नवी दिल्‍ली, 6 फेब्रुवारी 2024

सध्या सुरू असलेल्या 'विकसित भारत संकल्प यात्रा अंतर्गत, ग्रामपंचायत आणि शहरी स्थानिक स्वराज्य संस्थांमध्ये आयोजित करण्यात आलेल्या 2,34,259 आरोग्य शिबिरांमध्ये आतापर्यंत एकूण सहभागींची संख्या 7,22,69,014 वर पोहोचली आहे.

आरोग्य शिबिरांमध्ये खालील उपक्रम राबवले जात आहेतः

आयुष्मान भारत - प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (ए. बी.-पी. एम. जे. ए. वाय.): विकसित भारत संकल्प यात्रेसाठी आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाच्या प्रमुख योजनेअंतर्गत, आयुष्मान अॅपचा वापर करून आयुष्मान कार्ड तयार केले जात आहेत आणि लाभार्थ्यांना प्रत्यक्ष कार्डांचे वाटप केले जात आहे. आतापर्यंत, 51,03,942 प्रत्यक्ष कार्डांचे वितरण करण्यात आले आहे.  एकूण, 2,78,86,460 कार्डे आतापर्यंत तयार करण्यात आली आहेत.

क्षयरोग (टी. बी.): क्षयरुग्णांची,  लक्षणे, थुंकीची चाचणी आणि जिथे उपलब्ध असेल तिथे एन. ए. ए. टी. यंत्रे वापरून तपासणी केली जाते. क्षयरोग असल्याचा संशय असलेल्यांना मोठ्या सुविधा केन्द्रांमध्ये पाठवले जाते. 82 व्या दिवसाच्या अखेरीस, 3,85,73,277 हून अधिक लोकांची तपासणी करण्यात आली असून त्यापैकी 11,80,445 पेक्षा जास्त लोकांना मोठ्या सार्वजनिक आरोग्य सुविधा केन्द्रांमध्ये पाठवण्यात आले आहे.

प्रधानमंत्री टी. बी. मुक्त भारत अभियानांतर्गत (पी. एम. टी. बी. एम. ए.), क्षयरुग्णांना निक्षय मित्रांकडून मदत मिळण्यासाठी संमती घेतली जात आहे. निक्षय मित्र बनण्याची इच्छा असणाऱ्यांचीही जागीच नोंदणी केली जात आहे. 4,17,894 पेक्षा जास्त रुग्णांनी पी. एम. टी. बी. एम. बी. ए. अंतर्गत संमती दिली आहे आणि 1,18,546 हून अधिक नवीन निक्षय मित्रांची नोंदणी करण्यात आली आहे.

निक्षय पोषण योजनेंतर्गत (एन. पी. वाय.) क्षयरुग्णांना थेट लाभ हस्तांतरणाच्या माध्यमातून आर्थिक सहाय्य दिले जाते. यासाठी प्रलंबित लाभार्थ्यांच्या बँक खात्याचा तपशील गोळा केला जात आहे आणि खात्यांना आधारशी जोडले जात आहे. अशा 87,129 लाभार्थ्यांचा तपशील गोळा करण्यात आला आहे.

सिकल सेल आजार : प्रामुख्याने आदिवासीबहुल लोकसंख्या असलेल्या भागात, सिकल सेल आजार (एस. सी. डी.) शोधण्यासाठी पात्र लोकसंख्येची (40 वर्षांपर्यंत)  एस. सी. डी. साठी पॉईंट ऑफ केअर (पी. ओ. सी.) चाचण्यांद्वारे किंवा विद्राव्यता चाचणीद्वारे तपासणी केली जात आहे. आजार आढळलेल्यांना व्यवस्थापनासाठी मोठ्या केंद्रांमध्ये पाठवले जात आहे. आतापर्यंत 42,30,770 पेक्षा जास्त लोकांची तपासणी करण्यात आली आहे. त्यापैकी 70,995 जण व्याधीग्रस्त आढळले. त्यांना मोठ्या सार्वजनिक आरोग्य सुविधा केन्द्रांमध्ये पाठवण्यात आले.

असंसर्गजन्य रोग (एन. सी. डी.): पात्र लोकसंख्येची (30 वर्षे आणि त्याहून अधिक) उच्च रक्तदाब आणि मधुमेहासाठीची तपासणी केली जात आहे. या व्याधी असल्याचा संशय असलेल्या व्यक्तींना मोठ्या केंद्रांमध्ये पाठवले जात आहे. सुमारे 5,40,90,000 जणांची उच्च रक्तदाब आणि मधुमेहासाठीची तपासणी करण्यात आली आहे. 20,20,900 पेक्षा जास्त जणांना उच्च रक्तदाब असल्याचे तर  14,31,100 पेक्षा जास्त लोकांना मधुमेह असल्याचे संकेत दिसले. 30,50,100 पेक्षा जास्त लोकांना मोठ्या सार्वजनिक आरोग्य सुविधा केन्द्रांमध्ये पाठवण्यात आले.

बेळगाव, कर्नाटक

दुर्ग, छत्तीसगड

गोड्डा, झारखंड 

पार्श्वभूमी:

केंद्र सरकारच्या योजनांचे लाभ देशभरातील सर्व लाभार्थ्यांपर्यंत पोहचवण्यासाठी माननीय पंतप्रधानांनी 15 नोव्हेंबर रोजी झारखंडमधील खूंटी येथून विकसित भारत संकल्प यात्रेचा प्रारंभ केला. 'विकसित भारत संकल्प यात्रा' अंतर्गत जागेवरच सेवा उपलब्ध करुन देण्याचा एक भाग म्हणून ग्रामपंचायतींमध्ये आय. ई. सी. व्हॅनच्या थांब्याच्या ठिकाणी आरोग्य शिबिरे आयोजित केली जात आहेत.

* * *

S.Tupe/V.Ghode/D.Rane

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai