ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ ക്ഷണപ്രകാരം സ്പെയിൻ പ്രസിഡൻ്റ് ശ്രീ. പെഡ്രോ സാഞ്ചസ് 2024 ഒക്ടോബർ 28-29 തീയതികളിൽ ഇന്ത്യ സന്ദർശിച്ചു. ഇത് പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസിൻ്റെ ആദ്യ ഇന്ത്യാ സന്ദർശനമായിരുന്നു. 18 വർഷത്തിന് ശേഷം ഇതാദ്യമായാണ് സ്പെയിൻ ഗവൺമെൻ്റിൻ്റെ ഒരു പ്രസിഡൻ്റ് ഇന്ത്യ സന്ദർശിക്കുന്നത്. ഗതാഗത, സുസ്ഥിര മൊബിലിറ്റി മന്ത്രിയും വ്യവസായ-ടൂറിസം മന്ത്രിയും ഉന്നതതല ഉദ്യോഗസ്ഥ-വ്യാപാര പ്രതിനിധി സംഘവും അദ്ദേഹത്തോടൊപ്പമുണ്ടായിരുന്നു.

ഈ സന്ദർശനം ഉഭയകക്ഷി ബന്ധത്തെ പുതുക്കിയതായും അതിന് പുത്തൻ ആക്കം കൂട്ടുന്നതായും വിവിധ മേഖലകളിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കുമിടയിൽ മെച്ചപ്പെട്ട സഹകരണത്തിൻ്റെ പുതിയ യുഗത്തിന് കളമൊരുക്കിയതായും ഇരു നേതാക്കളും അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. 2017ലെ പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ സ്പെയിൻ സന്ദർശനത്തിനു ശേഷമുള്ള ഉഭയകക്ഷി ബന്ധത്തിൻ്റെ പുരോഗതിയിലും അവർ സംതൃപ്തി രേഖപ്പെടുത്തി. ഉഭയകക്ഷി അജണ്ട കൂടുതൽ നവീകരിക്കുന്നത് തുടരാനും രാഷ്ട്രീയ, സാമ്പത്തിക, സുരക്ഷ, പ്രതിരോധം, ജനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം, സാംസ്കാരിക സഹകരണം തുടങ്ങി  എല്ലാ തലങ്ങളിലും സഹകരണം കെട്ടിപ്പടുക്കാനും ഇരു നേതാക്കളും തങ്ങളുടെ ടീമുകൾക്ക് നിർദ്ദേശം നൽകി. 

പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസിന് സാംസ്കാരിക സ്വീകരണം നൽകുകയും പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുമായി വഡോദരയിൽ പ്രതിനിധി തല ചർച്ചകൾ നടത്തുകയും ചെയ്തു. മുംബൈ സന്ദർശിച്ച അദ്ദേഹം പ്രമുഖ വ്യവസായ പ്രമുഖർ, സാംസ്കാരിക വ്യക്തികൾ, ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്ര വ്യവസായ പ്രതിനിധികൾ എന്നിവരുമായി ആശയവിനിമയം നടത്തി.

എയർബസ് സ്‌പെയിനും ടാറ്റ അഡ്വാൻസ്ഡ് സിസ്റ്റംസ് ലിമിറ്റഡും സഹകരിച്ച് നിർമ്മിച്ച സി-295 വിമാനത്തിൻ്റെ ഫൈനൽ അസംബ്ലി ലൈൻ പ്ലാൻ്റ് വഡോദരയിൽ പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസും പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയും സംയുക്തമായി ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു. ഈ പ്ലാൻ്റ് 2026-ൽ ഇന്ത്യയിൽ നിർമ്മിക്കുന്ന 40 വിമാനങ്ങളിൽ ആദ്യത്തേതായ 'ഇന്ത്യയിൽ നിർമ്മിച്ച' C295 വിമാനം പുറത്തിറക്കും. എയർബസ് സ്‌പെയിൻ 16 വിമാനങ്ങൾ 'ഫ്ലൈ-എവേ' അവസ്ഥയിൽ ഇന്ത്യയിലേക്ക് ഡെലിവറി ചെയ്യുന്നു, അതിൽ 6 എണ്ണം ഇതിനകം ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയ്ക്ക് കൈമാറി.

രാഷ്ട്രീയ, പ്രതിരോധ, സുരക്ഷാ സഹകരണം

1. ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ഊഷ്മളവും സൗഹാർദ്ദപരവുമായ ഉഭയകക്ഷി ബന്ധങ്ങൾ അവലോകനം ചെയ്ത ഇരു നേതാക്കളും ജനാധിപത്യം, സ്വാതന്ത്ര്യം, നിയമവാഴ്ച, ന്യായവും തുല്യവുമായ ആഗോള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, കൂടുതൽ സുസ്ഥിരവും ഊർ
ജ്ജസ്വലവുമായ ഭൂമി, നിയമങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര ക്രമം,മെച്ചപ്പെടുത്തിയതും പരിഷ്ക്കരിച്ചതുമായ ബഹുരാഷ്ട്ര വാദം എന്നിവയോടുള്ള പങ്കാളിത്ത പ്രതിബദ്ധതയിലാണ് വളരുന്ന പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ അടിത്തറയെന്ന് എടുത്തു പറഞ്ഞു.  ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ നില നിൽക്കുന്ന ശാശ്വതമായ ചരിത്ര ബന്ധവും ദീർഘകാല സൗഹൃദവും ഈ സഹകരണത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവാണെന്ന് അവർ എടുത്തുകാട്ടി.

2. നിരന്തര ഉന്നതതല ഇടപെടലുകൾ പങ്കാളിത്തത്തിന് ആക്കം കൂട്ടുന്നുവെന്ന് ഇരു നേതാക്കളും ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. വിദേശ, സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, വാണിജ്യ, പ്രതിരോധ മന്ത്രാലയങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഉഭയകക്ഷി സഹകരണം മികച്ച രീതിയിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയ അവർ  ഉഭയകക്ഷി സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും വൈവിധ്യവത്കരിക്കുന്നതിനുമായി  പ്രതിരോധ മേഖല, സൈബർ സുരക്ഷ ഉൾപ്പെടെയുള്ള സുരക്ഷ, വ്യാപാര-സാമ്പത്തിക പ്രശ്നങ്ങൾ, സംസ്കാരം, ടൂറിസം, വിദ്യാഭ്യാസം, ജനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങളിൽ ഇരുരാജ്യങ്ങളുടെയും ബന്ധപ്പെട്ട മന്ത്രാലയങ്ങൾ/ഏജൻസികൾ തമ്മിൽ പതിവായി സംഭാഷണങ്ങൾ നടത്തേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.
3. ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കുമിടയിൽ വളരുന്ന പ്രതിരോധ വ്യാവസായിക സഹകരണത്തിൻ്റെ പ്രതീകമായി സി-295 വിമാന പദ്ധതിയിൽ കൈവരിച്ച പുരോഗതിയിൽ ഇരു നേതാക്കളും സംതൃപ്തി രേഖപ്പെടുത്തി. വളർന്നുവരുന്ന ഈ പങ്കാളിത്തത്തിന് അനുസൃതമായി, സ്പാനിഷ് പ്രതിരോധ വ്യവസായത്തിൻ്റെ വിപുലമായ കഴിവുകളും മത്സരശേഷിയും, 'മെയ്ക്ക് ഇൻ ഇന്ത്യ' പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യങ്ങളിലേക്കുള്ള അതിൻ്റെ സംഭാവനയും കണക്കിലെടുത്ത്, ഇന്ത്യയിൽ സമാനമായ സംയുക്ത പദ്ധതികൾ സ്ഥാപിക്കാൻ മറ്റ് മേഖലകളിലെ പ്രതിരോധ വ്യവസായങ്ങളെ അവർ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു.

സാമ്പത്തികവും വാണിജ്യപരവുമായ സഹകരണം

4. ഉഭയകക്ഷി വ്യാപാരത്തിലും നിക്ഷേപ പങ്കാളിത്തത്തിലും അടുത്തിടെയുണ്ടായ നല്ല സംഭവവികാസങ്ങളെ പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസും പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയും സ്വാഗതം ചെയ്തു, ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും നല്ല സാമ്പത്തിക വീക്ഷണത്താൽ ഉത്തേജിപ്പിക്കപ്പെടുകയും ഇരു രാജ്യങ്ങളുടെയും ബിസിനസുകൾ തമ്മിലുള്ള ശക്തമായ ബന്ധത്തിന് ആഹ്വാനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.

5. സ്പാനിഷ് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ വളർച്ചയിലും പ്രതിരോധശേഷിയിലും പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസിനെ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി അഭിനന്ദിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ വേഗത്തിലുള്ള സാമ്പത്തിക വളർച്ചയിൽ പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയെ പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസ് അഭിനന്ദിക്കുകയും ബിസിനസ് സൗഹൃദ അന്തരീക്ഷം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള വിവിധ സർക്കാർ സംരംഭങ്ങളെ അഭിനന്ദിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യയിൽ നിലവിലുള്ള 230 ഓളം സ്പാനിഷ് കമ്പനികളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെ 'മെയ്ക്ക് ഇൻ ഇന്ത്യ' സംരംഭത്തോടുള്ള സ്പെയിനിൻ്റെ പ്രതിബദ്ധത പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസ് എടുത്തുപറഞ്ഞു. ഓപ്പൺ റൂൾസ് അധിഷ്ഠിത ബഹുരാഷ്ട്ര വ്യാപാര സംവിധാനത്തിനും ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും ബിസിനസ് സൗഹൃദ നിക്ഷേപ സാഹചര്യത്തിനും ശക്തമായ പിന്തുണ ഇരു നേതാക്കളും ആവർത്തിച്ചു.

6. പുനരുപയോഗ ഊർജ്ജം, ആണവം, സ്‌മാർട്ട് ഗ്രിഡുകൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന ഊർജ്ജ മേഖല, ട്രെയിനുകൾ, റോഡുകൾ, തുറമുഖങ്ങൾ, ഗതാഗത ശൃംഖല മാനേജ്‌മെൻ്റ് എന്നിവയുൾപ്പെടുന്ന വാഹന ഗതാഗത അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ, ഭക്ഷ്യ സംസ്‌കരണം, ആരോഗ്യ സംരക്ഷണം, ആരോഗ്യ സേവനങ്ങൾ തുടങ്ങിയ മേഖലകളിലെ സ്പാനിഷ് കമ്പനികളുടെ വൈദഗ്ധ്യം അംഗീകരിച്ചു. ഈ മേഖലകളിൽ കൂടുതൽ സഹകരണം സ്വാഗതം ചെയ്തു. വിവര സാങ്കേതികവിദ്യ, ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽസ്, ഓട്ടോമൊബൈൽ, ഓട്ടോ ഘടകങ്ങൾ തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ ഇന്ത്യൻ കമ്പനികൾ സ്പാനിഷ് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് നൽകുന്ന നല്ല സംഭാവനകളെ പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസ് സ്വാഗതം ചെയ്തു. ഇന്ത്യയിലും സ്‌പെയിനിലും പരസ്പര നിക്ഷേപം സുഗമമാക്കുന്നതിന് 'ഫാസ്റ്റ് ട്രാക്ക് മെക്കാനിസം' സ്ഥാപിക്കുന്നതിനെ ഇരു നേതാക്കളും സ്വാഗതം ചെയ്തു.

7. 2023-ൽ നടന്ന ഇന്ത്യ-സ്പെയിൻ 'ജോയിൻ്റ് കമ്മീഷൻ ഫോർ ഇക്കണോമിക് കോ-ഓപ്പറേഷൻ്റെ' (ജെസിഇസി) 12-ാമത് സെഷൻ കൈവരിച്ച പുരോഗതി ഇരു നേതാക്കളും ശ്രദ്ധിക്കുകയും 2025-ൻ്റെ തുടക്കത്തിൽ സ്പെയിനിൽ ജെസിഇസിയുടെ അടുത്ത സെഷൻ വിളിക്കാൻ സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, സാമ്പത്തിക ബന്ധങ്ങൾ ആഴത്തിലാക്കേണ്ടതിൻ്റെയും പുനരുപയോഗ ഊർജം, സാങ്കേതികവിദ്യ, സുസ്ഥിര അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ തുടങ്ങിയ സുപ്രധാന മേഖലകളിൽ തന്ത്രപരമായ സഹകരണം പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുന്നതിൻ്റെ പ്രാധാന്യവും അവർ അംഗീകരിച്ചു. നഗര സുസ്ഥിര വികസനം സംബന്ധിച്ച ധാരണാപത്രം എത്രയും വേഗം പൂർത്തീകരിക്കാൻ നേതാക്കളും ഉറ്റുനോക്കി.

8. ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള വ്യാപാര നിക്ഷേപ സഹകരണം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി 2024 ഒക്ടോബർ 29 ന് മുംബൈയിൽ നടക്കുന്ന ഇന്ത്യ-സ്പെയിൻ സിഇഒ ഫോറത്തിൻ്റെ രണ്ടാം യോഗത്തെയും ഇന്ത്യ-സ്പെയിൻ ബിസിനസ് ഉച്ചകോടിയെയും ഇരു നേതാക്കളും സ്വാഗതം ചെയ്തു.

9. ഉഭയകക്ഷി പങ്കാളിത്തം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നതിൽ നവീകരണത്തിൻ്റെയും സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെയും സുപ്രധാന പ്രാധാന്യം ഇരു നേതാക്കളും തിരിച്ചറിയുകയും അത്തരം അവസരങ്ങളെല്ലാം പരസ്പര താൽപ്പര്യത്തിൽ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെടുകയും ചെയ്തു. റൈസിംഗ് അപ്പ് ഇൻ സ്പെയിൻ, സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ഇന്ത്യ സംരംഭം തുടങ്ങിയ ചട്ടക്കൂടുകൾ ഉൾപ്പെടെ, ഭാവിയിൽ അത്തരം കൈമാറ്റങ്ങൾ കൂടുതൽ ആഴത്തിലാക്കാൻ പ്രവർത്തിക്കാൻ ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും പ്രസക്തമായ ഏജൻസികളെ അവർ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു.

10. റെയിൽ ഗതാഗത മേഖലയിലെ സഹകരണം സംബന്ധിച്ചും കസ്റ്റംസ് വിഷയത്തിലെ സഹകരണത്തിനും പരസ്പര സഹായത്തിനുമുള്ള ധാരണാപത്രത്തിൽ ഒപ്പുവെച്ചതിൽ ഇരു നേതാക്കളും സംതൃപ്തി പ്രകടിപ്പിച്ചു, 

11. സാമ്പത്തിക-വ്യാപാര അവസരങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിലും ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ ധാരണ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിലും ടൂറിസത്തിൻ്റെ പങ്ക് നേതാക്കൾ അംഗീകരിക്കുകയും അത് കൂടുതൽ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കണമെന്ന് സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. സ്‌പെയിനിനും ഇന്ത്യക്കും ഇടയിൽ നേരിട്ടുള്ള വിമാന സർവീസുകൾ സ്ഥാപിക്കാൻ വിമാനക്കമ്പനികൾ കാണിക്കുന്ന താൽപര്യത്തെ ഇരു നേതാക്കളും സ്വാഗതം ചെയ്തു.

2026 ഇന്ത്യ-സ്പെയിൻ സാംസ്കാരിക, ടൂറിസം, AI എന്നിവയുടെ വർഷം

12. ഇന്ത്യയും സ്‌പെയിനും തമ്മിലുള്ള അഗാധമായ ബന്ധവും ഇരുരാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ദീർഘകാല സൗഹൃദവും കണക്കിലെടുത്ത്, 2026-നെ ഇന്ത്യയുടെയും സ്‌പെയിനിൻ്റെയും സംസ്‌കാരം, ടൂറിസം, കൃത്രിമബുദ്ധി (AI) എന്നിവയുടെ വർഷമാക്കി മാറ്റാൻ പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയും പ്രസിഡൻ്റ് പെഡ്രോ സാഞ്ചസും സമ്മതിച്ചു. 

13. പ്രസ്തുത വർഷത്തിൽ, ഇരുവിഭാഗവും തങ്ങളുടെ മ്യൂസിയങ്ങൾ, കല, മേളകൾ, ചലച്ചിത്രം, ഉത്സവങ്ങൾ, സാഹിത്യം, വാസ്തുശില്പികളുടെ യോഗങ്ങൾ, സംവാദത്തിൻ്റെയും ചിന്തയുടെയും മേഖലകളിൽ പരസ്പരം സാംസ്കാരിക സാന്നിധ്യം വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ പരമാവധി ശ്രമിക്കും.

14. അതുപോലെ, വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ ഒഴുക്ക് വർധിപ്പിക്കുന്നതിനും പരസ്പരമുള്ള നിക്ഷേപങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും നഗര-ഗ്രാമ വിനോദസഞ്ചാരമേഖലയിലെ ഹോസ്പിറ്റാലിറ്റി, ആർക്കിടെക്ചർ, പാചകരീതി, വിപണനം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ അനുഭവങ്ങൾ പങ്കുവയ്ക്കുന്നതിനും രാജ്യങ്ങൾ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ നൽകും. 

15. ജി 20 ന്യൂ ഡൽഹി ലീഡേഴ്‌സ് ഡിക്ലറേഷൻ അനുസരിച്ച്, ഇന്ത്യയ്ക്കും സ്‌പെയിനിനും AI യുടെ നല്ല ഉപയോഗത്തിനും പല മേഖലകളിലും അത് നല്ല രീതിയിൽ നടപ്പിലാക്കുന്നതിനും വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട പങ്ക് വഹിക്കാനാകും. AI-യുടെ ഗുണപരമായ ഉപയോഗം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഇവൻ്റുകൾ വർഷത്തിൽ നടത്താൻ ഇരു രാജ്യങ്ങളും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണ്, കൂടാതെ ഉൽപ്പാദന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ AI രംഗത്ത് പുതിയ മുന്നേറ്റങ്ങൾ പ്രായോഗികമായി നടപ്പിലാക്കുന്നതിനായി പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യും.

16. ഈ സംരംഭത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം അടയാളപ്പെടുത്തുന്നതിനായി, ബന്ധപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങളിൽ ഏറ്റവും അനുയോജ്യമായ രീതിയിൽ പ്രസ്തുത വർഷം ആഘോഷിക്കാൻ ഇരു നേതാക്കളും ബന്ധപ്പെട്ട പങ്കാളികളോട് നിർദ്ദേശിച്ചു.

സാംസ്കാരികവും ജനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ബന്ധവും

17. രാഷ്ട്രങ്ങളെ കൂടുതൽ അടുപ്പിക്കുന്നതിൽ സാംസ്കാരിക ബന്ധങ്ങളുടെ പങ്ക് ഇരു നേതാക്കളും അംഗീകരിക്കുകയും ഇന്ത്യയുടെയും സ്പെയിനിൻ്റെയും സമ്പന്നവും വൈവിധ്യപൂർണ്ണവുമായ സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തെ പ്രശംസിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യയും സ്പെയിനും തമ്മിലുള്ള ദീർഘകാല സാംസ്കാരിക വിനിമയത്തെയും സമ്പുഷ്ടീകരണത്തെയും അവർ അഭിനന്ദിച്ചു, പ്രത്യേകിച്ച് സ്പാനിഷ് ഇൻഡോളജിസ്റ്റുകളുടെയും ഇന്ത്യൻ ഹിസ്പാനിസ്റ്റുകളുടെയും പങ്ക്. സംഗീതം, നൃത്തം, നാടകം, സാഹിത്യം, മ്യൂസിയങ്ങൾ, ഉത്സവങ്ങൾ എന്നിവയിൽ ഉഭയകക്ഷി കൈമാറ്റം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഒരു സാംസ്കാരിക വിനിമയ പരിപാടിയിൽ ഒപ്പുവെച്ചതിനെ അവർ സ്വാഗതം ചെയ്തു.

18. ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും സംസ്‌കാരങ്ങളെയും ഭാഷകളെയും കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തിൽ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന താൽപ്പര്യത്തെ ഇരു നേതാക്കളും അഭിനന്ദിച്ചു. ഇന്ത്യയിലെ ജനപ്രിയ വിദേശ ഭാഷകളിൽ ഒന്നാണ് സ്പാനിഷ്. ഇന്ത്യ - സ്പെയിൻ സാംസ്കാരിക സഹകരണം, ന്യൂഡൽഹിയിലെ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടോ സെർവാൻ്റസ്, വല്ലാഡോലിഡിലെ കാസ ഡെ ലാ ഇന്ത്യ തുടങ്ങിയ ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും സാംസ്കാരിക സ്ഥാപനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള പരസ്പര താൽപ്പര്യവും അവർ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.

19. വല്ലാഡോലിഡ് സർവകലാശാലയിൽ ഹിന്ദിയിലും ഇന്ത്യൻ പഠനത്തിലുമുള്ള ICCR ചെയറുകൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനെ ഇരു നേതാക്കളും സ്വാഗതം ചെയ്തു. ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയം (NEP) 2020-ന് കീഴിൽ ഇന്ത്യ ഇന്ത്യയിലെ വിദ്യാഭ്യാസ മേഖലയിൽ പരിവർത്തനപരമായ മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടുവരുന്നു. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ഇന്ത്യൻ സ്ഥാപനങ്ങളുമായുള്ള അക്കാദമിക്, ഗവേഷണ പങ്കാളിത്തം ശക്തിപ്പെടുത്താൻ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി പ്രമുഖ സ്പാനിഷ് സർവകലാശാലകളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു; സംയുക്ത/ഇരട്ട ഡിഗ്രി, ഇരട്ട ക്രമീകരണങ്ങൾ എന്നിവയിലൂടെ സ്ഥാപനപരമായ ബന്ധങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുകയും ഇന്ത്യയിൽ ബ്രാഞ്ച് കാമ്പസുകൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള സാധ്യത പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുക.

20. സ്പെയിൻ-ഇന്ത്യ കൗൺസിൽ ഫൗണ്ടേഷനും ഒബ്സർവർ റിസർച്ച് ഫൗണ്ടേഷനും ചേർന്ന് മുംബൈയിൽ സംഘടിപ്പിച്ച നാലാമത് സ്പെയിൻ-ഇന്ത്യ ഫോറത്തിൽ പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസ് മുഖ്യപ്രഭാഷണം നടത്തുന്നു. ഇന്ത്യൻ, സ്പാനിഷ് സിവിൽ സൊസൈറ്റികൾ, കമ്പനികൾ, തിങ്ക് ടാങ്കുകൾ, അഡ്മിനിസ്ട്രേഷനുകൾ, സർവ്വകലാശാലകൾ എന്നിവ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും ഉഭയകക്ഷി ബന്ധം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും ഉഭയകക്ഷി ബന്ധങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും ഗവൺമെന്റുകൾക്ക് പൂരക പങ്ക് വഹിക്കുന്ന ഈ സ്ഥാപനത്തിൻ്റെ വിലപ്പെട്ട സംഭാവനകൾ നേതാക്കൾ അംഗീകരിച്ചു. അവരുടെ അംഗങ്ങളും അതിൻ്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളും അവരുടെ പരസ്പര അറിവ് വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഇരു രാജ്യങ്ങളെയും ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്നു.

21. രണ്ട് രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ സാംസ്കാരിക ബന്ധം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിൻ്റെ തെളിവായി ഐസിസിആർ സ്പെയിനിലെ ജനങ്ങൾക്ക് സമ്മാനിച്ച ഗുരുദേവ് രവീന്ദ്രനാഥ ടാഗോറിൻ്റെ പ്രതിമ വല്ലാഡോലിഡിൽ സ്ഥാപിച്ചതും മാഡ്രിഡിലെ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടോ സെർവാൻ്റസിൽ ടാഗോറിൻ്റെ വിവർത്തനം ചെയ്ത കൃതികൾ സ്ഥാപിച്ചതും  ഇരുനേതാക്കളും സ്വാഗതം ചെയ്തു.

22. 2023-ലെ SEMINCI ഇൻ്റർനാഷണൽ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലിലെ ഇന്ത്യ അതിഥി രാജ്യമായതും  ഇതിഹാസ സ്പാനിഷ് സംവിധായകൻ കാർലോസ് സൗരക്ക് IFFI സത്യജിത് റേയുടെ ലൈഫ് ടൈം അച്ചീവ്മെൻ്റ് പുരസ്‌കാരം ലഭിച്ചതിനുമൊപ്പം ചലച്ചിത്ര-ശ്രാവ്യ-ദൃശ്യ മേഖലയിലെ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന സഹകരണത്തിൽ ഇരുപക്ഷവും സംതൃപ്തി രേഖപ്പെടുത്തി.  ഇന്ത്യയിലെയും സ്പെയിനിലെയും വലിയ ചലച്ചിത്ര-ശ്രാവ്യ-ദൃശ്യ വ്യവസായങ്ങളെ അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ട്, ഓഡിയോ-വിഷ്വൽ കോ-പ്രൊഡക്ഷൻ കരാറിന് കീഴിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സഹകരണത്തിൻ്റെ വ്യാപ്തി വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് ഇരു നേതാക്കളും സമ്മതിക്കുകയും സഹകരണം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ഒരു സംയുക്ത കമ്മീഷൻ രൂപീകരിക്കുന്നതിനെ സ്വാഗതം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. രണ്ട് രാജ്യങ്ങളും ഓഡിയോ വിഷ്വൽ ഫീൽഡിൽ സിനിമകളുടെ സഹനിർമ്മാണം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും സുഗമമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

23. രണ്ട് രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ബന്ധവും കോൺസുലർ സേവനങ്ങളും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനായി, ബാഴ്‌സലോണയിൽ സ്പെയിനിലെ ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യത്തെ കോൺസുലേറ്റ് ജനറലിൻ്റെ പ്രവർത്തനത്തെയും ബംഗളൂരുവിൽ സ്പെയിനിൻ്റെ കോൺസുലേറ്റ് ജനറൽ തുറക്കാനുള്ള തീരുമാനത്തെയും ഇരു നേതാക്കളും സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു.

യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ, ഇന്ത്യ ബന്ധം

24. ഇന്ത്യ-യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ തന്ത്രപരമായ പങ്കാളിത്തം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും സമഗ്രമായ സ്വതന്ത്ര വ്യാപാര കരാർ, നിക്ഷേപ സംരക്ഷണ കരാർ, ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ സൂചനകൾ കരാർ എന്നിവയുടെ യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ-ഇന്ത്യ ട്രിപ്പിൾ ചർച്ചകൾ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നതിനുമുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധത പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയും പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസും വീണ്ടും ഉറപ്പിച്ചു.

25. യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ-ഇന്ത്യ കണക്റ്റിവിറ്റി പങ്കാളിത്തത്തിൻ്റെ ലക്ഷ്യങ്ങൾ പൂർണ്ണമായി സാക്ഷാത്കരിക്കുന്നതിന് അവരുടെ സഹകരണം വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ അവർ സമ്മതിച്ചു, ഇന്ത്യയും യൂറോപ്പും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് ഇന്ത്യ-മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്-യൂറോപ്പ് സാമ്പത്തിക ഇടനാഴി പദ്ധതിയുടെ (IMEEC) സാധ്യതകൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. വ്യാപാരം, നിക്ഷേപം, സാങ്കേതികവിദ്യ, ഊർജം, ലോജിസ്റ്റിക്‌സ്, തുറമുഖങ്ങൾ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ പ്രാദേശിക രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സഹകരണത്തിനുള്ള വഴികൾ അവർ ആരാഞ്ഞു.
ആഗോള പ്രശ്നങ്ങൾ

26. നേതാക്കൾ ഉക്രെയ്നിലെ യുദ്ധത്തെക്കുറിച്ച് തങ്ങളുടെ അഗാധമായ ഉത്കണ്ഠ പ്രകടിപ്പിക്കുകയും അന്താരാഷ്ട്ര നിയമത്തിന് അനുസൃതമായി സമഗ്രവും നീതിപൂർവകവും ശാശ്വതവുമായ സമാധാനത്തിൻ്റെ ആവശ്യകതയും, പരമാധികാരത്തെയും പ്രാദേശിക സമഗ്രതയെയും മാനിക്കുന്നതുൾപ്പെടെ യുഎൻ ചാർട്ടറിൻ്റെ ഉദ്ദേശ്യങ്ങൾക്കും തത്വങ്ങൾക്കും അനുസൃതമായി പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതിൻ്റെ ആവശ്യകതയും ആവർത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. . സംഘർഷത്തിൻ്റെ സുസ്ഥിരവും സമാധാനപരവുമായ പരിഹാരം കൈവരിക്കുന്നതിന് സംഭാഷണത്തിൻ്റെയും നയതന്ത്രത്തിൻ്റെയും പ്രാധാന്യവും ഒപ്പം എല്ലാ പങ്കാളികൾ തമ്മിലുള്ള ആത്മാർത്ഥമായ ഇടപെടലും അവർ അടിവരയിട്ടു. സംഘർഷം ചർച്ചകളിലൂടെ പരിഹരിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള ശ്രമങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കാൻ സമ്പർക്കം പുലർത്താൻ ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിച്ചു.

27. മിഡിൽ ഈസ്റ്റിൽ സമാധാനവും സുസ്ഥിരതയും കൈവരിക്കാനുള്ള തങ്ങളുടെ ഉറച്ച പ്രതിബദ്ധത അവർ പങ്കുവെക്കുകയും പശ്ചിമേഷ്യയിലെ സുരക്ഷാ സ്ഥിതിഗതികൾ വർധിക്കുന്നതിലുള്ള തങ്ങളുടെ അഗാധമായ ഉത്കണ്ഠ പ്രകടിപ്പിക്കുകയും ബന്ധപ്പെട്ടവരോട് സംയമനം പാലിക്കാൻ ആഹ്വാനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. എല്ലാ പ്രശ്നങ്ങളും ചർച്ചയിലൂടെയും നയതന്ത്രത്തിലൂടെയും പരിഹരിക്കണമെന്ന് അവർ ആവശ്യപ്പെട്ടു. 2023 ഒക്‌ടോബർ 7-ന് ഇസ്രയേലിനെതിരായ ഭീകരാക്രമണത്തെ രണ്ട് നേതാക്കളും അസന്ദിഗ്ധമായി അപലപിക്കുകയും ഗാസയിലെ വലിയ തോതിലുള്ള സിവിലിയൻ ജീവനുകളും മാനുഷിക പ്രതിസന്ധിയും അംഗീകരിക്കാനാവില്ലെന്നും അത് എത്രയും വേഗം അവസാനിപ്പിക്കണമെന്നും സമ്മതിച്ചു. എല്ലാ ബന്ദികളേയും ഉടൻ മോചിപ്പിക്കണമെന്നും ഉടൻ വെടിനിർത്തൽ വേണമെന്നും ഗാസയിലേക്കുള്ള മാനുഷിക സഹായം സുരക്ഷിതമായും സുസ്ഥിരമായും പ്രവേശിക്കണമെന്നും അവർ ആവശ്യപ്പെട്ടു. സിവിലിയൻമാരുടെ ജീവൻ സംരക്ഷിക്കേണ്ടതിൻ്റെ അടിയന്തര ആവശ്യകത അവർ ഊന്നിപ്പറയുകയും അന്താരാഷ്ട്ര നിയമങ്ങൾ അനുസരിക്കാൻ എല്ലാ കക്ഷികളോടും അഭ്യർത്ഥിക്കുകയും ചെയ്തു. രണ്ട് രാഷ്ട്രങ്ങളുടെ പരിഹാരം നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധത അവർ ആവർത്തിച്ചു, പരമാധികാരവും പ്രായോഗികവും സ്വതന്ത്രവുമായ പാലസ്തീൻ രാഷ്ട്രം സ്ഥാപിക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു, സുരക്ഷിതവും പരസ്പരം അംഗീകൃതവുമായ അതിർത്തികൾക്കുള്ളിൽ ജീവിക്കുന്നു, ഇസ്രയേലുമായി സമാധാനത്തിലും സുരക്ഷിതത്വത്തിലും ഒപ്പം അവരുടെ പിന്തുണയും. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയിലെ പലസ്തീൻ അംഗത്വത്തിനായി.

28. ലെബനനിലെ വർദ്ധനയും അക്രമവും, ബ്ലൂ ലൈനിലെ സുരക്ഷാ സാഹചര്യവും സംബന്ധിച്ച് ഇരുപക്ഷവും തങ്ങളുടെ ആശങ്ക ആവർത്തിച്ച് UNSC പ്രമേയം 1701 ൻ്റെ പൂർണ്ണമായി നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള തങ്ങളുടെ പ്രതിജ്ഞാബദ്ധത ആവർത്തിച്ചു. സമാധാന സേനാംഗങ്ങളുടെ സുരക്ഷയും സുരക്ഷയും പരമപ്രധാനമാണ്, അത് എല്ലാവരും ഉറപ്പാക്കണം. യുഎൻ പരിസരങ്ങളിലെ അലംഘനീയതയും അവരുടെ ഉത്തരവിൻ്റെ പവിത്രതയും എല്ലാവരും മാനിക്കണം.

29. സ്വതന്ത്രവും തുറന്നതും  ഉൾക്കൊള്ളുന്നതും സമാധാനപരവും സമൃദ്ധവുമായ ഇൻഡോ-പസഫിക്കിൻ്റെ പ്രോത്സാഹനത്തിന് ഇരുപക്ഷവും ഊന്നൽ നൽകി. അന്താരാഷ്‌ട്ര നിയമം, പ്രത്യേകിച്ച് യുഎൻ കൺവെൻഷൻ ഓൺ ദി ലോ ഓഫ് ദ സീ (UNCLOS) 1982-ന് അനുസൃതമായി തടസ്സമില്ലാത്ത വാണിജ്യത്തിൻ്റെയും നാവിഗേഷൻ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെയും പ്രാധാന്യത്തെ അവർ എടുത്തുകാട്ടി. ഇന്തോ-പസഫിക് ഓഷ്യൻസ് ഇനീഷ്യേറ്റീവിൽ പങ്കെടുക്കാനുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ക്ഷണം സ്‌പെയിനിലേക്ക് ഇരുപക്ഷവും അംഗീകരിച്ചു. (ഐപിഒഐ) ഇൻഡോ-പസഫിക്കിലെ മാരിടൈം ഡൊമെയ്‌നിൻ്റെ മാനേജ്‌മെൻ്റ്, സംരക്ഷണം, സുസ്ഥിരത, സുരക്ഷ, വികസനം എന്നിവ ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള സഹകരണ ശ്രമങ്ങൾക്കുള്ളതാണ്. ഇന്ത്യയുടെ ഇന്തോ-പസഫിക് ദർശനവും ഇൻഡോ-പസഫിക് മേഖലയിലെ സഹകരണത്തിനുള്ള യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ തന്ത്രവും തമ്മിലുള്ള പരസ്പര പൂരകതയും അവർ തിരിച്ചറിഞ്ഞു.

30. ഇന്ത്യയും ലാറ്റിനമേരിക്കൻ മേഖലയും തമ്മിലുള്ള വളർന്നുവരുന്ന രാഷ്ട്രീയ വാണിജ്യ ബന്ധങ്ങളും സ്പെയിനുമായി അത് പങ്കിടുന്ന ചരിത്രപരവും സാമ്പത്തികവും സാംസ്കാരികവുമായ ബന്ധങ്ങളും ശ്രദ്ധയിൽപ്പെടുത്തി, മേഖലയിലെ നിക്ഷേപങ്ങൾക്കും വികസനത്തിനുമുള്ള ത്രികോണ സഹകരണത്തിൻ്റെ അപാരമായ സാധ്യതകൾ ഇരു നേതാക്കളും തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ലാറ്റിനമേരിക്കൻ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള ബന്ധം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു പ്ലാറ്റ്ഫോം വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന ഒരു അസോസിയേറ്റ് ഒബ്സർവറായി ഐബെറോ-അമേരിക്കൻ കോൺഫറൻസിൽ ചേരാനുള്ള ഇന്ത്യയുടെ അപേക്ഷയെ സ്പെയിൻ സ്വാഗതം ചെയ്തു. 2026-ൽ സ്പെയിനിൽ നടക്കുന്ന ഇബെറോ-അമേരിക്കൻ ഉച്ചകോടിയിലൂടെ നടപടിക്രമങ്ങൾ പൂർത്തിയാക്കാൻ ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണ്, അതുവഴി സ്പെയിനിൻ്റെ പ്രോ ടെംപോർ സെക്രട്ടേറിയറ്റിൻ്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഇന്ത്യയ്ക്ക് സജീവമായി പങ്കെടുക്കാനാകും.

അന്താരാഷ്ട്ര, ബഹുമുഖ സഹകരണം

31. ഐക്യരാഷ്ട്ര സുരക്ഷാ സമിതി (യുഎൻഎസ്‌സി), മറ്റ് ബഹുമുഖ ഫോറങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയ്ക്കുള്ളിൽ സഹകരണവും ഏകോപനവും വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ ഇരു നേതാക്കളും സമ്മതിച്ചു. ആഗോള സമാധാനവും വികസനവും ഉറപ്പാക്കുന്നതിന് നിയമങ്ങൾ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര ക്രമത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം അവർ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. UNSC ഉൾപ്പെടെയുള്ള അന്താരാഷ്‌ട്ര സംഘടനകളെ കൂടുതൽ പ്രാതിനിധ്യവും ഫലപ്രദവും ജനാധിപത്യപരവും ഉത്തരവാദിത്തവും സുതാര്യവുമാക്കുന്ന, വർത്തമാനകാല യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന ബഹുമുഖവാദം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാൻ ഇരുപക്ഷവും പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാണ്. 2031-32 കാലയളവിൽ സ്‌പെയിനിൻ്റെ യുഎൻഎസ്‌സി സ്ഥാനാർത്ഥിത്വത്തിന് ഇന്ത്യ പിന്തുണ അറിയിച്ചു, 2028-29 കാലയളവിലേക്കുള്ള ഇന്ത്യയുടെ സ്ഥാനാർത്ഥിത്വത്തിന് സ്‌പെയിൻ പിന്തുണ അറിയിച്ചു.

32. സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുന്നതിന് ആവശ്യമായ വിഭവ വിടവ് നികത്താൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള മുൻഗണനാ പ്രവർത്തനങ്ങൾ തിരിച്ചറിയുന്നതിനുള്ള നിർണായക അവസരമായി 2025-ൽ സെവില്ലയിൽ (സ്പെയിൻ) നടക്കാനിരിക്കുന്ന വികസനത്തിനുള്ള ധനസഹായം സംബന്ധിച്ച നാലാമത്തെ അന്താരാഷ്ട്ര സമ്മേളനം ഇരു നേതാക്കളും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.

33. സുപ്രധാനവും സങ്കീർണ്ണവുമായ ആഗോള സൗത്ത് പ്രശ്‌നങ്ങൾ വിജയകരമായി അഭിസംബോധന ചെയ്‌ത ജി20യുടെ മാതൃകാപരമായ ചെയർമാനായി പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസ് പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയെ അഭിനന്ദിച്ചു. ജി 20 യിലേക്കുള്ള സ്ഥിരം ക്ഷണിതാവെന്ന നിലയിൽ ചർച്ചകൾക്ക് സ്പെയിൻ നൽകിയ വിലപ്പെട്ട സംഭാവനകളെ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി അഭിനന്ദിച്ചു.

34. സുസ്ഥിര ഊർജം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിനും സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്താൻ ഇരു നേതാക്കളും സമ്മതിച്ചു. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ ചെറുക്കുന്നതിനുള്ള ആഗോള പ്രവർത്തനങ്ങൾ ത്വരിതപ്പെടുത്തേണ്ടതിൻ്റെ അടിയന്തിര ആവശ്യകത അവർ തിരിച്ചറിയുകയും, പാരീസ് ഉടമ്പടി പ്രകാരമുളള താപനില ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന കാലാവസ്ഥാ ധനകാര്യത്തെക്കുറിച്ചുളള കൂട്ടായ ലക്ഷ്യത്തിനായി കാലാവസ്ഥാ ഉച്ചകോടിയുടെ (COP29) പശ്ചാത്തലത്തിൽ സഹകരിച്ച് പ്രവർത്തിക്കാൻ പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാവുകയും ചെയ്യുന്നു. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിൻ്റെ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന ആഘാതങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിരോധശേഷിയും പൊരുത്തപ്പെടുത്തൽ ശേഷിയും ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കേണ്ടതിൻ്റെ ആവശ്യകതയും അവർ എടുത്തുപറഞ്ഞു. റിന്യൂവബിൾ എനർജി മേഖലയിലെ ധാരണാപത്രത്തിൻ്റെ ആദ്യകാല പൂർത്തീകരണത്തിനായി ഇരു നേതാക്കളും ഉറ്റുനോക്കി. ഹരിത പരിവർത്തനത്തിനായുള്ള സ്പെയിനിൻ്റെ പ്രതിബദ്ധതയെ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി അഭിനന്ദിക്കുകയും അന്താരാഷ്ട്ര സൗരോർജ്ജ സഖ്യത്തിലേക്ക് സ്പെയിനിനെ സ്വാഗതം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. പുനരുപയോഗ ഊർജ ലക്ഷ്യങ്ങൾ ലക്ഷ്യമിട്ട വർഷത്തിന് വളരെ മുമ്പേ കൈവരിക്കുന്നതിൽ ഇന്ത്യ നടത്തിയ മുന്നേറ്റങ്ങളെ പ്രസിഡൻ്റ് സാഞ്ചസ് അഭിനന്ദിച്ചു. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിൻ്റെ ആശങ്കകൾ പരിഹരിക്കുന്നതിന് ആഗോളതലത്തിൽ യോജിച്ച ശ്രമം ആവശ്യമാണെന്ന് ഇരു നേതാക്കളും സമ്മതിച്ചു. ദേശീയ സാഹചര്യങ്ങളുടെ വെളിച്ചത്തിൽ ആദ്യത്തെ ആഗോള സ്റ്റോക്ക് ടേക്ക് ഉൾപ്പെടെ COP28 ൻ്റെ ഫലങ്ങളോട് ഇരുപക്ഷവും അനുകൂലമായി പ്രതികരിക്കും.

35. 2022-ൽ ആരംഭിച്ച ഇൻ്റർനാഷണൽ വരൾച്ച പ്രതിരോധ സഖ്യമായ IDRA-യിൽ ചേരാൻ സ്പെയിൻ ഇന്ത്യയെ ക്ഷണിച്ചു, ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെയും നഗരങ്ങളുടെയും കമ്മ്യൂണിറ്റികളുടെയും വരൾച്ചയുടെ അപകടസാധ്യത കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള മൂർത്തമായ പ്രവർത്തനങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പ്ലാറ്റ്ഫോമാണ്.

36. തീവ്രവാദ പ്രോക്സികളുടെ ഉപയോഗം, അതിർത്തി കടന്നുള്ള ഭീകരത എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഭീകരവാദത്തെയും അക്രമാസക്തമായ തീവ്രവാദത്തെയും ഇരു നേതാക്കളും അതിൻ്റെ എല്ലാ രൂപങ്ങളിലും പ്രകടനങ്ങളിലും അസന്ദിഗ്ധമായി അപലപിച്ചു, തീവ്രവാദം അന്താരാഷ്ട്ര സമാധാനത്തിനും സ്ഥിരതയ്ക്കും ഗുരുതരമായ ഭീഷണിയായി തുടരുന്നുവെന്ന് ഇരുപക്ഷവും സമ്മതിച്ചു, കൂടാതെ എല്ലാ ഭീകരാക്രമണങ്ങളുടെയും

***

NK