પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે જમ્મુમાં રૂ. 32,000 કરોડથી વધારેની કિંમતની વિવિધ વિકાસ પરિયોજનાઓનું ઉદઘાટન, લોકાર્પણ અને શિલાન્યાસ કર્યો હતો. આ પ્રોજેક્ટ્સ સ્વાસ્થ્ય, શિક્ષણ, રેલ, રોડ, ઉડ્ડયન, પેટ્રોલિયમ અને નાગરિક માળખાગત સુવિધા સહિત કેટલાંક ક્ષેત્રો સાથે સંબંધિત છે. પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી 1500 નવી સરકારી ભરતીઓને નિમણૂકના આદેશોનું વિતરણ પણ કર્યું હતું. તેમણે 'વિકસિત ભારત વિકસિત જમ્મુ' કાર્યક્રમનાં ભાગરૂપે વિવિધ સરકારી યોજનાઓનાં લાભાર્થીઓ સાથે વાતચીત પણ કરી હતી.

કિશ્તવાડ જિલ્લાની વીણા દેવીએ પ્રધાનમંત્રીને માહિતી આપી હતી કે તેમણે ઉજ્જવલા યોજનાનો લાભ લીધો છે, જેણે તેમનું જીવન વધુ સારું બનાવ્યું છે અને તેમને પોતાને અને તેમના પરિવાર માટે સમય ફાળવવાની મંજૂરી આપી છે. પહેલાં તે જંગલોમાંથી રસોઈ માટે લાકડાં લાવતી હતી. તેમણે પ્રધાનમંત્રીને એમ પણ જણાવ્યું હતું કે, તેમનો પરિવાર આયુષ્યમાન કાર્ડ ધરાવે છે અને આ માટે તેમણે પ્રધાનમંત્રીનો આભાર માન્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ તેમને અને તેમના પરિવારને સારા સ્વાસ્થ્યની કામના કરી હતી.

રાષ્ટ્રીય જીવિકા અભિયાનનાં લાભાર્થી કઠુઆનાં કીર્તિ શર્માએ પ્રધાનમંત્રીને સ્વસહાય જૂથ સાથે જોડાવાનાં લાભ વિશે જણાવ્યું હતું. તેણે 30,000 રૂપિયાની લોનથી પોતાનું સાહસ શરૂ કર્યું હતું અને બાદમાં 1 લાખ રૂપિયાની બીજી લોન સાથે ત્રણ ગાયમાં અપગ્રેડ કર્યું હતું. તેમણે માત્ર પોતાના ગ્રુપ માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર જિલ્લાની મહિલાઓ માટે આત્મનિર્ભરતાની આશા વ્યક્ત કરી હતી. તેના જૂથે બેંકની લોન ચૂકવી દીધી છે અને હવે તેમની પાસે ૧૦ ગાયો છે. તેણી અને તેના જૂથના સભ્યોને અન્ય ઘણી સરકારી યોજનાઓનો લાભ મળ્યો છે. તેમણે પ્રધાનમંત્રીને 3 કરોડ લખપતિ દીદીઓ બનાવવાની તેમની પરિયોજનામાં સંપૂર્ણ સાથસહકારની ખાતરી આપી હતી.

પૂંછના એક ખેડૂત શ્રી લાલ મોહમ્મદે પ્રધાનમંત્રીને માહિતી આપી હતી કે તેઓ સરહદી વિસ્તારમાંથી આવે છે, જ્યાં તેમના કાચા મકાન પર સરહદની બીજી બાજુથી તોપમારો કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના હેઠળ તેઓ અત્યારે જ્યાં રહે છે ત્યાં પાકું ઘર બનાવવા માટે રૂ. 1,30,000 મેળવવા બદલ પ્રધાનમંત્રીનો આભાર માન્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ સરકારની યોજનાઓ દેશના દૂર-સુદૂરના વિસ્તારો સુધી પહોંચી રહી છે તેનો આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો અને તેમને તેમના પાકા ઘર માટે અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. શ્રી લાલ મોહમ્મદે પણ પ્રધાનમંત્રીની પ્રશંસામાં 'વિકસિત ભારત'ની થીમ પર એક પંક્તિનું પઠન કર્યું હતું.

બાંદીપોરાની સુશ્રી શાહીના બેગમ, જેઓ સ્વ-સહાય જૂથની સભ્ય છે, તેમણે પ્રધાનમંત્રીને માહિતી આપી હતી કે તેઓ સમાજશાસ્ત્રમાં પોસ્ટ-ગ્રેજ્યુએશન ધરાવે છે, પરંતુ બેરોજગારીને કારણે તેમને ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. 2018 માં, તે સ્વ-સહાય જૂથનો ભાગ બની હતી અને હની ફાર્મિંગનો વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે લોન લીધી હતી અને બાદમાં રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ આજીવિકા મિશનની મદદથી તેનો વિસ્તાર કર્યો હતો, જેનાથી તેણીને આ ક્ષેત્રમાં ઓળખ મેળવવામાં અને લખપતિ દીદી બનવામાં મદદ મળી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ તેમને અભિનંદન આપ્યાં હતાં અને દૂર-સુદૂરનાં ગામડાંઓમાં મહિલાઓ લખપતિ દીદી બનવાની તકોનો સતત લાભ લઈ રહી છે એ વાતનો આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો અને કહ્યું હતું કે, તેમનાંમાં પ્રેરણા છે. તેમણે તેમના મરઘાંના વ્યવસાય માટે કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડનો લાભ લેવાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ અનુસ્નાતક કક્ષાનાં શિક્ષણ માટે તેમનાં માતા-પિતાની પ્રશંસા કરી હતી તથા કામ પ્રત્યે સમર્પણની ભાવનાને પણ બિરદાવી હતી. મહિલાઓનાં સ્વપ્નો સાકાર કરવા તેમનાં વિકાસ અને સશક્તીકરણ વિશે વાત કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "મોદીનાં શાસનમાં બધું જ શક્ય છે."

પુલવામાના રિયાઝ અહેમદ કોલી . જલ જીવન મિશનનાં એક લાભાર્થીએ પ્રધાનમંત્રીને જણાવ્યું હતું કે, તેમનાં ગામનાં દરેક ઘરમાં પાઇપ દ્વારા પાણી ભરવામાં આવ્યું છે, જેનાં પરિણામે તેમનાં પરિવારનાં જીવનમાં મોટું પરિવર્તન આવ્યું છે. તેમણે ગામડાઓની મહિલાઓના આશીર્વાદ પણ પ્રધાનમંત્રીને આપ્યા હતા. કલમ 370 નાબૂદ કર્યા પછી, તેમણે તેમની જમીનના સંપત્તિના અધિકારો પ્રાપ્ત કર્યા. તેમને અને આદિવાસી સમુદાયના અન્ય સભ્યોને તેનો ઘણો ફાયદો થયો. પ્રધાનમંત્રીએ એક રાજકીય કાર્યકર તરીકેના પોતાના દિવસોને યાદ કરીને ગુર્જર સમુદાયના આતિથ્ય સત્કારની પ્રશંસા કરી હતી.

અહિં જનમેદનીને સંબોધતા પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુની તેમની અગાઉની મુલાકાતો અને આજની ભવ્ય સંસ્થા સાથે સરખામણી કરી હતી, જ્યાં કઠોર હવામાનનાં સમયમાં લોકો મોટી સંખ્યામાં બહાર આવ્યાં છે. તેમણે ૩ જુદા જુદા સ્થળો વિશે પણ માહિતી આપી હતી જ્યાં જમ્મુના નાગરિકો મોટી સ્ક્રીનો પર આ પ્રસંગને જોવા માટે મોટી સંખ્યામાં એકઠા થયા છે. શ્રી મોદીએ જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં લોકોનાં જુસ્સાની પ્રશંસા કરી હતી અને કહ્યું હતું કે, આજનો કાર્યક્રમ આશીર્વાદરૂપ છે. પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આજનો પ્રસંગ માત્ર વિકસિત ભારત પૂરતો મર્યાદિત નથી, પણ તેમાં સમગ્ર દેશમાંથી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓનાં લાખો લોકો સામેલ છે. તેમણે એમ પણ માહિતી આપી હતી કે આ કાર્યક્રમ જમ્મુ-કાશ્મીરના 285 બ્લોક્સમાં નાગરિકો દ્વારા જોવામાં આવી રહ્યો છે અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના લોકોની ભાવનાની પ્રશંસા કરી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ તેમની સાથે વાતચીત કરનારા લાભાર્થીઓ દ્વારા સરકારી યોજનાઓના લાભો સ્પષ્ટ વ્યક્ત કરવા બદલ પ્રશંસા કરી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં લોકોને વિકસિત ભારત વિકસિત જમ્મુ-કાશ્મીર અને વિકસિત ભારત સંકલ્પ યાત્રાનાં જુસ્સા માટે અભિનંદન પાઠવ્યાં હતાં. દરેક લાભાર્થીનાં ઘરઆંગણે પહોંચવાની સરકારની કટિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કરીને પ્રધાનમંત્રીએ ખાતરી આપી હતી કે, કોઈ પણ લાયક લાભાર્થી પાછળ નહીં રહે. "મને તારામાં પૂરો વિશ્વાસ છે. અમે ચોક્કસપણે એક વિકસિત જમ્મુ કાશ્મીર બનાવીશું. 70 વર્ષ સુધી અધૂરાં પડેલાં સપનાંઓ ટૂંક સમયમાં જ મોદી પૂરાં કરશે."

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, જમ્મુ-કાશ્મીર નિરાશા અને અલગાવવાદનાં દિવસો પાછળ છોડીને વિકસિત બનવાની પ્રતિજ્ઞા સાથે આગેકૂચ કરી રહ્યું છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આજનાં રૂ. 32,000 કરોડનાં મૂલ્યનાં પ્રોજેક્ટથી શિક્ષણ, કૌશલ્ય, નોકરીઓ, સ્વાસ્થ્ય, ઉદ્યોગ અને કનેક્ટિવિટીને પ્રોત્સાહન મળશે. તેમણે આઇઆઇએમ, આઇઆઇટી અને એપોઇન્ટમેન્ટ લેટર્સ માટે દેશનાં યુવાનોને અભિનંદન આપ્યાં હતાં.

જમ્મુ અને કાશ્મીર ઘણી પેઢીઓથી રાજવંશના રાજકારણનો ભોગ બન્યું છે, જ્યાં લોકોના કલ્યાણની સંપૂર્ણપણે અવગણના કરવામાં આવી છે અને યુવાનોને મોટું નુકસાન થયું છે, એમ જણાવીને પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ પ્રકારની સરકારો યુવાનો માટે નીતિઓ બનાવવાને ભાગ્યે જ પ્રાથમિકતા આપે છે. પીએમ મોદીએ કહ્યું, "જે લોકો પોતાના પરિવારના કલ્યાણ વિશે વિચારે છે, તેઓ સામાન્ય નાગરિકો માટે ક્યારેય વિચાર નહીં કરે." તેમણે કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશમાં વંશવાદનું રાજકારણ હવે સમાપ્ત થઈ રહ્યું છે તેનો આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, વિકસિત જમ્મુ અને કાશ્મીરનું નિર્માણ કરવા માટે સરકાર ગરીબો, ખેડૂતો, યુવાનો અને નારી શક્તિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, જમ્મુ અને કાશ્મીર ઝડપથી શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસનું મુખ્ય કેન્દ્ર બની રહ્યું છે. પ્રધાનમંત્રીએ વર્ષ 2013માં આ જ સ્થળે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં આઇઆઇટી અને આઇઆઇએમની રચના કરવા માટેની ગેરન્ટી આપી હતી, જેનું યાદ આવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે, તે બાંહેધરી આજે પૂર્ણ થઈ રહી છે. તેથી જ લોકો કહે છે કે "મોદીની ગેરંટી એટલે ગેરંટીની પૂર્તિની ગેરંટી", એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું.

આજની ઇવેન્ટના શૈક્ષણિક માળખાગત પ્રોજેક્ટ્સની યાદી આપતા, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે આ પ્રકારના સ્કેલ પર શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ ક્ષેત્રોની પ્રગતિ દસ વર્ષ પહેલાં એક દૂરની વાસ્તવિકતા હતી. "પરંતુ, આ નવું ભારત છે." પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, આજની સરકાર વર્તમાન અને ભવિષ્યની પેઢીઓના આધુનિક શિક્ષણ માટે મહત્તમ ખર્ચ કરે છે. છેલ્લાં 10 વર્ષમાં શ્રી મોદીએ જાણકારી આપી હતી કે, દેશમાં વિક્રમી સંખ્યામાં શાળાઓ, કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓ જોવા મળી છે, જેમાં જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં 50 નવી ડિગ્રી કોલેજો સામેલ છે. તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, 45,000 નવા બાળકો કે જેઓ શાળાઓમાં ભણતા ન હતા તેમને હવે પ્રવેશ આપવામાં આવ્યો છે, અને તેમણે આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો કે વિદ્યાર્થિનીઓએ શિક્ષણ માટે દૂર સુધી મુસાફરી કરવાની જરૂર નથી. પીએમ મોદીએ ઉમેર્યું હતું કે, "એક સમય હતો જ્યારે શાળાઓ ચલાવવામાં આવતી હતી, જ્યારે આજે શાળાઓમાં વધારો કરવામાં આવે છે."

પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સ્વાસ્થ્ય સુવિધાઓમાં સુધારો કરવા પર ભાર મૂકીને જાણકારી આપી હતી કે, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં મેડિકલ કોલેજોની સંખ્યા વર્ષ 2014માં 4થી વધીને અત્યારે 12 થઈ ગઈ છે, જ્યારે વર્ષ 2014માં એમબીબીએસની 1300 બેઠકો હતી, જ્યારે વર્ષ 2014માં આ સંખ્યા વધીને 500 થઈ હતી અને પીજી મેડિકલની 650થી વધારે બેઠકો મળી હતી, જ્યારે વર્ષ 2014માં કોઈ બેઠક મળી નહોતી. તેમણે છેલ્લા ૪ વર્ષમાં ૪૫ નર્સિંગ અને પેરામેડિક કોલેજોની સ્થાપના વિશે પણ માહિતી આપી હતી. જમ્મુ-કાશ્મીરમાં બે એઈમ્સનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે, જેમાંથી આજે પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ એઈમ્સનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે, છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશમાં 15 નવી એઇમ્સને મંજૂરી આપવામાં આવી છે.

કલમ 370 નાબૂદ કરવાની વાત કરતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, નવા જમ્મુ-કાશ્મીરનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે, કારણ કે તેના વિકાસમાં સૌથી મોટો અવરોધ દૂર થયો છે અને આ વિસ્તાર સંતુલિત વિકાસની દિશામાં આગળ વધી રહ્યો છે. તેમણે આર્ટિકલ ૩૭૦ પરની આગામી ફિલ્મનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રીએ યુવાનોમાં એવી માન્યતાને પુનઃવ્યક્ત કરી હતી કે, કોઈ પણ વ્યક્તિ પાછળ નહીં રહે અને જેઓ દાયકાઓથી ઉપેક્ષિત હોવાનું અનુભવતા હતા, તેઓ હવે અસરકારક સરકારની હાજરીનો અહેસાસ કરી શકે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે દેશમાં એક નવી લહેર ઉભરી આવી છે જે વંશવાદ અને તુષ્ટિકરણની રાજનીતિથી દૂર રહે છે. પ્રધાનમંત્રીએ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના વાતાવરણમાં સકારાત્મક પરિવર્તનની નોંધ લેતા કહ્યું હતું કે, "જમ્મુ અને કાશ્મીરના યુવાનો વિકાસના પાયા પર પાણી ફેરવી રહ્યા છે અને તેમના ભવિષ્યનું નિર્માણ કરવા માટે આગળ વધી રહ્યા છે." તેમણે જમ્મુ-કાશ્મીરના લોકો તેમજ સંરક્ષણ કર્મચારીઓ પ્રત્યે અગાઉની સરકારો દ્વારા દાખવવામાં આવેલી ઉપેક્ષા પર શોક વ્યક્ત કર્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે, વર્તમાન સરકારે લાંબા સમયથી વિલંબિત વન રેન્ક વન પેન્શનની માગ પૂર્ણ કરી છે, જેમાં આ વિસ્તારનાં સૈનિકો સહિત ભૂતપૂર્વ સૈનિકોને લાભ આપવામાં આવશે.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, સામાજિક ન્યાયનું બંધારણીય વચન આખરે શરણાર્થી પરિવારો, વાલ્મિકી સમુદાય અને સફાઈ કર્મચારીઓ સુધી પહોંચ્યું છે. વાલ્મિકી સમુદાયે અનુસૂચિત જાતિનો દરજ્જો પ્રાપ્ત કર્યો હતો, જેને પ્રધાનમંત્રીએ વર્ષો જૂની માગણી પૂર્ણ કરવા તરીકે ઓળખાવી હતી. પડધરી, પહરી, ગઢડા બ્રાહ્મણો અને કોળીઓને અનુસૂચિત જનજાતિની કેટેગરીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. વિધાનસભામાં એસટી માટે અનામત અને પંચાયતો તથા શહેરી સ્થાનિક એકમોમાં ઓબીસી અનામતનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "સબ કા સાથ, સબ કા વિકાસ, સબ કા વિશ્વાસ અને સબ કા પ્રયાસનો મંત્ર જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં વિકાસનો પાયો છે."

પ્રધાનમંત્રી મોદીએ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં થઈ રહેલા વિકાસ કાર્યોને કારણે મહિલાઓને સૌથી વધુ લાભ થયો હોવાનું જણાવ્યું હતું. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના હેઠળ મહિલાઓ હેઠળ પાકા મકાનોની નોંધણી થઈ રહી છે, હર ઘર જલ યોજના હેઠળ શૌચાલયોનું નિર્માણ અને આયુષ્માન કાર્ડનું વિતરણ થયું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "કલમ 370 નાબૂદ કરવાથી મહિલાઓને એ અધિકારોની ભેટ મળી છે, જેનાથી તેઓ અગાઉ વંચિત રહી ગઈ હતી."

પ્રધાનમંત્રીએ નમો ડ્રોન દીદી યોજનાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જેમાં મોટી સંખ્યામાં મહિલાઓને ડ્રોન પાયલોટ બનવાની તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે. પ્રધાનમંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે, સરકારે ખેતી અને બાગકામમાં મદદ કરવા માટે હજારો સ્વસહાય જૂથોને લાખો રૂપિયાની કિંમતનાં ડ્રોન પ્રદાન કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. તેમણે કહ્યું કે ખાતરો અથવા જંતુનાશક દવાઓના છંટકાવનું કામ ખૂબ સરળ બનશે જ્યારે તેમના માટે વધારાની આવક પણ ઉભી કરશે.

અત્યારે સમગ્ર દેશમાં એક સાથે વિકાસલક્ષી કાર્યો થઈ રહ્યાં છે એ વાત પર ભાર મૂકીને પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ-કાશ્મીર સાથેની કનેક્ટિવિટીનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે જમ્મુ એરપોર્ટનાં વિસ્તરણની કામગીરી, કાશ્મીરને કન્યાકુમારી સાથે રેલવે મારફતે જોડતી કામગીરી તથા શ્રીનગરથી સંગાલદાન અને સંગાલદનથી બારામુલ્લા સુધી દોડતી ટ્રેનોને લીલી ઝંડી આપવાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે, "એ દિવસ દૂર નથી જ્યારે લોકો કાશ્મીરથી ટ્રેન પકડીને દેશભરમાં પ્રવાસ કરી શકશે." દેશમાં રેલવેનાં વીજળીકરણનાં વિશાળ અભિયાન વિશે વાત કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં લોકોને આજે પ્રથમ ઇલેક્ટ્રિક ટ્રેન મેળવવા બદલ અભિનંદન આપ્યાં હતાં.

વંદે ભારત જેવી આધુનિક ટ્રેનોનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, ટ્રેનોના પ્રારંભિક રૂટમાં જમ્મુ કાશ્મીરની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. તેમણે કહ્યું કે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં બે વંદે ભારત ટ્રેનો દોડી રહી છે અને માતા વૈષ્ણો દેવીની પહોંચમાં સુધારો થયો છે.

પીએમ મોદીએ પ્રદેશના રોડ પ્રોજેક્ટ્સની યાદી આપી હતી. આજની પરિયોજનાઓમાં તેમણે શ્રીનગર રિંગ રોડનાં બીજા તબક્કાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જે માનસબલ તળાવ અને ખીર ભવાની મંદિરની સુલભતામાં સુધારો કરશે. એ જ રીતે શ્રીનગર-બારામુલ્લા-ઉરી હાઈવેથી ખેડૂતો અને પર્યટનને ફાયદો થશે. દિલ્હી અમૃતસર કટરા એક્સપ્રેસ વે જમ્મુ અને દિલ્હી વચ્ચે મુસાફરી કરવાનું સરળ બનાવશે.

પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "અત્યારે જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં વિકાસને લઈને સમગ્ર દુનિયામાં ઘણો ઉત્સાહ છે." ખાડીનાં દેશોની તેમની તાજેતરની મુલાકાતને યાદ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, જ્યાં કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં રોકાણને લઈને સકારાત્મકતા વધી રહી છે. પીએમ મોદીએ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં આયોજિત અનેક જી-20 સભાઓનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો અને કહ્યું કે આખી દુનિયા તેની પ્રાકૃતિક સુંદરતાથી અંજાઈ ગઈ છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ગયા વર્ષે 2 કરોડથી વધારે મુલાકાતીઓ નોંધાયા હતા, જ્યારે અમરનાથજી અને શ્રી માતા વૈષ્ણોદેવીનાં દર્શન કરનારા યાત્રાળુઓની સંખ્યા છેલ્લાં દાયકામાં સૌથી વધુ થઈ ગઈ છે. પ્રધાનમંત્રીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, માળખાગત સુવિધાનાં ઝડપી વિકાસને ધ્યાનમાં રાખીને પ્રવાસીઓની સંખ્યામાં વધારો થશે.

ટોચનાં 5 વૈશ્વિક અર્થતંત્રોમાં ભારતનાં પ્રવેશનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ સ્વીકાર્યું હતું કે, અર્થતંત્રમાં સુધારો થવાને કારણે કલ્યાણકારી યોજનાઓ પર ખર્ચ કરવાની સરકારની ક્ષમતા વધી રહી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, ભારત સુધરેલી અર્થવ્યવસ્થાને કારણે નિઃશુલ્ક રાશન, તબીબી સારવાર, પાકા મકાનો, ગેસ કનેક્શન, શૌચાલયો અને પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ પ્રદાન કરી શકે છે. હવે આપણે આગામી પાંચ વર્ષમાં ભારતને વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી આર્થિક શક્તિ બનાવવી પડશે. આનાથી દેશની ગરીબ કલ્યાણ અને માળખાગત સુવિધાઓ પર ખર્ચ કરવાની ક્ષમતામાં અનેકગણો વધારો થશે. જમ્મુ અને કાશ્મીરના દરેક પરિવારને આનો લાભ મળશે."

આ પ્રસંગે જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર શ્રી મનોજ સિંહા અને કેન્દ્રીય પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલયનાં રાજ્ય મંત્રી ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહ ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં.

પાર્શ્વ ભાગ

શિક્ષણ ક્ષેત્રને મોટું પ્રોત્સાહન

સમગ્ર દેશમાં શિક્ષણ અને કૌશલ્ય ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને અપગ્રેડ કરવા અને વિકસાવવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભરતાં પ્રધાનમંત્રીએ આશરે રૂ. 13,375 કરોડનાં મૂલ્યનાં વિવિધ પ્રોજેક્ટનું ઉદઘાટન, લોકાર્પણ કર્યું હતું અને શિલાન્યાસ કર્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રીએ આઈઆઈટી ભિલાઈ, આઈઆઈટી તિરૂપતિ, આઈઆઈએસઈઆર તિરુપતિ, આઈઆઈઆઈટીડીએમ કુર્નૂલના કાયમી પરિસરને રાષ્ટ્રને સમર્પિત કર્યું હતું. આઈઆઈટી પટના અને આઈઆઈટી રોપરમાં શૈક્ષણિક અને નિવાસી સંકુલ; સેન્ટ્રલ સંસ્કૃત યુનિવર્સિટીના બે કાયમી પરિસર – દેવપ્રયાગ (ઉત્તરાખંડ) અને અગરતલા (ત્રિપુરા) ખાતે. પ્રધાનમંત્રીએ આઇઆઇએમ વિશાખાપટ્ટનમ, આઇઆઇએમ જમ્મુ અને આઇઆઇએમ બોધગયાનાં સ્થાયી સંકુલોનું ઉદઘાટન કર્યું હતું. તેમણે કાનપુરમાં અત્યાધુનિક ટેકનોલોજી પર પ્રણેતા કૌશલ્ય તાલીમ સંસ્થા ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સ્કિલ્સ (આઇઆઇએસ)નું પણ ઉદઘાટન કર્યું હતું.

પ્રધાનમંત્રીએ આઇઆઇટી જમ્મુ, એનઆઇટી દિલ્હી, આઇઆઇટી ખડગપુર, એનઆઇટી દુર્ગાપુર, આઇઆઇએસઇઆર બહેરામપુર, એનઆઇટી અરુણાચલ પ્રદેશ, આઇઆઇઆઇટી લખનઉ, આઇઆઇટી બોમ્બે, આઇઆઇટી દિલ્હી, આઇઆઇટી આઇઆઇટી લખનઉ, આઇઆઇટી બોમ્બે, આઇઆઇટી દિલ્હી, કેરળ સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટી કાસરગોડ જેવી દેશભરની વિવિધ ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં છાત્રાલયો, શૈક્ષણિક જૂથો, વહીવટી ભવનો, લાઇબ્રેરીઓ, ઓડિટોરિયમ્સ વગેરે જેવી માળખાગત સુવિધાઓનું ઉદઘાટન અને લોકાર્પણ કર્યું હતું.

પ્રધાનમંત્રીએ દેશભરની કેટલીક ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં માળખાગત સુવિધાને અપગ્રેડ કરવા માટે વિવિધ પ્રોજેક્ટનું શિલારોપણ કર્યું હતું. આ પ્રોજેક્ટ્સમાં સિંધુ સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટી અને આઇઆઇઆઇટી રાયચુરના કાયમી પરિસરનું નિર્માણ સામેલ છે. આઈઆઈટી બોમ્બેમાં એકેડેમિક બ્લોક, હોસ્ટેલ, ફેકલ્ટી ક્વાર્ટર વગેરેનું નિર્માણ; આઈઆઈટી ગાંધીનગરમાં છાત્રાલય અને સ્ટાફ ક્વાર્ટરનું નિર્માણ, બીએચયુમાં ગર્લ્સ હોસ્ટેલનું નિર્માણ વગેરે બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.

એઈમ્સ જમ્મુ

જમ્મુ અને કાશ્મીરનાં લોકોને વિસ્તૃત, ગુણવત્તાયુક્ત અને સંપૂર્ણ તૃતિયક સારસંભાળ સ્વાસ્થ્ય સેવાઓ પ્રદાન કરવાનાં એક પગલામાં પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુનાં વિજયપુર (સાંબા)માં ઓલ ઇન્ડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ સાયન્સિસ (એઈમ્સ)નું ઉદઘાટન કર્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ ફેબ્રુઆરી, 2019માં જેનો શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો, એ સંસ્થા કેન્દ્ર સરકારની યોજના પ્રધાનમંત્રી સ્વાસ્થ્ય સુરક્ષા યોજના હેઠળ સ્થાપિત થઈ રહી છે.

1660 કરોડથી વધુના ખર્ચે સ્થપાયેલી અને 227 એકરથી વધુના વિસ્તારમાં સ્થપાયેલી આ હોસ્પિટલ 720 પથારીઓ, 125 બેઠકો ધરાવતી મેડિકલ કોલેજ, 60 બેઠકો ધરાવતી નર્સિંગ કોલેજ, 30 પથારીઓ ધરાવતી આયુષ બ્લોક, ફેકલ્ટી અને સ્ટાફ માટે રહેણાંકની સગવડ, યુજી અને પીજીના વિદ્યાર્થીઓ માટે છાત્રાલયમાં રહેવાની સગવડ, નાઇટ શેલ્ટર, ગેસ્ટ હાઉસ જેવી સુવિધાઓથી સજ્જ છે.  ઓડિટોરિયમ, શોપિંગ કોમ્પ્લેક્સ વગેરે. અત્યાધુનિક હોસ્પિટલ 18 વિશેષતાઓ અને 17 સુપર સ્પેશિયાલિટીઝમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત દર્દીની સારસંભાળ સેવાઓ પ્રદાન કરશે, જેમાં કાર્ડિયોલોજી, ગેસ્ટ્રોએન્ટરોલોજી, નેફ્રોલોજી, યુરોલોજી, ન્યુરોલોજી, ન્યુરોસર્જરી, મેડિકલ ઓન્કોલોજી, સર્જિકલ ઓન્કોલોજી, એન્ડોક્રિનોલોજી, બર્ન્સ અને પ્લાસ્ટિક સર્જરી સામેલ છે. ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઇન્ટેન્સિવ કેર યુનિટ, ઇમરજન્સી એન્ડ ટ્રોમા યુનિટ, 20 મોડ્યુલર ઓપરેશન થિયેટર્સ, ડાયગ્નોસ્ટિક લેબોરેટરીઝ, બ્લડ બેંક, ફાર્મસી વગેરે ધરાવશે. આ હોસ્પિટલ આ વિસ્તારનાં દૂર-સુદૂરનાં વિસ્તારો સુધી પહોંચવા ડિજિટલ હેલ્થ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો પણ લાભ લેશે.

નવું ટર્મિનલ બિલ્ડિંગ, જમ્મુ એરપોર્ટ

પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ એરપોર્ટ પર એક નવા ટર્મિનલ ભવનનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો. 40,000 ચોરસ મીટર વિસ્તારમાં ફેલાયેલા આ નવા ટર્મિનલ બિલ્ડિંગને આધુનિક સુવિધાઓથી સજ્જ કરવામાં આવશે, જે પીક અવર્સ દરમિયાન આશરે 2000 મુસાફરોને સુવિધા પૂરી પાડશે. નવું ટર્મિનલ બિલ્ડિંગ પર્યાવરણને અનુકૂળ હશે અને તે એવી રીતે બનાવવામાં આવશે કે તે આ ક્ષેત્રની સ્થાનિક સંસ્કૃતિને પ્રદર્શિત કરે. તે હવાઈ જોડાણને મજબૂત કરશે, પર્યટન અને વેપારને વેગ આપશે અને આ ક્ષેત્રના આર્થિક વિકાસને વેગ આપશે.

રેલ પ્રોજેક્ટ્સ

પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં વિવિધ રેલ પરિયોજનાઓ દેશને અર્પણ કરી હતી, જેમાં બનિહાલ-ખારી-સુમ્બર-સંગાલદાન (48 કિમી) અને નવા વિદ્યુતીકૃત બારામુલ્લા-શ્રીનગર-બનિહાલ-સંગાલદાન સેક્શન (185.66 કિમી)ની વચ્ચે નવી રેલ લાઇન સામેલ છે. પ્રધાનમંત્રીએ ખીણમાં પ્રથમ ઇલેક્ટ્રિક ટ્રેનને લીલી ઝંડી પણ આપી હતી તથા સંગાલદાન સ્ટેશન અને બારામુલ્લા સ્ટેશન વચ્ચે ટ્રેન સેવાને પણ લીલી ઝંડી આપી હતી.

બનિહાલ-ખારી-સુમ્બર-સંગાલદાન સેક્શનનું કાર્ય શરૂ કરવું મહત્ત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તેમાં તમામ રૂટ પર બેલાસ્ટ લેસ ટ્રેક (બીએલટી)નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે, જે મુસાફરોને સવારીનો વધુ સારો અનુભવ પૂરો પાડે છે. વળી, ભારતની સૌથી લાંબી પરિવહન ટનલ ટી-50 (12.77 કિમી) ખારી-સુમ્બરની વચ્ચે આ ભાગમાં આવેલી છે. રેલવે પ્રોજેક્ટથી કનેક્ટિવિટીમાં સુધારો થશે, પર્યાવરણને સ્થિરતા સુનિશ્ચિત થશે અને આ વિસ્તારનાં સંપૂર્ણ આર્થિક વિકાસને પ્રોત્સાહન મળશે.

રોડ પ્રોજેક્ટ્સ

કાર્યક્રમ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીએ મહત્વપૂર્ણ માર્ગ પરિયોજનાઓનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો, જેમાં જમ્મુથી કટરાને જોડતા દિલ્હી-અમૃતસર-કટરા એક્સપ્રેસવેના બે પેકેજ (44.22 કિમી) સામેલ છે. શ્રીનગર રિંગ રોડને ચાર માર્ગીય બનાવવા માટેનો બીજો તબક્કો; રાષ્ટ્રીય રાજમાર્ગ-01નાં 161 કિલોમીટરની લંબાઈ ધરાવતા શ્રીનગર-બારામુલ્લા-ઉરી પટ્ટાને અપગ્રેડ કરવા માટે પાંચ પેકેજીસ અને રાષ્ટ્રીય રાજમાર્ગ – 444 પર કુલગામ બાયપાસ અને પુલવામા બાયપાસનું નિર્માણ.

દિલ્હી-અમૃતસર-કટરા એક્સપ્રેસ-વેના બે પેકેજ એક વખત પૂર્ણ થયા પછી માતા વૈષ્ણોદેવીના પવિત્ર તીર્થસ્થાનમાં યાત્રાળુઓની મુલાકાત સરળ બનશે અને આ વિસ્તારમાં આર્થિક વિકાસને પણ વેગ મળશે. શ્રીનગર રિંગ રોડને ચાર માર્ગીય બનાવવાનાં બીજા તબક્કામાં હાલનાં સુમ્બલ-વાયુલ એનએચ-1ને અપગ્રેડ કરવાનો સમાવેશ થાય છે. 24.7 કિલોમીટરની લંબાઈ ધરાવતા આ બ્રાઉનફિલ્ડ પ્રોજેક્ટથી શ્રીનગર શહેર અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં ટ્રાફિકની ગીચતામાં ઘટાડો થશે. એનાથી માનસબલ તળાવ અને ખીર ભવાની મંદિર જેવા લોકપ્રિય પ્રવાસન સ્થળો સાથેનું જોડાણ વધશે તથા લેહ, લદાખનાં પ્રવાસનાં સમયમાં પણ ઘટાડો થશે. એનએચ-01નાં 161 કિલોમીટરની લંબાઈ ધરાવતાં શ્રીનગર-બારામુલ્લા-ઉરી પટ્ટાને અપગ્રેડ કરવા માટેનો પ્રોજેક્ટ વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્ત્વપૂર્ણ છે. તેનાથી બારામુલ્લા અને ઉરીના આર્થિક વિકાસને પણ વેગ મળશે. કાઝીગુંડ- કુલગામ-શોપિયાં-પુલવામા-બડગામ-શ્રીનગરને જોડતા રાષ્ટ્રીય રાજમાર્ગ – 444 પર કુલગામ બાયપાસ અને પુલવામા બાયપાસ પણ આ વિસ્તારમાં રોડ માળખાગત સુવિધાને પ્રોત્સાહન આપશે.

CUF પેટ્રોલિયમ ડેપો

પ્રધાનમંત્રીએ જમ્મુમાં સીયુએફ (કોમન યુઝર ફેસિલિટી) પેટ્રોલિયમ ડેપો વિકસાવવા માટેની એક પરિયોજનાનો શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો. અત્યાધુનિક સંપૂર્ણ ઓટોમેટેડ ડેપો આશરે રૂ. 677 કરોડના ખર્ચે વિકસાવવામાં આવશે, જે મોટર સ્પિરિટ (એમએસ), હાઈ સ્પીડ ડીઝલ (એચએસડી), સુપિરિયર કેરોસીન ઓઇલ (એસકેઓ), એવિએશન ટર્બાઇન ફ્યુઅલ (એટીએફ), ઇથેનોલ, બાયોડિઝલ અને વિન્ટર ગ્રેડ એચએસડીનો સંગ્રહ કરવા માટે આશરે 100000 કેએલની સ્ટોરેજ ક્ષમતા ધરાવશે.

અન્ય પ્રોજેક્ટો

પ્રધાનમંત્રીએ સમગ્ર જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં નાગરિક માળખાગત સુવિધાને મજબૂત કરવા અને જાહેર સુવિધાઓની જોગવાઈ કરવા માટે રૂ. 3150 કરોડથી વધારેની કિંમતની કેટલીક વિકાસલક્ષી પરિયોજનાઓનું ઉદઘાટન અને શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ જે પરિયોજનાઓનું ઉદઘાટન કર્યું હતું, તેમાં રોડ પ્રોજેક્ટ્સ અને પુલ સામેલ છે. ગ્રીડ સ્ટેશનો, રિસીવિંગ સ્ટેશનો ટ્રાન્સમિશન લાઇન પ્રોજેક્ટ્સ; કોમન એફ્લુઅન્ટ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટ્સ અને સુએઝ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટ્સ; ડિગ્રી કોલેજની કેટલીક ઇમારતો; શ્રીનગર શહેરમાં ઈન્ટેલિજન્ટ ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ; આધુનિક નરવાલ ફળ મંડી; કઠુઆમાં ડ્રગ ટેસ્ટિંગ લેબોરેટરી; અને પરિવહન આવાસ - ગંદરબલ અને કુપવાડા ખાતે 224 ફ્લેટ્સ. જે પરિયોજનાઓનો શિલાન્યાસ થઈ રહ્યો છે, તેમાં જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પાંચ નવી ઔદ્યોગિક વસાહતોના વિકાસનો સમાવેશ થાય છે. ડેટા સેન્ટર/ડિઝાસ્ટર રિકવરી સેન્ટર ફોર ઇન્ટિગ્રેટેડ કમાન્ડ એન્ડ કન્ટ્રોલ સેન્ટર ઓફ જમ્મુ સ્માર્ટ સિટી; પરિમપોરા શ્રીનગર ખાતે ટ્રાન્સપોર્ટ નગરનું અપગ્રેડેશન; 62 રોડ પ્રોજેક્ટ્સ અને 42 પુલોનું અપગ્રેડેશન તથા પરિવહન આવાસના વિકાસ માટેનો પ્રોજેક્ટ – અનંતનાગ, કુલગામ, કુપવાડા, શોપિયાં અને પુલવામા એમ જિલ્લાઓમાં નવ સ્થળો પર 2816 ફ્લેટ્સ.

AP/GP/JD