જય ગુરુ રવિદાસ.

ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથજી, આદરણીય સંતો, ભક્તો અને સમગ્ર ભારતમાંથી અહીં પધારેલા મારા ભાઈઓ અને બહેનો,

ગુરુ રવિદાસજીની જન્મજયંતીના શુભ અવસર પર હું આપ સૌનું જન્મસ્થળ પર સ્વાગત કરું છું. રવિદાસજીની જન્મજયંતી નિમિત્તે તમે બધા દૂર દૂરથી અહીં આવો છો. ખાસ કરીને મારા ઘણા ભાઈઓ અને બહેનો પંજાબથી આવે છે કે બનારસ પોતે 'મિની પંજાબ' જેવું લાગે છે. આ બધું સંત રવિદાસજીની કૃપાથી જ શક્ય બન્યું છે. રવિદાસજી મને પણ વારંવાર તેમના જન્મસ્થળે બોલાવે છે. મને તેમના સંકલ્પોને આગળ વધારવાનો અને તેમના લાખો અનુયાયીઓને સેવા કરવાનો મોકો મળે છે. તેમની જન્મજયંતી પર તમામ ગુરુ અનુયાયીઓની સેવા કરવી એ મારા માટે કોઈ સૌભાગ્યથી ઓછું નથી.

અને ભાઈઓ અને બહેનો,

અહીંના સાંસદ હોવાના કારણે અને કાશીનો જનપ્રતિનિધિ હોવાના કારણે મારી પણ વિશેષ જવાબદારી છે. બનારસમાં આપ સૌને આવકારવાની અને આપની સુવિધાઓનું વિશેષ ધ્યાન રાખવાની જવાબદારી મારી છે. હું ખુશ છું કે આજે આ શુભ દિવસે મને આ જવાબદારીઓ નિભાવવાની તક મળી છે. આજે, બનારસના વિકાસ માટે કરોડો રૂપિયાની વિકાસ યોજનાઓનું ઉદ્ઘાટન અને શિલાન્યાસ થવા જઈ રહ્યો છે. આનાથી અહીં આવતા શ્રદ્ધાળુઓની યાત્રા વધુ સુખદ અને સરળ બનશે. આ ઉપરાંત સંત રવિદાસજીના જન્મસ્થળના વિકાસ માટે કરોડો રૂપિયાની યોજનાઓ પણ શરૂ કરવામાં આવી છે. મંદિર અને મંદિર વિસ્તારનો વિકાસ, મંદિર તરફ જતા રસ્તાઓનું નિર્માણ, ઈન્ટરલોકીંગ અને ડ્રેનેજનું કામ, ભક્તો માટે સત્સંગ અને સાધના કરવા, પ્રસાદ ગ્રહણ કરવા માટે વિવિધ વ્યવસ્થા ઉભી કરવી, આ બધાથી લાખો ભક્તોને સગવડ મળશે.. માઘ પૂર્ણિમાની યાત્રા દરમિયાન ભક્તોને આધ્યાત્મિક સુખ તો મળશે જ સાથે સાથે અનેક પરેશાનીઓમાંથી પણ મુક્તિ મળશે. આજે મને સંત રવિદાસજીની નવી પ્રતિમાનું ઉદ્ઘાટન કરવાનો લહાવો પણ મળ્યો છે. સંત રવિદાસ મ્યુઝિયમનો પણ આજે શિલાન્યાસ કરવામાં આવ્યો છે. આ વિકાસ કાર્યો માટે હું આપ સૌને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા પાઠવું છું. હું સંત રવિદાસજીની જન્મજયંતી અને માઘ પૂર્ણિમાના પર્વ પર દેશ અને વિશ્વના તમામ ભક્તોને હૃદયપૂર્વક અભિનંદન આપું છું.

મિત્રો,

આજે મહાન સંત અને સમાજ સુધારક ગાડગે બાબાની પણ જન્મજયંતી છે. સંત રવિદાસની જેમ ગાડગે બાબાએ પણ સમાજને રૂઢિપ્રથાઓમાંથી મુક્ત કરવા અને દલિતો અને વંચિતોના કલ્યાણ માટે ઘણું કામ કર્યું હતું. બાબા સાહેબ આંબેડકર પોતે તેમના મોટા પ્રશંસક હતા. ગાડગે બાબા પણ બાબા સાહેબથી ખૂબ પ્રભાવિત હતા. આજે આ અવસર પર હું પણ ગાડગે બાબાના ચરણોમાં નમન કરું છું.

મિત્રો,

સ્ટેજ પર આવતા પહેલા હું સંત રવિદાસજીની પ્રતિમાને પુષ્પ અર્પણ કરવા અને તેમને વંદન કરવા પણ ગયો હતો. આ સમય દરમિયાન, મારું મન જેટલું આદરથી ભરેલું હતું, તેટલી જ હું અંદરથી કૃતજ્ઞતાની લાગણી પણ અનુભવી રહ્યો હતો. વર્ષો પહેલા જ્યારે હું રાજકારણમાં નહોતો કે કોઈ હોદ્દો ધરાવતો ન હતો ત્યારે પણ મને સંત રવિદાસજીના ઉપદેશમાંથી માર્ગદર્શન મળતું હતું. મારા મનમાં લાગણી હતી કે મને રવિદાસજીની સેવા કરવાનો અવસર મળવો જોઈએ. અને આજે માત્ર કાશીમાં જ નહીં, દેશના અન્ય સ્થળોએ પણ સંત રવિદાસજી સંબંધિત સંકલ્પો પૂરા થઈ રહ્યા છે. રવિદાસજીના ઉપદેશોના પ્રચાર માટે નવા કેન્દ્રો પણ સ્થાપવામાં આવી રહ્યા છે. થોડા મહિના પહેલા જ મને મધ્યપ્રદેશના સતનામાં સંત રવિદાસ મેમોરિયલ અને આર્ટ મ્યુઝિયમનો શિલાન્યાસ કરવાનો લહાવો મળ્યો હતો. વિકાસની આખી ગંગા કાશીમાં વહી રહી છે.

મિત્રો,

ભારતનો એક ઈતિહાસ છે, જ્યારે પણ દેશને જરૂર પડે છે ત્યારે કોઈને કોઈ સંત, ઋષિ કે મહાન વ્યક્તિત્વ ભારતમાં જન્મે છે. રવિદાસ જી ભક્તિ ચળવળના એક મહાન સંત હતા, જેણે નબળા અને વિભાજિત ભારતને નવી ઊર્જા આપી હતી. રવિદાસજીએ સમાજને સ્વતંત્રતાનું મહત્વ પણ જણાવ્યું અને સામાજિક વિભાજનને દૂર કરવાનું કામ પણ કર્યું. તે સમયે તેમણે ભેદભાવ, અસ્પૃશ્યતા અને ભેદભાવ સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો. સંત રવિદાસ એવા સંત છે જેમને ધર્મ, સંપ્રદાય અને વિચારધારાની સીમાઓથી સીમિત ન કરી શકાય. રવિદાસજી બધાના છે, અને બધા રવિદાસજીના છે. જગદગુરુ રામાનંદના શિષ્ય તરીકે, વૈષ્ણવ સમુદાય પણ તેમને તેમના ગુરુ માને છે. શીખ ભાઈઓ અને બહેનો તેમને ખૂબ આદરથી જુએ છે. કાશીમાં રહીને તેમણે ‘મન ચંગા તો કઠોતીમાં ગંગા’નો ઉપદેશ આપ્યો હતો. તેથી જે લોકો કાશીમાં માને છે અને માતા ગંગામાં આસ્થા ધરાવે છે તેઓ પણ રવિદાસજી પાસેથી પ્રેરણા લે છે. મને ખુશી છે કે આજે અમારી સરકાર રવિદાસજીના વિચારોને આગળ લઈ રહી છે. ભાજપ સરકાર દરેકની છે. ભાજપ સરકારની યોજનાઓ દરેક માટે છે. ‘સબકા સાથ, સબકા વિકાસ, સબકા વિશ્વાસ અને સબકા પ્રયાસ’, આ મંત્ર આજે 140 કરોડ દેશવાસીઓને જોડવાનો મંત્ર બની ગયો છે.

મિત્રો,

રવિદાસજીએ પણ સમાનતા અને સમરસતાનો ઉપદેશ આપ્યો અને હંમેશા દલિતો અને વંચિતોની વિશેષ ચિંતા કરી. વંચિત સમાજને પ્રાધાન્ય આપવાથી જ સમાનતા આવે છે. આથી જ છેલ્લા દસ વર્ષમાં એવા લોકોને વર્ગ વિકાસની મુખ્ય ધારાથી બને તેટલું દૂર રાખીને કામ કરવામાં આવ્યું છે. પહેલા જે ગરીબો છેલ્લા ગણાતા અને સૌથી ઓછા ગણાતા હતા, આજે તેમના માટે સૌથી મોટી યોજનાઓ બનાવવામાં આવે છે. આ યોજનાઓને આજે વિશ્વની સૌથી મોટી સરકારી યોજનાઓ કહેવામાં આવે છે. તમે જુઓ, કોરોનાએ આટલી મોટી સમસ્યા ઊભી કરી. અમે 80 કરોડ ગરીબ લોકોને મફત રાશન આપવાની યોજના શરૂ કરી છે. કોરોના પછી પણ અમે ફ્રી રાશન આપવાનું બંધ કર્યું નથી. કારણ કે, અમે ઈચ્છીએ છીએ કે જે ગરીબ પોતાના પગ પર ઉભા છે તે લાંબા અંતર કાપે. તેના પર વધારાનો બોજ ન હોવો જોઈએ. વિશ્વના કોઈપણ દેશમાં આટલા મોટા પાયા પર આવી કોઈ યોજના નથી. અમે સ્વચ્છ ભારત અભિયાન શરૂ કર્યું. દેશના દરેક ગામમાં દરેક પરિવાર માટે મફત શૌચાલય બનાવવામાં આવ્યા. દલિત પછાત પરિવારો, ખાસ કરીને અમારી SC, ST, OBC માતાઓ અને બહેનોને આનો સૌથી વધુ ફાયદો થયો. તેઓએ સૌથી વધુ ખુલ્લામાં શૌચ માટે જવું પડતું હતું અને સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડતો હતો. આજે દેશના દરેક ગામમાં સ્વચ્છ પાણી પહોંચાડવા માટે જલ જીવન મિશન ચાલી રહ્યું છે. 5 વર્ષથી ઓછા સમયમાં 11 કરોડથી વધુ ઘરોમાં પાઈપથી પાણી પહોંચાડવામાં આવ્યું છે. કરોડો ગરીબોને મફત સારવાર માટે આયુષ્માન કાર્ડ મળ્યું છે. પહેલીવાર તેને હિંમત મળી છે કે બીમારી આવે તો પણ સારવારના અભાવે તેનું જીવન ખતમ નહીં થાય. તેવી જ રીતે જનધન ખાતા દ્વારા ગરીબોને બેંકમાં જવાનો અધિકાર મળ્યો છે. સરકાર આ બેંક ખાતાઓમાં સીધા પૈસા મોકલે છે. આ ખાતાઓમાં ખેડૂતોને કિસાન સન્માન નિધિ આપવામાં આવે છે, જેમાંથી લગભગ 1.5 કરોડ લાભાર્થીઓ આપણા દલિત ખેડૂતો છે. પાક વીમા યોજનાનો લાભ લેતા ખેડૂતોમાં મોટી સંખ્યામાં દલિત અને પછાત ખેડૂતો છે. યુવાનો માટે પણ, આજે અમે દલિત યુવાનોને 2014થી અગાઉ મળતી શિષ્યવૃત્તિ કરતાં બમણી શિષ્યવૃત્તિ આપી રહ્યા છીએ. એ જ રીતે, 2022-23માં પીએમ આવાસ યોજના હેઠળ, હજારો કરોડ રૂપિયા દલિત પરિવારોના ખાતામાં મોકલવામાં આવ્યા હતા, જેથી તેઓનું પણ પોતાનું પાકું ઘર હોય.

અને ભાઈઓ અને બહેનો,

ભારત આવા મહાન કાર્યો કરવા સક્ષમ છે કારણ કે આજે દલિતો, વંચિતો, પછાત અને ગરીબો માટે સરકારના ઇરાદા સ્પષ્ટ છે. ભારત આ કામ કરવા સક્ષમ છે કારણ કે તમારો ટેકો અને તમારો વિશ્વાસ અમારી સાથે છે. સંતોની વાતો દરેક યુગમાં આપણને માર્ગ બતાવે છે અને સાવધાન પણ કરે છે.

રવિદાસજી કહેતા હતા-

જાત પાત કે ફેર મહિ, ઉરઝિ રહઈ સબ લોગ ।

માનુષ્તા કું ખાત હઈ, રૈદાસ જાત કર રોગ ।।

એટલે કે મોટાભાગના લોકો જાતિ અને સંપ્રદાયના ભેદમાં ફસાયેલા રહે છે. જાતિવાદનો આ રોગ માનવતાને નુકસાન પહોંચાડે છે. એટલે કે, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ જાતિના નામે કોઈની સાથે ભેદભાવ કરે છે, ત્યારે તે માનવતાને નુકસાન પહોંચાડે છે. જો કોઈ જાતિના નામે કોઈને ઉશ્કેરે છે તો તેનાથી માનવતાને પણ નુકસાન થાય છે.

એટલા માટે ભાઈઓ અને બહેનો,

આજે દેશના દરેક દલિત અને દરેક પછાત વ્યક્તિએ વધુ એક વાત ધ્યાનમાં રાખવાની છે. આપણા દેશમાં, ભારતીય ગઠબંધનના લોકો, જેઓ જાતિના નામે ઉશ્કેરવામાં અને લડાવવામાં માને છે, તેઓ દલિતો અને વંચિતોના લાભ માટેની યોજનાઓનો વિરોધ કરે છે. અને સત્ય એ છે કે આ લોકો જાતિના કલ્યાણના નામે પોતાના પરિવારના સ્વાર્થનું રાજકારણ કરે છે. તમને યાદ હશે કે જ્યારે ગરીબો માટે શૌચાલય બનાવવાની શરૂઆત કરવામાં આવી ત્યારે આ લોકોએ તેની મજાક ઉડાવી હતી. તેમણે જન ધન ખાતાની મજાક ઉડાવી. તેમણે ડિજિટલ ઈન્ડિયાનો વિરોધ કર્યો હતો. એટલું જ નહીં, વંશવાદી પક્ષોની બીજી ઓળખ છે. તેઓ તેમના પરિવારની બહારના કોઈ દલિત કે આદિવાસીને આગળ વધવા દેવા માંગતા નથી. તેઓ ઉચ્ચ હોદ્દા ધરાવતા દલિતો અને આદિવાસીઓને સહન કરતા નથી. તમને યાદ હશે કે જ્યારે મહામહિમ દ્રૌપદી મુર્મુજી દેશના પ્રથમ આદિવાસી મહિલા રાષ્ટ્રપતિ બનવા માટે ચૂંટણી લડી રહ્યા હતા ત્યારે કોણે તેમનો વિરોધ કર્યો હતો? તેમને હરાવવા માટે કયા પક્ષોએ રાજકીય ગતિવિધિઓ કરી? તે તમામ વંશવાદી પક્ષો હતા, જે ચૂંટણી સમયે દલિતો, પછાત વર્ગો અને આદિવાસીઓને પોતાની વોટ બેંક માને છે. આપણે આ લોકો, આ પ્રકારની વિચારસરણીથી સાવચેત રહેવું જોઈએ. આપણે જાતિવાદની નકારાત્મક માનસિકતાથી દૂર રહીને રવિદાસજીના સકારાત્મક ઉપદેશોનું પાલન કરવું પડશે.

મિત્રો,

રવિદાસજી કહેતા હતા-

સૌ બરસ લૌં જગત મંહિ જીવત રહિ કરુ કામ ।

રૈદાસ કરમ હી ધરમ હૈ કરમ કરહુ નિહકામ ।।

એટલે કે સો વર્ષ જીવીએ તો પણ જીવનભર કામ કરવું જોઈએ. કારણ કે, કર્મ એ ધર્મ છે. આપણે નિઃસ્વાર્થપણે કામ કરવું જોઈએ. સંત રવિદાસજીનો આ ઉપદેશ આજે સમગ્ર દેશ માટે છે. દેશ અત્યારે આઝાદીના સુવર્ણકાળમાં પ્રવેશી ચૂક્યો છે. છેલ્લા વર્ષોમાં, અમૃત કાલમાં વિકસિત ભારતના નિર્માણ માટે મજબૂત પાયો નાખવામાં આવ્યો છે. હવે આગામી 5 વર્ષમાં આપણે આ પાયા પર વિકાસની ઇમારતને વધુ ઊંચાઈ આપવી પડશે. ગરીબો અને વંચિતોની સેવા કરવાના અભિયાનને આગામી 5 વર્ષમાં વધુ વિસ્તારવામાં આવશે. આ બધું 140 કરોડ દેશવાસીઓની ભાગીદારીથી જ થશે. તેથી દેશના દરેક નાગરિક પોતાની ફરજો બજાવે તે જરૂરી છે. આપણે દેશ વિશે વિચારવું પડશે. આપણે વિભાજન અને વિભાજનકારી વિચારોથી દૂર રહીને દેશની એકતાને મજબૂત કરવી પડશે. મને વિશ્વાસ છે કે સંત રવિદાસજીની કૃપાથી દેશવાસીઓના સપના ચોક્કસપણે સાકાર થશે. ફરી એકવાર હું તમને બધાને સંત રવિદાસ જયંતીની ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા પાઠવું છું.

ખૂબ ખૂબ આભાર !

AP/GP/JD