ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್‌, ಹರಿಯಾಣ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಪಂಜಾಬ್‌, ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯಗಳು ವ್ಯಾಪಾರ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಗ್ರ ಸಾಧಕರು. ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಒಡಿಶಾ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ್‌ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಚೀವರ್ಸ್‌(ಸಾಧಕರ) ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿವೆ. ಅಸ್ಸಾಂ, ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ , ಗೋವಾ, ಜಾರ್ಖಂಡ್‌, ಕೇರಳ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಆಕಾಂಕ್ಷಿಗಳ ವರ್ಗದಡಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿವೆ. ಅಂಡಮಾನ್‌ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್‌, ಬಿಹಾರ, ಚಂಡೀಗಢ, ದಮನ್‌ ಮತ್ತು ದಿಯು, ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ ಹವೇಲಿ, ದೆಹಲಿ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಮಣಿಪುರ, ಮೇಘಾಲಯ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್‌, ತ್ರಿಪುರಾವನ್ನು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್‌ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್‌ ಅವರು ಇಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಬಿ.ಆರ್‌.ಎ.ಪಿ. ಅಭ್ಯಾಸದ 5 ನೇ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ವ್ಯಾಪಾರ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆ (ಬಿ.ಆರ್‌.ಎ.ಪಿ) 2020ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗೌರವಾನ್ವಿತ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳು, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀ ಪಿಯೂಷ್‌ ಗೋಯಲ್‌, ಡಿಪಿಐಐಟಿಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶ್ರೀ ಅನುರಾಗ್‌ ಜೈನ್‌ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಆಡಳಿತದ ಸರ್ಕಾರಿ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಈ ಘೋಷಣೆ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮಾತನಾಡಿದ ಶ್ರೀಮತಿ ಸೀತಾರಾಮನ್‌, 1991 ರಿಂದ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಸ್ವರೂಪವು ಬದಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ‘‘ ಈಗ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಸ್ಪಂದನಶೀಲ ಸುಧಾರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. 1991ರ ಸುಧಾರಣೆಗಳಂತೆ, ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಈಗ ಯಾವುದೇ ಒತ್ತಾಯವಿಲ್ಲ. ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ತರುವುದು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಜೀವನವನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತೇಜನವು ಕೇವಲ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮವು ಅಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ,’’ ಎಂದು ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರು ಹೇಳಿದರು. ಇದೇ ವೇಳೆ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಿಯಾಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತಂದಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು.

ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀ ಪಿಯೂಷ್‌ ಗೋಯಲ್‌ ಅವರು, ಈ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವು ಬಹುಭಾಷಿಕ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಿತವಾಗಿ ಶೇಕಡ 100 ರಷ್ಟು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಈ ಬಿ.ಆರ್‌.ಎ.ಪಿ. ಅಭ್ಯಾಸದ ಉದ್ದೇಶವು ಪರಸ್ಪರರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಕಲಿಯುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ತುಂಬುವುದು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಭಾರತವು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಅತ್ಯಂತ ಆದ್ಯತೆಯ ಹೂಡಿಕೆ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಏಕೀಕೃತ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

‘‘ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು 2014ರಲ್ಲಿ ಸುಲಭ ವ್ಯಾಪಾರೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ  ಒತ್ತು ನೀಡಿದಾಗ, ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ನಮ್ಮ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ನಾವು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ, ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರನ್ನು ನಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಇದರಿಂದ ಜನರು ತಮ್ಮ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜೀವನವನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು,’’ ಎಂದು ಶ್ರೀ ಪಿಯೂಷ್‌ ಗೋಯಲ್‌ ಹೇಳಿದರು.

‘‘2014 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ನಾವು ಸುಲಭದಿಂದ ಮುಂದುವರಿಯಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಕೆಲವು ನಗರಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಬದಲು, ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಬಹುಮಾನ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವುದನ್ನು ನಾವು ನೋಡುತ್ತೇವೆ,’’ ಎಂದು ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವರು ಹೇಳಿದರು.

ಡಿಪಿಐಐಟಿಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಶ್ರೀ ಅನುರಾಗ್‌ ಜೈನ್‌ ಅವರು ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಎಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಶ್ರೇಣಿಗೊಳಿಸುವುದು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಲ್ಲ ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯತೆ, ಏಕಗವಾಕ್ಷಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಕಾರ್ಮಿಕ, ಪರಿಸರ, ಭೂ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯ ವರ್ಗಾವಣೆ, ಯುಟಿಲಿಟಿ ಪರವಾನಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ 15 ವ್ಯಾಪಾರ ನಿಯಂತ್ರಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ 301 ಸುಧಾರಣಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಬಿಆರ್‌ಎಪಿ 2020 ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸುಧಾರಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು 118 ಹೊಸ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ವ್ಯಾಪಾರ ಪರವಾನಗಿ, ಆರೋಗ್ಯ,  ಕಾನೂನು ಮಾಪನಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಿನೆಮಾ ಹಾಲ್ಸ್‌, ಹಾಸ್ಪಿಟಾಲಿಟಿ, ಫೈರ್‌ ಎನ್‌ಒಸಿ, ಟೆಲಿಕಾಂ, ಚಲನಚಿತ್ರ ಶೂಟಿಂಗ್‌ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಎಂಬ 9 ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ 72 ಕಾರ್ಯ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ವಲಯ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು.

ವ್ಯಾಪಾರ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಅಂಶವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಉದ್ಯಮ ಸ್ನೇಹಿ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಾರೋದ್ಯಮವನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸುವುದು ಇದರ ವಿಶಾಲ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಶ್ರೇಯಾಂಕ ಪಡೆದಿದ್ದವು, ಈ ವರ್ಷ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಗ್ರ ಸಾಧಕರು, ಸಾಧಕರು, ಆಕಾಂಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ವ್ಯವಹಾರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಉದ್ದೇಶವು ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ರಚಿಸುವುದಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಕಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಅನುಕೂಲಕರ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ರಚಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಉತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಸೋರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನೈಜ ಬಳಕೆದಾರರು / ಪ್ರತಿಸ್ಪಂದಕರಿಂದ ಪಡೆದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

2014 ರಿಂದ ಡಿಪಿಐಐಟಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆ (ಬಿ.ಆರ್‌.ಎ.ಪಿ.) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, 2015, 2016, 2017-18 ಮತ್ತು 2019 ನೇ ಸಾಲಿನ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು ಶ್ಲಾಘನೀಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ, ಡಿಪಿಐಐಟಿ ವ್ಯಾಪಾರ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಕೈಗೊಂಡ ಅನುಕರಣೀಯ ಸುಧಾರಣಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸಲು ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ವಿಶಾಲ ವರ್ಗವಾರು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದೆ.

(ಎಲ್ಲಾ ಹೆಸರುಗಳು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿವೆ)

ಬಿಆರ್‌ಎಪಿ 2020 ರಲ್ಲಿ ಅಗ್ರ ಸಾಧಕರ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ,

ಗುಜರಾತ್‌,

ಹರ್ಯಾಣ,

ಕರ್ನಾಟಕ,

ಪಂಜಾಬ್‌,

ತಮಿಳುನಾಡು,

ತೆಲಂಗಾಣ.

ಬಿಆರ್‌ಎಪಿ 2020 ರಲ್ಲಿ ಸಾಧಕರ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ,

ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ,

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ,

ಒಡಿಶಾ,

ಉತ್ತರಾಖಂಡ್‌,

ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ.

ಬಿಆರ್‌ಎಪಿ 2020 ರಲ್ಲಿ ಆಕಾಂಕ್ಷಿಗಳ ವರ್ಗ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ರಾಜ್ಯಗಳು:

ಅಸ್ಸಾಂ,

ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ,

ಗೋವಾ,

ಜಾರ್ಖಂಡ್‌,

ಕೇರಳ,

ರಾಜಸ್ಥಾನ,

ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ.

ಬಿಆರ್‌ಎಪಿ 2020 ರಲ್ಲಿಉದಯೋನ್ಮುಖ ವ್ಯವಹಾರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿಬರುವ ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

ಅಂಡಮಾನ್‌ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್‌,

ಬಿಹಾರ,

ಚಂಡೀಗಢ,

ದಮನ್‌ ದಿಯು,

ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ್‌ ಹವೇಲಿ,

ದೆಹಲಿ,

ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ,

ಮಣಿಪುರ,

ಮೇಘಾಲಯ,

ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್‌,

ಪುದುಚೇರಿ,

ತ್ರಿಪುರಾ.

ಸಾಕಷ್ಟು ಬಳಕೆದಾರರ ಡೇಟಾ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಸಿಕ್ಕಿಂ, ಮಿಜೋರಾಂ, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಲಕ್ಷ ದ್ವೀಪ ಮತ್ತು ಲಡಾಖ್‌ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ

*******