|
કૃષિ મંત્રાલય
નવા GST દર: કૃષિ ક્ષેત્ર અને ખેડૂતોની સમૃદ્ધિ માટે વરદાન
દેશ GST સુધારા માટે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી અને નાણામંત્રીનો આભારી છે: કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ કૃષિ ક્ષેત્રમાં વિકાસના નવા અધ્યાય ઉમેરાશે, દરેક ક્ષેત્રમાં ફાયદાકારક પરિણામો જોવા મળશે: કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શ્રી ચૌહાણ
Posted On:
09 SEP 2025 2:13PM by PIB Ahmedabad
નવા GST દરો કૃષિ અને ડેરી ક્ષેત્રમાં મોટા પરિવર્તનનો સંકેત છે. દેશભરના ખેડૂતો, કૃષિ અને ડેરી કામદારો, પશુપાલકો GST દરોમાં ઘટાડાથી ખૂબ જ ખુશ છે અને પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી અને કેન્દ્રીય નાણામંત્રી શ્રીમતી નિર્મલા સીતારમણનો આભાર વ્યક્ત કરી રહ્યા છે. કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે પણ નવા દરોને ક્રાંતિકારી નિર્ણય ગણાવ્યો છે અને ઐતિહાસિક પરિવર્તનની આશા વ્યક્ત કરી છે.
GST સુધારાની અસર નાના અને મધ્યમ ખેડૂતોમાં વ્યાપકપણે જોવા મળશે. કૃષિ ઉપકરણો, સૌર ઉર્જા આધારિત ઉપકરણો પર GST દરોમાં ઘટાડાને કારણે, ખેતીનો ખર્ચ ઘટશે અને ખેડૂતોનો નફો વધશે. બાયો-પેસ્ટિસાઇડ્સ અને સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો પર GST ઘટાડવામાં આવ્યો છે, જેનો ફાયદો ખેડૂતોને થશે. ઉપરાંત, રાસાયણિક ખાતરોમાંથી બાયો-ખાતરો તરફ ખેડૂતોનો વલણ ચોક્કસપણે વધશે. ડેરી ક્ષેત્રમાં, હવે દૂધ અને ચીઝ પર કોઈ GST રહેશે નહીં. આનાથી માત્ર સામાન્ય માણસને જ નહીં, પરંતુ ખેડૂતો, પશુપાલકો અને દૂધ ઉત્પાદકોને પણ ફાયદો થશે. GST સુધારાથી સંકલિત કૃષિને પણ પ્રોત્સાહન મળશે. પશુપાલન, મધમાખી ઉછેર, મત્સ્યઉદ્યોગ, કૃષિ-વનીકરણ, મરઘાં ઉછેરમાં GST મુક્તિના ફાયદા સ્પષ્ટપણે દેખાશે. કેન્દુના પાન પર GSTમાં ઘટાડો થવાથી આદિવાસી સમુદાયની આજીવિકા મજબૂત થશે અને વાણિજ્યિક માલસામાનના વાહનો પર GSTમાં ઘટાડો થવાથી કૃષિ માલનું પરિવહન સસ્તું થશે.
ઘટશે કિંમત વધશે લાભ
|
ટ્રેક્ટરના ભાવ ઘટશે
|
|
ટ્રેક્ટરના પાર્ટસ સસ્તા થશે
|
|
કૃષિ સાધનો વધુ સસ્તા બનશે
|
|
સૌર ઉર્જાથી ચાલતા સિંચાઈ ઉપકરણો સસ્તા થશે
|
|
ખાતરો ઓછા ખર્ચે મળશે
|
|
જંતુનાશકો સસ્તા થશે
|
|
ફળો અને શાકભાજી સસ્તા થશે
|
|
સૂકા મેવા ઓછા ખર્ચે મળશે
|
|
ખાદ્ય પ્રક્રિયાને પ્રોત્સાહન મળશે
|
|
દૂધ અને ચીઝ પર કોઈ GST નહીં
|
|
સ્વદેશી ઉત્પાદનોનો પ્રચાર
|
|
‘તૈયાર/સુકવેલી માછલી’ પર GST ઘટાડ્યો
|
|
કુદરતી મધ સસ્તું થશે
|
|
તેંદુના પાન પર GST ઘટાડ્યો
|
વિવિધ ક્ષેત્રો પર GST દર ઘટાડાની અસર વિશે વિગતવાર માહિતી:-
કૃષિ યાંત્રિકીકરણ
ટ્રેક્ટર (<1800 સીસી) પરનો GST ઘટાડીને 5% કરવામાં આવશે.
ટ્રેક્ટરના સ્પેરપાર્ટ્સ પરનો GST પણ 18% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવશે. ટ્રેક્ટરના ટાયર, ટ્યુબ, ટ્રેક્ટર માટેના હાઇડ્રોલિક પંપ અને અન્ય ટ્રેક્ટરના સ્પેરપાર્ટ્સ સસ્તા થશે.
સ્પ્રિંકલર્સ, ટપક સિંચાઈ, લણણી મશીનરી, ટ્રેક્ટરના ભાગો પરનો GST 12%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવશે.
15 HP થી વધુ પાવર ધરાવતા ફિક્સ્ડ સ્પીડ ડીઝલ એન્જિન, લણણી અથવા થ્રેશિંગ મશીનરી, ખાતર મશીનો પરનો GST 12%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવશે.
GSTમાં ઘટાડો થવાથી ટ્રેક્ટરની ખરીદી કિંમત ઘટશે, જેના કારણે નાના અને મધ્યમ ખેડૂતો પણ ટ્રેક્ટર ખરીદી શકશે. ઓછી કિંમતો કૃષિમાં યાંત્રિકીકરણને પ્રોત્સાહન આપશે, જેનાથી ખેડૂતોનો સમય બચશે, મેન્યુઅલ મજૂરી ખર્ચ ઘટશે અને પાક ઉત્પાદકતામાં સુધારો થશે.
જૂના અને નવા / સાધનોની ગણતરી સસ્તી થશે.
|
કૃષિ મશીનરી અને સાધનોનું નામ
|
કૃષિ મશીનરી અને સાધનોની મૂળ કિંમત (રૂ.)
|
વર્તમાન GST દર @ 12%
(રૂ.)
|
12% GST સહિત કુલ ખર્ચ
(રૂ.)
|
આગામી સુધારેલ GST દર @ 5%
(રૂ.)
|
5% ના સુધારેલા GST દર સહિત કુલ ખર્ચ
(રૂ.)
|
બચત
(રૂ.)
|
|
ટ્રેક્ટર 35 HP
|
5,80,000
|
69,600
|
6,50,000
|
29,000
|
6,09,000
|
41,000
|
|
ટ્રેક્ટર 45 HP
|
6,43,000
|
77,160
|
7,20,000
|
32,150
|
6,75,000
|
45,000
|
|
ટ્રેક્ટર 50 HP
|
7,59.000
|
91,080
|
8,50,000
|
37,950
|
7,97,000
|
53,000
|
|
ટ્રેક્ટર 75 HP
|
8,93,000
|
1,07,160
|
10,00,000
|
44,650
|
9,37,000
|
63,000
|
|
પાવર ટીલર 13 HP
|
1,69,643
|
20,357
|
1,90,000
|
8,482
|
1,78,125
|
11,875
|
|
ડાંગર રોપણી મશીન - 4 હરોળ પાછળ ચાલવા માટે
|
2,20,000
|
26,400
|
2,46,400
|
11,000
|
2,31,000
|
15,400
|
|
મલ્ટીક્રોપ થ્રેશર - 4 ટન/કલાક ક્ષમતા
|
2,00,000
|
24,000
|
2,24,000
|
1,0000
|
2,10,000
|
14,000
|
|
પાવર વીડર - 7.5 HP
|
78,500
|
9,420
|
87,920
|
3,925
|
82,425
|
5,495
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ટ્રેલર 5 ટન ક્ષમતા
|
1,50,000
|
18,000
|
1,68,000
|
7,500
|
1,57,500
|
10,500
|
|
બીજ સાથે ખાતર ડ્રીલ - 11 ટાઇન્સ
|
46,000
|
5,520
|
51,520
|
2,300
|
48,300
|
3,220
|
|
બીજ સાથે ખાતર ડ્રીલ - 13 ટાઇન્સ
|
62,500
|
7,500.00
|
70,000
|
3,125.00
|
65,625
|
4,375
|
|
હાર્વેસ્ટર કમ્બાઇન 14 ફૂટ કટર બાર
|
26,78,571
|
3,21,428
|
30,00,000
|
1,33,928
|
28,12,500
|
1,87,500
|
|
સ્ટ્રો રીપર
5 ફૂટ
|
3,12,500
|
37,500.
|
3,50,000
|
15,625
|
3,28,125
|
21,875
|
|
સુપર સીડર
8 ફૂટ
|
2,41,071
|
28,928.57
|
2,70,000
|
12,053
|
2,53,125
|
16,875
|
|
હેપી સીડર
10 ટાઇન્સ
|
1,51,786
|
18,214
|
1,70,000
|
7,589.29
|
1,59,375
|
10,625
|
|
રોટાવેટર
6 ફૂટ
|
1,11,607
|
13,392
|
1,25,000
|
5,580
|
1,17,187
|
7,812
|
|
બેલર સ્ક્વેર
6 ફૂટ
|
13,39,286
|
1,60,714
|
15,00,000
|
66,964
|
14,06,250
|
93,750
|
|
મલ્ચર
8 ફૂટ
|
1,65,179
|
19,821
|
1,85,000
|
8,258
|
1,73,437
|
11,562
|
|
ન્યુમેટિક પ્લાન્ટર
4 રો
|
4,68,750
|
56,250
|
5,25,000
|
23,437
|
4,92,187
|
32,812
|
|
સ્પ્રેયર ટ્રેક્ટર માઉન્ટેડ
400 લિટર ક્ષમતા
|
1,33,929
|
16,071
|
1,50,000
|
6,696
|
1,40,625
|
9,375
|
ખાતર
- એમોનિયા, સલ્ફ્યુરિક એસિડ, નાઈટ્રિક એસિડ પરનો GST 18% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવશે.
- ખાતર ઉત્પાદન માટે મુખ્ય કાચો માલ; દર ઘટાડાથી ઇન્વર્ટેડ ડ્યુટી સ્ટ્રક્ચર (IDS) સુધારશે.
- જૈવિક-જંતુનાશકો અને સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો
- 12 જૈવિક-જંતુનાશકો અને અનેક સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો: GST 12% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો.
- જૈવિક-આધારિત ઇનપુટ્સ વધુ સસ્તું બનાવ્યા, પર્યાવરણને અનુકૂળ અને ટકાઉ ખેતીને પ્રોત્સાહન આપ્યું.
- ખેડુતોને રાસાયણિક જંતુનાશકોથી બાયો-જંતુનાશકો તરફ વળવા પ્રોત્સાહિત કર્યા, જેનાથી જમીનનું સ્વાસ્થ્ય અને પાકની ગુણવત્તામાં સુધારો થયો.
- સરકારના રાષ્ટ્રીય કુદરતી ખેતી મિશન હેઠળ નાના જૈવિક ખેડૂતો અને FPO ને સીધો લાભ.
ફળો, શાકભાજી અને ફૂડ પ્રોસેસિંગ
- તૈયાર/સંરક્ષિત શાકભાજી, ફળો, બદામ: GST 12% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો.
- કોલ્ડ સ્ટોરેજ, ફૂડ પ્રોસેસિંગ અને મૂલ્યવર્ધનને પ્રોત્સાહન.
- નાશવંત વસ્તુઓના બગાડમાં ઘટાડો, ખેડૂતોને સારા ભાવ મળે તેની ખાતરી.
- પ્રોસેસ્ડ ફૂડની નિકાસને પ્રોત્સાહન, કૃષિ-નિકાસ હબ તરીકે ભારતની સ્થિતિ મજબૂત બનાવવી.
ડેરી ક્ષેત્ર
- દૂધ અને ચીઝ પર કોઈ GST નહીં.
- માખણ, ઘી વગેરે પર GST 12% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો.
- ડેરી ખેડૂતોના ઉત્પાદનો વધુ સ્પર્ધાત્મક બનાવ્યા
- દૂધના ડબ્બા (લોખંડ/સ્ટીલ/એલ્યુમિનિયમ) હવે 12% ને બદલે 5% પર.
- સ્વદેશી ડેરી ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન.
જળચરઉછેર
- 'તૈયાર અથવા સુકવેલી માછલી' પર GST 12% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો.
- દેશભરમાં જળચરઉછેર અને માછલી ઉછેરને પ્રોત્સાહન આપવાની શક્યતા.
મધ
- કુદરતી મધ પર GST ઘટાડવાથી મધમાખી ઉછેર કરનારાઓ, આદિવાસી સમુદાયો અને ગ્રામીણ SHG ને ફાયદો થશે.
- કૃત્રિમ મધ (કુદરતી મધ સાથે મિશ્રિત હોય કે ન હોય) પર GST 18% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો.
સૌર ઉર્જાથી ચાલતા ઉપકરણો
- સૌર ઉર્જાથી ચાલતા ઉપકરણો પર GST 12% થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો.
- સસ્તા સૌર સાધનોથી સિંચાઈ ખર્ચ ઘટશે, જેનાથી ખેડૂતોને મદદ મળશે.
તેંદુનાં પાંદડા
- GST 18%થી ઘટાડીને 5% કરવામાં આવ્યો.
- ઓડિશા, મધ્યપ્રદેશ અને છત્તીસગઢમાં ખેડૂતો અને આદિવાસીઓ માટે તેંદુ પાંદડા આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત હોવાથી, આ કાપ આ રાજ્યોમાં આજીવિકાને મજબૂત બનાવશે.
એકંદરે, કૃષિમાં GSTનું તર્કસંગતકરણ ખેડૂત-મૈત્રીપૂર્ણ, ગ્રામીણ-કેન્દ્રિત અને ટકાઉપણું-કેન્દ્રિત સુધારા છે - ખેડૂતો માટે ખર્ચ ઘટાડવો, સહકારી સંસ્થાઓ અને FPO ને પ્રોત્સાહન આપવું અને ખાદ્ય સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવી. કૃષિમાં બહુ-સ્તરીય સ્તરે અને તેની બધી સંલગ્ન પ્રવૃત્તિઓમાં પણ વધારો થશે. ખાતરના ખર્ચમાં ઘટાડો થવાને કારણે ખેતી ઉત્પાદકતા વધશે, કોલ્ડ સ્ટોરેજ અને કૃષિ-પ્રક્રિયામાં વધારો થશે, અને ખેતીમાં યાંત્રિકીકરણ વધશે. આ બધા ઉપરાંત, એક્વા કલ્ચર, ડેરી ફાર્મિંગ અને તેમાં સંકળાયેલા સહકારી સંગઠનો વધુ નફાકારક બનશે. ઉપરોક્તની અનુવર્તી અસર આપણને આયાતી ખાદ્ય ઉત્પાદનો અને પેકેજ્ડ ખોરાક સામે વધુ સ્પર્ધાત્મક બનાવશે. આત્મનિર્ભર બનવા માટે, આપણું સ્થાનિક ખાદ્ય ઉત્પાદન ખાદ્ય ચીજોની આયાતની તુલનામાં વધુ સ્પર્ધાત્મક રહેશે.
SM/IJ/GP/JD
(Release ID: 2164958)
|