ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રૌપદી મુર્મુએ આજે ​​(20 સપ્ટેમ્બર, 2024) ઝારખંડના રાંચીમાં ICAR-નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સેકન્ડરી એગ્રીકલ્ચર (NISA)ની શતાબ્દી ઉજવણીમાં હાજરી આપી હતી.

આ પ્રસંગે રાષ્ટ્રપતિએ જણાવ્યું હતું કે ખેતીને નફાકારક સાહસ બનાવવા ઉપરાંત 21મી સદીમાં ખેતી સામે અન્ય ત્રણ મોટા પડકારો છે. તે ખોરાક અને પોષણ સુરક્ષા, સંસાધનોનો ટકાઉ ઉપયોગ અને આબોહવા પરિવર્તન જાળવી રહ્યું છે. તેણીએ જણાવ્યું હતું કે ગૌણ કૃષિ સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓ આ પડકારોને પહોંચી વળવામાં મદદ કરી શકે છે. ગૌણ ખેતીમાં પ્રાથમિક કૃષિ પેદાશોનું મૂલ્યવર્ધન તેમજ મધમાખી ઉછેર, મરઘાં ઉછેર, કૃષિ પ્રવાસન વગેરે જેવી અન્ય કૃષિ સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓનો સમાવેશ થાય છે. તેણીએ જણાવ્યું હતું કે ગૌણ કૃષિ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા કૃષિ કચરાનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકાય છે. તેઓ ઉપયોગી અને મૂલ્યવાન વસ્તુઓ બનાવવા માટે પ્રક્રિયા કરી શકાય છે. આ રીતે પર્યાવરણનું રક્ષણ થઈ શકશે અને ખેડૂતોની આવકમાં પણ વધારો થશે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે ભારતમાં લાખનું ઉત્પાદન મુખ્યત્વે આદિવાસી સમુદાય દ્વારા કરવામાં આવે છે. તે તેમની આવકનો મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોત છે. તેણી એ નોંધીને ખુશ હતી કે નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ સેકન્ડરી એગ્રીકલ્ચરે સંશોધન અને વિકાસ તેમજ લાખ, નેચરલ રેઝિન અને ગુંદરના વ્યાપારી વિકાસ, લાખ-આધારિત કુદરતી પેઇન્ટ, વાર્નિશ અને કોસ્મેટિક ઉત્પાદનોનો વિકાસ; ફળો, શાકભાજી અને મસાલાઓની શેલ્ફ-લાઇફ વધારવા માટે લાખ-આધારિત કોટિંગનો વિકાસ માટે ઘણાં પગલાં લીધાં છે. તેમાં નાના નાના-પાયે લાખ પ્રોસેસિંગ યુનિટ અને ઈન્ટીગ્રેટેડ લાખ પ્રોસેસિંગ યુનિટના વિકાસનો સમાવેશ થાય છે;. તેણીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે આ તમામ પગલાં આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનોના જીવનધોરણને સુધારવામાં મદદ કરશે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે આજનો યુગ વિક્ષેપકારક ટેકનોલોજીનો યુગ છે. આપણે આ ટેક્નોલોજીનો લાભ લેવો પડશે. તે જ સમયે, આપણે તેમની આડઅસરોથી બચવું પડશે. તેણી એ નોંધીને ખુશ હતી કે NISAમાં ઓટોમેશન અને પ્લાન્ટ એન્જિનિયરિંગ વિભાગની સ્થાપના કરવામાં આવી છે જે રોબોટિક્સ, ઇન્ટરનેટ ઓફ થિંગ્સ અને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ-સક્ષમ સાધનોના વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે નિસાએ લાખની ખેતીમાં સારું કામ કર્યું છે. પરંતુ, હજુ પણ એવા ઘણા ક્ષેત્રો છે જેમાં આપણે આગળ વધી શકીએ છીએ. ઉદાહરણ તરીકે, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ અને કોસ્મેટિક્સ ઉદ્યોગોમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તાની લાખની માંગ છે. જો ભારતીય લાખની ગુણવત્તા, સપ્લાય ચેઈન અને માર્કેટિંગમાં સુધારો થશે તો આપણા ખેડૂતો તેને દેશ-વિદેશમાં સપ્લાય કરી શકશે અને વધુ સારા ભાવ મળશે.

AP/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com