હર હર મહાદેવ!

શ્રી કાંચી કામકોટી પીઠમના શંકરાચાર્ય, આદરણીય જગતગુરુ શ્રી શંકર વિજયેન્દ્ર સરસ્વતી; ઉત્તર પ્રદેશના રાજ્યપાલ આનંદીબેન પટેલ; મુખ્યમંત્રી શ્રી યોગી આદિત્યનાથ; નાયબ મુખ્યમંત્રી બ્રજેશ પાઠકજી; શંકર આઇ ફાઉન્ડેશનના આર.વી.રામાણી; ડો. એસ.વી. બાલાસુબ્રમણ્યમ; શ્રી મુરલી કૃષ્ણમૂર્તિ; રેખા ઝુનઝુનવાલા; અને સંસ્થાના બીજા બધા પ્રતિષ્ઠિત સભ્યો, સન્નારીઓ અને સજ્જનો!

આ પવિત્ર મહિનામાં કાશીની મુલાકાત લેવી એ પોતે જ એક ગહન આધ્યાત્મિક અનુભૂતિ છે. અહીં માત્ર કાશીના રહેવાસીઓ જ નહીં, પરંતુ સંતો અને પરોપકારી પણ હાજર છે, જે આ પ્રસંગને ખરા અર્થમાં ધન્ય સમન્વય બનાવે છે. હું ભાગ્યશાળી છું કે મને પૂજ્ય શંકરાચાર્યજીનો પ્રસાદ અને આશીર્વાદ મળ્યા છે. તેમના આશીર્વાદથી જ કાશી અને પૂર્વાંચલ ક્ષેત્રને આજે વધુ એક આધુનિક હોસ્પિટલ આપવામાં આવી છે. ભગવાન શંકરની આ દિવ્ય નગરીમાં આરજે શંકર નેત્ર હોસ્પિટલ આજથી જ લોકોને સમર્પિત છે. કાશી અને પૂર્વાંચલના તમામ પરિવારોને હું હૃદયપૂર્વક ખૂબ ખૂબ અભિનંદન આપું છું.

મિત્રો, આપણાં શાસ્ત્રો જાહેર કરે છે: "तमसोमज्योतिर्गमय:" – અર્થાત્, આપણને અંધકારમાંથી પ્રકાશ તરફ દોરી જાઓ. આ આરજે શંકર આંખની હોસ્પિટલ વારાણસી અને આ વિસ્તારના અસંખ્ય લોકોના જીવનમાંથી અંધકારને દૂર કરશે અને તેમને પ્રકાશ તરફ દોરી જશે. હું હમણાં જ આ આંખની હોસ્પિટલની મુલાકાત લઈને પાછો ફર્યો છું, અને દરેક અર્થમાં, તે આધ્યાત્મિકતા અને આધુનિકતાના મિશ્રણનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ હોસ્પિટલ વૃદ્ધોની સેવા કરશે અને બાળકોને નવી દૃષ્ટિ આપશે. નોંધપાત્ર સંખ્યામાં ગરીબ લોકોને અહીં નિ:શુલ્ક સારવાર મળશે. ઉપરાંત આંખની આ હોસ્પિટલે યુવાનો માટે રોજગારીની નવી તકો ઉભી કરી છે. મેડિકલના વિદ્યાર્થીઓ અહીં ઇન્ટર્નશિપ અને પ્રેક્ટિસ કરી શકશે, અને અસંખ્ય વ્યક્તિઓને સપોર્ટ સ્ટાફ તરીકે કામ મળશે.

મિત્રો,

મને ભૂતકાળમાં પણ શંકર આઇ ફાઉન્ડેશનના ઉમદા પ્રયાસો સાથે જોડાવાનો લહાવો મળ્યો છે. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી તરીકેના મારા કાર્યકાળ દરમિયાન, હું ત્યાંની શંકર આઇ હોસ્પિટલના ઉદ્ઘાટનમાં સામેલ હતો. પૂજ્ય ગુરુજીના માર્ગદર્શન હેઠળ એ કાર્ય કરવાનું મને સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું. આજે ફરી એક વાર મને તમારા માર્ગદર્શનમાં યોગદાન આપવાનો અવસર મળ્યો છે અને તેનાથી મને અપાર સંતોષ થાય છે. વાસ્તવમાં પૂજ્ય સ્વામીજીએ મને યાદ અપાવ્યું હતું કે, મને એક બીજી રીતે પણ આશીર્વાદ મળ્યા છે. મારું સૌભાગ્ય છે કે મને શ્રી કાંચી કામકોટી પીઠાધિપતિ જગતગુરુ શંકરાચાર્ય ચંદ્રશેખરેન્દ્ર સરસ્વતી મહાસ્વામીગલના આશીર્વાદ મળ્યા. મને અનેક પ્રસંગોએ પરમ આચાર્યજીના ચરણોમાં બેસવાનું સૌભાગ્ય મળ્યું હતું અને પરમ પૂજ્ય જગતગુરુ શંકરાચાર્ય શ્રી જયેન્દ્ર સરસ્વતી સ્વામીગલજીનો અપાર સ્નેહ મળ્યો હતો. તેમના માર્ગદર્શનમાં મેં અનેક મહત્વપૂર્ણ પરિયોજનાઓ પૂરી કરી છે અને હવે મને જગતગુરુ શંકરાચાર્ય શ્રી શંકર વિજયેન્દ્ર સરસ્વતીજીના સંગાથના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થયા છે. એક રીતે ત્રણ ગુરુ પરંપરાઓ સાથે જોડાવું એ જીવનનો સૌથી મોટો આશીર્વાદ છે. આ તે વસ્તુ છે જે મને ઉંડો વ્યક્તિગત સંતોષ આપે છે. આજે જગતગુરુએ આ કાર્યક્રમ માટે મારા સંસદીય ક્ષેત્રમાં આવવા માટે સમય કાઢ્યો છે. અહીંના લોકોના પ્રતિનિધિ તરીકે હું આપનું હાર્દિક સ્વાગત કરું છું અને આપનો હૃદયથી આભાર વ્યક્ત કરું છું.

સાથીઓ,

આ અવસર પર મારા પ્રિય મિત્ર રાકેશ ઝુનઝુનવાલાજીનું સ્મરણ થવું બહુ સ્વાભાવિક છે. વ્યાપારી સમુદાયમાં તેમના કદથી વિશ્વ સારી રીતે વાકેફ છે, અને તે સંદર્ભમાં તેમના વિશે ઘણું કહેવામાં આવ્યું છે. જો કે, સામાજિક કાર્યો પ્રત્યેનું તેમનું સમર્પણ આજે અહીં સ્પષ્ટ દેખાય છે. તેમનો પરિવાર હવે તેમના વારસાને આગળ ધપાવી રહ્યો છે, અને રેખાજી આ ઉમદા કાર્ય માટે નોંધપાત્ર સમય ફાળવી રહ્યા છે. મને પ્રસન્નતા છે કે મને આજે રાકેશજીના સમગ્ર પરિવારને મળવાનો અવસર મળ્યો છે. મને યાદ છે કે મેં શંકર આઇ હોસ્પિટલ અને ચિત્રકૂટ આઇ હોસ્પિટલને વારાણસીમાં સ્થાપિત કરવા માટે વિનંતી કરી હતી અને કાશીના લોકોની ઇચ્છાઓનું સન્માન કરવા માટે હું બંને સંસ્થાઓનો હૃદયપૂર્વક આભારી છું. ભૂતકાળમાં, મારા સંસદીય મતવિસ્તારના હજારો વ્યક્તિઓએ ચિત્રકૂટ આઇ હોસ્પિટલમાં સારવાર લીધી છે. હવે, આ ક્ષેત્રના લોકોને અહીં વારાણસીમાં બે નવી આધુનિક સંસ્થાઓનો લાભ મળશે.

સાથીઓ,

કાશીને લાંબા સમયથી ધર્મ અને સંસ્કૃતિના કેન્દ્ર તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી છે. હવે, તે ઉત્તર પ્રદેશ અને પૂર્વાંચલ ક્ષેત્ર માટે એક મુખ્ય આરોગ્યસંભાળ કેન્દ્ર તરીકે પણ માન્યતા પ્રાપ્ત કરી રહ્યું છે. પછી તે બીએચયુનું ટ્રોમા સેન્ટર હોય, સુપર-સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ હોય, દીનદયાળ ઉપાધ્યાય હોસ્પિટલ હોય, કબીરચૌરા હોસ્પિટલ હોય, વૃદ્ધો અને સરકારી કર્મચારીઓ માટે વિશેષ હોસ્પિટલો હોય, મેડિકલ કોલેજ હોય, છેલ્લા એક દાયકામાં કાશીમાં અનેક હેલ્થકેર ક્ષેત્રે પ્રગતિ થઈ રહી છે. આજે, બનારસ કેન્સરની આધુનિક સારવાર સુવિધા પણ ધરાવે છે, જે દર્દીઓને એક સમયે દિલ્હી અથવા મુંબઈ જવું પડતું હતું તેમને સ્થાનિક સ્તરે ગુણવત્તાયુક્ત સંભાળ મેળવવા માટે સક્ષમ બનાવે છે. બિહાર, ઝારખંડ, છત્તીસગઢ અને દેશના અન્ય ભાગોમાંથી હજારો લોકો હવે અહીં સારવાર માટે આવે છે. આપણું મોક્ષાદયિની કાશી નવી જોમનું કેન્દ્ર બની રહ્યું છે, જે નવી ઊર્જા અને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સંસાધનો પ્રદાન કરે છે.

મિત્રો,

અગાઉની સરકારોના કાર્યકાળ દરમિયાન વારાણસી સહિત પૂર્વાંચલમાં હેલ્થકેર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની ઘોર ઉપેક્ષા કરવામાં આવી હતી. પરિસ્થિતિ એટલી ભયાનક હતી કે, હજી 10 વર્ષ પહેલાં, પૂર્વાંચલમાં મગજના તાવ માટે કોઈ બ્લોક-લેવલ સારવાર કેન્દ્રો ન હતા. બાળકો દુ: ખદ રીતે પોતાનો જીવ ગુમાવતા હત અને મીડિયા આ તકલીફના અહેવાલોથી ભરાઈ જતા હતા. આમ છતાં, ભૂતપૂર્વ સરકારોએ આ મુદ્દાને ઉકેલવા માટે કશું જ કર્યું ન હતું. મને એ વાતનો આનંદ છે કે પાછલા એક દાયકામાં આપણે માત્ર કાશીમાં જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર પૂર્વાંચલ ક્ષેત્રમાં સ્વાસ્થ્ય સુવિધાઓનું અભૂતપૂર્વ વિસ્તરણ જોયું છે. આજે, 100થી વધુ કેન્દ્રો કાર્યરત છે, જે સમગ્ર પૂર્વાંચલમાં મગજના તાવની સારવાર પૂરી પાડે છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં, સમગ્ર પ્રદેશમાં પ્રાથમિક અને સામુદાયિક આરોગ્ય કેન્દ્રોમાં 10,000થી વધુ નવા હોસ્પિટલ બેડ ઉમેરવામાં આવ્યા છે. આ જ સમયગાળામાં પૂર્વાંચલનાં ગામડાંઓમાં 5,500થી વધારે આયુષ્માન આરોગ્ય મંદિરોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. એક દાયકા પહેલાં પૂર્વાંચલની જિલ્લા હોસ્પિટલોમાં ડાયાલિસિસની સુવિધા નહોતી. આજે, 20 થી વધુ ડાયાલિસિસ એકમો કાર્યરત છે, જે દર્દીઓને આ સેવાઓ વિના મૂલ્યે પ્રદાન કરે છે.

સાથીઓ,

21મી સદીના નવા ભારતે જૂની વિચારસરણી અને હેલ્થકેર પ્રત્યેના અભિગમમાં પરિવર્તન આણ્યું છે. આજે ભારતની હેલ્થકેર વ્યૂહરચના પાંચ મુખ્ય આધારસ્તંભ પર નિર્મિત છે. પ્રથમ છે નિવારણાત્મક આરોગ્ય સંભાળ - માંદગી થાય તે પહેલાં તેને રોકવા માટે પગલાં લેવાં. બીજું, રોગોનું સમયસર નિદાન. ત્રીજું નિઃશુલ્ક અને વાજબી સારવાર પ્રદાન કરે છે, જેમાં સસ્તી દવાઓની સુલભતા સામેલ છે. ચોથું, નાના શહેરોમાં ગુણવત્તાયુક્ત તબીબી સંભાળ સુનિશ્ચિત કરવાનું છે, જે ડોકટરોની અછતને દૂર કરે છે. અને પાંચમો આધારસ્તંભ એ આરોગ્યસંભાળમાં તકનીકીનું વિસ્તરણ છે.

મિત્રો,

વ્યક્તિઓને રોગથી બચાવવું એ ભારતની આરોગ્ય નીતિની ટોચની અગ્રતા છે અને તે આરોગ્ય ક્ષેત્રનો પ્રથમ આધારસ્તંભ છે. માંદગી ફક્ત વંચિતોની ગરીબીને વધુ ઊંડી બનાવે છે. તમે જાણો છો તેમ, છેલ્લા 10 વર્ષોમાં, 250 મિલિયન લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યા છે. જો કે, એક ગંભીર બીમારી તેમને સરળતાથી ગરીબીના ઊંડાણમાં ધકેલી શકે છે. આ જ કારણ છે કે સરકાર રોગ નિવારણ પર નોંધપાત્ર ભાર મૂકી રહી છે. અમારી સરકાર ખાસ કરીને સ્વચ્છતા, યોગ અને આયુર્વેદ, પોષક આહાર અને તેની સાથે સંબંધિત ક્ષેત્રો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. અમે રસીકરણ અભિયાનને શક્ય તેટલા વધુ ઘરો સુધી પણ વિસ્તૃત કર્યું છે. માત્ર 10 વર્ષ પહેલા, દેશનું રસીકરણ કવરેજ માત્ર 60 ટકાની આસપાસ હતું, જેના કારણે કરોડો બાળકોને રસી આપવામાં આવી ન હતી. તદુપરાંત, રસીકરણના કવરેજમાં વધારાનો દર વાર્ષિક ધોરણે માત્ર 1થી 1.5 ટકા હતો. તે ગતિએ, દરેક બાળક અને દરેક ક્ષેત્ર માટે સાર્વત્રિક રસીકરણ કવરેજ પ્રાપ્ત કરવામાં હજી 40થી 50 વર્ષનો સમય લાગ્યો હોત. તમે કલ્પના કરી શકો છો કે રાષ્ટ્રની યુવા પેઢી સાથે આ મોટો અન્યાય થઈ રહ્યો હતો. તેથી, સરકાર બનાવ્યા પછી, અમે બાળકોના રસીકરણ અને તેના વ્યાપને વિસ્તૃત કરવાને પ્રાધાન્ય આપ્યું. અમે મિશન ઇન્દ્રધનુષ શરૂ કર્યું છે, જેમાં એક સાથે અનેક મંત્રાલયો સામેલ છે. પરિણામે રસીકરણનો દર નોંધપાત્ર રીતે વધ્યો એટલું જ નહીં, કરોડો ગર્ભવતી મહિલાઓ અને બાળકો કે જેમને અગાઉ તેમાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યા હતા તેમને રસી આપવામાં આવી હતી. કોવિડ -19 રોગચાળા દરમિયાન ભારતે રસીકરણ પર જે ભાર મૂક્યો હતો તે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થયો હતો. આજે દેશભરમાં રસીકરણ અભિયાન ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે.

મિત્રો,

રોગનિવારણ ઉપરાંત, બીમારીઓની સમયસર તપાસ પણ એટલી જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ જ કારણથી દેશભરમાં લાખો આયુષ્યમાન આરોગ્ય મંદિરોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે, જે કેન્સર અને ડાયાબિટીસ જેવા રોગોની વહેલી તકે તપાસ કરી શકે છે. આજે, અમે દેશભરમાં ક્રિટિકલ કેર યુનિટ્સ અને આધુનિક પ્રયોગશાળાઓનું નેટવર્ક પણ બનાવી રહ્યા છીએ. આરોગ્ય ક્ષેત્રનો આ બીજો સ્તંભ લાખો લોકોના જીવ બચાવી રહ્યો છે.

મિત્રો,

આરોગ્ય સંભાળનો ત્રીજો આધારસ્તંભ પરવડે તેવી સારવાર અને સસ્તી દવાઓ છે. આજે દેશમાં દરેક નાગરિક માટે સરેરાશ તબીબી ખર્ચમાં 25 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. લોકો હવે પીએમ જન ઔષધિ કેન્દ્રો દ્વારા 80 ટકા ડિસ્કાઉન્ટ પર દવાઓ ખરીદી શકશે. હાર્ટ સ્ટેન્ટ હોય, ઘૂંટણ ઇમ્પ્લાન્ટ હોય કે પછી કેન્સરની દવાઓ હોય, આ આવશ્યક સારવારના ભાવમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. ગરીબોને પાંચ લાખ રૂપિયા સુધીની મફત સારવાર આપતી આયુષમાન યોજના અનેક લોકો માટે જીવનરક્ષક બની ગઈ છે. આ યોજના હેઠળ અત્યાર સુધી દેશભરમાં 7.5 કરોડથી વધુ દર્દીઓને મફત સારવારનો લાભ મળ્યો છે. એટલું જ નહીં, આ સેવા હવે સમગ્ર દેશમાં દરેક પરિવારના વૃદ્ધો સુધી પહોંચાડવામાં આવી રહી છે.

મિત્રો,

આરોગ્ય સંભાળના ચોથા સ્તંભનો ઉદ્દેશ સારવાર માટે દિલ્હી અને મુંબઈ જેવા મોટા શહેરો પરની નિર્ભરતાને ઘટાડવાનો છે. છેલ્લાં એક દાયકામાં અમે નાનાં શહેરોમાં એઈમ્સ, મેડિકલ કોલેજો અને સુપર-સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલોની સ્થાપના કરી છે. દેશમાં ડોક્ટરોની અછતને દૂર કરવા માટે છેલ્લા એક દાયકામાં મેડિકલની હજારો નવી બેઠકો ઉમેરવામાં આવી છે. આગળ જોતા અમે આગામી પાંચ વર્ષમાં વધુ 75,000 બેઠકો ઉમેરવાનો નિર્ણય કર્યો છે.

મિત્રો,

આરોગ્ય સેવાઓનો પાંચમો સ્તંભ ટેકનોલોજીના માધ્યમથી આરોગ્ય સેવાઓની પહોંચમાં વધારો કરી રહ્યો છે. આજે, ડિજિટલ હેલ્થ આઈડી બનાવવામાં આવી રહ્યા છે, અને દર્દીઓ ઇ-સંજીવની એપ્લિકેશન જેવા પ્લેટફોર્મ દ્વારા તેમના ઘરેથી આરામથી કન્સલ્ટેશન મેળવી શકે છે. મને એ જણાવતા આનંદ થાય છે કે ઈ-સંજીવની એપના માધ્યમથી 30 કરોડથી વધુ લોકોએ કન્સલ્ટેશનનો લાભ લઈ લીધો છે. અમે આરોગ્યસંભાળ સેવાઓ સાથે ડ્રોન તકનીકને એકીકૃત કરવા તરફ પણ આગળ વધી રહ્યા છીએ.

મિત્રો,

વિકસિત ભારતના સ્વપ્નને પ્રાપ્ત કરવા માટે એક સ્વસ્થ અને સક્ષમ યુવા પેઢી આવશ્યક છે. મને અત્યંત પ્રસન્નતા છે કે આ મિશનમાં આપણને પૂજ્ય શંકરાચાર્યજીના સહયોગથી આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થયા છે. હું બાબા વિશ્વનાથને પ્રાર્થના કરું છું કે સ્વસ્થ અને સક્ષમ ભારતનું આ મિશન સતત મજબૂત થતું રહે. આજે જ્યારે હું પૂજ્ય શંકરાચાર્યજીના ચરણોમાં બેઠો છું, ત્યારે મને બાળપણની યાદો યાદ આવે છે. જ્યારે હું નાનો હતો, ત્યારે મારા ગામના એક ડૉક્ટર સ્વયંસેવકોના જૂથ સાથે દર વર્ષે એક મહિના માટે બિહાર આવતા હતા. ત્યાં, તેઓ મોટા પાયે મોતિયાની શસ્ત્રક્રિયા અભિયાન ચલાવતા, જેને તેમણે "નેત્રયજ્ઞ" તરીકે ઓળખાવ્યું હતું. તેઓ દર વર્ષે એક મહિનો આ કામ માટે સમર્પિત કરતા અને મારા ગામના ઘણા લોકો તેમની સાથે સ્વયંસેવક તરીકે આવતા. એક બાળક તરીકે પણ હું બિહારમાં આવી સેવાઓની અગાધ જરૂરિયાતથી વાકેફ હતો. એટલા માટે આજે પૂજ્ય શંકરાચાર્યજીને હું હાર્દિક અનુરોધ કરૂં છું કે, તેઓ બિહારમાં આવી જ શંકર આંખની હોસ્પિટલ ખોલવાનો વિચાર કરે. મારા બાળપણના તે સંસ્મરણો મને યાદ અપાવે છે કે આવી સેવા બિહારના લોકો માટે કેટલી અસરકારક હશે. મહારાજજીનું સપનું છે કે તેઓ દેશના ખૂણે-ખૂણે પહોંચી શકે અને મને વિશ્વાસ છે કે બિહારને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે અને તમારા આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થશે. બિહારના પરિશ્રમી અને મહેનતુ લોકોની સેવા કરવી અને તેમની ભલાઈમાં યોગદાન આપવું એ આપણા માટે ખૂબ જ સન્માનની વાત હશે. ફરી એક વાર હું આપ સૌને, ખાસ કરીને આપણા સમર્પિત ડૉક્ટરોને, પેરામેડિકલ સ્ટાફને, આ ઉમદા કાર્યમાં કામ કરી રહેલા તમામ ભાઈ-બહેનોને ખૂબ-ખૂબ શુભકામનાઓ આપું છું. પૂજ્ય જગતગુરુજી સમક્ષ ઊંડા આદર સાથે હું નમન કરું છું અને તેમના સતત આશીર્વાદ અને માર્ગદર્શન માટે હૃદયપૂર્વક પ્રાર્થના કરું છું. મારા હૃદયમાં કૃતજ્ઞતા સાથે, હું મારું ભાષણ પૂરું કરું છું.

હર  હર મહાદેવ!

AP/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com