିଆଯିବାକୁ ଥିବା ନିମ୍ନଲିଖିତ ବିସ୍ତୃତ ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ଉପାୟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ପୁନରାବୃତ୍ତି କରାଯାଇଥିଲା:

       ଉତ୍ତାପ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଜନାର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ

- ଭାରତୀୟ ପାଣିପାଗ ବିଭାଗ (ଆଇଏମ୍‌ଡି) ପକ୍ଷରୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପ୍ରବାହ ନେଇ ଆଗୁଆ ସତର୍କ ସୂଚନା ଜାରି କରାଯିବ

- ଏଚଆରଆଇର ପ୍ରତିରୋଧ ଏବଂ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା କେନ୍ଦ୍ରର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆକଳନ ଏବଂ ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଆକଳନ କରାଯିବ

- ଆଇଏଚ୍‌ଆଇପିରେ ଉତ୍ତାପ-ଜନିତ ରୋଗ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ ଉପରେ ନିରୀକ୍ଷଣକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରାଯିବ

- ସମସ୍ତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ହିଟ୍ ଷ୍ଟ୍ରୋକ୍ (ଅଂଶୁଘାତ) ପ୍ରକୋଷ୍ଠ ରହିବ 

        - ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରାମର୍ଶ ଜାରି କରାଯିବ ଏବଂ ଆଇଇସି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଯୋଜନା କରାଯିବ

- ଏଚଆରଆଇ ଲକ୍ଷଣ, କେସ୍ ଚିହ୍ନଟ, କ୍ଲିନିକାଲ ପରିଚାଳନା, ଜରୁରୀକାଳୀନ ଶୀତଳୀକରଣ ଏବଂ ନିରୀକ୍ଷଣ ରିପୋର୍ଟିଂ ଉପରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧା କେନ୍ଦ୍ରର ଚିକିତ୍ସା ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସଚେତନତା ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବ ।

- ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମ ପାଇଁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧାରେ ନମନୀୟତା ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ।

- ଏଚଆରଆଇ-କେନ୍ଦ୍ରିତ ଜନ ସମାବେଶ/କ୍ରୀଡ଼ା ପ୍ରତିଯୋଗିତା ପ୍ରସ୍ତୁତି କରାଯିବ

- ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ବିପଦପ୍ରବଣ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ନିୟମିତ ନିବାରକ ଅଗ୍ନି ବିପଦ ଆକଳନ ଅଭ୍ୟାସ କରାଯିବ ।

- ଉପଯୁକ୍ତ ଅଗ୍ନି ନିବାରଣ ପଦକ୍ଷେପ, ଯେପରିକି ଦହନଶୀଳ ପଦାର୍ଥର ଉପଯୁକ୍ତ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ସର୍କିଟ୍ ଏବଂ ପ୍ରଣାଳୀର ନିୟମିତ ଏବଂ ସର୍ବୋତ୍ତମ ପ୍ରତିଷେଧକ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରାଯିବ       

- ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରୋଟୋକଲ, ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପକ ଉପକରଣର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ

- ଧୂଆଁ ଆଲାର୍ମ, ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପକ ଯନ୍ତ୍ର ଏବଂ ସ୍ପ୍ରିଙ୍କଲର ସମେତ ଅଗ୍ନି ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବା ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରଣାଳୀର ସ୍ଥାପନ ଏବଂ ସର୍ବୋତ୍ତମ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରାଯିବ

 - ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଭଳି ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ରୋଗୀ, କର୍ମଚାରୀ ଓ ପରିଦର୍ଶକଙ୍କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରିବା ପାଇଁ ଏସଓପି ସହ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବ ।

- ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି, ବିନା ବୁଝାମଣାରେ ନିୟମିତ ଭାବେ କୃତ୍ରିମ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଅଭ୍ୟାସ ଚାଲୁ ରହିବ ।

ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି:

ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ/ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ଅଧିକାରୀମାନେ ସ୍ଥିତି ଉପରେ କଡ଼ା ନଜର ରଖିଛନ୍ତି । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଭଳି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ଓ ଘରୋଇ ହସ୍ପିଟାଲରେ ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ନେଇ ମକ୍ ଡ୍ରିଲ୍ ଅଭ୍ୟାସ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ସମ୍ପର୍କିତ ମକ୍ ଡ୍ରିଲ୍ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନଗର ପ୍ରଶାସନ ଓ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ବିଭାଗକୁ ସମନ୍ୱିତ କରାଯାଇଥିଲା । କୋଡ୍ ରେଡ୍ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ମଧ୍ୟ ଜାରି କରାଯାଇଛି । ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପ୍ରବାହ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କକ୍ଷ ଖୋଲାଯାଇଛି । ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିବା ପାଇଁ ଦସ୍ତକ (ଘରକୁ ଘର ବୁଲି) ଅଭିଯାନ ଚାଲିଛି । ଏହି ରାଜ୍ୟର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକେନ୍ଦ୍ରରେ ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ଅଧିକାରୀମାନେ ମୁତୟନ ହୋଇଛନ୍ତି । ହରିୟାଣା ସମସ୍ତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଔଷଧ ଏବଂ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସମର୍ପିତ ଆର୍ଥିକ ଆବଣ୍ଟନ କରିଛି । ରାଜସ୍ଥାନରେ ୧୦୪ ଓ ୧୦୮ ନମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସରେ ଶୀତଳୀକରଣ ଉପକରଣମାନ ରହିଛି । ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଅଗ୍ନିଶମ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ସାର୍ଟିଫିକେଟ୍ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯିବା ସହ ମକ୍ ଡ୍ରିଲ୍ କରାଯାଉଛି । ବିହାରରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା କେନ୍ଦ୍ର ଗୁଡ଼ିକରେ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିଚାଳନା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସହ ସମନ୍ୱୟ ଜାରି ରହିଛି । ଦିଲ୍ଲୀର ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ଓ ବେସରକାରୀ ହସ୍ପିଟାଲକୁ ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଓ ଏସଓପି ଜାରି କରାଯାଇଛି । ଯଦି ସରକାରୀ/ ବେସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ଏମିତିକି ଛୋଟ ଛୋଟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ଅଗ୍ନିଶମ ଏନଓସି ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ, ତା’ହେଲେ ଅଗ୍ନି ନିଷ୍କାସନ ଯୋଜନା ଏବଂ ଅଗ୍ନିଶମ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆପଣାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି ।

****

SSP

HFW/Heatwave Preparedness/06June2024/1