કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહની સત્તાવાર ભાષા પર સંસદીય સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે સર્વાનુમતે પુનઃ વરણી કરવામાં આવી છે. નવી સરકારની રચના બાદ આજે નવી દિલ્હીમાં સત્તાવાર ભાષા પર સંસદીય સમિતિની પુન: રચના કરવા માટે સમિતિની બેઠક મળી હતી. આ બેઠક દરમિયાન શ્રી અમિત શાહની સમિતિના અધ્યક્ષ તરીકે વરણી કરવામાં આવી હતી. શ્રી અમિત શાહ 2019થી 2024 સુધી આ સમિતિના અધ્યક્ષ પણ રહી ચૂક્યા છે. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ સત્તાવાર ભાષા પરની સંસદીય સમિતિના તમામ સભ્યોનો સર્વાનુમતે અધ્યક્ષ તરીકે પુનઃપસંદ કરવા બદલ આભાર વ્યક્ત કર્યો હતો.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ પોતાના સંબોધનમાં કહ્યું કે છેલ્લા 75 વર્ષથી અમે સત્તાવાર ભાષાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કામ કરી રહ્યા છીએ, પરંતુ છેલ્લા 10 વર્ષમાં તેની પદ્ધતિમાં થોડો ફેરફાર થયો છે. તેમણે કહ્યું કે કેએમ મુનશી અને એનજી આયંગરે ઘણા લોકો સાથે પરામર્શ કર્યા પછી નિર્ણય લીધો હતો કે હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા તરીકે સ્વીકારવા અને સરકારી કાર્યમાં તેને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, હિન્દીએ કોઈ પણ સ્થાનિક ભાષા સાથે સ્પર્ધા કરવી જોઈએ નહીં.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં 10 વર્ષમાં શ્રી નરેન્દ્ર મોદી પ્રધાનમંત્રી બન્યાં પછી સમિતિએ સતત પ્રયાસ કર્યો છે કે હિન્દી તમામ સ્થાનિક ભાષાઓની મિત્ર બને અને તે કોઈની સાથે સ્પર્ધા ન કરે. તેમણે કહ્યું હતું કે આપણે એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે કોઈ પણ સ્થાનિક ભાષા બોલનારાઓમાં લઘુતાગ્રંથિ ન હોય અને હિન્દીને સામાન્ય રીતે સર્વસંમત અને સહમતી સાથે કામની ભાષા તરીકે સ્વીકારવી જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આઝાદીના 75 વર્ષ પછી દેશની ભાષામાં દેશનું શાસન થાય તે ખૂબ જ જરૂરી છે અને આ બાબતે અમે ઘણા પ્રયાસો કર્યા છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અમે શબ્દકોશની રચના કરી હતી અને શિક્ષણ વિભાગના સહયોગથી સ્થાનિક ભાષાઓના હજારો શબ્દો હિંદીમાં ઉમેર્યા હતા. એવા ઘણા શબ્દો હતા જેમના સમાનાર્થી શબ્દો હિન્દીમાં ઉપલબ્ધ ન હતા, પરંતુ અન્ય ભાષાઓના ઘણા શબ્દો સ્વીકારીને, અમે માત્ર હિન્દીને સમૃદ્ધ બનાવ્યું અને તેને લવચીક બનાવ્યું, પરંતુ તે ચોક્કસ ભાષા અને હિન્દી વચ્ચેના સંબંધને પણ મજબૂત બનાવ્યો.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, સત્તાવાર ભાષા વિભાગ આ પ્રકારનું સોફ્ટવેર વિકસાવી રહ્યું છે, જે ટેકનિકલ ધોરણે 8મી અનુસૂચિની તમામ ભાષાઓનું આપોઆપ ભાષાંતર કરશે. એકવાર આ કાર્ય પૂર્ણ થયા પછી, હિન્દીને સ્વીકૃતિ મળશે અને ખૂબ જ ઝડપી ગતિએ આપણા કાર્યમાં વિકસિત થશે. તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા 5 વર્ષમાં અમે ખૂબ જ મહેનત કરી છે અને સમિતિના રિપોર્ટના ત્રણ મોટા ભાગ રાષ્ટ્રપતિને આપ્યા છે, જે અગાઉ ક્યારેય બન્યું નથી. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આપણે આ ગતિ જાળવી રાખવી જોઈએ.

કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અને સહકાર પ્રધાને કહ્યું કે સહકાર અને સ્વીકૃતિ એ આપણા કાર્યના બે મૂળભૂત પાયા હોવા જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે આપણે એવા લક્ષ્ય સાથે આગળ વધવાનું છે કે 2047 માં સ્વતંત્રતા દિવસ પર, આપણા દેશનું સંપૂર્ણ કાર્ય ભારતીય ભાષાઓમાં ગૌરવ સાથે કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું હતું કે આપણે 1000 વર્ષ જૂની હિન્દી ભાષાને નવું જીવન આપવું પડશે, તેને સ્વીકારવું પડશે અને સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ દ્વારા આપણી સમક્ષ જે કાર્ય છોડવામાં આવ્યું હતું તેને પૂર્ણ કરવાનો પ્રયાસ કરવો પડશે.

ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, હજારો વર્ષ જૂની ભાષાને નવું જીવન આપીને અને તેની સ્વીકૃતિ વધારીને આપણે આઝાદીની ચળવળના સ્વપ્નદ્રષ્ટાઓનું સપનું પૂરું કરવું જોઈએ. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, નેતાજી સુભાષચંદ્ર બોઝ, લોકમાન્ય તિલક, મહાત્મા ગાંધી, લાલા લજપતરાય, સી.રાજગોપાલાચારી, કે.એમ.મુનશી અને સરદાર પટેલ વગેરે જેવા કોઈ પણ સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ બિનહિન્દીભાષી રાજ્યોમાંથી આવ્યાં નથી, પણ આ તમામને સમજાયું હતું કે, આપણાં દેશમાં એવી ભાષા હોવી જોઈએ કે જે એક રાજ્ય વચ્ચે સંવાદનાં માધ્યમ તરીકે કામ કરે. એટલે જ વડાપ્રધાન મોદી દ્વારા લાવવામાં આવેલી નવી શિક્ષણ નીતિમાં અમે બાળકનું પ્રાથમિક શિક્ષણ તેની માતૃભાષામાં હોવું જોઇએ તે વાત પર ભાર મૂક્યો છે. બાળક જ્યારે પોતાની માતૃભાષા શીખે છે, ત્યારે તે દેશની ઘણી ભાષાઓ સાથે જોડાઈ જાય છે.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, મુનશી-આયંગર સમિતિ હેઠળ એક બાબત નક્કી કરવામાં આવી હતી કે, દર 5 વર્ષે એક ભાષા આયોગની રચના કરવામાં આવશે, જે ભાષાકીય વિવિધતાને ધ્યાનમાં લેશે, પણ તે ભૂલી જવામાં આવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે કોઇ પણ ભારતીય ભાષા સાથે સ્પર્ધા કર્યા વિના આપણે હિન્દીની સ્વીકૃતિ વધારવાની જરૂર છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે હિન્દી હવે એક રીતે રોજગાર, ટેકનોલોજી સાથે જોડાયેલું છે અને ભારત સરકાર પણ નવા યુગની તમામ ટેકનોલોજીને હિન્દી ભાષા સાથે જોડવા માટે વિશેષ પ્રયાસો કરી રહી છે. નવી શિક્ષણ નીતિમાં તમામ માતૃભાષાને મહત્વ આપવાનો ઠરાવ કરવામાં આવ્યો છે, આ સમિતિ તેને વધુ આગળ લઈ જશે. શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે, હિન્દીને સત્તાવાર ભાષા તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યું ત્યારથી આ 75મું વર્ષ છે અને આ પ્રસંગે દિલ્હીમાં ભારત મંડપમમાં એક ખૂબ મોટી પરિષદનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. સત્તાવાર ભાષા પર સંસદીય સમિતિની રચના વર્ષ 1976માં સત્તાવાર ભાષા અધિનિયમ, 1963ની કલમ 4ની જોગવાઈઓ હેઠળ કરવામાં આવી હતી. આ સમિતિમાં સંસદના 30 સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે, જેમાંથી 20 લોકસભાના અને 10 રાજ્યસભાના છે.

આજની બેઠકમાં રાજ્યસભા અને લોકસભાના નવનિયુક્ત સાંસદો પણ હાજર રહ્યા હતા. સચિવ શ્રીમતી અંશુલી આર્યની આગેવાની હેઠળ સત્તાવાર ભાષા વિભાગના અધિકારીઓ પણ સંસદીય સમિતિના અધિકારીઓ સાથે આ બેઠકમાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

AP/GP/JD