ਮਾਣਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿੱਤ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਖਰਚਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਕੱਤਰ, ਡਾ. ਟੀ.ਵੀ. ਸੋਮਨਾਥਨ ਨੇ ਅੱਜ ਮੌਜੂਦਾ ਨਿਯਮਾਂ ਤੇ ਕਾਰਜਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਤੇ ਨੌਨ–ਕੰਸਲਟੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ‘ਮਾਡਲ ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼’ (MTDs) ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ।

‘ਮਾਡਲ ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼’ (MTDs) ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਈ–ਖ਼ਰੀਦ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਨਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਈ–ਖ਼ਰੀਦ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਸਾਨ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਤੇ ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲ ਈ–ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਤਕ ਖ਼ਰੀਦ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਡਿਜੀਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸੁਖਾਲਾ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਮਾਣਕੀਕਰਣ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ।

ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੰਪਰਕ–ਬਿੰਦੂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਨੀਤੀਗਤ ਪਹਿਲਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਹਨ ਹਨ। ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਕਸਾਰ ਸਮੂਹ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ, ਨਿਰੰਤਰ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰਤਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਖਰੀਦ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਕਸਾਰਤਾ ਲਾਗੂਕਰਣ ਦੀ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਲਣਾ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰੀਦ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਧੀਆ ਖਰੀਦ ਅਭਿਆਸ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਕਸਾਰ ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੀਤੀਗਤ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਟੈਕਸ–ਦਾਤਿਆਂ ਦੇ ਧਨ ਦਾ ਮੁੱਲ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲ ਬਜ਼ਾਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੋਲੀਦਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਇਸੇ ਲੀਹ ’ਤੇ, ਮਾਡਲ ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ (MTDs) ਹੁਣ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਕੰਸਲਟੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ MTDs ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਤਰਕਸੰਗਤ ਅਤੇ ਸਰਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਰੀਦ ਨੀਤੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੂਖਮ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਨੀਤੀਆਂ, ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ ਨੂੰ ਲਾਭ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, MTDs ਵਧੀਆ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। MTDs ਨੂੰ ਦੋ ਪੜਾਅ, ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ/ਵਿਭਾਗਾਂ/ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰਿਆਂ, ਹੋਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਖਰਚੇ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ MTDs ਨਮੂਨੇ ਮਾਰਗ–ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਗੇ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਯੂਜ਼ਰ (ਵਰਤੋਂਕਾਰ) ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਲਈ MTDs ਨੂੰ ਸੌਫ਼ਟ ਟੈਂਪਲੇਟ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲੇ/ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਾਨਕ/ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਮਰੱਥ ਹੋਣਗੇ। ਹਰੇਕ MTD ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਗਾਈਡ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਗਾਈਡੈਂਸ ਨੋਟ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਹਰੇਕ MTD ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਖਰਚੇ ਵਿਭਾਗ (DoE) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਮਾਡਲ ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼  ਮਾਰਗ–ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਗੇ।

ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਪਣੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਸਲਾਹਕਾਰੀ (ਨੌਨ–ਕੰਸਲਟੈਂਸੀ) ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਖਰੀਦ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਸ਼ਾਸਨ, ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ, ਨਿਰਪੱਖਤਾ, ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖਰੀਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੀਤੀਗਤ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਵਿੱਤੀ ਨਿਯਮ ਮਾਰਚ, 2017 ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਸਮੀਖਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਿੰਨ ਖਰੀਦ ਮੈਨੂਅਲ, ਮਾਲ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਮੈਨੂਅਲ, 2017, ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਮੈਨੂਅਲ, 2017 ਅਤੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਮੈਨੂਅਲ, 2019 ਵੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਡਲ ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ ਮੌਜੂਦਾ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ 2 ਅਕਤੂਬਰ, 2021 ਤੋਂ 31 ਅਕਤੂਬਰ, 2021 ਦੌਰਾਨ ਕੈਬਨਿਟ ਸਕੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮ ਵਜੋਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲਿੰਕ:

https://doe.gov.in/sites/default/files/Model%20Tender%20Document%20for%20Procurement%20of%20Goods_0.pdf

https://doe.gov.in/sites/default/files/Model%20Tender%20Document%20for%20Procurement%20of%20Non%20Consultancy%20Services.pdf

****

ਆਰਐੱਮ/ਕੇਐੱਮਐੱਨ