ਸੰਸਥਾਗਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਓਡੀਸ਼ਾ ਰਾਜ ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਥਾਰਿਟੀ (ਓਐੱਸਡੀਐੱਮਏ) ਅਤੇ  ਲੁੰਗਲੇਈ ਫਾਈਰ ਸਟੇਸ਼ਨ (ਐੱਲਐੱਫਐੱਸ), ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਦੋਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਸਾਲ 2023 ਲਈ ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪੁਰਸਕਾਰ-2023 ਲਈ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਮੁੱਲ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਕ ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਹਰ ਸਾਲ 23  ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੀ ਜਯੰਤੀ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ 51 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਨਗਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਨਗਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਸਹਿਕਾਰਿਤਾ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਨੇ ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ, ਤਿਆਰੀ, ਮਿਟੀਗੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤਿਕਿਰਿਆ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਪਰਿਣਾਮਸਵਰੂਪ ਕੁਦਰਤੀ ਆਪਦਾਵਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।

ਸਾਲ 2023 ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਲਈ 1 ਜੁਲਾਈ, 2022 ਤੋਂ ਨਾਮਾਂਕਣ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2023 ਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਟ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਪਾਰ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪੁਰਸਕਾਰ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਤੋਂ 274 ਵੈਧ ਨਾਮਾਂਕਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ।

ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 2023 ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਵਿਜੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਵੰਡ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:

1. ਓਡੀਸ਼ਾ ਰਾਜ ਆਪਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਥਾਰਿਟੀ(ਓਐੱਸਡੀਐੱਮਏ) ਨੂੰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਆਈ ਭਾਰੀ ਚੱਕਰਵਾਤ ਦੁਖਾਂਤ ਦੇ ਬਾਅਦ 1999 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਓਐੱਸਡੀਐੱਮਏ ਨੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਰਿਸਪਾਂਸ ਐਕਸ਼ਨ ਫੋਰਸ (ਓਡੀਆਰਏਐੱਫ), ਮਲਟੀ-ਹੈਜ਼ਰਡ ਅਰਲੀ ਵੌਰਨਿੰਗ ਸਰਵਿਸ (ਐੱਮਐੱਚਈਡਬਲਿਊਐੱਸ) ਫ੍ਰੇਮਵਰਕ ਅਤੇ ਸੁਚੇਤ (ਡਾਈਨੇਮਿਕ ਰਿਸਕ ਨਾਲੇਜ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਆਪਦਾ ਜੋਖਿਮ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਅਤੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਸੂਚਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ)ਨਾਮਕ ਅਤਿਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ-ਸਮਰੱਥ ਵੈਬ/ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਸਹਿਤ ਅਨੇਕ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਓਐੱਸਡੀਐੱਮਏ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੱਕਰਵਾਤਾਂ, ਹੁਦੁਹ (2014), ਫਾਨੀ (2019), ਅੰਫਾਨ (2020) ਅਤੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਹੜ੍ਹ (2020) ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਰੂਪ ਤੋਂ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਓਐੱਸਡੀਐੱਮਏ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਟ ਤੋਂ 1.5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਦਾਅਰੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ 381 ਸੁਨਾਮੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਪਿੰਡਾਂ/ਵਾਰਡਾਂ ਅਤੇ 879 ਬਹੁਤ ਉਦੇਸ਼ੀ ਚੱਕਰਵਾਤ/ਹੜ੍ਹ ਆਸਰਾ ਵਿੱਚ ਸਮੁਦਾਇਕ ਲਚੀਲਾਪਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਦਾ ਤਿਆਰੀ ਸੰਬੰਧੀ ਪਹਿਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।

2. ਲੁੰਗਲੇਈ ਫਾਈਰ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਲਗੀ ਪ੍ਰਚੰਡ ਅੱਗ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਲੁੰਗਲੇਈ ਸ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਰਜਨ ਵਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ 24 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਸੀ ਜੋ 10 ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਗ੍ਰਾਮ ਪਰਿਸ਼ਦ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ਸੀ। ਲੁੰਗਲੇਈ ਫਾਈਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਤੈਨਾਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਥਾਨਿਕ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ 32 ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ,ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਗਾਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਹੀ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਬਾਰੇ ਟ੍ਰੇਂਡ ਕੀਤਾ। ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਦੇ ਇਸ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਦਮਕਲ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ  ਬਹਾਦੁਰੀ, ਸਾਹਸ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਦੀ ਕਈ ਹਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਲਗੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

*****

ਆਰਕੇ/ਏਵਾਈ/ਆਰਆਰ