જી-20 શિખર સંમેલનમાં ભારતની સમૃદ્ધ આદિવાસી વિરાસત અને કારીગરીનું નોંધપાત્ર પ્રદર્શન થયું હતું, જેને ટ્રાઇફેડ (ટ્રાઇબલ કોઓપરેટિવ માર્કેટિંગ ડેવલપમેન્ટ ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયા), આદિજાતિ બાબતોનાં મંત્રાલય દ્વારા ક્યુરેટ કરવામાં આવ્યું હતું અને પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યું હતું. ભારતના વિવિધ પ્રદેશોના આદિજાતિ કારીગરો દ્વારા હાથથી તૈયાર કરવામાં આવેલા કેટલાક ઉત્કૃષ્ટ ઉત્પાદનોએ વિશ્વભરના પ્રતિનિધિઓનું ધ્યાન આકર્ષિત કર્યું હતું અને પ્રશંસા મેળવી હતી. તેમના ઉત્કૃષ્ટ યોગદાન બદલ બિરદાવાયેલ શ્રી પરેશભાઇ જયંતિભાઇ રાઠવાએ જી-૨૦ ક્રાફ્ટ બજારમાં પિથોરા આર્ટના જીવંત નિદર્શન સાથે પોતાની નોંધપાત્ર પ્રતિભાનું પ્રદર્શન કર્યું હતું.

" શ્રી પરેશભાઇ જયંતીભાઇ રાઠવાએ પિથોરા આર્ટની તેમની નોંધપાત્ર પ્રતિભાનું પ્રદર્શન કર્યું"

ઓફરિંગ્સની શ્રેણીમાં, નીચેના લેખો સૌથી વધુ પહોંચ્યા હતા અને પ્રતિનિધિઓમાં અપાર રસ પેદા કર્યો હતો:

1. લોંગપી પોટરી: મણિપુરના લોંગપી ગામના નામ પરથી ઓળખાતા, તાંગખુલ નાગા જાતિઓ આ અપવાદરૂપ માટીકામ શૈલીનો અભ્યાસ કરે છે. મોટાભાગના માટીકામથી વિપરીત, લોંગપી કુંભારના ચક્રનો આશરો લેતી નથી. બધા આકાર હાથથી અને મોલ્ડની મદદથી કરવામાં આવે છે. ગ્રે-બ્લેક રસોઈ પોટ્સ, સ્ટાઉટ કિટલીઓ, વિચિત્ર બાઉલ્સ, મગ અને નટ ટ્રેની લાક્ષણિકતા, કેટલીકવાર ફાઇન શેરડીના હેન્ડલ સાથે લોંગપીના ટ્રેડમાર્ક્સ છે, પરંતુ હવે ઉત્પાદનની શ્રેણીને વિસ્તૃત કરવા તેમજ હાલના માટીકામને સુશોભિત કરવા માટે તાજા ડિઝાઇન તત્વો રજૂ કરવામાં આવી રહ્યા છે.

"લોંગપી પોટરી એ એક કળા છે જે વારસાને આકાર આપે છે, એક સમયે એક પોટ."

2. છત્તીસગઢ વિંડ ફ્લુટ્સ: છત્તીસગઢમાં બસ્તરની ગોંડ ટ્રાઇબ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલી 'સુલુર' વાંસની વિન્ડ વાંસળી એક અનોખી સંગીતરચના છે. પરંપરાગત વાંસળીથી વિપરીત, તે એક સરળ એક હાથની વમળ દ્વારા ધૂન ઉત્પન્ન કરે છે. કારીગરીમાં સાવચેતીપૂર્વક વાંસની પસંદગી, હોલ ડ્રિલિંગ, અને માછલીના પ્રતીકો, ભૌમિતિક રેખાઓ અને ત્રિકોણો સાથે સપાટી પર કોતરણીનો સમાવેશ થાય છે. સંગીતથી આગળ, 'સુલુર' ઉપયોગિતાવાદી હેતુઓ માટે કામ કરે છે, જે આદિવાસી પુરુષોને પ્રાણીઓને દૂર રાખવામાં અને જંગલોમાં પશુઓને માર્ગદર્શન આપવામાં મદદ કરે છે. તે કલાત્મકતા અને કાર્યક્ષમતાનું સુમેળભર્યું મિશ્રણ છે, જે ગોંડ ટ્રાઇબની કુશળ કારીગરીનું પ્રદર્શન કરે છે.

"છત્તિસગ્રહમાં બસ્તરની ગોંડ જનજાતિઓ દ્વારા પવન વાંસળી એક સુંદર રચના છે"

3. ગોન્ડ ચિત્રો: ગોંડ જાતિની કલાત્મક તેજસ્વીતા તેમનાં અટપટાં ચિત્રો દ્વારા ઝળહળે છે, જે પ્રકૃતિ અને પરંપરા સાથેના તેમના ઊંડા જોડાણને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ પેઇન્ટિંગ્સ એવી વાર્તાઓ કહે છે જે વિશ્વભરના કલા ઉત્સાહીઓ સાથે ગુંજી ઉઠે છે. ગોંડ કલાકારોએ અનન્ય તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને, સમકાલીન માધ્યમો સાથે કુશળતાપૂર્વક અનુકૂલન સાધ્યું છે. તેઓ બિંદુઓથી શરૂ થાય છે, પ્રતિબિંબના જથ્થાની ગણતરી કરે છે, જે પછી તેઓ વાઇબ્રેન્ટ રંગોથી ભરેલા બાહ્ય આકારની રચના કરવા માટે જોડાય છે. આ કલાકૃતિઓ, તેમના સામાજિક વાતાવરણથી ખૂબ પ્રભાવિત થઈને, કલાત્મક રીતે રોજિંદા પદાર્થોને પરિવર્તિત કરે છે. ગોંડ પેઇન્ટિંગ એ આદિજાતિની કલાત્મક ચાતુર્ય અને તેમના આસપાસના સાથેના તેમના ગહન જોડાણનો પુરાવો છે.

"દરેક સ્ટ્રોકમાં આબેહૂબ વાર્તાઓ: ધ વર્લ્ડ ઓફ ગોન્ડ આર્ટ"

4. ગુજરાત હેંગિંગ્સ: ગુજરાતના દાહોદમાં ભીલ અને પટેલિયા જનજાતિ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલી, ગુજરાતી વોલ હેંગિંગ્સ, જે તેમના વૉલ-એન્હેન્સિંગ ચાર્મ માટે ખૂબ જ પ્રિય છે, તે એક પ્રાચીન ગુજરાત કળામાંથી ઉદભવે છે. શરૂઆતમાં પશ્ચિમ ગુજરાતની ભીલ જાતિઓ દ્વારા રચવામાં આવેલી આ લટકતી ઢીંગલીઓ અને પારણાનાં પક્ષીઓ રજૂ કરાયા.

સુતરાઉ કાપડ અને રિસાયકલ કરેલી સામગ્રીની સુવિધા ધરાવે છે. હવે, તેઓ અરીસાના કાર્ય, ઝરી, પથ્થરો અને માળા ધરાવે છે, જે પરંપરાને જાળવી રાખીને સમકાલીન ફેશનને અનુરૂપ વિકસિત થાય છે.

"ગુજરાત હેંગિંગ્સ, ગુજરાતના દાહોદમાં ભીલ અને પટેલિયા આદિજાતિ દ્વારા ક્યુરેટ કરવામાં આવી છે"

5. ઘેટાં ઊન સ્ટોલ્સ: મૂળે સફેદ, કાળા અને ભૂખરા રંગની મોનોક્રોમેટિક યોજનાઓ દર્શાવતી આ આદિવાસી કારીગરીની દુનિયામાં પરિવર્તન જોવા મળી રહ્યું છે. ડ્યુઅલ-કલરની ડિઝાઇન હવે પ્રભુત્વ ધરાવે છે, જે વિકસતી બજારની પસંદગીઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે. હિમાચલ પ્રદેશ/જમ્મુ-કાશ્મીરની બોધ, ભુટિયા અને ગુર્જર બકરવાલ જનજાતિઓ શુદ્ધ ઘેટાંના ઊન સાથે તેમની ચાતુર્યનું પ્રદર્શન કરે છે, જે જેકેટ્સથી માંડીને શાલ અને સ્ટોલ સુધીના વિવિધ પ્રકારના વસ્ત્રો તૈયાર કરે છે. આ પ્રક્રિયા પ્રેમાળ શ્રમની છે, જે ચાર પેડલ અને સ્ટિચિંગ મશીન સાથે હાથથી ચાલતા લૂમ્સ પર સાવચેતીપૂર્વક કરવામાં આવે છે. ઘેટાં ઊનના દોરાને જટિલ હીરા, સાદા અને હેરિંગબોન પેટર્નમાં વણવામાં આવે છે.

"હિમાચલ પ્રદેશ/જમ્મુ અને કાશ્મીરના ઘેટાંના ઊનનું પ્રદર્શન"

6. અરાકુ વેલી કોફી: આંધ્રપ્રદેશની રમણીય અરાકુ ખીણની વતની આ કોફી તેના અનોખા સ્વાદ અને ટકાઉ ખેતીની પદ્ધતિઓ માટે પ્રખ્યાત છે. તે ભારતની કુદરતી બક્ષિસનો સ્વાદ આપે છે. પ્રીમિયમ કોફી બીન્સની ખેતી કરીને, તેઓ લણણીથી લઈને પલ્પિંગ અને શેકવા સુધીની સમગ્ર પ્રક્રિયાની કાળજીપૂર્વક દેખરેખ રાખે છે, જેના પરિણામે અનિવાર્ય ઉકાળો થાય છે. અરાકુ વેલી અરેબિકા કોફી, ઓર્ગેનિક રીતે ઉત્પાદિત થાય છે, તેના સમૃદ્ધ સ્વાદ, સ્ફૂર્તિદાયક સુગંધ અને અજોડ શુદ્ધતા માટે એક વિશિષ્ટ પ્રતિષ્ઠા ધરાવે છે.

"અરાકુ કોફી અને અન્ય કુદરતી ઉત્પાદનોનું પ્રદર્શન"

7. રાજસ્થાન કલાત્મકતાનું અનાવરણ: મોઝેઇક લેમ્પ્સ, અંબાબારી મેટલવર્ક, અને મીનાકારી હસ્તકલા:

રાજસ્થાનના વતની, આ હસ્તકલાની અજાયબીઓ સમૃદ્ધ આદિવાસી વારસાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

ગ્લાસ મોઝેઇક પોટરી મોઝેઇક આર્ટ સ્ટાઇલને કેપ્ચર કરે છે, જે લેમ્પ શેડ્સ અને કેન્ડલ હોલ્ડર્સમાં સાવચેતીપૂર્વક તૈયાર કરવામાં આવી છે. જ્યારે પ્રકાશિત થાય છે, ત્યારે તેઓ રંગોનું કેલિડોસ્કોપ મુક્ત કરે છે, જે કોઈપણ જગ્યામાં વાઇબ્રેન્સી ઉમેરે છે.

મીનાકારી ધાતુની સપાટીઓને જીવંત ખનિજ પદાર્થોથી સુશોભિત કરવાની કળા છે, જે મુઘલો દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલી તકનીક છે. રાજસ્થાનની આ પરંપરા અસાધારણ કૌશલ્યની માંગ કરે છે. નાજુક ડિઝાઇનને ધાતુ પર કોતરવામાં આવે છે, જે રંગોને અંદર લાવવા માટે ખાંચો બનાવે છે. દરેક રંગને વ્યક્તિગત રીતે પ્રજ્વલિત કરવામાં આવે છે, જે જટિલ, દંતવલ્ક-શણગારેલા ટુકડાઓ બનાવે છે.

ધાતુ અમ્બાબારી મીના ટ્રાઇબ દ્વારા ક્યુરેટ કરવામાં આવેલી ક્રાફ્ટ, ઇનેમલિંગને પણ અપનાવે છે, જે એક સાવચેતીપૂર્ણ પ્રક્રિયા છે જે ધાતુની સજાવટને વધારે છે. આજે, તે સોનાથી આગળ ચાંદી અને તાંબા જેવી ધાતુઓ સુધી વિસ્તરે છે. દરેક ભાગ રાજસ્થાનનો સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસો અને કારીગરીને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

"રાજસ્થાનથી હોમ ડેકોર પ્રોડક્ટ્સનું પ્રદર્શન"

આ કલાત્મક ઉત્પાદનો માત્ર સુશોભન વસ્તુઓ જ નથી, પરંતુ ભારતની સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વિવિધતા અને વારસાના જીવંત મૂર્ત સ્વરૂપ છે.

CB/GP/JD

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com