U Myntri Rangbah Duh, u Narendra Modi u la ai jingkren ia ka kynhun ki nongialehkai ka India kiba la leit iashim bynta ha ka lympung Asian Games 2022 ha ka Major Dhyan Chand Stadium ha New Delhi mynta ka sngi. U la iakren ruh bad ki nongialehkai. Ka India ka la jop 107 tylli ki takma kiba kynthup 28 tylli ki takma ksiar ha ka lympung Asian Games 2022 bad kane ka dei ka jingiashim bynta kaba bha tam ha kaba iadei bad ka jingjop ia ki takma ha kane ka lympung ialehkai.

Ha ka jingkren ia ka kynhun, u Myntri Rangbah Duh u la pdiang burom ia ki na ka liang jong baroh ki briew jong ka ri bad u la ai khublei ia ki halor ka jingjop jong ki. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka long ka jingjia ryngkhat kaba sngewtynnad bad ka jingsdang ia ka lympung Asian Games kaba nyngkong ka la long ha kane ka juh ka madan ialehkai ha u snem 1951. U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jingshlur bad ka jingskhem jingmut jong ki nongialehkai ka la wanrah ia ka jingkmen ha baroh kawei ka ri. U la kren ruh shaphang ka jingtrei shitom ban kot sha ka thong ban jop palat 100 tylli ki takma ha kaba u la ong ba baroh kawei ka ri ka dap da ka jingsngew sarong halor kane. U la ai khublei ruh ia ki coach bad ki trainer bad ruh ia ki physio bad ki ophisar kiba la don bynta ha kane ka jingjop. U Myntri Rangbah Duh u la nguh hakhmat ki kmie ki kpa jong baroh ki nongialehkai bad u la kren shaphang ka jinglenlade jong ki bad ki longiing jong ki. “Na ka madan ioh jinghikai, sha ka rynsan ki nongjop, ka jingiaid lynti kan ym urlong khlem ka jingkyrshan jong ki kmie ki kpa,” la ong u Myntri Rangbah Duh.

“Phi la thaw ia ka histori. Ki nongiashim bynta ha kane ka lympung Asian Games ki iohi ia ka jingjop jong ka India. Kane ka dei ka jingleh bha tam jong ka India ha ka lympung Asian Games haduh mynta. Ka long kaba sngewhun bha ba ngi dang iaid ha ka lynti kaba dei,” la ong u Myntri Rangbah Duh. U la kren shaphang ki jingartatien ha ka por ba dang wad ia ka dawai tika Corona bad u la ong ba haba ngi la lah ban pyllait im ia ki briew bad ai jingiarap ia 150 tylli ki ri, ngi la ioh ia kane kajuh ka jingsngew ba ngi iaid shaphrang ha ka lynti kaba dei.

Da kaba kdew ba kane ka dei ka jingjop bun tam ki takma, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka jingbun tam ki takma ki long ha ki jingialehkai shooting, archery, squash, rowing, boxing jong ki samla kynthei bad ka takma ksiar ba nyngkong duh ha ka jingialehkai cricket jong ki kynthei bad shynrang bad ka, squash mixed doubles. U la kren ruh shaphang ka jingjop takma ha ki jingialehkai hadien bun bun snem kum ka shot put ki kynthei (72 snem), 4x4 100 meters (61 snem), equestrian (41 snem) bad badminton jong ki shynrang (40 snem). “Ka jingap kaba da ki phew snem ka la kut mynta namar ki jingjop jong phi”, la ong u Myntri Rangbah Duh.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ruh ba ka India ka la jop takma ha jan baroh ki jingialehkai ba ka iashim bynta. Ki don kumno kumno 20 jait ki jingialehkai ba ka India kam pat ju jop takma. “Ha ki jingialehkai bapher bapher, phi la ioh ia ka jingjop bad phi la ai mynsiem ia ki pateng ban wan. Kane kan ym sahkut tang ha ka lympung Asian Games hynrei kan wanrah ia ka jingskhem jingmut ha ka jingiaid lynti jong ngi sha ka lympung Olympics,” u la bynrap.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba u dap da ka jingsngew sarong halor ka bynta jong ki kynthei kiba la iashim bynta ha kane ka lympung bad u la ong ba kane ka dei ka dak jong ka bor jong ki khun kynthei ka India. U la ong ba na baroh ki takma ba la jop, palat shiteng na kine ki dei kiba la jop da ki kynthei bad ba ka dei ka kynhun ialehkai cricket jong ki kynthei kaba la sdang ia ki jingjop. U la ong ba ki kynthei ba ialehkai boxing ki la jop bun tam ki takma. U la iaroh ruh ia ka kynhun athletics jong ki kynthei kaba la ialehkai bha bad u la ong, “Ki kynthei jong ka India kim pdiang ia kano kano ka kyrdan lait noh ka kyrdan kaba nyngkong ha ki jingialehkai track & field.” “Kane ka dei ka mynsiem bad ka bor jong ka India kaba thymmai,” u la bynrap. U la ong ba ka India kaba thymmai kam randien haduh ban da put u bisil ba khatduh bad la rai mano ba jop. “Ka India kaba thymmai ka ialeh bha tam man ka por,” u la ong.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka India kam duna ia ki nongialehkai kiba tbit bad ki la leh bha ha ki por ba la dep, hynrei, namar ki jingeh bapher bapher, ngi la sahdien ha ka jingjop takma. U la kren shaphang ki jingpynthymmai bad ki jingpynkylla ba la wanrah hadien u snem 2014. U la ong ba ka dei ka jingpyrshang jong ka India ban pynbiang ia ki nongialehkai ki jingai jinghikai kiba biang tam, ka jingiashim bynta ha ki lympung bapher bapher shabar ri, ka jingpynthikna ia ka jingshai ha ka rukom jied ia ki nongialehkai bad ka jingplie lad ia ki nongialehkai kiba tbit na ki jaka nongkyndong. U la ong ba ka jingbei tyngka ia ki kam ialehkai ka la kiew lai shah haba ianujor bad ka jinglong jingman 9 snem mynshuwa. “Ki skhim TOPS bad Khelo India ki la wanrah ia ka jingkylla kaba khraw,” la ong u Myntri Rangbah Duh da kaba batai kumno ka Khelo Gujarat ka la pynkylla ia ki kam ialehkai ha katei ka jylla. U la ong ba 125 ngut ki nongialehkai ha kane ka kynhun kaba leit iashim bynta ha ka Asian Games ki dei kiba la lap lyngba ka prokram Khelo India bad na kine, 40 ngut ki dei kiba la jop takma. “Ka jingjop jong katne ngut ki nongialehkai Khelo India ka pyni ba kane ka prokram ka don ha ka lynti kaba dei,” u la ong. U la pynbna ba palat 3000 ngut ki nongialehkai ki dei kiba dang ioh jinghikai hapoh ka Khelo India. Kine ki nongialehkai ki ioh ia ki scholarship kiba palat T 6 lak ha ka shi snem. “Hapoh kane ka skhim, ka jingai jingiarap kaba kumba T. 2.5 hajar klur ka dei kaba ai ia ki nongialehkai. Nga kular ba ka jingduna pisa kan ym long ka jingthut ia ki jingpyrshang jong phi. Ka Sorkar kan pynlut sa T 3 hajar klur na ka bynta jong phi bad ki kam ialehkai ha kine ki 5 snem ban wan. Mynta ngi dang shna ia ki jingdon jingem ha ki kam ialehkai ha baroh ki bynta jong ka ri”, la ong u Modi.

U Myntri Rangbah Duh u la ong ba u kmen ban iohi ia ki nongialehkai ba dang khynnah hapdeng ki nongjop takma. “Kane ka dei ka dak jong ka ri kaba tbit ha ki kam ialehkai. Kine ki nongjop kiba dang khynnah kin ialehkai bha na ka bynta ka ri ha ki por ban wan. Ka rukom pyrkhat thymmai jong ka India kam hun tang ha ka jingleh bha, hynrei ka kwah ia ki takma bad ka jingjop,” u la ong.

“Ia ka ri, phi long ki 'GOAT' lane ki Greatest of All Time kumba ong ha ka ktien phareng,” la ong u Myntri Rangbah Duh da kaba pynbud ia ka rukom kren ki samla mynta. U la ong ba ka jingjied ia ki kam ialehkai, ka jingtrei shitom bad ki khana shaphang ka jingim jong ki nongialehkai ki ai mynsiem ia baroh. Da kaba kdew ia ka jingburom ki khynnah ia ki nongialehkai, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ki dei ban pyndonkam ia kane ban iajan bad ki khynnah. U la ban biang ia ka jingkyntu jong u ia ki nongialehkai ba kin leit sha ki skul bad iakynduh ia ki khynnah ha kaba u la ong ba ki lah ban ai jingtip shaphang ka jingma jong ki drok bad kumno kine ki lah ban pynpulom ia ka jingim. U la ong ba ka ri ka dang iakhun pyrshah ia ki drok bad u la kyntu ia ki nongialehkai ba kin kren shaphang ki jingma jong ki drok haba ki ioh lad ban iakren shaphang kane. U la kyntu ia ki ba kin wan shakhmat ban shimti ia la ka bynta ha ka jingpyrshang ban tei ia ka India kaba lait na ki drok.

U Myntri Rangbah Duh u la kren ruh shaphang ka jingdonkam ia ka bam kaba tei na ka bynta ka met kaba khlain bad u la kyntu ia ki nongialehkai ba kin ai jingtip ia ki khynnah shaphang ka rukom bam kaba bha. U la ong ba ki dei ban iakren bad ki khynnah shaphang kane bad u la ong ruh ba ki don ka bynta kaba khraw ha ki kam kiba iadei bad ki krai bad ka kam ban pynshlur ia ka jingjied ia ka bam kaba tei.

U Myntri Rangbah Duh u la pyniahap ia ki jingjop ha ki kam ialehkai bad ki jingjop jong ka ri mynta. “Mynta haba ka India ka ioh ia ka kyrdan kaba heh ha ka pyrthei, phi la pyni ia kane ha ki kam ialehkai ruh. Mynta, haba ka India ka iaid shaphrang ban poi sha ka kyrdan kaba lai ha ka ioh ka kot, ki samla jong ka ri ki ioh jingmyntoi na kane,” u la ong. U la kren shaphang ki jingjop ha ki kam kiba iadei bad ka haw haw, ki startup, science & technology bad ka jingseng kam lajong. “Ka bor jong ki samla ka ri ka paw shai ha baroh ki kam,” u la ong.

“Ka ri ka ngeit skhem ha phi baroh,” la ong u Myntri Rangbah Duh ha kaba u la kdew sha ka jingong ‘100 Paar’ kaba la jied na ka bynta ka lympung Asian Games mynta u snem. U Modi u la ong ba kane kan kiew shuh shuh ha ka bynta ka ban wan jong kane ka lympung. Da kaba kdew ba ka Paris Olympics ka la jan, u Myntri Rangbah Duh u la kyntu ia ki nongialehkai ba kin pynkhreh bha na ka bynta kane. U la ai mynsiem ruh ia kito ki bym shym la jop takma ha kane ka kynti bad u la ong ba ki dei ban ioh jinghikai na ki jingbakla. U Modi u la kitbok kitrwiang ruh ia baroh ki nongialehkai ki ban iashim bynta ha ka Para Asian Games ka ban sdang naduh ka 22 tarik u Risaw.

U Myntri Sorkar Pdeng ba dei khmih ia ka tnat Kam ialehkai, u Anurag Singh Thakur u la iadon lang ha kane ka sngi ha ryngkat kiwei kiwei.

Ka Nongrim

Ka prokram kadei ka sienjam jong u Myntri Rangbah duh ban ai khublei ia ki nongialehkai na ka bynta ka jingjop jong ki ha ka lympung Asian Games 2022 bad ban pynshlur ia ki na ka bynta ki jingiakhun ban wan. Ka India ka la jop 107 tylli ki takma, kynthup 28 tylli ki takma ksiar ha ka Asian Games 2022. Kane kadei ka jingialehkai bha jong ka India ha ka lympung Asian Games ha ka liang ka jingioh takma.

Ha kane ka prokram la iadonlang ki nongialehkai jong ka kynhun ialehkai ka ri na ka bynta ka Asian Games, ki coach jong ki, ki ophisar na ka Indian Olympic Association, ki dkhot jong ki National Sports Federation, bad ki ophisar na ka Tnat kam ialehkai jong ka sorkar pdeng.

***