મહારાષ્ટ્રના રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રતજી, મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસજી, મારા કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળના સાથીઓ સર્બાનંદ સોનોવાલજી, શાંતનુ ઠાકુરજી, કીર્તિ વર્ધન સિંહજી, મહારાષ્ટ્રના નાયબ મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદેજી, અજિત પવારજી, શિપિંગ અને અન્ય ઉદ્યોગોના નેતાઓ, અન્ય મહાનુભાવો તેમજ દેવીઓ અને સજ્જનો!

મિત્રો,

હું ગ્લોબલ મેરીટાઇમ લીડર્સ કોન્ક્લેવમાં આપ સૌનું સ્વાગત કરું છું. આ કાર્યક્રમ 2016 માં મુંબઈમાં શરૂ થયો હતો, અને આપણા બધા માટે ખૂબ આનંદની વાત છે કે આજે આ સમિટ એક વૈશ્વિક કાર્યક્રમ બની ગયો છે. આજે આ કાર્યક્રમમાં વિશ્વભરના 85 થી વધુ દેશોની ભાગીદારી પોતાનામાં એક ખૂબ જ મજબૂત સંદેશ આપે છે. શિપિંગ દિગ્ગજો, તેમના CEOથી લઈને સ્ટાર્ટઅપ્સ સુધી, નીતિ નિર્માતાઓથી લઈને રોકાણકારો સુધી, બધા અહીં હાજર છે. નાના ટાપુ રાષ્ટ્રોના પ્રતિનિધિઓ પણ ઉપસ્થિત છે. તમારા વિઝનથી આ સમિટની સિનર્જી અને ઊર્જા બંનેમાં વધારો થયો છે.

મિત્રો,

અહીં શિપિંગ ક્ષેત્ર સંબંધિત અનેક પ્રોજેક્ટ્સ હમણાં જ શરૂ કરવામાં આવ્યા છે. લાખો કરોડ રૂપિયાના MOU પર પણ હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. આ ભારતની દરિયાઈ ક્ષમતાઓમાં વૈશ્વિક વિશ્વાસ દર્શાવે છે. આ કાર્યક્રમમાં તમારી હાજરી આપણી સામાન્ય પ્રતિબદ્ધતાનું પ્રતીક છે.

મિત્રો,

21મી સદીના આ સમયગાળામાં, ભારતનું દરિયાઈ ક્ષેત્ર ઝડપથી અને ઊર્જા સાથે પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. 2025નું વર્ષ ભારતના દરિયાઈ ક્ષેત્ર માટે ખાસ મહત્વનું છે. હું આ વર્ષની કેટલીક મુખ્ય સિદ્ધિઓ તમારી સાથે શેર કરવા માંગુ છું! ભારતનું પ્રથમ ઊંડા પાણીનું આંતરરાષ્ટ્રીય ટ્રાન્સશિપમેન્ટ હબ, વિઝિંજમ બંદર, હવે કાર્યરત છે. વિશ્વનું સૌથી મોટું કન્ટેનર જહાજ થોડા સમય પહેલા ત્યાં પહોંચ્યું હતું. આ દરેક ભારતીય માટે ગર્વની ક્ષણ હતી. ભારતના મુખ્ય બંદરોએ 2024-25માં અત્યાર સુધીના સૌથી વધુ કાર્ગો વોલ્યુમનું સંચાલન કરીને એક નવો રેકોર્ડ પણ બનાવ્યો. વધુમાં, પ્રથમ વખત, કોઈ ભારતીય બંદરે મેગાવોટ-સ્કેલ સ્વદેશી ગ્રીન હાઇડ્રોજન સુવિધા શરૂ કરી છે. આ સિદ્ધિ આપણા કંડલા બંદર દ્વારા પ્રાપ્ત થઈ હતી. JNPT માં બીજો એક મહત્વપૂર્ણ વિકાસ થયો છે: ભારત મુંબઈ કન્ટેનર ટર્મિનલ ફેઝ 2 એ કામગીરી શરૂ કરી દીધી છે. આનાથી ટર્મિનલની હેન્ડલિંગ ક્ષમતા બમણી થઈ ગઈ છે, જે તેને ભારતનું સૌથી મોટું કન્ટેનર પોર્ટ બનાવે છે. ભારતના પોર્ટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સૌથી મોટા FDI દ્વારા આ શક્ય બન્યું છે. હું આ માટે સિંગાપોરના મારા સાથીદારોનો પણ ખાસ આભાર વ્યક્ત કરું છું.

મિત્રો,

આ વર્ષે, ભારતે તેના દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં આગામી પેઢીના સુધારા તરફ પણ મોટા પગલાં લીધા છે. અમે એક સદીથી વધુ જૂના વસાહતી શિપિંગ કાયદાઓને નાબૂદ કર્યા છે અને 21મી સદી માટે આધુનિક અને ભવિષ્યવાદી કાયદાઓ લાગુ કર્યા છે. આ નવા કાયદાઓ રાજ્ય મેરીટાઇમ બોર્ડને સશક્ત બનાવે છે, સલામતી અને ટકાઉપણું પ્રોત્સાહન આપે છે અને બંદર વ્યવસ્થાપનમાં ડિજિટલાઇઝેશનનો વિસ્તાર કરે છે.

મિત્રો,

મર્ચન્ટ શિપિંગ એક્ટ સાથે, અમે વૈશ્વિક સ્તરે ભારતીય કાયદાઓને આંતરરાષ્ટ્રીય સંમેલનો સાથે સંરેખિત કર્યા છે. આનાથી સલામતી ખાતરીમાં વધારો થયો છે, વ્યવસાય કરવાની સરળતામાં સુધારો કરવામાં મદદ મળી છે અને સરકારી દખલગીરી ઓછી થઈ છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ પ્રયાસો તમારા, અમારા રોકાણકારોના વિશ્વાસમાં વધુ વધારો કરશે.

મિત્રો,

કોસ્ટલ શિપિંગ એક્ટ વેપારને સરળ બનાવવા માટે બનાવવામાં આવ્યો છે. તે સપ્લાય ચેઇન સુરક્ષાને મજબૂત બનાવે છે. તે ભારતના લાંબા દરિયાકાંઠા પર સંતુલિત વિકાસને પણ સુનિશ્ચિત કરશે. તેવી જ રીતે, એક રાષ્ટ્ર - એક બંદર પ્રક્રિયા બંદર-સંબંધિત પ્રક્રિયાઓને પ્રમાણિત કરશે અને દસ્તાવેજીકરણમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરશે.

મિત્રો,

શિપિંગ ક્ષેત્રમાં આ સુધારાઓ, એક રીતે, છેલ્લા દાયકામાં આપણી સુધારા યાત્રાનો સિલસિલો છે. જો આપણે છેલ્લા દસથી અગિયાર વર્ષો પર નજર કરીએ તો, ભારતના દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં પરિવર્તન ઐતિહાસિક છે. મેરીટાઇમ ઇન્ડિયા વિઝન હેઠળ 150થી વધુ નવી પહેલ શરૂ કરવામાં આવી છે. આનાથી મુખ્ય બંદરોની ક્ષમતા લગભગ બમણી થઈ છે, ટર્નઅરાઉન્ડ સમયમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે, અને ક્રુઝ પર્યટનને એક નવી ગતિ મળી છે. આજે, આંતરિક જળમાર્ગો પર કાર્ગો અવરજવર 700 ટકાથી વધુ વધી છે, કાર્યરત જળમાર્ગોની સંખ્યા ત્રણથી બત્રીસ થઈ ગઈ છે, અને આપણા બંદરોનો ચોખ્ખો વાર્ષિક સરપ્લસ પણ એક દાયકામાં નવ ગણો વધ્યો છે.

મિત્રો,

અમને ગર્વ છે કે આજે, ભારતના બંદરો વિકાસશીલ વિશ્વમાં સૌથી કાર્યક્ષમ ગણવામાં આવે છે. ઘણા કિસ્સાઓમાં, તેઓ વિકસિત વિશ્વના બંદરો કરતાં પણ વધુ પ્રદર્શન કરી રહ્યા છે. ચાલો હું તમને કેટલાક વધુ આંકડા આપું. આજે, ભારતમાં કન્ટેનરમાં રહેવાનો સરેરાશ સમય ઘટીને ત્રણ દિવસથી ઓછો થઈ ગયો છે. આ ઘણા વિકસિત દેશો કરતા સારો છે. જહાજોનો સરેરાશ ટર્નઅરાઉન્ડ સમય 96 કલાકથી ઘટીને ફક્ત 48 કલાક થઈ ગયો છે. આનાથી ભારતીય બંદરો વૈશ્વિક શિપિંગ લાઇન્સ માટે વધુ સ્પર્ધાત્મક અને આકર્ષક બન્યા છે. ભારતે વિશ્વ બેંકના લોજિસ્ટિક્સ પર્ફોર્મન્સ ઇન્ડેક્સમાં પણ નોંધપાત્ર સુધારો કર્યો છે.

અને મિત્રો,

ભારત શિપિંગ ક્ષેત્રમાં માનવ સંસાધનોમાં પોતાની છાપ છોડી રહ્યું છે. છેલ્લા દાયકામાં ભારતીય નાવિકોની સંખ્યા 1.25 લાખથી વધીને 300000 થી વધુ થઈ ગઈ છે. જો તમે વિશ્વના કોઈપણ દરિયા કિનારે જાઓ છો, તો તમને કેટલાક ભારતીય નાવિકો મળશે. આજે, ભારત નાવિકોની સંખ્યાની દ્રષ્ટિએ વિશ્વના ટોચના ત્રણ દેશોમાંનો એક બની ગયો છે.

મિત્રો,

21મી સદીનો એક ચતુર્થાંશ સમય વીતી ગયો છે. આ સદીના આગામી 25 વર્ષ વધુ મહત્વપૂર્ણ છે. તેથી, અમારું ધ્યાન "બ્લુ ઇકોનોમી", "સસ્ટેનેબલ કોસ્ટલ ડેવલપમેન્ટ" પર છે અને અમે ગ્રીન લોજિસ્ટિક્સ, પોર્ટ કનેક્ટિવિટી અને કોસ્ટલ ઇન્ડસ્ટ્રિયલ ક્લસ્ટર્સ પર ખૂબ ભાર મૂકી રહ્યા છીએ.

મિત્રો,

આજે ભારત માટે શિપબિલ્ડિંગ પણ ટોચની પ્રાથમિકતા છે. એક સમય હતો જ્યારે ભારત વિશ્વમાં એક મુખ્ય શિપબિલ્ડિંગ કેન્દ્ર હતું. અજંતા ગુફાઓ અહીંથી દૂર નથી. ત્યાં, તમે છઠ્ઠી સદીનું એક ચિત્ર જોશો, જેમાં તમને ત્રણ-માસ્ટેડ જહાજની ડિઝાઇન જોવા મળશે. તમે છઠ્ઠી સદીના ચિત્રમાં ત્રણ-માસ્ટેડ જહાજની ડિઝાઇનની કલ્પના કરી શકો છો, અને આ ડિઝાઇન સદીઓ પછી અન્ય દેશો દ્વારા અપનાવવામાં આવી હતી; સદીઓનું અંતર હતું.

મિત્રો,

ભારતમાં બનેલા જહાજો વૈશ્વિક વેપારનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ હતા. પછી આપણે શિપબ્રેકિંગ ક્ષેત્રમાં આગળ વધ્યા. હવે, ભારત ફરી એકવાર શિપમેકિંગ ક્ષેત્રમાં નવી ઊંચાઈઓ સુધી પહોંચવા માટે તેના પ્રયાસોને વધુ તીવ્ર બનાવી રહ્યું છે. ભારતે મોટા જહાજોને પણ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર એસેટનો દરજ્જો આપ્યો છે. આ નીતિગત નિર્ણય આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેનારા તમામ જહાજ નિર્માતાઓ માટે નવા રસ્તાઓ ખોલશે. આનાથી નવા ધિરાણ વિકલ્પો પૂરા પડશે, વ્યાજ ખર્ચમાં ઘટાડો થશે અને ધિરાણની સુલભતા સરળ બનશે.

અને મિત્રો,

સરકાર આ સુધારાને વેગ આપવા માટે આશરે ₹70,000 કરોડનું રોકાણ પણ કરશે. આનાથી સ્થાનિક ક્ષમતામાં વધારો થશે, લાંબા ગાળાના ધિરાણને પ્રોત્સાહન મળશે, ગ્રીનફિલ્ડ અને બ્રાઉનફિલ્ડ શિપયાર્ડ્સનો વિકાસ થશે, અદ્યતન દરિયાઈ કૌશલ્યનો વિકાસ થશે અને યુવાનો માટે લાખો રોજગારીનું સર્જન થશે. અને આનાથી તમારા બધા માટે નવા રોકાણના રસ્તાઓ પણ ખુલશે.

મિત્રો,

આ ભૂમિ છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની ભૂમિ છે. છત્રપતિ શિવાજી મહારાજે માત્ર દરિયાઈ સુરક્ષાનો પાયો નાખ્યો જ નહીં પરંતુ અરબી સમુદ્રના વેપાર માર્ગો પર ભારતીય શક્તિનો ધ્વજ પણ લહેરાવ્યો. તેમના વિઝનથી આપણને બતાવવામાં આવ્યું છે કે સમુદ્ર ફક્ત સીમાઓ નથી પણ તકોના પ્રવેશદ્વાર પણ છે. આજે, ભારત એ જ વિઝન સાથે આગળ વધી રહ્યું છે.

મિત્રો,

ભારત આજે વૈશ્વિક સ્તરે સપ્લાય ચેઇન સ્થિતિસ્થાપકતાને મજબૂત બનાવવા માંગે છે. આપણે વિશ્વ-સ્તરીય મેગાપોર્ટ્સ બનાવવામાં રોકાયેલા છીએ; મહારાષ્ટ્રના વઢવાણમાં ₹76,000 કરોડના ખર્ચે એક નવું બંદર બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. અમે અમારા મુખ્ય બંદરોની ક્ષમતા ચાર ગણી વધારવા માટે કામ કરી રહ્યા છીએ. અમે કન્ટેનરાઇઝ્ડ કાર્ગોમાં ભારતનો હિસ્સો વધારવા પણ માંગીએ છીએ, અને આ બધા લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરવામાં, તમે બધા અમારા મહત્વપૂર્ણ ભાગીદાર છો. અમે તમારા વિચારો, નવીનતાઓ અને રોકાણોનું સ્વાગત કરીએ છીએ. તમે એ પણ જાણો છો કે ભારતમાં બંદરો અને શિપિંગમાં 100 ટકા FDI ને મંજૂરી છે. જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી હાલમાં ઝડપથી વધી રહી છે. "મેક ઇન ઇન્ડિયા, મેક ફોર ધ વર્લ્ડ" ના વિઝન હેઠળ પ્રોત્સાહનો પણ આપવામાં આવી રહ્યા છે. અમે રાજ્યોને રોકાણ આકર્ષવા માટે પણ પ્રોત્સાહિત કરી રહ્યા છીએ, તેથી વિવિધ દેશોના તમારા બધા રોકાણકારો માટે, ભારતના શિપિંગ ક્ષેત્રમાં કામ કરવાનો અને વિસ્તરણ કરવાનો આ યોગ્ય સમય છે.

મિત્રો,

ભારતમાં બીજી એક અનોખી લાક્ષણિકતા છે: આપણી જીવંત લોકશાહી અને વિશ્વસનીયતા. જ્યારે વૈશ્વિક સમુદ્રો ઉથલપાથલવાળા હોય છે, ત્યારે વિશ્વ એક સ્થિર દીવાદાંડીની શોધ કરે છે. અને ભારત આવા દીવાદાંડીની ભૂમિકા ખૂબ જ મજબૂતીથી ભજવી શકે છે. વૈશ્વિક તણાવ, વેપાર વિક્ષેપો અને બદલાતી પુરવઠા શૃંખલાઓ વચ્ચે, ભારત વ્યૂહાત્મક સ્વાયત્તતા, શાંતિ અને સમાવેશી વિકાસનું પ્રતીક છે. આપણી દરિયાઈ અને વેપાર પહેલ આ વિશાળ દ્રષ્ટિકોણનો એક ભાગ છે. તેનું ઉદાહરણ ભારત-મધ્ય પૂર્વ-યુરોપ આર્થિક કોરિડોર છે. તે વેપાર માર્ગોને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરશે અને સ્વચ્છ ઊર્જા અને સ્માર્ટ લોજિસ્ટિક્સને પ્રોત્સાહન આપશે.

મિત્રો,

આજે આપણું ધ્યાન સમાવિષ્ટ દરિયાઈ વિકાસ પર પણ છે. આ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે નાના ટાપુ વિકાસશીલ રાજ્યો અને અલ્પ વિકસિત દેશો ટેકનોલોજી, તાલીમ અને માળખાગત સુવિધાઓ દ્વારા સશક્ત બને. આપણે આબોહવા પરિવર્તન, પુરવઠા શૃંખલા વિક્ષેપો, આર્થિક અનિશ્ચિતતા અને દરિયાઈ સુરક્ષાનો સામનો સાથે મળીને કરવો જોઈએ.

મિત્રો,

આવો, આપણે બધા શાંતિ, પ્રગતિ અને સમૃદ્ધિને વધુ ઝડપથી આગળ વધારવા અને ટકાઉ ભવિષ્ય બનાવવા માટે સાથે મળીને કામ કરીએ. ફરી એકવાર, આ સમિટનો ભાગ બનવા બદલ આપ સૌને અભિનંદન, અને આપ સૌને શુભકામનાઓ.

આભાર.

SM/NP/GP/JD