પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે વીડિયો સંદેશ મારફતે મુંબઈમાં ઇન્ડિયા સ્ટીલ 2025 કાર્યક્રમ દરમિયાન પોતાની ટિપ્પણી કરી હતી. આ પ્રસંગે ઉપસ્થિત જનમેદનીને સંબોધતા તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આગામી બે દિવસ દરમિયાન ચર્ચાવિચારણામાં ભારતનાં સનરાઇઝ સેક્ટર – સ્ટીલ ઉદ્યોગની સંભવિતતા અને તકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, આ ક્ષેત્ર ભારતની પ્રગતિનો પાયો છે, વિકસિત ભારતનો પાયો મજબૂત કરે છે અને દેશમાં પરિવર્તનનો નવો અધ્યાય લખી રહ્યું છે. પ્રધાનમંત્રીએ ઇન્ડિયા સ્ટીલ 2025માં દરેકનું સ્વાગત કર્યું હતું અને વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, આ ઇવેન્ટ નવા વિચારો વહેંચવા, નવી ભાગીદારી કરવા અને નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે લોન્ચપેડ તરીકે કામ કરશે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ કાર્યક્રમ સ્ટીલ ક્ષેત્રમાં નવા પ્રકરણ માટે પાયો નાખશે.

શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, "સ્ટીલે આધુનિક અર્થવ્યવસ્થાઓમાં કરોડરજ્જુ જેવી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે." શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, તે ગગનચુંબી ઇમારતો, શિપિંગ, હાઇવે, હાઇ-સ્પીડ રેલ, સ્માર્ટ સિટી કે ઔદ્યોગિક કોરિડોર હોય, સ્ટીલ દરેક સફળતાની ગાથા પાછળ તાકાત છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "ભારત 5 ટ્રિલિયન ડોલરનું અર્થતંત્ર બનવાનાં લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવા આતુર છે, જેમાં સ્ટીલ ક્ષેત્ર આ અભિયાનમાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે." તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, ભારત વિશ્વનો બીજા ક્રમનો સૌથી મોટો સ્ટીલ ઉત્પાદક દેશ છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, રાષ્ટ્રીય સ્ટીલ નીતિ હેઠળ ભારતે વર્ષ 2030 સુધીમાં 300 મિલિયન ટન સ્ટીલનું ઉત્પાદન કરવાનો લક્ષ્યાંક નિર્ધારિત કર્યો છે. તેમણે ટિપ્પણી કરી હતી કે ભારતમાં હાલનો માથાદીઠ સ્ટીલનો વપરાશ આશરે 98 કિલોગ્રામ છે અને 2030 સુધીમાં તે વધીને 160 કિલોગ્રામ થવાની ધારણા છે. શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, સ્ટીલનો વપરાશ વધતો જાય છે, જે દેશનાં માળખાગત અને અર્થતંત્ર માટે સુવર્ણ માપદંડ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ દેશની દિશા તેમજ સરકારની કાર્યદક્ષતા અને અસરકારકતા માટે પણ સીમાચિહ્નરૂપ છે.

પ્રધાનમંત્રી-શક્તિ રાષ્ટ્રીય માસ્ટર પ્લાનની સ્થાપનાને કારણે સ્ટીલ ઉદ્યોગ તેના ભવિષ્ય વિશે નવેસરથી આત્મવિશ્વાસથી ઊભરાઇ રહ્યો છે એ વાત પર ભાર મૂકીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, આ પહેલ વિવિધ ઉપયોગિતા સેવાઓ અને લોજિસ્ટિક્સ મોડ્સને સંકલિત કરે છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ખાણ વિસ્તારો અને સ્ટીલ એકમોનું મેપિંગ મલ્ટિ-મોડલ કનેક્ટિવિટીમાં સુધારો કરવા માટે થઈ રહ્યું છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, જ્યાં મોટા ભાગનું સ્ટીલ ક્ષેત્ર કેન્દ્રિત છે, ત્યાં પૂર્વ ભારતમાં મહત્ત્વપૂર્ણ માળખાગત સુવિધાઓને અપગ્રેડ કરવા માટે નવા પ્રોજેક્ટ્સ રજૂ કરવામાં આવી રહ્યાં છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, 1.3 ટ્રિલિયન ડોલરની નેશનલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પાઇપલાઇનને અદ્યતન કરવામાં આવી રહી છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, માર્ગો, રેલવે, એરપોર્ટ, બંદર અને પાઇપલાઇનનાં વિકાસમાં અભૂતપૂર્વ ગતિની સાથે શહેરોને સ્માર્ટ સિટીમાં પરિવર્તિત કરવા મોટા પાયે પ્રયાસો સ્ટીલ ક્ષેત્ર માટે નવી તકો ઊભી કરી રહ્યાં છે. પ્રધાનમંત્રીએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે, પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના હેઠળ કરોડો મકાનોનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે અને જલ જીવન મિશન મારફતે ગામડાઓમાં નોંધપાત્ર માળખાગત સુવિધાઓનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, આ પ્રકારની કલ્યાણકારી પહેલો સ્ટીલ ઉદ્યોગને નવી તાકાત પણ પ્રદાન કરી રહી છે. તેમણે સરકારી પ્રોજેક્ટ્સમાં માત્ર 'મેડ ઇન ઇન્ડિયા' સ્ટીલનો ઉપયોગ કરવાના સરકારના નિર્ણય પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને નોંધ્યું હતું કે, સરકાર સંચાલિત પહેલ બિલ્ડિંગ નિર્માણ અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સ્ટીલનો સૌથી વધુ વપરાશ કરે છે.

સ્ટીલ એ બહુવિધ ક્ષેત્રોના વિકાસને આગળ ધપાવતું પ્રાથમિક ઘટક છે એ બાબત પર ભાર મૂકીને શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, સ્ટીલ ઉદ્યોગ માટે સરકારની નીતિઓ ભારતમાં અન્ય ઘણાં ઉદ્યોગોને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક બનાવવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહી છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, મેન્યુફેક્ચરિંગ, કન્સ્ટ્રક્શન, મશીનરી અને ઓટોમોટિવ જેવા ક્ષેત્રો ભારતીય સ્ટીલ ઉદ્યોગમાંથી તાકાત મેળવી રહ્યા છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે સરકારે 'મેક ઇન ઇન્ડિયા' પહેલને વેગ આપવા માટે આ વર્ષના બજેટમાં રાષ્ટ્રીય ઉત્પાદન મિશન રજૂ કર્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ મિશન નાના, મધ્યમ અને મોટા ઉદ્યોગોને સેવા પૂરી પાડે છે તથા સ્ટીલ ક્ષેત્ર માટે નવી તકો ખોલશે.

ભારત લાંબા સમયથી હાઈ-ગ્રેડ સ્ટીલની આયાત પર નિર્ભર છે, જે સંરક્ષણ અને વ્યૂહાત્મક ક્ષેત્રો માટે મહત્ત્વપૂર્ણ છે તેની નોંધ લઈને પ્રધાનમંત્રીએ એ હકીકત પર ગર્વની લાગણી વ્યક્ત કરી હતી કે, ભારતનાં પ્રથમ સ્વદેશી એરક્રાફ્ટ કેરિયરમાં ઉપયોગમાં લેવાતી સ્ટીલનું ઉત્પાદન સ્થાનિક સ્તરે થયું હતું. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, ભારતીય સ્ટીલે ઐતિહાસિક ચંદ્રયાન અભિયાનની સફળતામાં પ્રદાન કર્યું છે. જે ભારતની ક્ષમતા અને આત્મવિશ્વાસનું પ્રતીક છે. પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, આ પરિવર્તન પીએલઆઇ યોજના જેવી પહેલો મારફતે શક્ય બન્યું હતું, જેણે હાઈ-ગ્રેડ સ્ટીલનાં ઉત્પાદનને ટેકો આપવા હજારો કરોડ રૂપિયાની ફાળવણી કરી છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ ફક્ત શરૂઆત છે અને આગળ લાંબો માર્ગ છે. તેમણે દેશભરમાં શરૂ થઈ રહેલા મેગા-પ્રોજેક્ટ્સને કારણે હાઈ-ગ્રેડ સ્ટીલની વધતી જતી માંગ તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, આ વર્ષના બજેટમાં જહાજનિર્માણને માળખાગત સુવિધા તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યું છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "ભારતનો ઉદ્દેશ સ્થાનિક સ્તરે આધુનિક અને મોટા જહાજોનું ઉત્પાદન કરવાનો અને અન્ય દેશોમાં નિકાસ કરવાનો છે." પ્રધાનમંત્રીએ ભારતમાં પાઇપલાઇન-ગ્રેડ સ્ટીલ અને કાટ-પ્રતિરોધક મિશ્રધાતુઓની વધતી જતી માગ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે ટિપ્પણી કરી હતી કે, દેશનું રેલવે માળખું અભૂતપૂર્વ ગતિએ વિસ્તરી રહ્યું છે. તેમણે "શૂન્ય આયાત" ના લક્ષ્યની જરૂરિયાત અને ચોખ્ખી નિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. "ભારત હાલમાં 25 મિલિયન ટન સ્ટીલની નિકાસના લક્ષ્યાંક તરફ કામ કરી રહ્યું છે અને 2047 સુધીમાં ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારીને 500 મિલિયન ટન કરવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે." તેમણે નવી પ્રક્રિયાઓ, ગ્રેડ્સ અને સ્કેલ માટે સ્ટીલ ક્ષેત્રને તૈયાર કરવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો અને ઉદ્યોગને ભવિષ્ય માટે તૈયાર માનસિકતા સાથે વિસ્તૃત અને અપગ્રેડ કરવા વિનંતી કરી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ સ્ટીલ ઉદ્યોગની વૃદ્ધિમાં રોજગારીનાં સર્જનની વિપુલ સંભવિતતા પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ખાનગી અને જાહેર એમ બંને ક્ષેત્રોને નવા વિચારો વિકસાવવા અને વહેંચવા અપીલ કરી હતી. તેમણે ઉત્પાદન, સંશોધન અને વિકાસ અને ટેકનોલોજી અપગ્રેડમાં જોડાણ પર ભાર મૂક્યો હતો, જેથી દેશનાં યુવાનો માટે રોજગારીની વધારે તકોનું સર્જન થઈ શકે.

શ્રી મોદીએ સ્વીકાર્યું હતું કે, સ્ટીલ ઉદ્યોગ કેટલાંક ચોક્કસ પડકારોનો સામનો કરી રહ્યો છે, જેને વધારે વૃદ્ધિ માટે સમાધાનની જરૂર છે. તેમણે એ બાબત પર ભાર મૂક્યો હતો કે, કાચા માલની સુરક્ષા મહત્ત્વપૂર્ણ ચિંતાનો વિષય છે, કારણ કે ભારત હજુ પણ નિકલ, કોકિંગ કોલસો અને મેંગેનીઝની આયાત પર નિર્ભર છે. તેમણે વૈશ્વિક ભાગીદારીને મજબૂત કરવાની, પુરવઠા શૃંખલાને સુરક્ષિત કરવાની અને ટેકનોલોજી અપગ્રેડેશન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ઊર્જા-કાર્યક્ષમ, ઓછા ઉત્સર્જન અને ડિજિટલી અદ્યતન ટેકનોલોજીઓ તરફ ઝડપથી આગળ વધવાનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, "સ્ટીલ ઉદ્યોગનું ભવિષ્ય એઆઇ, ઓટોમેશન, રિસાયક્લિંગ અને આડપેદાશના ઉપયોગ દ્વારા આકાર પામશે." તેમણે નવીનતા મારફતે આ ક્ષેત્રોમાં પ્રયાસો વધારવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે આશાવાદ વ્યક્ત કર્યો કે વૈશ્વિક ભાગીદારો અને ભારતીય કંપનીઓ વચ્ચે સહયોગથી આ પડકારોનો સામનો વધુ અસરકારક રીતે અને ઝડપી ગતિએ કરવામાં મદદ મળશે.

પ્રધાનમંત્રીએ કોલસાની આયાત, ખાસ કરીને કોકિંગ કોલસાની આયાતની ખર્ચ અને અર્થતંત્ર એમ બંને પર નોંધપાત્ર અસર પર ટિપ્પણી કરી હતી. તેમણે આ અવલંબન ઘટાડવા માટે વિકલ્પો શોધવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ડીઆરઆઈ રૂટ જેવી ટેકનોલોજીની ઉપલબ્ધતા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને તેમને વધુ પ્રોત્સાહન આપવાના પ્રયાસો પર ભાર મૂક્યો હતો. દેશના કોલસાના સંસાધનોનો વધુ સારો ઉપયોગ કરવા અને આયાત પરની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે કોલ ગેસિફિકેશનનો અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરી શકાય છે તેમ જણાવીને તેમણે સ્ટીલ ઉદ્યોગના તમામ હિતધારકોને આ પ્રયાસમાં સક્રિયપણે ભાગ લેવા અને આ દિશામાં આગળ વધવા માટે જરૂરી પગલાં લેવા વિનંતી કરી હતી.

ગ્રીનફિલ્ડની ન વપરાતી ખાણોની સમસ્યાનું સમાધાન કરવાના મહત્ત્વ પર ભાર મૂકીને શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, છેલ્લાં એક દાયકામાં ખાણમાં નોંધપાત્ર સુધારા કરવામાં આવ્યા છે, જેનાથી કાચા લોખંડની ઉપલબ્ધતા સરળ બની છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે હવે દેશના સંસાધનોના મહત્તમ ઉપયોગની ખાતરી કરવા માટે ફાળવવામાં આવેલી ખાણોનો અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરવાનો સમય આવી ગયો છે. આ પ્રક્રિયામાં વિલંબ થવાથી ઉદ્યોગ પર પ્રતિકૂળ અસર પડશે તેવી ચેતવણી આપતાં શ્રી મોદીએ આ પડકારનો સામનો કરવા ગ્રીનફિલ્ડ માઇનિંગનાં પ્રયાસોને વેગ આપવા અપીલ કરી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ભારત હવે સંપૂર્ણપણે સ્થાનિક વૃદ્ધિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું નથી, પણ વૈશ્વિક નેતૃત્વ માટે તૈયારી કરી રહ્યું છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, અત્યારે દુનિયા ભારતને ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત સ્ટીલનાં વિશ્વસનીય સપ્લાયર તરીકે જુએ છે. તેમણે સ્ટીલનાં ઉત્પાદનમાં વૈશ્વિક કક્ષાનાં માપદંડો જાળવવાનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો અને ક્ષમતાઓમાં સતત સુધારો કર્યો હતો. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, લોજિસ્ટિક્સમાં સુધારો, મલ્ટિ-મોડલ પરિવહન નેટવર્ક વિકસાવવા અને ખર્ચમાં ઘટાડો કરવાથી ભારતને ગ્લોબલ સ્ટીલ હબ બનવામાં મદદ મળશે. પ્રધાનમંત્રીએ એ બાબત પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો કે, ઇન્ડિયા સ્ટીલ ક્ષમતાઓનું વિસ્તરણ કરવા અને વિચારોને કાર્ય કરી શકાય તેવા સમાધાનોમાં પરિવર્તિત કરવા પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે. તેમણે સમાપનમાં તમામ સહભાગીઓને શુભેચ્છાઓ વ્યક્ત કરી હતી અને સ્થિતિસ્થાપક, ક્રાંતિકારી અને સ્ટીલ-મજબૂત ભારતનું નિર્માણ કરવા સહિયારા પ્રયાસો કરવા અપીલ કરી હતી.

AP/IJ/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com