ଜୀବନ ରକ୍ଷା କରିବାର ଜରୁରୀ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ‘ଜାନ୍‌ ହେ ତୋ ଜାହାନ୍‌ ହେ’ ନୀତିରେ ଭାରତ କରୋନା ସଂକ୍ରମଣର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ 2020 ମାର୍ଚ୍ଚ 24 ତାରିଖରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ 21 ଦିନିଆ ଲକ୍‌ଡାଉନ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଦେଶରେ କରୋନା ସଂକ୍ରମଣ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ରହିଥିଲା । ଏହି ଲକ୍‌ଡାଉନ ସମୟ ଦେଶରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରୀକ୍ଷଣ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ସୁଯୋଗ  ଦେଇଥିଲା । ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ କରୋନା ରୋଗୀଙ୍କୁ ଠାବ କରି ସେମାନଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯିବା ଫଳରେ ଏବେ ଆରୋଗ୍ୟଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କ୍ରମାଗତଭାବେ ବଢିବାରେ ଲାଗିଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଦେଶରେ ମୋଟ ଆକ୍ରାନ୍ତଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାର 41 ଶତାଂଶ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି ।

କଠୋର ଲକ୍‌ଡାଉନ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଦୂରତ୍ୱ ପଦକ୍ଷେପ ଫଳରେ ଅର୍ଥନୀତି ବିଶେଷଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି । ‘ଜାନ୍‌ ଭି ଜାହାନ୍‌ ଭି’ ନୀତିରେ କ୍ରମଶଃ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ରକ୍ଷା ସହିତ ଜୀବିକା ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଭାରତ ନୂଆ ରଣନୀତି ଗ୍ରହଣ କରିଛି । ତଦନୁସାରେ ଜୁନ୍‌ 1 ତାରିଖଠାରୁ ଅନ୍‌ଲକ୍‌ ଇଣ୍ଡିଆ ନୀତି ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଏହି ନୀତି  ଅନୁସାରେ ଲକ୍‌ଡାଉନକୁ କୋହଳ କରାଯାଇଛି । ବ୍ୟବସାୟ, ବିଭିନ୍ନ ସେବା ଓ ବୃତ୍ତିଗତ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଖୋଲାଯାଇଛି । ଭାରତ ସରକାର ଓ ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସମ୍ଭାଳିବା ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ସ୍ୱଳ୍ପ ଓ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ପଦକ୍ଷେପ ମୂଳରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ମହାମାରୀର ପ୍ରଭାବ ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ଯେପରି ଅଧିକ ନପଡିବ ଏବଂ କମ୍‌ କ୍ଷତି ହେବ ସେଥିପାଇଁ ସବୁପ୍ରକାର ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି ।

କୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ଏବେ ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତିର ମୂଳାଧାର ହୋଇରହିଛି । ଚଳିତବର୍ଷ ଉତ୍ତମ ମୌସୁମି ପ୍ରବାହ ହେବାର ଆକଳନ କରାଯାଇଥିବାରୁ ଚାଷବାସ ଭଲ ହେଲେ ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ଏହାର ଅନୁକୂଳ ପ୍ରଭାବ ପଡିବ । ଯଦିଓ ଉଦ୍ୟୋଗ ଓ ସେବାକ୍ଷେତ୍ର ତୁଳନାରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରର ଅବଦାନ ଜିଡିପି ପାଇଁ ଅତି ଅଧିକ ନୁହେଁ; ତଥାପି ଏହାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି କୃଷି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିବା ବିପୁଳ ଜନତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏକ ଅନୁକୂଳ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ନିକଟରେ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ରରେ ଯେଉଁ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ସଂସ୍କାର ଅଣାଯାଇଛି ତଦ୍ଦ୍ୱାରା ଏକ ଦକ୍ଷ ଭ୍ୟାଲୁଚେନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସହ ଚାଷୀଙ୍କ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇପାରିବ ।

ଗତ ଦୁଇମାସ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସୁରକ୍ଷା ଉପକରଣ ବା ପିପିଇ ଉତ୍ପାଦନରେ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନ ହାସଲ କରିପାରିଛି । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତ ତାଲିକାରେ ପ୍ରାୟ ନଥିଲା । ଏଥିରୁ ଭାରତର ଉତ୍ପାଦକତା ଓ ମ୍ୟାନୁଫାକ୍‌ଚରିଂ ଶକ୍ତିର ସ୍ଥିତିସ୍ଥାପକତା ପ୍ରମାଣିତ ହେଉଛି । ମେ ଏବଂ ଜୁନ୍‌ ମାସରେ ଅର୍ଥନୀତିର ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯେଉଁସବୁ ଭଲ ସଂକେତ ଦେଖାଦେଇଛି ସେଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜାଣି ହେଉଛି ଯେ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ହୋଇପଡିଥିବା ଆର୍ଥିକ କ୍ଷେତ୍ର ପୁନର୍ବାର ଅଙ୍କୁରିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲାଣି । ଏହା ଆଶାର କିରଣ ଦେଖାଉଛି । ଏହି ଦୁଇ ମାସରେ ବିଜୁଳି ଓ ଇନ୍ଧନ ବ୍ୟବହାର ବଢିଛି । ରାଜ୍ୟ ଭିତରେ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଜିନିଷପତ୍ରର ପରିବହନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଖୁଚୁରା ଆର୍ଥିକ କାରବାର କ୍ରମଶଃ ବଢୁଛି ।

ଅର୍ଥନୈତିକ ସୂଚକରେ ଉନ୍ନତି

କୃଷି

ଗହମ ସଂଗ୍ରହ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏଥର ସର୍ବକାଳୀନ ରେକର୍ଡ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି । ଜୁନ୍‌ 16 ସୁଦ୍ଧା  ସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାଗୁଡିକ ଚାଷୀଙ୍କଠାରୁ ରେକର୍ଡ ପରିମାଣର 382 ଲକ୍ଷ ମେଟ୍ରିକ ଟନ ଗହମ ସଂଗ୍ରହ କରିଛନ୍ତି । 2012-13 ବର୍ଷରେ 381.48 ଲକ୍ଷ ମେଟ୍ରିକ ଟନ ଗହମ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇ ସେତେବେଳେ ସର୍ବକାଳୀନ ରେକର୍ଡ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା । ଚଳିତବର୍ଷ ଭାରତ ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜଟିଳ ସମୟରେ ଏହି ସଫଳତା ହାସଲ କରିଛି । କରୋନା ପାଇଁ ସାମାଜିକ ଦୂରତ୍ୱ ରକ୍ଷା ଓ କଠୋର ଲକ୍‌ଡାଉନ ନିୟମ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତ ଏହି ରେକର୍ଡ ପ୍ରତିଷ୍ଠାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି । ଏହା ଫଳରେ 42 ଲକ୍ଷ ଚାଷୀ ଉପକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ସର୍ବନିମ୍ନ ସହାୟକ ମୂଲ୍ୟ ଆକାରରେ 73,500 କୋଟି ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।

ଲଘୁବନଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ ପାଇଁ ସରକାର ସର୍ବନିମ୍ନ ସହାୟକ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରଦାନ ନୀତି ଲାଗୁ କରିଛନ୍ତି । ଏହା ଫଳରେ 16ଟି ରାଜ୍ୟରେ ରେକର୍ଡ 79.42 କୋଟି ଟଙ୍କାର ଲଘୁ ବନଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି । ଆଦିବାସୀ ଅଞ୍ଚଳରେ କରୋନା ସଂକ୍ରମଣ ଜନିତ ଏକ କଠୋର ସମୟରେ ଲୋକେ ଅସୁବିଧାରେ ଥିବାବେଳେ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଏସବୁ ସାମଗ୍ରୀ ସରକାର କିଣିବା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଉପରେ ଅନୁକୂଳ ପ୍ରଭାବ ପଡିଛି ।

ଜୁନ୍‌ 19 ସୁଦ୍ଧା ଦେଶର 13.13 ନିୟୁତ ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ଚାଷୀ ଖରିଫ ଫସଲ ବୁଣାବୁଣି କାମ ଶେଷ କରିଛନ୍ତି । ଗତବର୍ଷର ଏହି ସମୟ ତୁଳନାରେ ଏହା 39 ଶତାଂଶ ଅଧିକ । ବିଶେଷକରି ତୈଳବୀଜ, ମୋଟାଶସ୍ୟ, ଡାଲିଜାତୀୟ ଫସଲ ଓ କପାଚାଷ ଏଥର ଅଧିକ ଜମିରେ କରାଯାଇଛି ।

ରାସାୟନିକ ସାରର ବିକ୍ରି ଗତବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ପ୍ରାୟ 98 ପ୍ରତିଶତ ବଢିଛି । ଚଳିତବର୍ଷ ମେ ମାସ ସୁଦ୍ଧା 40.02 ଲକ୍ଷ ଟନ ସାର ବିକ୍ରୟ ହୋଇଛି । କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯେ ଏକ ନୂଆ ଉତ୍ସାହ ଆସିଛି ସାର ବ୍ୟବହାରରୁ ଏହା ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି ।

ମ୍ୟାନୁଫାକ୍‌ଚରିଂ

ଭାରତର ପିଏମ୍‌ଆଇ ମ୍ୟାନୁଫାକ୍‌ଚରିଂ ଓ ସେବା କ୍ଷେତ୍ର ମେ ମାସରେ ଏପ୍ରିଲ ତୁଳନାରେ ସ୍ୱଳ୍ପ ସଂକୋଚନ ଦେଖାଇଥିଲା । ମେ’ ମାସରେ ମ୍ୟାନୁଫାକ୍‌ଚରିଂ ହାର 30.8 ଥିବାବେଳେ ଏପ୍ରିଲରେ ଏହା ଥିଲା 27.4 । ସେହିଭଳି ଏପ୍ରିଲରେ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା 5.4 ଥିବାବେଳେ ମେ’ ମାସରେ 12.6 ଥିଲା ।

ବିଜୁଳି ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ଚାହିଦା କମି ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ବିଯୁକ୍ତ 24 ଶତାଂଶ ଥିଲା । ମେ’ ମାସରେ ଏହା ହ୍ରାସ ପାଇ 15.2 ଶତାଂଶ ହୋଇଥିଲା । ଜୁନ୍‌ 21 ସୁଦ୍ଧା ଏହି ଚାହିଦା ହ୍ରାସ ଆହୁରି କମି 12.5 ଶତାଂଶରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଏବେ କ୍ରମାଗତଭାବେ ବିଜୁଳି ବ୍ୟବହାର ଚାହିଦା ବଢୁଛି । ଚଳିତ ଜୁନ୍‌ ମାସ ପ୍ରଥମ ସପ୍ତାହରେ ଏହା ବିଯୁକ୍ତ 19.8 ଶତାଂଶ ଥିବାବେଳେ ଦ୍ଵିତୀୟ ସପ୍ତାହରେ ବିଯୁକ୍ତ 11.2 ଶତାଂଶ ଥିଲା  । ଜୁନ ତୃତୀୟ ସପ୍ତାହ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ଆହୁରି ହ୍ରାସ ପାଇ ବିଯୁକ୍ତ 6.2 ଶତାଂଶରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଏଥିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହେଉଛି ଯେ ଦେଶରେ କ୍ରମଶଃ ବିଜୁଳି ଚାହିଦା ନିରନ୍ତରଭାବେ ବଢୁଛି ।

ମୋଟ ଆକଳିତ ଇ-ୱେବ ବିଲ୍‌ ପରିମାଣ ଗତ ମେ’ ମାସ ସୁଦ୍ଧା 130 ଶତାଂଶ ବଢିଛି । ଏ ବାବଦରେ ଏହି ମାସରେ ମୋଟ 8.98 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଆଦାୟ ହୋଇଛି । ଏପ୍ରିଲ ମାସ ତୁଳନାରେ ଏହା ବେଶ୍‌ ଭଲ । ଏପ୍ରିଲରେ 3.9 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଏ ବାବଦରେ ଆଦାୟ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ଗତବର୍ଷ ଓ ଲକ୍‌ଡାଉନ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଆଦାୟଠାରୁ ଏହା କମ୍‌ । ଜୁନ୍‌ 1ରୁ 19 ତାରିଖ ମଧ୍ୟରେ ମୋଟ 7.7 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଇ-ୱେବ ବିଲ୍‌ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଛି ।

ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ସାମଗ୍ରୀର ବ୍ୟବହାର ଖାଉଟି ଚାହିଦା ଓ ମ୍ୟାନୁଫାକ୍‌ଚରିଂ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ହାନିଲାଭର ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ । ତେବେ ମିଳିଥିବା ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ସାମଗ୍ରୀର ବ୍ୟବହାର 47 ପ୍ରତିଶତ ବଢିଛି । ଗତ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ  99,37,000 ମେଟ୍ରିକ ଟନ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ସାମଗ୍ରୀ ବିକ୍ରି ହୋଇଥିବାବେଳେ ମେ’ ମାସରେ ଏହା 1,46,46,000 ମେଟ୍ରିକ ଟନ ଥିଲା । ପୂର୍ବବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଏହି ସାମଗ୍ରୀ ବ୍ୟବହାର ମେ ସୁଦ୍ଧା ମାତ୍ର 23.2 ଶତାଂଶ କମିଛି । ଏପ୍ରିଲରେ ଏହା ଥିଲା ବିଯୁକ୍ତ 45.7 ଶତାଂଶ । ଜୁନ୍‌ରେ ଅନ୍‌ଲକ୍‌ 1.0 ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବାରୁ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ସାମଗ୍ରୀର ବ୍ୟବହାର ଅଧିକ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି ।

ସେବାକ୍ଷେତ୍ର

ମେ’ ମାସରେ ରେଳ ମାଲ ପରିବହନ କ୍ଷେତ୍ରରେ 26 ଶତାଂଶ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଗତ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ମୋଟ 6.54 କୋଟି ଟନ ମାଲ ପରିବହନ କରାଯାଇଥିବାବେଳେ ମେ’ ମାସରେ ତାହା 8.26 କୋଟି ଟନ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ଗତବର୍ଷର ଏହି ସମୟ ତୁଳନାରେ ଏହା କମ ରହିଛି । ଜୁନ ମାସରେ ରେଳ ଚଳାଚଳ ବଢି ଥିବାରୁ ଏବଂ ଜାତୀୟ ରାଜପଥରେ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବାହେଲ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ବଢିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି ।

ଦୈନିକ ହାରାହାରି ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋନିକ ପଥକର ଆଦାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି । ଗତ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ଦୈନିକ ଏ ବାବଦରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ 8.25 କୋଟି ଟଙ୍କା ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ମେ’ ମାସରେ ଏହା 36.84 କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଜୁନ୍‌ ମାସ ପ୍ରଥମ 3 ସପ୍ତାହରେ ଏଥିରେ ଅଧିକ ଉନ୍ନତି ପରଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି ଏବଂ ଦୈନିକ  ୪୯.୮ କୋଟି ଟଙ୍କା ଏ ବାବଦରେ ଆଦାୟ ହେଉଛି ।

ମୋଟ ଡିଜିଟାଲ ଆର୍ଥିକ କାରବାର ଷକ୍ଷତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି । ଏନ୍‌ପିସିଆଇ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ହେଉଥିବା ଏହି କାରବାର ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ 6.71 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିଲା । ମେ’ ମାସରେ ଏହା 9.65 କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । କାରବାର ବଢୁଥିବାରୁ ଜୁନ୍‌ରେ ଏହା ଆହୁରି ଅଧିକ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି ।

ବିତ୍ତୀୟ ସୂଚକ

ବଜାରକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ନଗଦ ଅର୍ଥ ପ୍ରେରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପରେ ବିତ୍ତୀୟ ବଜାରରେ କର୍ପୋରେଟ ବଣ୍ଡର ବିକ୍ରିବଟା ବଢିଛି ଏବଂ ଘରୋଇ କ୍ରେତାମାନେ ଏହା ଅଧିକରୁ ଅଧିକ କିଣିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଏହା ଫଳରେ ଏହି କାରବାର ବାର୍ଷିକ ଭିତ୍ତିରେ 44.1 ଶତାଂଶ ବଢଛି । ମେ’ ମାସରେ ଏ ବାବଦରେ 0.84 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର କାରବାର ହୋଇଛି । ଗତ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ଏହି କାରବାର 0.54 କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିଲା । ଚଳିତ ଜୁନ ମାସରେ ଏହି କାରବାର ଅଧିକ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି ।

ମ୍ୟୁଚୁଆଲ ଫଣ୍ଡ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏୟୁଏମ୍‌ କାରବାର ଏପ୍ରିଲ ମାସ ତୁଳନାରେ ମେ’ ମାସରେ 3.2 ଶତାଂଶ ବଢିଛି । ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ଏହା 23.5 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିବାବେଳେ ମେ ମାସରେ 24.2 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ଗତବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଏହି କାରବାର ହାର ଏପ୍ରିଲରେ 6.9 ଶତାଂଶ କମ ଥିବାବେଳେ ମେ ମାସରେ 4.5 ଶତାଂଶ କମ୍‌ ରହିଛି ।

ଜୁନ୍‌ 12 ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ମହଜୁଦ ପରିମାଣ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଅନୁସାରେ 5.7.6 ବିଲିୟନ ଥିଲା । ଏହା ଦେଶର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ବେଶ୍‌ ସହାୟକ ହୋଇଛି । ଦେଶକୁ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜି ଆସୁଥିବାବେଳେ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ବଜାରରେ ତୈଳ ମୂଲ୍ୟ କମ୍‌ ଥିବାରୁ ବୈଦେଶିକ ବିନିମୟ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭଲ ସ୍ଥିତିରେ ଅଛି । ଭାରତକୁ 2019-20ରେ ମୋଟ 73.45 ବିଲିୟନ ଡଲାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ ଆକାରରେ ଆସିଛି । ପୂର୍ବ ଆର୍ଥିକବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଏହା 18.5 ଶତାଂଶ ଅଧିକ ।

ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିର ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଯେଉଁ ନୂଆ ଅଙ୍କୁରୋଦଗ୍‌ମ ଦେଖାଦେଇଛି ତାହାକୁ ବଢାଇବା ପାଇଁ  ଭାରତ ସରକାର ଢାଞ୍ଚାଗତ ସଂସ୍କାର ଓ ସହାୟତାମୂଳକ ସାମାଜିକ କଲ୍ୟାଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାନ ହାତକୁ ନେଇଛନ୍ତି । ‘ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ’ର ସଂକଳ୍ପ ସଂପୃକ୍ତ ସମସ୍ତ ପକ୍ଷଙ୍କ ମିଳିତ ସହଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ସାକାର ହୋଇପାରିବ ଏବଂ ଏହା ଏକ ସଶକ୍ତ ଓ ସମୃଦ୍ଧ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ନିର୍ମାଣରେ ସହାୟକ ହେବ ।

**********