জি-২০ৰ সদস্য দেশসমূহৰ প্ৰথম মহিলা আৰু পত্নীসকলে ভাৰতৰ কৃষি দক্ষতা প্ৰত্যক্ষভাৱে অনুভৱ কৰে, কৃষি আৰু কৃষক কল্যাণ মন্ত্ৰালয়ৰ উদ্যোগত আজি আই এ আৰ আই কেম্পাছ, পুছাত আয়োজন কৰা একক প্ৰদৰ্শনীত। এই অনুষ্ঠানত চেলিব্ৰিটি চেফ কুনাল কাপুৰ, অনাহিতা ধোণ্ডী, আৰু অজয় চোপ্ৰাৰ নেতৃত্বত মিলেটকেন্দ্ৰিক লাইভ ৰন্ধন ছেছনৰ লগতে বিশিষ্ট ভাৰতীয় ষ্টাৰ্টআপৰ অত্যাধুনিক কৃষি প্ৰযুক্তিৰ প্ৰদৰ্শন, ভাৰতীয়ৰ সৈতে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ, মহিলা কৃষি-চেম্পিয়ন, 'এগ্ৰি-ষ্ট্ৰীট' আদি একাধিক আকৰ্ষণীয় উপাদানৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়।

পত্নীসকল প্ৰদৰ্শনী এলেকালৈ যায়, তাৰ আগতে তেওঁলোকে ‘ৰংগোলি এৰিয়া’ত চমুকৈ পিটষ্টপ কৰিছিল, য’ত দুটা বিশাল ‘মিলেট ৰংগোলি’ আছিল। মিলেট শস্য আৰু স্থানীয় ভাৰতীয় মটিফ ব্যৱহাৰ কৰি সুন্দৰ শিল্পকৰ্ম প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল। প্ৰথমখন ৰংগোলিয়ে ভাৰতৰ গভীৰ শিপাই থকা কৃষি পৰম্পৰাক উন্মোচন কৰি “শস্য চপোৱাৰ সমন্বয়” বিষয়টোক ধৰি ৰাখিছিল। এই উপস্থাপনে ভাৰতৰ কৃষি শক্তি প্ৰদৰ্শন কৰে, কৃষি স্থিতিস্থাপকতা বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত মহিলাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাক গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। মহিলাৰ বৈচিত্ৰ্যময় কৃষি অৱদানৰ প্ৰতীক থলুৱা খেলনা, মিলেট, আৰু গাঁৱলীয়া টেৰাকোটাৰ পাত্ৰৰে কিউৰেট কৰা এই মনোমোহা ৰংগোলি অনুষ্ঠানটোৰ এটা ডাঙৰ আকৰ্ষণ হৈ পৰিছিল। দ্বিতীয় ৰংগোলি উপস্থাপনটোৱে ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক দৰ্শনৰ প্ৰতিধ্বনি দিছিল - "বিশ্ব এক পৰিয়াল", বিশ্ব ঐক্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। বিশিষ্ট কৃষি ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে ভাৰতে বিশ্ব খাদ্য সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। এইদৰে দ্বিতীয়খন ৰংগোলিয়ে ভাৰতৰ ঐক্য আৰু জীৱিকাৰ প্ৰতি বিশ্বব্যাপী দায়বদ্ধতাক উদযাপন কৰে।

প্ৰদৰ্শনী এলেকাত পত্নীসকলে গতিশীল এগ্ৰি-ষ্টাৰ্টআপ পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ সাক্ষী হৈছিল, য’ত ১৫টা এগ্ৰি-ষ্টাৰ্টআপে ভূমি পৰ্যায়ৰ প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ আৰু কৃষি ডিজিটেলাইজ কৰিবলৈ নিজৰ উদ্ভাৱনীমূলক টেক সমাধান প্ৰদৰ্শন কৰিছিল। জলবায়ু স্মাৰ্ট কৃষি, কৃষিৰ উদ্ভাৱন মূল্য শৃংখল, কৃষি লজিষ্টিক আৰু যোগান শৃংখল, বহনক্ষম ব্যৱহাৰৰ বাবে গুণগত নিশ্চয়তা, আৰু মিলেট: বহনক্ষম স্বাস্থ্য, কৃষিক শক্তিশালী কৰা আদি কেইটামান বিষয়বস্তু প্ৰদৰ্শনীত আলোচনা কৰা হয়। ইয়াৰ উপৰিও সমগ্ৰ দেশৰ কৃষক উৎপাদক সংস্থাসমূহৰ (এফ পি অ’) বিভিন্ন সদস্যই দেশজুৰি বজাৰত বিক্ৰী কৰা খাদ্য সামগ্ৰীৰ এক পৰিসৰ প্ৰদৰ্শন কৰে, যিবোৰ ‘সামূহিক কৃষিৰ জৰিয়তে গ্ৰাম্য সমৃদ্ধি সবলীকৰণ’ শীৰ্ষক বিষয়বস্তুৰ সৈতে সংগতি ৰাখি কৰা হয়।

এটা মনোমোহা ‘লাইভ কুকিং ছেছন’ত মিলেট ভিত্তিক ৰান্ধনীশালৰ বিভিন্ন ধৰণৰ আনন্দ প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। এই অনুষ্ঠানটো আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মিলেট বছৰ উদযাপনৰ সৈতে সংগতি ৰাখি কৰা হয়। এই অনুষ্ঠানত তিনিজন চেলিব্ৰিটি চেফ - কুনাল কাপুৰ, অনাহিতা ধোণ্ডী, আৰু অজয় চোপ্ৰা, আইটিচি গ্ৰুপৰ দুজন ৰন্ধন বিশেষজ্ঞ চেফ কুশ আৰু চেফ নিকিতাই যোগদান কৰে। 'লাইভ কুকিং এৰিয়া' নামৰ এই পাঁচজন চেফে মিলেটৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব দি 'ফুল কোৰ্চ মিল' প্ৰস্তুত কৰিছিল। এই খাদ্যত এপেটাইজাৰ, চালাড, মূল খাদ্য, আৰু ডেজাৰ্ট আদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।

চেফ অনাহিতা, চেফ কুনাল, আৰু চেফ অজয়ে প্ৰত্যেকেই ষ্টাৰ্টাৰ, মেইন কোৰ্চ, আৰু ডেজাৰ্ট তৈয়াৰ কৰাৰ দায়িত্ব লৈছিল। উদাহৰণস্বৰূপে, চেফ অনাহিতাই ৰ’ বেনানা বাৰ্নিয়াৰ্ড মিলেট টিকি তৈয়াৰ কৰিছিল আৰু তাৰ ওপৰত পাফড অমৰান্ত আছিল। ইফালে চেফ কুনালে এটা আনন্দদায়ক জোৱাৰ-মাছৰুম খিচদা হুইপ আপ কৰিলে। অৱশেষত চেফ অজয়ে মিলেট থেকুৱা আৰু লেমন শ্ৰীখণ্ড মিলে-ফিউইল ডেজাৰ্টৰ জৰিয়তে মাল্টি কোৰ্চ মিলেটৰ অভিজ্ঞতাৰ অন্ত পেলায়। প্ৰদৰ্শনীৰ ভিতৰতে এটা নিবেদিত ৰান্ধনীশাল আছিল যিয়ে জি-২০ৰ সকলো সদস্য দেশৰ মিলেট ভিত্তিক খাদ্য প্ৰদৰ্শন কৰে, অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰা প্ৰতিখন দেশক শ্ৰদ্ধা জ্ঞাপন কৰে।

এই প্ৰদৰ্শনীত ভাৰতীয় কৃষি গৱেষণা পৰিষদে উপস্থাপন কৰা ষ্টলসমূহৰ জৰিয়তে ভাৰতৰ গৱেষণা আৰু উন্নয়নৰ সাফল্যৰ ওপৰতো আলোকপাত কৰা হয়, য’ত নিখুঁত কৃষি, কৃষি প্ৰযুক্তি, আৰু খণ্ডৰ বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত সহায়ক হোৱা যান্ত্ৰিকীকৰণৰ উন্নতিৰ শেহতীয়া উদ্ভাৱনসমূহ প্ৰদৰ্শন কৰা হয়। প্ৰতিটো ষ্টলত চৰকাৰী পদক্ষেপৰ সমৰ্থনত নিৰ্দিষ্ট শস্যৰ উন্নতি প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছিল। কিছুমান মূল ষ্টলত বাছমতী বিপ্লৱৰ যাত্ৰা, লাখ লাখ বাছমতী কৃষকৰ সমৃদ্ধিত ইয়াৰ ভূমিকা, আৰু ৫ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰৰ বৈদেশিক মুদ্ৰা উপাৰ্জনকাৰী হিচাপে ইয়াৰ মৰ্যাদা আদি বিষয়বস্তুৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয়। আন এটা ষ্টলে ভাৰতৰ মছলাৰ বিস্তৃত বৈচিত্ৰ্য আৰু বিশ্বব্যাপী খ্যাতিৰ লগতে ভৱিষ্যতৰ পৰিসৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি "মছলাৰ দেশ" হিচাপে ভাৰতৰ মৰ্যাদাক উজ্জ্বল কৰি তোলে। ওচৰৰ এটা ষ্টলে কাঠফুলাৰ পুষ্টি আৰু ঔষধি তাৎপৰ্য্য, ভাৰতত ইয়াৰ বিস্তৃত বৈচিত্ৰ্য আৰু ৰপ্তানিৰ সম্ভাৱনাৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ উপৰিও সন্মানীয় অতিথিসকলে আইচিএআৰৰ অন্যান্য আকৰ্ষণীয় প্ৰদৰ্শনীৰ লগতে কলৰ পৰিবহণ, সংৰক্ষণ আৰু পকোৱাৰ সময়ত পৰিৱেশৰ অৱস্থাৰ বাস্তৱ সময়ৰ নিৰীক্ষণৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা চেন্সৰ ভিত্তিক ব্যৱস্থাটোও চায়।

মন্ত্ৰালয়ে কিউৰেট কৰা প্ৰদৰ্শনীখনৰ আন এক প্ৰধান উপাদান আছিল ‘এগ্ৰি ষ্ট্ৰীট’, যিয়ে ভাৰতৰ কৃষি উত্তৰাধিকাৰৰ এক মনোমোহা যাত্ৰা হিচাপে কাম কৰিছিল আৰু ইয়াৰ সজীৱ অতীতৰ লগতে ভৱিষ্যতৰ বিষয়েও অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰিছিল। ইয়াত মন্ত্ৰালয়ে কৃষি পদ্ধতিৰ এক বিস্তৃত দৃষ্টিভংগী উপস্থাপন কৰে, বিশেষজ্ঞ, বিজ্ঞানী, আৰু কৃষকসকলক এখন চালিৰ তলত একত্ৰিত কৰে। এই ৰাস্তাটো নটা ইন্টাৰেক্টিভ ষ্টলৰ দ্বাৰা গঠিত আছিল, প্ৰতিটো গাঁৱলীয়া সজ্জাৰে সজ্জিত, যিয়ে জি-২০ ৰাষ্ট্ৰৰ মুৰব্বীৰ পত্নীসকলৰ বাবে এক নিমজ্জিত পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰিছিল। ইয়াত তেওঁলোকে মিলেটৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব দি কৃষিৰ বিভিন্ন দিশসমূহ অন্বেষণ কৰিব পাৰিছিল। খাদ্য আৰু পুষ্টিৰ সুৰক্ষা বৃদ্ধিৰ লক্ষ্যৰে ভাৰতৰ পদক্ষেপসমূহৰ ওপৰতো আলোকপাত কৰা হয়। কৃষি গলিৰ অন্যতম মূল আকৰ্ষণ আছিল মধ্যপ্ৰদেশৰ ডিণ্ডোৰীৰ এগৰাকী যুৱতী মহিলা কৃষক লাহৰী বাইৰ প্ৰদৰ্শনী যিয়ে নিজৰ দুটা কোঠাৰ জুপুৰিটোত প্ৰায় ৫০বিধ মিলেটৰ গুটিকে ধৰি ১৫০টাতকৈও অধিক থলুৱা বীজৰ জাত সংৰক্ষণ কৰি খিতাপ অৰ্জন কৰে ভাৰতৰ ‘মিলেট কুইন’ হিচাপে।

অনুষ্ঠানটো সমাপ্ত হোৱাৰ পিছত জি-২০ পত্নীসকলে হেম্পাৰৰ ৰূপত প্ৰশংসাৰ চিন লাভ কৰে। ভাৰতৰ সজীৱ সাংস্কৃতিক আৰু কলাত্মক ঐতিহ্যক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ হেম্পাৰৰ ভিতৰৰ বস্তুবোৰ সযতনে বাছি লোৱা হৈছিল। এই সামগ্ৰীসমূহৰ ভিতৰত আছিল ছত্তীশগড়ৰ ছাল অৰণ্যৰ পৰা আহৰণ কৰা ৰেচমৰ পৰা তৈয়াৰী হাতেৰে বোৱা ষ্টোল, হৰপ্পা সভ্যতাৰ (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০০ৰ পৰা ১৩০০ চনলৈকে) আইকনিক ‘ডান্সিং গাৰ্ল’ শিল্পকৰ্মৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা পদ্ধতিৰ কথা মনত পেলোৱা প্ৰাচীন হেৰুৱা মমৰ কৌশল ব্যৱহাৰ কৰি নিৰ্মাণ কৰা হাতেৰে নিৰ্মিত বেল ধাতুৰ মূৰ্তি খ্ৰীষ্টপূৰ্ব), আৰু এখন চেৰিয়াল পেইন্টিং।

এই ভ্ৰমণে প্ৰথম মহিলা আৰু পত্নীসকলক মিলেট খেতিকে ধৰি কৃষি খণ্ডত ভাৰতে যি অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে সেই বিষয়ে বুজাবুজিৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। ৰাজস্থান, মহাৰাষ্ট্ৰ, কৰ্ণাটক, মধ্যপ্ৰদেশ, তামিলনাডু, উত্তৰাখণ্ড, ওড়িশা, ছত্তীশগড়, বিহাৰ আৰু অসমৰ পৰা আমন্ত্ৰিত হোৱা মহিলা কৃষকসকলে কৰি থকা তৃণমূল পৰ্যায়ৰ পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰতীক আৰু তেওঁলোকৰ সৈতে মত বিনিময় কৰি প্ৰথম মহিলা আৰু পত্নীসকলে দেশৰ বিকশিত মিলেটৰ মূল্য শৃংখলৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি লাভ কৰে। বিশিষ্ট চেফসকলে বিশিষ্ট অতিথিসকলক মিলেট আৰু ভাৰতীয় খাদ্যৰ বহুমুখীতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিবলৈ এক উল্লেখযোগ্য ভোজৰ আয়োজন কৰে, আনহাতে ষ্টাৰ্ট-আপ আৰু কৃষক উৎপাদক সংস্থাসমূহে (এফপিঅ’) তেওঁলোকৰ শেহতীয়া প্ৰযুক্তি আৰু সামগ্ৰীসমূহ প্ৰদৰ্শন কৰি উপস্থিত থকা সকলোৰে বাবে এক অনন্য আৰু স্মৰণীয় অভিজ্ঞতাৰ সৃষ্টি কৰে।

**********

SK/SS/SM