જળ શક્તિ મંત્રાલયના જળ સંસાધન, નદી વિકાસ અને ગંગા જીર્ણોદ્ધાર વિભાગે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર પોર્ટલ પર છઠ્ઠા રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કાર (એનડબ્લ્યુએ), 2024ની શરૂઆત કરી છે. તમામ અરજીઓ રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર પોર્ટલ (www.awards.gov.in) દ્વારા જ પ્રાપ્ત થશે. સામાન્ય લોકો વધુ વિગતો માટે આ પોર્ટલ અથવા આ વિભાગની વેબસાઇટ (www.jalshakti-dowr.gov.in)નો સંદર્ભ લઈ શકે છે. અરજીઓ સબમિટ કરવાની છેલ્લી તારીખ 31 ડિસેમ્બર, 2024 છે.

આ એવોર્ડ માટે યોગ્યતાઃ

જળ સંચય અને વ્યવસ્થાપન ક્ષેત્રે અનુકરણીય કામગીરી કરનાર કોઇપણ રાજ્ય, જિલ્લા, ગ્રામ પંચાયત, શહેરી સ્થાનિક સંસ્થા, શાળા/કોલેજ, સંસ્થા (શાળા/કોલેજ સિવાય), ઉદ્યોગ, સિવિલ સોસાયટી કે વોટર યુઝર એસોસીએશન અરજી કરી શકશે.

ટ્રોફી અને પ્રશસ્તિપત્ર:

કેટેગરી - 'બેસ્ટ સ્ટેટ' અને 'બેસ્ટ ડિસ્ટ્રિક્ટ' માટે વિજેતાઓને ટ્રોફી અને પ્રશસ્તિપત્રથી સન્માનિત કરવામાં આવશે. બાકીની કેટેગરી - 'બેસ્ટ વિલેજ પંચાયત', 'બેસ્ટ અર્બન લોકલ બોડી', 'બેસ્ટ સ્કૂલ/કોલેજ', 'બેસ્ટ ઇન્સ્ટિટ્યૂશન (સ્કૂલ/કોલેજ સિવાય અન્ય)', 'બેસ્ટ ઇન્ડસ્ટ્રી', 'બેસ્ટ સિવિલ સોસાયટી', 'બેસ્ટ વોટર યુઝર એસોસિયેશન' અને 'બેસ્ટ ઇન્ડસ્ટ્રી'માં વિજેતાઓને ટ્રોફી અને પ્રશસ્તિપત્ર સાથે રોકડ ઇનામથી સન્માનિત કરવામાં આવશે. પ્રથમ, દ્વિતીય અને તૃતીય ક્રમના વિજેતાઓ માટે રોકડ પુરસ્કાર અનુક્રમે રૂ.2 લાખ, રૂ.1.5 લાખ અને રૂ.1 લાખ છે.

પસંદગી પ્રક્રિયા:

રાષ્ટ્રીય જળ પુરસ્કારો માટે પ્રાપ્ત થયેલી તમામ અરજીઓની ડીઓડબલ્યુઆર, આરડી અને જીઆરની સ્ક્રિનિંગ કમિટી દ્વારા ચકાસણી કરવામાં આવે છે. નિવૃત્ત સચિવ કક્ષાના અધિકારીની અધ્યક્ષતાવાળી જ્યૂરી સમિતિ સમક્ષ શોર્ટલિસ્ટ કરેલી અરજીઓ મૂકવામાં આવે છે. ત્યારબાદ જળ સંસાધન વિભાગ, આરડી અને જીઆર એટલે કે સેન્ટ્રલ વોટર કમિશન (સીડબ્લ્યુસી) અને સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વોટર બોર્ડ (સીજીડબલ્યુબી)ની સંસ્થાઓ દ્વારા શોર્ટલિસ્ટ થયેલી અરજીઓની ગ્રાઉન્ડ રાઇટિંગ કામગીરી હાથ ધરવામાં આવે છે. જ્યૂરી સમિતિ ગ્રાઉન્ડ ટ્રુથિંગ રિપોર્ટ્સના આધારે અરજીઓનું મૂલ્યાંકન કરે છે અને વિજેતાઓની ભલામણ કરે છે. સમિતિની ભલામણોને મંજૂરી માટે કેન્દ્રીય જલ શક્તિ પ્રધાનને સુપરત કરવામાં આવે છે. વિજેતાઓના નામની જાહેરાત યોગ્ય તારીખે કરવામાં આવે છે અને એક પુરસ્કાર વિતરણ સમારંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે, જેમાં વિજેતાઓને ભારતના આદરણીય રાષ્ટ્રપતિ અથવા ભારતના આદરણીય ઉપરાષ્ટ્રપતિ દ્વારા પુરસ્કારથી નવાજવામાં આવે છે.

એવોર્ડની વિગતો:

જળ એવોર્ડ (એનડબ્લ્યુએ)ની શરૂઆત સમગ્ર દેશમાં રાજ્યો, જિલ્લાઓ, વ્યક્તિઓ, સંસ્થાઓ વગેરે દ્વારા કરવામાં આવેલા અનુકરણીય કાર્ય અને પ્રયાસોને માન્યતા આપવા અને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે કરવામાં આવી હતી, જેથી સરકારનું વિઝન 'જળ સમૃદ્ધિ ભારત'ને પૂર્ણ કરી શકાય. તેનો હેતુ લોકોને પાણીના મહત્વ વિશે સંવેદનશીલ બનાવવાનો અને પાણીના ઉપયોગની શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ અપનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે. વિવિધ કેટેગરીમાં એવોર્ડ વિજેતાઓને પ્રશસ્તિપત્ર, ટ્રોફી અને રોકડ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવશે. જળ પુરસ્કારોનો ઉદ્દેશ હિતધારકોને દેશમાં જળ સંસાધન વ્યવસ્થાપન માટે સર્વગ્રાહી અભિગમ અપનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે, કારણ કે ભૂગર્ભજળ જળ ચક્રમાં સપાટી પરનું પાણી અને ભૂગર્ભજળ મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. આ ઉદ્દેશો પાર પાડવા માટે, વિભાગ દ્વારા વર્ષ 2018માં જળ પુરસ્કારોની પ્રથમ આવૃત્તિ રજૂ કરવામાં આવી હતી. પ્રથમ જળ પુરસ્કાર 2018માં 14 કેટેગરીમાં 82 વિજેતાઓને પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ, 16 કેટેગરીમાં 98 વિજેતાઓને બીજો જળ પુરસ્કાર, 2019 એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો, 11 કેટેગરી હેઠળ 57 વિજેતાઓને ત્રીજો જળ પુરસ્કાર, 2020 એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો, 11 કેટેગરી હેઠળ 41 વિજેતાઓને ચોથા જળ પુરસ્કારો, 2022 એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા અને 09 કેટેગરીમાં 38 વિજેતાઓને પાંચમો જળ પુરસ્કાર, 2023 એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. કોવિડ રોગચાળાને કારણે 2021 માટે જળ પુરસ્કારોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું ન હતું.

AP/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com