ਖਾਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਉਦਯੋਗ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਕੇਵੀਆਈਸੀ) ਨੇ ਮਾਨਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 'ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਅਭਿਆਨ' ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਤਸੱਲੀ ਭਰਪੂਰ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਖਾਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਮ ਉਦਯੋਗ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਟਰਨਓਵਰ 1.34 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 9 ਵਿੱਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਖਾਦੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ 332% ਦਾ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ ਖਾਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਉਦਯੋਗ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ 31,154 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਇਹ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 1,34,630 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਨੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 9,54,899 ਨਵੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਸੱਚੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਅਤੇ ਮਾਨਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ 'ਬ੍ਰਾਂਡ ਸ਼ਕਤੀ' ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਅਣਥੱਕ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਖਾਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਖਾਦੀ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸਿਖਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਖਾਦੀ ਉਤਪਾਦ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਤੋਂ 2022-23 ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਕੇਵੀਆਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ 268% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ, ਉੱਥੇ ਵਿਕਰੀ ਸਾਰੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜਦੇ ਹੋਏ 332% ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ 'ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ', 'ਵੋਕਲ ਫਾਰ ਲੋਕਲ' ਅਤੇ 'ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਉਤਪਾਦਾਂ' 'ਤੇ ਵੀ ਭਰੋਸਾ ਵਧਿਆ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ 'ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ' ਦੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ 'ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ' ਦੇ 9 ਅਜਿਹੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਾਦੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

1. ਕੇਵੀਆਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਾਧਾ - ਕੇਵੀਆਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ 26,109 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਇਹ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ 268% ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਛਾਲ ਨਾਲ 95,957 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਨੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।

2. ਕੇਵੀਆਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਉਛਾਲ - ਪਿਛਲੇ 9 ਵਿੱਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਿਕਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕੇਵੀਆਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੇ ਹਰ ਸਾਲ ਨਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ 31,154 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 332% ਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ 1,34,630 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪੱਧਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

3. ਖਾਦੀ ਫੈਬਰਿਕ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ - ਪਿਛਲੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਦੀ ਫੈਬਰਿਕ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 'ਚ ਜਿੱਥੇ ਖਾਦੀ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 811 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਉੱਥੇ 260 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਉਛਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 'ਚ 2916 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। 

4. ਖਾਦੀ ਫੈਬਰਿਕ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਨੇ ਵੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ - ਪਿਛਲੇ 9 ਵਿੱਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਦੀ ਫੈਬਰਿਕ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 'ਚ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਸਿਰਫ 1081 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਦੌਰਾਨ ਇਹ 450 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 5943 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਈ। ਕੋਵਿਡ -19 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਰਗੈਨਿਕ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਖਾਦੀ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਖਾਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨੇ ਵੀ ਖਾਦੀ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ।

5. ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਸੰਚਤ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਉਤਪਤੀ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ - ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਿਛਲੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ ਸੰਚਤ ਰੋਜ਼ਗਾਰ 130,38,444 ਸੀ, ਜੋ 36% ਦੇ ਵਾਧੇ ਨਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ 177,16,288 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ 5,62,521 ਨਵੇਂ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ 70% ਦੇ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 9,54,899 ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ।

6. ਖਾਦੀ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਜਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਵਾਧਾ - ਖਾਦੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਖਾਦੀ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖਾਦੀ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2013-14 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿਹਨਤਾਨੇ ਵਿੱਚ 150% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2023 ਤੋਂ ਖਾਦੀ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਜਰਤਾਂ ਵਿੱਚ 33% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

7. ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ 'ਖਾਦੀ ਭਵਨ' ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ - 2 ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਨੂੰ ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਦੇ ਫਲੈਗਸ਼ਿਪ 'ਖਾਦੀ ਭਵਨ' ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਨੇ ਆਲ-ਟਾਈਮ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਖਾਦੀ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਕ ਦਿਨ 'ਚ 1.34 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਕੇਵੀਆਈ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦ ਕੇ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।

8. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਉਤਪਤੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਪੀਐੱਮਈਜੀਪੀ) ਨਾਲ 'ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ' ਬਣਾਉਣਾ - ਪੀਐੱਮਈਜੀਪੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਅਭਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ 'ਨੌਕਰੀ ਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਣਨ' ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2008-09 ਤੋਂ 2022-23 ਤੱਕ ਕੁੱਲ ਲਾਭ ਧਨ ਸਬਸਿਡੀ 21870.18 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ 8.69 ਲੱਖ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਗਾ ਕੇ ਕੁੱਲ 73.67 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਏਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 80% ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਨਿਟ ਸਥਾਪਤ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 50% ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਨਿਟ ਐੱਸਸੀ, ਐੱਸਟੀ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀਆਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 14% ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਨਿਟ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਾਲ 2022-23 ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀ 85,167 ਯੂਨਿਟ ਰਹੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 9.37 ਲੱਖ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ।

9. 'ਗ੍ਰਾਮੋਦਯੋਗ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾ' ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ - ਕੇਵੀਆਈਸੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਅਤੇ ਵਾਂਝੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ 'ਗ੍ਰਾਮ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾ' ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਈ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾ ਰਹੀ ਹੈ। 2017-18 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ, "ਹਨੀ ਮਿਸ਼ਨ" ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੁੱਲ 19,118 ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ 1,89,989 ਲੱਖ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ‘ਕੁਮਹਾਰ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ’ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰਾਹੀਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘੁਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਪੋਟਰ ਵੀਲ੍ਹ ਵੰਡੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

 ****

ਐੱਮਜੇਪੀਐੱਸ