મારું ભાષણ શરૂ કરતા પહેલા, હું તમને બધાને એક વિનંતી કરવા માંગુ છું; તમે જ્યાં પણ હોવ, તમારે તમારી જગ્યાએ બેસીને, ઊભા થવાની જરૂર નથી, આપણે પોતપોતાના સ્થાને બેસીને જ 22મી તારીખે ગુમાવેલા આપણા પરિવારજનોને શ્રદ્ધાંજલિ આપીએ, થોડી ક્ષણો માટે આપણા સ્થાને બેસીને, મૌન વ્રત કરીને અને આપણા ભગવાનનું સ્મરણ કરીને, આપણે બધાને શ્રદ્ધાંજલિ આપીશું, ત્યારબાદ હું આજે મારું ભાષણ શરૂ કરીશ.

ઓમ શાંતિ-શાંતિ-શાંતિ.

બિહારના રાજ્યપાલ આરિફ મોહમ્મદ ખાનજી, અહીંના લોકપ્રિય મુખ્યમંત્રી, મારા મિત્ર શ્રી નીતિશ કુમારજી, મંચ પર ઉપસ્થિત અન્ય તમામ વરિષ્ઠ મહાનુભાવો અને બિહારના મારા પ્રિય ભાઈઓ અને બહેનો.

આજે, પંચાયતી રાજ દિવસ નિમિત્તે, આખો દેશ મિથિલા સાથે, બિહાર સાથે જોડાયેલો છે. આજે અહીં દેશ અને બિહારના વિકાસ સાથે જોડાયેલા હજારો કરોડ રૂપિયાના પ્રોજેક્ટ્સનો શિલાન્યાસ અને ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે. વીજળી, રેલ્વે અને માળખાગત સુવિધાઓ સંબંધિત આ વિવિધ કાર્યો બિહારમાં રોજગારની નવી તકો ઉભી કરશે. આજે રાષ્ટ્રીય કવિ રામધારી સિંહ દિનકરજીની પુણ્યતિથિ પણ છે. હું તેમને મારી નમ્ર શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરું છું.

મિત્રો,

બિહાર એ ભૂમિ છે જ્યાંથી પૂજ્ય બાપુએ સત્યાગ્રહનો મંત્ર ફેલાવ્યો હતો. પૂજ્ય બાપુ દ્રઢપણે માનતા હતા કે જ્યાં સુધી ભારતના ગામડાં મજબૂત નહીં બને ત્યાં સુધી ભારત ઝડપથી વિકાસ કરી શકશે નહીં. દેશમાં પંચાયતી રાજની વિભાવના પાછળની આ ભાવના છે. છેલ્લા દાયકામાં, પંચાયતોને સશક્ત બનાવવા માટે એક પછી એક પગલાં લેવામાં આવ્યા છે. ટેકનોલોજી દ્વારા પંચાયતોને પણ મજબૂત બનાવવામાં આવી છે. છેલ્લા દાયકામાં, 2 લાખથી વધુ ગ્રામ પંચાયતો ઇન્ટરનેટ સાથે જોડાયેલી છે. ગામડાઓમાં 5.5 લાખથી વધુ કોમન સર્વિસ સેન્ટર બનાવવામાં આવ્યા છે. પંચાયતો ડિજિટલ થવાનો બીજો એક ફાયદો પણ છે. જીવન-મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર, જમીન ધારણ પ્રમાણપત્ર, આવા ઘણા દસ્તાવેજો સરળતાથી મેળવી શકાય છે. આઝાદીના ઘણા દાયકાઓ પછી, જ્યારે દેશને એક નવું સંસદ ભવન મળ્યું, ત્યારે દેશમાં 30 હજાર નવા પંચાયત ભવન પણ બનાવવામાં આવ્યા. સરકારની પ્રાથમિકતા એ પણ રહી છે કે પંચાયતોને પૂરતું ભંડોળ મળે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં, પંચાયતોને 2 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનું ભંડોળ મળ્યું છે. આ બધા પૈસા ગામના વિકાસમાં રોકાણ કરવામાં આવ્યા છે.

મિત્રો,

ગ્રામ પંચાયતોની બીજી એક મોટી સમસ્યા જમીન વિવાદ સાથે સંબંધિત છે. કઈ જમીન વસવાટવાળી છે, કઈ ખેતીની જમીન છે, કઈ પંચાયતની જમીન છે, કઈ સરકારી જમીન છે, અને આ બધા મુદ્દાઓ પર ઘણીવાર વિવાદો થતા હતા. આના ઉકેલ માટે, જમીનોનું ડિજિટાઇઝેશન કરવામાં આવી રહ્યું છે. જમીનના રેકોર્ડના ડિજિટાઇઝેશનથી બિનજરૂરી વિવાદોનો ઉકેલ લાવવામાં મદદ મળી છે.

મિત્રો,

આપણે જોયું છે કે પંચાયતોએ સામાજિક ભાગીદારીને કેવી રીતે મજબૂત બનાવી છે. બિહાર દેશનું પહેલું રાજ્ય હતું. જ્યાં મહિલાઓને આમાં 50 ટકા અનામતની સુવિધા આપવામાં આવી હતી, અને તેથી હું નીતિશ જીને અભિનંદન આપું છું. આજે બિહારમાં ગરીબ, દલિત, મહાદલિત, પછાત અને અત્યંત પછાત સમુદાયોની બહેનો અને દીકરીઓ ખૂબ મોટી સંખ્યામાં જનપ્રતિનિધિ તરીકે સેવા આપી રહી છે અને આ જ સાચો સામાજિક ન્યાય છે, આ જ સાચી સામાજિક ભાગીદારી છે. લોકશાહી ફક્ત વધુ ભાગીદારીથી જ સમૃદ્ધ અને મજબૂત બને છે. આ વિચારને ધ્યાનમાં રાખીને, લોકસભા અને વિધાનસભામાં મહિલાઓ માટે તેત્રીસ ટકા અનામતનો કાયદો પણ બનાવવામાં આવ્યો છે. દેશના દરેક રાજ્યની મહિલાઓને આનો લાભ મળશે, આપણી બહેનો અને દીકરીઓને વધુ પ્રતિનિધિત્વ મળશે.

મિત્રો,

દેશમાં મહિલાઓની આવક વધારવા અને નવી રોજગાર અને સ્વરોજગારીની તકો ઊભી કરવા માટે, સરકાર મિશન મોડમાં કામ કરી રહી છે. બિહારમાં ચાલી રહેલા જીવિકા દીદી કાર્યક્રમે ઘણી બહેનોનું જીવન બદલી નાખ્યું છે. આજે જ, બિહારની બહેનોના સ્વ-સહાય જૂથોને લગભગ 1,000 કરોડ રૂપિયાની સહાય આપવામાં આવી છે. આનાથી બહેનોના આર્થિક સશક્તિકરણને વધુ મજબૂતી મળશે. આનાથી દેશમાં ત્રણ કરોડ લખપતિ દીદીઓ બનાવવાના લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવામાં વધુ મદદ મળશે.

મિત્રો,

છેલ્લા દાયકામાં ગ્રામીણ અર્થતંત્રને નવી ગતિ મળી છે. ગામડાઓમાં ગરીબો માટે ઘરો બનાવવામાં આવ્યા છે, રસ્તાઓ બનાવવામાં આવ્યા છે, પાકા રસ્તા બનાવવામાં આવ્યા છે. ગામડાઓમાં ગેસ કનેક્શન પહોંચ્યા છે, પાણીના કનેક્શન પહોંચ્યા છે, શૌચાલય બનાવવામાં આવ્યા છે. આવા દરેક કામ દ્વારા ગામડાઓ સુધી કરોડો રૂપિયા પહોંચ્યા છે. રોજગારની નવી તકો પણ ઉભી થઈ છે. મજૂરોથી લઈને ખેડૂતો સુધી અને ડ્રાઈવરથી લઈને દુકાનદારો સુધી, દરેકને કમાણી કરવાની નવી તકો મળી છે. પેઢીઓથી વંચિત રહેલો સમાજ આનો સૌથી વધુ લાભ મેળવી રહ્યો છે. હું તમને પીએમ આવાસ યોજનાનું ઉદાહરણ આપીશ. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય એ છે કે દેશમાં કોઈ ગરીબ પરિવાર બેઘર ન રહે, દરેકના માથા પર કોંક્રિટની છત હોય. હવે જ્યારે હું આ માતાઓ અને બહેનોને ઘરની ચાવીઓ આપી રહ્યો હતો, ત્યારે તેમના ચહેરા પર દેખાતો સંતોષ, તેમનામાં દેખાતો નવો આત્મવિશ્વાસ ખરેખર આ ગરીબ લોકો માટે કામ કરવાની પ્રેરણાનું કારણ બની જાય છે. અને આ લક્ષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને, છેલ્લા દાયકામાં 4 કરોડથી વધુ કોંક્રિટના ઘરો બનાવવામાં આવ્યા છે. બિહારમાં પણ અત્યાર સુધીમાં 57 લાખ ગરીબ પરિવારોને યોગ્ય આવાસ મળ્યા છે. આ મકાનો ગરીબ, દલિત, પછાત-સૌથી પછાત, પાસમંદા પરિવારો અને સમાજના આવા વંચિત પરિવારોને આપવામાં આવ્યા છે. આગામી વર્ષોમાં, ગરીબો માટે 3 કરોડ વધુ કોંક્રિટના ઘરો ઉપલબ્ધ કરાવવાના છે. આજે જ, બિહારના લગભગ 1.5 લાખ પરિવારો તેમના નવા પાકા મકાનોમાં ગૃહ પ્રવેશ કરી રહ્યા છે. દેશભરના 15 લાખ ગરીબ પરિવારોને નવા મકાનોના બાંધકામ માટે મંજૂરી પત્રો પણ આપવામાં આવ્યા છે. આમાં પણ સાડા ત્રણ લાખ લાભાર્થીઓ ફક્ત આપણા બિહારના છે. આજે જ, લગભગ 10 લાખ ગરીબ પરિવારોને તેમના કાયમી મકાનો માટે નાણાકીય સહાય મોકલવામાં આવી છે. આમાં બિહારના 80 હજાર ગ્રામીણ પરિવારો અને એક લાખ શહેરી પરિવારોનો સમાવેશ થાય છે.

મિત્રો,

વિતેલો દાયકો ભારતમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો દાયકો રહ્યો છે. આ આધુનિક માળખાગત સુવિધા વિકસિત ભારતનો પાયો મજબૂત બનાવી રહી છે. પહેલી વાર, દેશના 12 કરોડથી વધુ ગ્રામીણ પરિવારોના ઘરોમાં નળનું પાણી પહોંચ્યું છે. 2.5 કરોડથી વધુ ઘરોમાં વીજળીનું જોડાણ પહોંચી ગયું છે. જેમણે ક્યારેય ગેસના ચૂલા પર રસોઈ બનાવવાનું વિચાર્યું ન હતું તેમને ગેસ સિલિન્ડર મળી ગયા છે. તમે કદાચ તાજેતરમાં સમાચાર વાંચ્યા હશે. લદ્દાખ અને સિયાચીનમાં, જ્યાં મૂળભૂત સુવિધાઓ પણ પૂરી પાડવી મુશ્કેલ છે, ત્યાં હવે 4G અને 5G મોબાઇલ કનેક્શન પહોંચી ગયા છે. આ બતાવે છે કે આજે દેશની પ્રાથમિકતા શું છે. આપણી સામે આરોગ્ય જેવા ક્ષેત્રનું ઉદાહરણ પણ છે. એક સમય હતો જ્યારે AIIMS જેવી હોસ્પિટલો ફક્ત દિલ્હી જેવા મોટા શહેરોમાં જ હતી. આજે દરભંગામાં જ AIIMSનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે. છેલ્લા દસ વર્ષમાં, દેશમાં મેડિકલ કોલેજોની સંખ્યા લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે. ઝાંઝરપુરમાં એક નવી મેડિકલ કોલેજ પણ બનાવવામાં આવી રહી છે.

મિત્રો,

ગામડાઓમાં સારી હોસ્પિટલો બનાવવા માટે, દેશભરમાં 1.5 લાખથી વધુ આયુષ્માન આરોગ્ય મંદિરો બનાવવામાં આવ્યા છે. બિહારમાં આવા 10 હજારથી વધુ આયુષ્માન આરોગ્ય મંદિરો બનાવવામાં આવ્યા છે. તેવી જ રીતે, જન ઔષધિ કેન્દ્રો ગરીબો અને મધ્યમ વર્ગ માટે મોટી રાહત બન્યા છે. અહીં તમને 80% ડિસ્કાઉન્ટ પર સસ્તી દવાઓ મળી શકે છે. બિહારમાં 800થી વધુ જન ઔષધિ કેન્દ્રો બનાવવામાં આવ્યા છે. આનાથી બિહારના લોકોએ દવાઓ પર ખર્ચાતા 2 હજાર કરોડ રૂપિયા બચાવ્યા છે. આયુષ્માન ભારત યોજના હેઠળ પણ બિહારમાં લાખો પરિવારોને મફત સારવાર મળી છે. આના પરિણામે આ પરિવારોના હજારો કરોડ રૂપિયાની બચત થઈ છે.

મિત્રો,

આજે, ભારત રેલ્વે, રસ્તા, એરપોર્ટ જેવા માળખાગત સુવિધાઓ સાથે ખૂબ જ ઝડપથી જોડાઈ રહ્યું છે. પટનામાં મેટ્રોનું કામ ચાલી રહ્યું છે, દેશના બે ડઝનથી વધુ શહેરો મેટ્રો સુવિધા સાથે જોડાયેલા છે. આજે, પટના અને જય નગર વચ્ચે નમો ભારત રેપિડ રેલ પણ શરૂ કરવામાં આવી છે. આ સાથે, પટના અને જય નગર વચ્ચેની મુસાફરી ખૂબ જ ઓછા સમયમાં પૂર્ણ થશે. નમો ભારત રેપિડ રેલ દ્વારા સમસ્તીપુર, દરભંગા, મધુબની અને બેગુસરાયના લાખો લોકોને મદદ કરવામાં આવશે.

મિત્રો,

આજે અહીં ઘણી નવી રેલ્વે લાઇનોનું ઉદ્ઘાટન અને સમર્પિત કરવામાં આવ્યું છે. સહરસાથી મુંબઈ સુધીની આધુનિક અમૃત ભારત ટ્રેન શરૂ થવાથી, આપણા કામ કરતા પરિવારોને ઘણી સુવિધા મળશે. અમારી સરકાર બિહારમાં મધુબની અને ઝાંઝરપુર સહિત ડઝનબંધ રેલ્વે સ્ટેશનોનું આધુનિકીકરણ પણ કરી રહી છે. દરભંગા એરપોર્ટ દ્વારા મિથિલા અને બિહારની હવાઈ કનેક્ટિવિટીમાં સુધારો થયો છે. પટના એરપોર્ટનું પણ વિસ્તરણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ વિકાસ કાર્યોને કારણે બિહારમાં રોજગારની નવી તકોનું સર્જન થઈ રહ્યું છે.

મિત્રો,

આપણા ખેડૂતો ગ્રામીણ અર્થતંત્રની કરોડરજ્જુ છે. આ કરોડરજ્જુ જેટલી મજબૂત હશે, તેટલા ગામડાં મજબૂત બનશે અને દેશ તેટલો શક્તિશાળી બનશે. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે મિથિલા, કોસીનો આ વિસ્તાર પૂરથી ખૂબ જ પરેશાન છે. બિહારમાં પૂરની અસર ઘટાડવા માટે સરકાર અગિયાર હજાર કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરવા જઈ રહી છે. આ સાથે બાગમતી, ધાર, બુધી ગંડક અને કોસી પર બંધ બાંધવામાં આવશે. આનાથી નહેરોનું નિર્માણ થશે અને નદીના પાણીનો ઉપયોગ કરીને સિંચાઈની વ્યવસ્થા થશે. અને દરેક ખેડૂતના ખેતરમાં પાણી પહોંચાડવાની પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે. આનો અર્થ એ થયો કે પૂરની સમસ્યા ઓછી થશે અને ખેતરો સુધી પૂરતું પાણી પહોંચશે.

મિત્રો,

મખાના આજે દેશ અને દુનિયા માટે એક સુપરફૂડ છે, પરંતુ મિથિલામાં તે સંસ્કૃતિનો એક ભાગ છે. આપણે આ સંસ્કૃતિને અહીં સમૃદ્ધિનો સ્ત્રોત બનાવી રહ્યા છીએ. અમે મખાનાને GI ટેગ આપ્યો છે. આનો અર્થ એ થયો કે મખાના આ જમીનની પેદાશ છે અને હવે તેની સત્તાવાર પુષ્ટિ થઈ ગઈ છે. મખાના સંશોધન કેન્દ્રને રાષ્ટ્રીય દરજ્જો પણ આપવામાં આવ્યો છે. બજેટમાં જે મખાના બોર્ડની જાહેરાત કરવામાં આવી છે, તેની રચના મખાનાના ખેડૂતોનું ભાગ્ય બદલવા જઈ રહી છે. બિહારનું મખાના સુપરફૂડ તરીકે વિશ્વના બજારોમાં પહોંચશે. બિહારમાં નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ફૂડ ટેકનોલોજી એન્ડ મેનેજમેન્ટ પણ બનાવવામાં આવશે. આનાથી અહીંના યુવાનોને ફૂડ પ્રોસેસિંગ સંબંધિત નાના ઉદ્યોગો સ્થાપવામાં વધુ મદદ મળશે.

મિત્રો,

ખેતીની સાથે સાથે, બિહાર મત્સ્ય ઉત્પાદનમાં પણ સતત પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. આપણા માછીમાર મિત્રો હવે કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડની સુવિધાનો લાભ લઈ શકે છે. માછીમારી સાથે સંકળાયેલા ઘણા પરિવારોને આનો લાભ મળ્યો છે. પ્રધાનમંત્રી મત્સ્ય સંપદા યોજના હેઠળ, બિહારમાં કરોડો રૂપિયાના કાર્યો થયા છે.

મિત્રો,

22 એપ્રિલના રોજ જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં આતંકવાદીઓએ જે ક્રૂરતાથી નિર્દોષ નાગરિકોની હત્યા કરી તેનાથી સમગ્ર રાષ્ટ્ર અને કરોડો નાગરિકો દુઃખી છે. આખો રાષ્ટ્ર તેમના દુઃખમાં તમામ પીડિત પરિવારોની સાથે ઉભો છે. સરકાર એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે તમામ પ્રયાસો કરી રહી છે કે હાલમાં સારવાર હેઠળ રહેલા પરિવારના સભ્યો જલ્દી સ્વસ્થ થાય.

મિત્રો,

આ આતંકવાદી હુમલામાં કોઈએ પોતાનો પુત્ર ગુમાવ્યો, કોઈએ પોતાનો ભાઈ ગુમાવ્યો, તો કોઈએ પોતાનો જીવનસાથી ગુમાવ્યો. તેમાંના કેટલાક બંગાળી બોલતા હતા, કેટલાક કન્નડ બોલતા હતા, કેટલાક મરાઠી બોલતા હતા, કેટલાક ઉડિયા બોલતા હતા, કેટલાક ગુજરાતી બોલતા હતા, તો કેટલાક બિહારના હતા. આજે, કારગિલથી કન્યાકુમારી સુધી, આ બધાના મૃત્યુ પર આપણો શોક અને ગુસ્સો સમાન છે. આ હુમલો ફક્ત નિઃશસ્ત્ર પ્રવાસીઓ પર જ થયો નથી; દેશના દુશ્મનોએ ભારતની આત્મા પર હુમલો કરવાની હિંમત કરી છે. હું ખૂબ જ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહેવા માંગુ છું કે, જે આતંકવાદીઓએ આ હુમલો કર્યો છે અને જેમણે આ હુમલો કરવાનું કાવતરું ઘડ્યું છે, તેમને તેમની કલ્પના કરતાં પણ મોટી સજા મળશે. તેમને ચોક્કસ આ સજા મળશે. હવે આતંકવાદીઓના બાકી રહેલા ઠેકાણાઓનો નાશ કરવાનો સમય આવી ગયો છે. 140 કરોડ ભારતીયોની ઇચ્છાશક્તિ હવે આતંકના માસ્ટર્સની કમર તોડી નાખશે.

મિત્રો,

આજે, બિહારની ધરતી પરથી, હું આખી દુનિયાને કહું છું: ભારત દરેક આતંકવાદી અને તેમના સમર્થકોને ઓળખશે, શોધી કાઢશે અને સજા કરશે. અમે પૃથ્વીના છેડા સુધી તેમનો પીછો કરીશું. ભારતનો જુસ્સો ક્યારેય આતંકવાદથી તૂટી શકશે નહીં. આતંકવાદ સજા પામ્યા વગર રહેશે નહીં. ન્યાય મળે તે માટે તમામ પ્રયાસો કરવામાં આવશે. આખું રાષ્ટ્ર આ સંકલ્પમાં મક્કમ છે. માનવતામાં વિશ્વાસ રાખનાર દરેક વ્યક્તિ આપણી સાથે છે. હું વિવિધ દેશોના લોકો અને તેમના નેતાઓનો આભાર માનું છું, જેઓ આ સમયમાં આપણી સાથે ઉભા રહ્યા છે.

મિત્રો,

ઝડપી વિકાસ માટે શાંતિ અને સલામતી સૌથી જરૂરી શરતો છે. વિકસિત ભારત માટે વિકસિત બિહાર જરૂરી છે. આપણા બધાનો પ્રયાસ છે કે બિહારમાં વિકાસ થાય અને વિકાસના લાભ અહીંના દરેક વર્ગ અને દરેક પ્રદેશ સુધી પહોંચે. પંચાયતી રાજ દિવસ પર આ કાર્યક્રમમાં જોડાવા બદલ હું ફરી એકવાર આપ સૌનો આભાર માનું છું.

ખૂબ ખૂબ આભાર. મારી સાથે બોલો -

ભારત માતા કી જય.

ભારત માતા કી જય.

ભારત માતા કી જય.

AP/IJ/GP/JD